🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹
💢4⃣🔹#قوهٔ_واهمه:
قوه ی واهمه مدرک معانی جزئیه است، مثل محبت به حضرت علی علیه السلام، یا عداوت معاویه، یا محبت گوسفند به مادرش.
در واقع قوه ی واهمه اضافه و تعلق عقل است به شخص معین که آن شخص در قوه ی خیال مرتسم است مثل توجه عقل به گرگ در قوه ی خیال که در اثر این توجه عقل عداوتی را که در گرگ است درک می کند.
لذا آنچه #وهم درک می کند یک معنای عقلی است که به صورت شخص خیالی تعلق گرفته و معلوم است عداوت یا محبت کلی را عقل درک می کند، ولی #وهم آن مفهوم کلی را به صورت تعلق به شخص معین درک می نماید.
📙 اسفار، ملاصدرا اعلی الله مقامه الشریف
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🆔https://eitaa.com/Ostadkhosravi
🌹
#ملاصدرا کیفیت تأثیر #ملک و #شیطان در قلب انسان را به این صورت می داند:
که هر یک از این دو به نوبه خود در وجود انسان خلیفه ها و جنودی دارند، که عبارت اند از #عقل و #وهم و به وسیله این دو قوه است که بین انسان و مفارقات ارتباط حاصل می شود.
#ملاصدرا وجه خلیفه بودن وهم برای شیطان را از این جهت می داند که #عنصر_ناریه_نفس بر #طبیعت_وهم غلبه دارد.
بدين ترتيب، #وهم در واقع یک شیطان بالقوه است، که با تکرار افعال متناسب با خود، تبدیل به شیطان بالفعل شده، در قیامت بدان صورت محشور می شود.
بنابراین از آنجایی که #قوه_واهمه، شیطان درون و تحت تأثير شيطان بيرون است، به اقتضای طبعش از چهارچوب محسوسات فراتر رفته، حکم محسوسات را به غیر محسوسات تعمیم می دهد. بنابراین ادراک غیر مطابق با واقع، و ادراک امور بر غیر وجه آنها، از ذاتیات #قوه_وهم است، و به خطا افکندن ذهن، بـه سـبب درست به کار نبردن این قوه نیست.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🆔https://eitaa.com/Ostadkhosravi
#ملاصدرا کیفیت تأثیر #ملک و #شیطان در قلب انسان را به این صورت می داند:
که هر یک از این دو به نوبه خود در وجود انسان خلیفه ها و جنودی دارند، که عبارت اند از #عقل و #وهم و به وسیله این دو قوه است که بین انسان و مفارقات ارتباط حاصل می شود.
#ملاصدرا وجه خلیفه بودن وهم برای شیطان را از این جهت می داند که #عنصر_ناریه_نفس بر #طبیعت_وهم غلبه دارد.
بدين ترتيب، #وهم در واقع یک شیطان بالقوه است، که با تکرار افعال متناسب با خود، تبدیل به شیطان بالفعل شده، در قیامت بدان صورت محشور می شود.
بنابراین از آنجایی که #قوه_واهمه، شیطان درون و تحت تأثير شيطان بيرون است، به اقتضای طبعش از چهارچوب محسوسات فراتر رفته، حکم محسوسات را به غیر محسوسات تعمیم می دهد. بنابراین ادراک غیر مطابق با واقع، و ادراک امور بر غیر وجه آنها، از ذاتیات #قوه_وهم است، و به خطا افکندن ذهن، بـه سـبب درست به کار نبردن این قوه نیست.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
https://eitaa.com/Ostadkhosravi
🌹
#ملاصدرا، همچون فلاسفه پیش از خود، #وهم را به صورت مشترک لفظی میان چند معنا به کار می برد؛
وی گاه #وهم را در مقابل عقل که مطیع ملک است، به عنوان قوه ای که مطیع شیطان است به کار می برد، گاه آن را در مقابل عقل به عنوان قوه ای که مدرک جزئیات است، و در درک کلیات دچار خطا می شود یاد می کند.
گاه آن را در مقابل حس و خیال به عنوان مدرک معانی نامحسوس به کار می برد.
و گاه #وهم را به معنای اعتقاد مرجوح در مقابل #ظن به کار می برد.
#ملاصدرا در مقام تعریف #قوه_واهمه نیز به فراخور بحث تعابیر متفاوتی دارد، که اگر چه با هم به ظاهر اختلاف دارند، اما با هم متناقض یا متضاد نیستند، بلکه یک نسبت هم پوشانی بین آنها برقرار است، و مکمل یکدیگرند، به گونه ای که می توان همه آنها را به یک تعریف جامع ارجاع داد.
#صدرالمتألهین گاهی #وهم را به اعتقاد مرجوح - در مقابل ظن - تعریف می کند، و گاه در بیان مراتب تجرید ادراکات حسی می گوید، #وهم قوه ای است که صور را از تشخص تجرید می کند، اما همچنان بین صورت و شیء خارجی اضافه و ارتباطی برقرار است.
از عباراتی که #صدرالمتألهین در بیان مدرکات وهم دارد چنین تعریفی بر می آید: #وهم قوه ای است که معانی جزئی غیر محسوس و اموری که به حس در می آیند، اما حس به آنها پی نمی برد را درک می کند.
البته گاه ملاصدرا وهم را به قوه ای که شانش ادراک غیر مطابق با واقع و ادراک امور بر غیر وجه آنهاست تعریف می کند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
https://eitaa.com/Ostadkhosravi