🔖 ارکان مبناگروی مقدمه: متعلّق باور و معرفت انسان قضيه (گزاره) است و از سویی مجموعه قضايا و گزاره‏ها به دو دسته اساسى تقسيم می‌شوند: ۱- گزاره‏‌هاى پايه: گزاره‏‌هایی‌ اند كه بر هيچ گزاره ديگرى مبتنى نيستند و از موجَّه و مدلَّل‌سازى بی‌نيازند يا به تعبير مسامحى خودْ موجَّه‏‌ اند؛ از اين رو، سلسله موجَّه‏‌‌‌سازى به آن‏ها منتهى می‌گردد. ۲- گزاره‏‌هاى غير پايه يا روبنا: گزاره‏‌هايی اند كه بر گزاره‏‌هاى ديگر مبتنی اند و به موجّه‏‌‌سازى نيازمندند. معمولًا، اين گونه گزاره‏‌ها را «استنتاجى»، «نظرى» و «كسبى» می‌نامند. بدين ترتيب، گزاره‏‌ها يا باورهاى پايه، نيازى به موجّه‏‌سازى ندارند بلكه آن‏ها براى موجّه و مدلّل كردن ديگر گزاره‏‌ها، يعنى گزاره‏‌هاى روبنا و نظرى، مبنا و پايه‏‌اند. سير از گزاره‏‌هاى پايه به گزاره‏‌هاى غير پايه از طريق استدلال تحقق می‌يابد. از اين رو، استدلال راهى است كه به وسيله آن باورها و گزاره‏‌هاى غير پايه موجَّه و مدلَّل می‌گردند. بدين سان، اصول مشترك ميان مبناگرايان بدين شرح است: ۱- مجموعه گزاره‏‌ها به دو قسم پايه و غير پايه، يا به تعبير ديگر، به مبنا و روبنا، منقسم می‌شوند؛ ۲- گزاره‏‌هاى غير پايه بر گزاره‏‌هاى پايه مبتنى است و به واسطه آن‏ها موجَّه و مدلَّل می‌گردد؛ ۳- دستيابى به گزاره‏‌هاى غير پايه، يا به تعبير منطق‏ دانان كلاسيك كسب گزاره‏‌هاى نظرى، از راه استدلال صورت می‌گيرد؛ ۴- از اين رو، رابطه ميان گزاره‏‌هاى پايه و غير پايهْ توليدى، زايشى و استنتاجى است؛ يعنى گزاره‏‌هاى غير پايه از گزاره‏‌هاى پايه زاده می‌شوند؛ ۵- اين رابطه يا نسبتْ يك سويه و يا يك طرفه است. يعنى گزاره‏‌هاى غير پايه بر گزاره‏‌هاى پايه مبتنی اند و از گزاره‏‌هاى پايه به‏ دست می‌آيند؛ امّا گزاره‏‌هاى پايه بر گزاره‏‌هاى غير پايه مبتنى نيستند و از آن‏ها به‏ دست نمی‌‌آيند. حاصل آن‏كه مبناگروى، علی‌رغم اين‏‌كه قرائت‏‌ها و تفسيرهاى بسيارى دارد، در برابر انسجام گروى با اين شماى كلى قابل ترسيم است. 📕#محمد_حسین‌زاده، بر‌ گرفته از کتاب پژوهشى تطبيقى در معرفت شناسى معاصر، ص ۱۵۶ و ۱۵۷ 📚 #معرفت‌شناسی | #نیمه‌تخصصی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام

👥 #گفتگو | تبیین فلسفی علت غایی و ارتباط آن با علم دینی تعریف علم و سکولاریسم منظور از علم دینی چیست؟ آیا شناخت موجودات بدون ارتباط با ماوراء ممکن است؟ آیا هدفمندی موجودات همان غایت‌مندی آنهاست؟ نظر فرانسیس بیکن در ورود علت غایی در طبیعت و ارتباط علت غایی با آزادی (لیبرالیسم) تغییر سوالات از چرایی به چگونگی آیا شناخت طبیعت مادی موجودات، بدون شناخت با امور ماورائی که با آن ارتباط دارند، برای ما میسر خواهد بود؟ شناخت هدفمندی موجودات چه نقشی در شناخت خود این موجودات دارد؟ 👤 ارائه: استاد #مهدی_مشکی 👤 ناقد: استاد #محمد_حسین‌زاده 👤 ناقد: استاد #علی_مصباح 👤 ناقد: استاد #مجتبی_مصباح 📚 #فلسفه_علم | #تخصصی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات

📅 #خردخوان | نگاهی تاریخی به برهان آنسلم 💥 این برهان به رغم اینکه عمری طولانی دارد و در قرن یازدهم میلادی تقریر گردید، پیوسته مورد طرد یا قبول واقع میشده و هم اکنون بحث و نزاع درباره آن ادامه دارد. در زمان و عصر خود آنسلم این برهان توسط گونیلون (Guanilo)، که خود راهب بود، مورد انتقاد قرار گرفت. وی نقدهای خود را برای آنسلم فرستاد. آنسلم در مقام دفاع برآمد و انتقادات او را پاسخ گفت. بعدها این برهان دوباره توسط توماس آکوئینی یک از چهره های بزرگ کلیسا - مورد نقد قرار گرفت. 🌐 در قرن هفدهم میلادی فیلسوفان متأله و اندیشمندان معروفی چون دکارت، اسپینوزا، لایب نیتس و... به تقریر و دفاع از این برهان پرداختند ولی کانت بر بیان آنها سخت تاخت و دفاعيّه آنها را مردود شمرد. 🔻 برخی از معاصران مانند راسل .... بر این برهان نقد دارند، در حالی که عده‌ای دیگر آن را پذیرفته‌اند و در میان مثبتین، متکلمانی این برهان را نه به عنوان دلیلی بر وجود خدا بلکه به عنوان کاوشی برای فهم مسیحی از خداوند پذیرفته‌اند و برخی دیگر تقریرهایی به شیوه منطق ریاضی اقامه کرده‌اند؛ از جمله «چارلز هارت شورن» و «نورمن مالكولم». این جنگ و گریز از اهمیت این برهان در کلام غربی حکایت می‌کند. راسل با اینکه نسبت به اولیای مسیحیت بی‌مهر است و به فلسفۀ قرون وسطی دیدی منفی دارد این برهان را می‌ستاید و می‌گوید مطلبی که این قدر بحث انگیز بوده در خور تقدیر است. 🎗 ژیلسون می‌گوید: .... از زمان کانت نام آن را برهان علم الوجودی نهادند و آنسلم این افتخار را یافته که اولین بیان دقیق آن را عرضه دارد. حتی کسانی هم که سلب هرگونه اعتبار از فکر مسیحی کردند و هیچ ابداع و ابتکاری در آن ندیدند، در برهان آنسلم کمابیش قائل به استثنا شدند و این همان برهانی است که از قرون وسطی به بعد به انحاء مختلف جلوه نمود و در مذاهب دکارت و مالبرانش و لايب نيتس و اسپینوزا، حتی در فلسفه هگل، از نو رخ گشود. 📘 #محمد_حسین‌زاده، فلسفه دین ۲۳۸-۲۳۹ 📚 #فلسفه_دین | #تخصصی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات