📜آیا مفاهیم ماهوی می توانند موضوع قضایای اخلاقی باشد؟ برگرفته از آموزش فلسفه ج۱ درس ۱۵ ص ۱۹۸_۱۹۹ اخلاق در قرآن ج ۱ص ۵۰ نقد وبررسی مکاتب اخلاقی۳۲۵_۳۲۶ فلسفه اخلاق۵۰_۱۹۵ دروس فلسفه اخلاق۱۳_۱۴ از برخی از کلمات علامه مصباح یزدی رحمه الله در کتب مختلف این طور برداشت می شود که همه موضوعات اخلاقی از عناوین انتزاعی و معقولات ثانیه فلسفی هستند که می توان به عبازت ذیل اشاره کرد: ۱.آموزش فلسفه: چنان‌که اشاره شد دستهٔ دیگری از مفاهیم در قضایای اخلاقی و حقوقی به‌کار می‌روند که موضوعات این قضایا را تشکیل می‌دهند، مانند عدل و ظلم و مالکیت و زوجیت. نظر صحیح این است که این مفاهیم هرچند قراردادی و به معنای خاصی «اعتباری» هستند، ولی چنین نیست که به‌کلی بی‌ارتباط با حقایق خارجی، و بیرون از حوزهٔ قانون علیت باشند، بلکه اعتبار آنها براساس نیازهایی است که انسان برای رسیدن به سعادت و کمال خودش تشخیص می‌دهد. ۲. فلسفه اخلاق: صفحه ۵۰:اجمالاً می‌توان گفت مفاهیمی که در ناحیۀ موضوع یا مسندالیه گزاره‌های اخلاقی قرار می‌گیرند، از قبیل مفاهیم ماهوی نبوده... مثلاً با توجه به لزوم کنترل غرایز و رعایت محدودیت‌هایی در رفتار، به‌طور کلی حدودی در نظر گرفته شده و خروج از آنها به نام ظلم و طغیان، و رعایت آنها و حرکت در چهارچوب آن حدود، به نام عدل و قسط نام‌گذاری گردیده است. صفحه ۱۹۵: مفاهیم اخلاقی اعم از آنکه در ناحیۀ موضوع باشند یا محمول، همگی از سنخ معقولات ثانی فلسفی‌اند که منشأ انتزاع خارجی دارند... ۳. نقد و بررسی مکاتب اخلاقی موضوع قضیه اخلاقی، افعال اختیاری انسان است، ولی نه به طور کلی؛ بلکه از آن جهت که تحت یکی از عناوین انتزاعی خاص واقع می‌شود. و به عبارت دقیق‌تر، موضوع قضیه اخلاقی عبارت است از آن دسته از عناوین انتزاعی که بر افعال اختیاری انسان صدق می‌کند؛ مثل عدالت‌ورزی، ستم‌گری، راست‌گویی و دروغ‌گویی. بنابراین، فعل اختیاری از آن جهت که دارای یک ماهیت خاصی است، موضوع قضیه اخلاقی قرار نمی‌گیرد؛ بلکه حتماً باید معنون به یک عنوان انتزاعی شود. به تعبیر دیگر، عدالت، یک ماهیت خارجی و واقعیت عینی و ماهوی نیست؛ بلکه عنوانی است که مثلاً از «موضع‌گیری صحیح»، «بجا انجام دادن کار و رعایت کردن حقوق دیگران» انتزاع می‌شود. چنانکه ظلم، تقوا، فجور، فسق، حق و باطل نیز هیچ کدام از واقعیت‌های عینی و ماهوی نیستند؛ بلکه، ذهن ما با ملاحظه خاصی که روی مفاهیم اولیه دارد، این مفاهیم را انتزاع می‌کند. و الا مفاهیم عینی و ماهوی که مستقیماً از اعیان خارجی در ذهن ما منعکس می‌شوند نظیر سخن گفتن، راه‌ رفتن، غذا خوردن، سیلی زدن و امثال آن هرگز موضوع احکام اخلاقی قرار نمی گیرند اخلاق در قران : موضوعات در قضایاى اخلاقى، عناوینى انتزاعى هستند. ✅با این حال باید توجه داشت که مراد علامه مصباح رحمه الله از اینکه موضوعات قضایای اخلاقی عناوین انتزاعی هستند به این معنا است : 🔰اصل در موضوعات قضایای اخلاقی انتزاعی بودن آن ها است و اگر امر عینی بخواهد موضوع این گزاره ها قرار بگیرد حتما باید آن امر عینی مصداق یک عنوان انتزاعی باشد تا محکوم به حکم اخلاقی گردد. لذا مفاهیم ماهوی نیز می توانند موضوع باشند ولی از آن جهت که مصداق عنوان انتزاعی باشند . علامه مصباح در جاهای مختلف به این مطلب اشاره فرموده اند: نقد و بررسی مکاتب اخلاقی : این دسته مفاهیم(ماهوی)، تنها و تنها در صورتی که مصادیق یکی از عناوین انتزاعی پیش‌گفته و امثال آن قرار گیرند و صرفاً به این لحاظ، جایگزین موضوع قضایای اخلاقی و مشمول حکم آنها قرار می‌گیرند. اخلاق در قرآن : مفاهیم ماهوى ... فقط و فقط در صورتى که مصادیق یکى از عناوین انتزاعى فوق باشند و صرفاً، به این لحاظ، جایگزین موضوع قضایاى اخلاقى و مشمول حکم آنها مى‌شوند. شاید واضح ترین جای که علامه مصباح به این نکته اشاره فرموده باشند در دروس فلسفه اخلاق باشد: موضوع قضایای اخلاقی معمولا یک عناوین انتزاعی هستند و اگر مفاهیم اولیه هم موضوع قرار گیرد باز برای اثبات حکمش واسطه ای می خورد . باید یک عنوان انتزاعی واسطه شود تا آن حکم ، ثابت شود. ... ممکن است گاهی یک امر عینی هم متصف به حسن و قبح اخلاقی بشود ولی اگر دقت کنیم می بینیم آنجا هم آن امر عینی از آن جهت که مصداق یک عنوان انتزاعی است محکوم یک حکم اخلاقی قرار می گیرد ، یعنی مثلا ممکن است بگوییم راه رفتن تو ظلم بود چون در زمین مردم بود و تجاوز به حق دیگران . راه رفتن ، یک حقیقت خارجی است ولی وقتی دقت کنیم می بینیم که راه رفتن حقیقةً موضوع خیر و شر نیست بلکه این راه رفتن از آن جهت که مصداق غصب است متصف به شر می شود . پس اگر به یک امر حقیقی هم حسن و قبح اخلاقی را نسبت دهیم بالعرض است ، حکم ، ذاتا مال عنوان انتزاعی است." #فلسفه_اخلاق 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح 🔹 @PhilosophyofAyatollahMesbah

📜حد نصاب ارزش های اخلاقی برگرفته از : دروس فلسفه اخلاق ص ۱۷۱ نقد وبررسی مکاتب اخلاقی ص۳۴۲ اخلاق در قرآن ج ۱ص۱۰۸ و ۱۱۷ 🔰عبارت اول از کتاب نقد و بررسی مکاتب اخلاقی است که شباهت بسیاری به متن دروس فلسفه اخلاق دارد لذا متن دروس فلسفه را ذکر نکردیم. علامه مصباح یزدی رحمه الله در این زمینه می فرمایند: «ارزش‌های اخلاقی حد نصابی دارند که کمتر از آن از دیدگاه اسلام قابل پذیرش نیست. یعنی افعالی که حقیقتاً تأثیر تام در کمال انسان دارند، افعالی هستند که دارای این شرایط باشند: باید از ایمان به خدا و ایمان به روز قیامت سرچشمه بگیرند و در چارچوب‌ تکالیف شرعی انجام گیرند. اگر کاری از ایمان به خدا نشأت نگرفته باشد و ایمان به خدا هیچ تأثیری در انجام آن کار نداشته باشد برای نفس کمالی ایجاد نمی‌کند. اگر از ایمان به قیامت سرچشمه نگرفته باشد که طبعاً از ایمان بالله هم سرچشمه نخواهد گرفت، مگر در موارد خطا و اشتباهی، آن هم در کمال انسان نمی‌تواند تأثیری داشته باشد، و اگر از ایمان ناشی شود اما قالب عمل درست انتخاب نگردد و قالب عمل به آن طریقی که شارع دستور داده انجام نشود، حسن فاعلی دارد اما حسن فعلی ندارد. این هم تأثیر واقعی خودش را نخواهد بخشید مخصوصاً اگر از روی تقصیر باشد. علامت حد نصاب این است که سعادت ابدی را تأمین می‌کند.» در اخلاق در قرآن نیز این مطلب بیان شده ولی به جامعیت عبارت فوق نیست. در صفحه ۱۰۸ از جلد اول اخلاق در قرآن می خوانیم: «از دیدگاه اسلام، حد نصاب ارزش اخلاقى کار آن است که براى رضاى خداوند انجام شود. و به عبارت دیگر مقوّم ارزش اخلاقى «کار» این است که به منظور تحصیل رضایت و خشنودى خداوند انجام گیرد.» در صفحه ۱۱۷ نیز عبارت به شرح ذیل است : « پس بخوبى روشن مى‌شود که روح ارزش، نیت است و نیت باید خدایى باشد و چنین نیتى جز با ایمان به خدا و روز قیامت تحقق پذیر نیست و مى‌توان نتیجه گرفت کارى در حدّ نصاب ارزشمند است یعنى، موجب سعادت آخرت مى‌شود که برخاسته از ایمان به خدا و قیامت باشد.» #فلسفه_اخلاق 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح @PhilosophyofAyatollahMesbah

🗂 #پرونده_ویژه | ابتکارات فلسفی علامه مصباح یزدی 3⃣ نوآوری‌های علامه مصباح در فلسفه اخلاق 👤 استاد #مجتبی_مصباح 📤 دانلود با کیفیت‌های مختلف 📚 #فلسفه_اخلاق | #تخصصی 📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح @PhilosophyofAyatollahMesbah