﷽
#آموزش_تجوید
درس 1⃣: #مخارج_حروف
👌موضع و محل حروف عربی:
کلام در زبان عرب از بيست و هشت حرف تشکيل مى شود.
براى پيدا کردن مخرج هر يک از آنها بايد آن حرف را ساکن نموده و يک همزه مفتوحه بر سر آن بگذاريم مثلاً ب و ت را ميگوئيم أب و أت با اين عمل مخرج ب و ت معلوم مى شود.
👌اين بيست و هشت حرف از چهار موضع و هفده محل خارج مى گردند :
موضع اول : حَلق که داراى سه محل و شش حرف ميباشد .
موضع دوم : زبان که داراى دو محل و دو حرف ميباشد .
موضع سوم : دهان که داراى هشت محل و شانزده حرف ميباشد .
موضع چهارم : لب که داراى چهار محل و چهار حرف ميباشد .
👌موضع 1⃣:حلق داراى سه محل ميباشد . از انتهاى حلق شروع کنيم .
اوّل محل هـ، ء و در وسط حلق محل ح، ع و نزديک به دهان محل خ و غ مى باشد . و براى آنکه بيشتر در ذهن بماند به اين شعر توجه فرمائيد :
حرف حلقى شش بود اى نور عين
ها و همزه حا و عين و خا و غين
👌موضع 2⃣ : زبان کوچک که مخرج ق و ک ميباشد .
👌موضع 3⃣ : دهان را گفتيم که داراى هشت محل و شانزده حرف ميباشد .
محل اوّل : ( ج، ش، ى ) اين سه حرف را شجرى گويند چون در موقع تلفظ دهان باز مى شود .
محل دوم : (ض) براى اداء حرف ضاد بايد تمام طول کنار زبان بطور طبيعى به کنار دندانهاى پهلو تماس گيرد .
محل سوم : (ل) براى اداء لام تمام سر زبان با پشت لثه بالا تماس مى گيرد .
محل چهارم : (ن) براى اداء نون هم تمام سر زبان با پشت دندانها و لثه بالا تماس ميگيرد .
محل پنجم : (ر) براى اداء حرف (راء) تمام سر زبان با پشت لثه بالا بطورى که نچسبد بلکه با آن مماس قرار گيرد.
محل ششم : (ز ، س ، ص) براى اداء اين سه حرف از سر زبان با پشت دندانهاى ثناياى بالا ولى نمى چسبد .
محل هفتم : (ث ، ذ ، ظ) باز هم از سر زبان با پشت دندانهاى بالا ولى نمى چسبد.
محل هشتم : ( ت، د ، ط ) كه اين سه حرف هم از پهناى سر زبان با پشت دندانهاى بالا اداء مى شود.
👌موضع 4⃣ : موضع لب ميباشد و آن داراى چهار محل و چهار حرف ميباشد .
محل اول : (ف) که مخرج آن از تيزى دندانهاى ثناياى بالا با شکم لب زيرين مى باشد .
محل دوم : (ب) مخرج آن ترى هر دو لب هنگامى که بر روى هم گذارده شوند مى باشد .
محل سوم : (م) و مخرج آن خشکى هر دو لب هنگامى که بر روى هم گذارده مى شوند.
محل چهارم (و) مخرج آن از ميان دو لب ولى بهم نخورد .
💠آموزش قرآن به کودکان و نوجوانان💠
┏━━━✨
🍃♥️ @quran_for_kids
#آموزش_تجوید
درس2⃣:
☀️#حروف_شمسى و #حروف_قمرى🌙
تمام بيست و هشت حرف به دو دسته #حروف_شمسى و #حروف_قمرى تقسيم ميگردد، که هر کدام از این دو شامل چهارده حرف مى باشند.
☀️حروف شمسى عبارتند از : ت ث د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ل ن .
👌اگر در ابتدای حروف شمسى الف و لام باشد، در تلفّظ خوانده نمى شود و خود حرف نيز مشدّد مى گردد.
مثلاً : التّوبه ، الثّاقب ، الدّار ، الذّکور ، الرّحيم ، الزّانى ، السّوق ، الشّمس ، الصّبر ، الضّارب ، الطّارق ، الظّلم ، الّاهوت (اللاهوت) ، النّبى.
🌙حروف قمرى عبارتند از : ء ب ج ح خ ع غ ف ق ک م و ه ى.
👌اگر در ابتدای حروف قمرى الف و لام باشد، در تلفّظ خوانده مى شود و خود حرف هم بدون تشديد اداء مى شود.
مثلاً : الإنسان ، البحر ، الجنة ، الحافظ ، الخائف ، العالم ، الغفور ، الفتح ، القارعه ، الکاظمين ، المال ، الوارث ، الهادى ، اليوم.
💠آموزش قرآن به کودکان و نوجوانان💠
┏━━━✨
🍃♥️ @quran_for_kids
#آموزش_تجوید
درس3⃣: #صفات_ذاتى حروف
صفات ذاتی ، برای تمام حروف ده صفت ذاتی می باشد که پنج صفت ضدّ پنج صفت دیگرند . بنابراین هر حرف بیش از پنج صفت ندارد .
1 ـ شدّت یعنی سخت اداء شدن .
2 ـ رخوت یعنی نرم و سست اداء شدن .
3 ـ استعلا یعنی میل ببالا نمودن .
4 ـ استفلا یعنی میل بپائین دادن .
5 ـ اصمات یعنی سنگین اداء شدن .
6 ـ اذلاق یعنی به آرامی اداء کردن .
7 ـ جهر یعنی بلند خواندن .
8 ـ همس یعنی آهسته خواندن .
9 ـ انفتاح یعنی باز نمودن دهان .
10- اطباق یعنی طبق نمودن زبان .
👌اینک شرح آنها :
🖊 #شدت : یعنی هر حرفی که هنگام اداء شدن از غایت شدت سدّ محل می کند و تا زبان ازمحل برداشته نشود صوت خارج نشود که تعداد آنها هشت حرفند و عبارتند از : ء ب ت ج د ط ق ک . ودر سه جمله خلاصه می شود : « قطب ، جد ، اکت » و بقیه حروف تماماً « #رخوه » می باشند .
🖊 #استعلاء: یعنی طلب بلندی کردن و در موقع تلفظ دهان پر می شود . تعداد آنها هفت حرفند و عبارتند از: خ ص ض ط ظ غ ق و بقیه حروف تماماً صفت #استفلا دارند .
🖊 #اذلاق : بمعنی تیزی و سبکی است که بسرعت از محل خود اداء می شود و تعداد آنها شش حرفند که عبارتند از ب د ف ل م ن و بقیه حروف صفت #اصمات را دارند .
🖊 #همس : بمعنی آواز خفیف و بی جوهر را گویند و تعداد آنها ده حرفند و عبارتند از : ت ث ح خ س ش ص ف ک ه و بقیه حروف صفت #جهر دارند .
🖊 #اطباق : بمعنی طبق کردن و گود کردن زبان هنگام تلفظ می باشد که فقط چهار حرفند و عبارتند از :
ص ض ط ظ و بقیه حروف صفت #انفتاح را دارند .
💠آموزش قرآن به کودکان و نوجوانان💠
┏━━━✨
🍃♥️ @quran_for_kids
#آموزش_تجوید
درس4⃣: #صفات_عارضی حروف
صفت عارضی یعنی صفتی که جزء و ذات حروف نیست و دانستن آنها لازم است تعداد آن چهارده حرف و بشرح زیر می باشد .
1 ـ قلقله یعنی جنبانیدن حرف .
2 ـ صفیر یعنی صوت .
3 ـ لین یعنی نرم اداء نمودن .
4 ـ مخفیه یعنی آهسته و پنهان .
5 ـ انحراف یعنی منحرف نمودن .
6 ـ تکریر یعنی تکرار حرف .
7 ـ نبّره یعنی اظهار همزه .
8 ـ تفّشی یعنی پاشیدن حرف .
9 ـ استطال یعنی طلب درازی کردن .
10 ـ نفخ یعنی دمیدن .
11 ـ بحّه یعنی فشار در گلو .
12 ـ غنّه یعنی صوتی که از بینی خارج میشود .
13 ـ اشباع یعنی سیر نمودن حرف .
14 ـ اماله یعنی دهان را میل ببالا نمودن .
✍اینک شرح صفت عارضی:👇
🖊 #قلقله : یعنی جنباندن و حرکت دادن زبان از محل حرف ، بدین معنی که هر حرفی را که بخواهیم اداء کنیم به محض رسیدن زبا ن به محل حرف اداء می شود ولی قلقله تا زبان از محل حرف برداشته نشود و صوت خارج نگردد حرف اداء نمی شود و این تکان کوچک که باعث شنیدن جزئی صدای کسره می شود و مستلزم اکمال اداء حرف است قلقله نام دارد فقط پنج حرف این صفت را دارند و عبارتند از ق ط ب ج د و در دو جمله خلاصه می گردد : « قطب جد » .
🖊 #صفیر : بمعنی صوتی است که از درز دندانها خارج میشود و دارای سه حرف است و عبارتند از : « ص س ز »
🖊 #لین : بمعنی نرمی صوت است که حروف ی و واو ساکن ما قبل مفتوح میباشد که در موقع تلفظ به نرمی ادا می شود .
🖊 #مخفیه : یعنی آهسته و پنهان گفتن است که چهار حرف میباشد : « ه . ا . و . ی »
🖊 #انحراف : یعنی منحرف شدن زبان بطرف جلو و کام بالا و مخصوص دو حرف است : « ل ، ر »
🖊 #تکریر : عبارتست از تکرار حروف در محل خود و آن مخصوص حرف ( ر ) میباشد و باید خفی و ریز انجام گردد نه آنکه آنقدر درشت و آشکار باشد که چند ( ر ) شنیده شود .
🖊 #نبره : مخصوص همزه می باشد که در حال سکون عارض میشود و باید کاملاً ظاهر گردد .
🖊# تفشی : یعنی پاشیده شدن حرف در دهان و آن مخصوص « ش » می باشد .
🖊 #استطلال : یعنی طلب درازی کردن در محلّ خود مخصوص حرف « ض » می باشد .
🖊 #نفخ : یعنی دمیدن است که مخصوص حرف : ( ث ـ ف ) می باشد .
🖊 #بحه: بحّه یعنی گرفتگی و خفگی صوت است هنگام ادا شدن و مخصوص حرف ( ح ) می باشد که باید در موقع تلفظ در گلو فشار داده شود .
🖊 #غنه: غُنّه عبارت از صوتی است که در سوراخ بینی پیچیده می شود و آن مخصوص حرف ( م ) و ( ن ) میباشد .
🖊 #اشباع : سپر کردن حرف می باشد مثل : جآؤ ، فآؤ ، لهُ
🖊 #اماله : در تجوید اماله مخصوص یک کلمه می باشد : مجریها ( در سوره هود ) الف میل به فتحه و سپس میل بکسره می کند و دهان باز می شود .
💠آموزش قرآن به کودکان و نوجوانان💠
┏━━━✨
🍃♥️ @quran_for_kids
#آموزش_تجوید
درس 5⃣: #ترقيق و #تفخيم
👌#ترقیق : نازک اداء کردن حرف را « ترقیق » و عکس آن یعنی درشت اداء نمودن را « #تفخیم » گویند و این قاعده منحصراً در حرف « ل ، ر » می باشد .
🖊« تفخیم ل » ذاتاً ترقیق می گردد یعنی هر حرکتی داشته باشید نازک گفته میشود ولی اگر لام مربوط به لفظ جلاله باشد که ماقبل آن مفتوح و یا مضموم باشد تفخیم می شود مثل : عَلَی الله ، عبدُالله ، و اگر ماقبل لام جلاله مکسور باشد طبعا ترقیق و نازک ادا می شود .
🖊«تفخیم ر » ذاتا تفخیم می شود و باید درشت ادا شود ، مگر در چهار مورد بعلل مؤثره در آن نازک ادا می شود .
مورد1⃣ : راء مکسوره باشد مثل ربوا ، رضوان چون حرکت کسره در راء موجود شده باعث ترقیق آن می شود .
مورد 2⃣: راء ساکن ما قبل مکسور مثل فِرعون ، مِریه زیرا کسره ما قبل در حرف تأثیر کرده است .
مورد 3⃣ : راء ساکن که ما قبل آن نیز ساکن بوده و ما قبل ما قبل آن هم مکسور باشد مثل : سِحْر ، ذِکْر .
مورد 4⃣: راء ساکن که ما قبل آن حرف « ی » قرار گیرد باز هم ترقیق می شود مثل : بصیر ، نذیر ، اگر چه « ی » ماقبلش هم ساکن بوده باشد و یا مفتوح و یا حرف استعلا باشد باز هم تغییری در ترقیق نمی دهد مثل : خیر ، غیر .
🖍تبصره : باید دانست که قاعده فوق در دو مورد استشناء و قابل دقت می باشد .
مورد1⃣ : راء ساکن ما قبل مکسور که قبل از حرف استعلا واقع می شود تفخیم می گردد و در تمام قرآن سه حرفست از استعلا که بعد از حرف راء ساکن ما قبل مکسور واقع شده عبارتند از : ( ص ، ط ، ق ) مثال از هر یک :
ص ـ مرصاد .
ط ـ قرطاس .
ق ـ فرقه .
مورد 2⃣ : اگر کسره ما قبل راء ساکن ذاتی نبوده و عارضی باشد تفخیم می گردد .
مثل اِرْجِعوا ، اَمِ ارتابوا ، اَلّذی ارْتَضی
در مورد لفظ جلاله{ کلمه الله} اگر قبل از حرف "ل" فتحه یا ضمه بیاید لام درشت خوانده میشود مثل اینکه حرف آ خوانده شود
ولی اگر قبل از حرف "ل" کسره بیاید حرف لام نازک و کم حجم تلفظ میشود
نمونه برای پر حجم خواندن:وَاللّهُ ..إِنَّ اللّهَ..فَأَخَذَهُمُ اللّهُ
نمونه برای کم حجم خواندن:بِسْمِ اللَّهِ.. بِآيَاتِ اللّهِ ..كِتَابِ اللّهِ
👌مهم:در سایر کلمات غیر از الله حرف لام بودن استثناء ترقیق(نازک و کم حجم ) خوانده میشود.
💠آموزش قرآن به کودکان و نوجوانان💠
┏━━━✨
🍃♥️ @quran_for_kids
#آموزش_تجوید
درس6⃣: #استعلا و #استفال
🖊معناى استعلا: استعلا در لغت ، به معناى (برترى طلبى ، ميل به بلندى ) مى باشد، و در اصطلاح ، عبارت است از (ميل ريشه زبان به طرف سقف دهان در هنگام تلفظ حرف ).
در اثر اين صفت ، حرف حالت پرحجم و درشتى به خود مى گيرد.
🖊حروف استعلا: #حروف_استعلا عبارتند از:
(خ ـ ص ـ ض ـ ط ـ ظ ـ غ ـ ق ).
در هنگام اداى چهار حرف (ص ـ ض ـ ط ـ ظ) قسمتى از سطح زبان ، سقف دهان را مى پوشاند و در نتيجه ، اين حروف درشت تر و غليظتر از سه حرف ديگر تلفّظ مى شوند.
تمرين :
صَلِّ ـ صَوْتُ ـ صَبِيًّا ـ صَدْرى ـ صُرِفَتْ ـ يَصْبِرْ ـ ضَنْكاً ـ اِلى ضُرٍّ ـ يُضْلِلْ ـ يَضْرِبُ ـ ضـيـزى ـ نَضِجَتْ ـ بَطَشْتُمْ ـ طُمِسَتْ ـ طُوبى ـ يُطْفِئُوا ـ يُشْطِطْ ـ طِفْلاً ـ ظَلَّ ـ ظَلَمَ ـ ظَهيرٍ ـ مـُنـْظـَريـنَ ـ فَظًّا ـ ظِلالُها ـ خَشِىَ ـ خَتَمَ ـ خَسَفَ ـ خَبَرٍ ـ يُخْرِبُونَ ـ اَخْبارِها ـ غَنِمْتُمْ ـ غُلِبَتْ ـ يَبْغُونَ ـ يَغْلى ـ نَغْفِرْ ـ اَبْغيكُمْ ـ قَريباً ـ قَبْلُ ـ بِقَدَرٍ ـ نُقَدِّسُ ـ نَقْتَبِسْ ـ لا اُقْسِمُ
🖊معناى استفال:اسـتـفـال در لغـت ، بـه معناى (پايين آمدن ، پست شدن ) مى باشد، و در اصطلاح ، عبارت است از (پايين آمدن سطح زبان از كام بالا).
در اثر اين صفت ، حرف ، نازك و كم حجم تلفّظ مى شود.
🖊 #حروف_استفال: بجز هفت حرف استعلا، بقيّه حروف داراى صفت استفال مى باشند.
# يـادسـپـارى : در تـلفـّظ كـلمـات بـايد دقّت شود كه هر حرف با صفت خود اداء شود و حالت حرف مجاور را به خود نگيرد.
🤔پرسش و تمرين
1 ـ استعلا را تعريف كرده و حروف آن را نام ببريد.
2 ـ كدام يك از حروف استعلا، درشت تر از بقيّه حروف تلفّظ مى شوند؟
3 ـ استفال را تعريف كرده و حروف آن را نام ببريد.
4 ـ حروف استعلا را در كلمات زير مشخّص كنيد.
اَصْحابٌ ـ فَوْقَ عِبادِهِ ـ راحِمينَ ـ يَقْنَطُونَ ـ خالِدينَ ـ مُصَدِّقٌ ـ عاقِبَةُ ـ صالِحاتٌ ـ عَذابُ ـ يُضاعَف
💠آموزش قرآن به کودکان و نوجوانان💠
┏━━━✨
🍃♥️ @quran_for_kids
#آموزش_تجوید
درس 7⃣: #تنوين و #نون_ساكن
👌 #تنوین که عبارتست از ـًـــٍـــٌ و نون ساکن زمانی که به #حروف_حلقی که قبلا هم ذکر شده و عبارتند از : « ه ء ح ع ح غ » برسد نون کاملاً #اظهار می شود مثل : جُرُفِ هارٍِ ، مِنْ عِلْمٍ ، اَنْعَمْتَ. وقتی که بحروف یَرملون که عبارتست از : « ی ، ر ، م ، ل ، و ، ن » برسد #ادغام می شود . یعنی نون خوانده نمی شود و حرف مشدّد می گردد .مثل : مَنْ وّاق ، مَنْ یّشاء ، یَکُنْ لّه و زمانی که به بقیه حروف برسد #اخفاء می شود یعنی صوت در غنّه ( بینی ) می اندازد و پنهان اداء می شود مثل : اَنْتُمْ، مَنْ تابَ ، جَنّاتٍ تَجْری ، امّا وقتی که نون ساکن به حرف ب برسد #قلب_به_میم می شود مثل : مِنْ بَیْن ، مِنْ بَعْدِ . در اینجا به شعار زیر توجه فرمائید .
#شعر:
تنوین و نون ساکنه حکمش بدان ای هوشیار
کز خواندنش زینت بود اندر کلام کردکار
در یرملون ادغام کن در حرف حلق اظهار کن
در نزد با قلب به میم در مابقی اخفا بیار
🖊تبصره : در قرآن چهار کلمه استثنائی وجود دارد که نون ساکن بعوض اینکه ادغام شود اظهار می شود و عبارتند از : دُنیا ، بُنیان ، قِنْوان ، صِنْوان
💠آموزش قرآن به کودکان و نوجوانان💠
┏━━━✨
🍃♥️ @quran_for_kids
#آموزش_تجوید
درس 8⃣: #احکام_میم_ساکنه
👌«م» ساکنه در مجاورت حروف 28 گانه به یکی از این 3 حالت خوانده می شود:
1- ادغام 2- اخفاء 3- اظهار
1- #ادغام
میم ساکنه فقط ادغام «متماثلین» دارد. یعنی تنها در «م» ادغام می شود.
تلفظ میم مشدّد حاصله ، با «غنّه» همراه است؛ چرا که لب ها روی هم منطبق و بسته اند فلذا تمامی صوت از خیشوم خارج می شود.
صدای میم مشدّد ، باید به اندازه «دو حرکت» امتداد یابد. مثال:
اِن کُنتُم مُؤمِنینَ – وَلَهُم ما یَشتَهُونَ – کُنتُم مَرضیٰ – یُمَتِّعکُم مَتاعاً
2- #اخفاء
اخفاء میم ساکنه، نزد حرف «ب» انجام می شود. این اخفاء با حذف مخرج میم و ابقاء غنّه آن همراه است و کشش «غنّه نیز دو حرکت است.
«م» حاصله از اقلاب نون ساکنه نزد «ب» نیز همین حکم را دارد و اخفاء می شود.
🖍روش اخفاء میم ساکنه
به محض شروع اخفاء ، لبها را بسیار به هم نزدیک می کنیم ، به حدی که اصطلاحاً یک ورق کاغذ نازک بتواند از میان دو لب عبور کند. همزمان بخش عمده صوت را از فضای بینی خارج نموده و این حالت (بینی – دهانی) را به اندازه دو حرکت ادامه می دهیم. آنگاه حرف «ب» را اداء می کنیم.
مثال:
تَأتیهِم بَغتَةً – اَم بِهِ جِنَّةٌ– فَاحکُم بَینَنا – بَعضُکُم بَعضاً – مُن بَعدِهِم (مِم بَعدِهِم) – خَبیرٌ بَصیرٌ (خَبیرُم بَصیرٌ)
3- #اظهار
«م» ساکنه نزد بقیه حروف اظهار می شود. بدین معنا که از مخرج خود، بطور طبیعی اداء می گردد.لزوم رعایت 3 نکته در اظهار میم
1- عدم حرکت.(میم ساکنه نباید قلقله بگیرد)
2- عدم مکث.
3- عدم سکت.
🖊 نکته:«م» ساکنه نزد «ف – و» اظهار می شود.
💠آموزش قرآن به کودکان و نوجوانان💠
┏━━━✨
🍃♥️ @quran_for_kids
#آموزش_تجوید
درس 9⃣: #احکام_غنة
👌کلمه «غنّة» به دو صورت مطرح شده است:
1- در باب صفات، به عنوان صفت ویژه ی «ن – م».
2- در احکام «ن» و «م» ساکنه، به عنوان حکم غنّه در مواردی خاص.
تفاوتشان در این است که «صفت غنّه» به صورت همیشگی و در حالات اعم از سکون و حرکت در «ن – م» وجود دارد . اما «حکم غنّه» تحت شرایطی خاص پیش می آید و به میزان 2 حرکت نیز امتداد می یابد
🖊تعریف غنّه
« غنّة صوتی است که از خیشوم (فضای بینی) خارج می شود»
👌موارد «حکم غنّة»
1- نون و میم مشدّد
2- ادغام «ن» در «یمون»
3- اقلاب نون ساکن
4- کلیه ی اخفاءات
🖊میزان غنّة
میزان کشش «حکم غنّة» ، به اندازه زمان کشش 2 حرکت است
🖊شرح بیشتر موارد غنّة
*هرگاه به «ن – م» مشدّد رسیدید اعم از تشدید دائمی در یک کلمه یا حاصل از ادغام متماثلین بین دو کلمه باید صدای حروف مذکور را به اندازه دو حرکت امتداد دهد و در این میزان ، هیچ تفاوتی بین مشدّد میان کلام و مشدّد هنگام وقف وجود ندارد.
مانند : یُمَنّیهِم - فَطَرَهُنّ – فِی الیَمّ – جَنّاتِ النَّعیمِ – وَ لا جانّ – اُمَّتُکُم – سَمّاعُونَ – اُمَمٍ مِمَّن مَعَکَ - وَالاَصَمّ
*در چهارمین مورد عبارت «کلیهی اخفاءات» ، طبعاً شامل اخفاء نون ساکنه نزد 15 حرف مابقی و اخفاء میم ساکنه ، نزد «ب» می شود.
* در مورد کشش غنّه ، مقصود از 2 حرکت آن است که غنّه به اندازه کشش یک حرف مد امتداد یابد.
به عنوان مثال در «اَنتَ»و «مِن شَیءٍ» غنّه را باید به اندازه کشش بخش «ما» در «اَماتَ» یا «فی» در «لَفی شَکٍّ» ادا کنیم.
👌مراتب کیفیت غنّة
واژه کیفیت در برابر کمیت قرار دارد. منظور از کمیت ، همان میزان دو حرکت است که در تمامی موارد حکمِ غنّه ، ثابت و بدون تغییر است. اما مقصود از کیفیت غنّه ، درجه ی قوت و ضعف آن است.
مراتب کیفیت غنّة «ن» (از حداقل به حداکثر):
1- نون متحرکه مانند تُنَزِّلُ
2- نون ساکنه ی مُظهَر مانند مِنهُم
3- نون ساکنه ی مخفی مانند اَنفُسَهُم
4- نون مدغم در «و – ی» مانند مِن والٍ – مَن یَشری
5- نون مشدّد مانند فَطَرَهُنَّ
مراتب کیفیت غنّة «م» (از حداقل به حداکثر):
1- میم متحرکه مانند عَمِلُوا
2- میم ساکنه مظهر مانند فی غَمرَةٍ
3-میم ساکنه مخفی مانند هُم بارِزُونَ
4- میم مشدّد مانند اُمَمٍ مِمَّن مَعَکَ
💠آموزش قرآن به کودکان و نوجوانان💠
┏━━━✨
🍃♥️ @quran_for_kids
#آموزش_تجوید
درس 🔟 #ادغام
🖊کلمه ادغام در لغت به معنای «اِدخال – داخل نمودن» و در تجوید عبارتست از :
«حذف حرف ساکن و مشدّد نمودن حرف بعدی»
شرط مهم ادغام ، ساکن بودن حرف اول است و اگر در مواردی ، حرف متحرک ادغام شود، در واقع اول ساکن شده و آنگاه در حرف بعدی ادغام می گردد.
در ادغام ، به نظر می رسد حرف اول در حرف دوم ناپدید و موجب فشرده شدن حرف دوم شده است. مانند : «مِن نارٍ» که اگر نون ساکنه را حذف و به جای آن ، نون «نار» را مشدّد بخوانیم ، گویند «عمل ادغام انجام شده است».
مِن نارٍ —------— مِنّارٍ
لذا ادغام همیشه موجب بروز تشدید می گردد.
فایده ادغام سهولت در کلام است.
🖊 ادغام صغیر و کبیر
#ادغام_صغیر: هرگاه حرف مُدغَم(حرف حذف شده یا ادغام شده) ساکن باشد، ادغام را «صغیر» نامند.
مانند : قُل لا– قَد دَخَلُوا – مِن رَبِّکُم
#ادغام_کبیر : اگر مدغم ، متحرک باشد ، به این ادغام ، «ادغام کبیر» گویند. چرا که ابتدا مدغم، ساکن شده و آنگاه ادغام می شود و چون ادغام در دو مرحله انجام می شود، «ادغام کبیر» نام گرفته است.
مانند : «تَأمُرُونّی» که در اصل «تَأمُرُونَنی» و «مَکَّنّی» که در اصل «مَکَّنَنی» و «لا تَأمَنّا» که در اصل «لا تَأمَنُنا» بوده اند.
💠آموزش قرآن به کودکان و نوجوانان💠
┏━━━✨
🍃♥️ @quran_for_kids
#آموزش_تجوید
درس1⃣1⃣ #انواع_ادغام
🖊انواع رابطه دو حرف
هر حرف از لحاظ رابطه با حرف دیگر از چهار حالت خارج نیست:
1- متماثل
2- متجانس
3- متقارب
4- متباعد
1- #حروف_متماثلین (دو حرف مثل هم) : دو حرف را گویند که در مخرج و صفات کاملاً مشترک باشند.
و این حالت فقط در هر حرف نسبت به خودش وجود دارد. مانند: (ب – ب) – (س – س) – (م – م) - ...
2- #حروف_متجانسَین (دو حرف هم جنس): دو حرف را گویند که در مخرج ، مشترک اما در صفات متفاوت باشند. مانند :
حروف نطعی (ت – د – ط) – حروف لثوی (ث – ذ – ظ) – حروف شفوی (ب – م – و) ...
3- حروف متقاربین (دو حرف نزدیک به هم): دو حرف را گویند که مخارج آنها به هم نزدیک باشد. مانند :
(ق – ک) – (ل – ن – ر) – (ت – ث – د – ذ – س – ص – ظ - ...)
4- #حروف_متباعدین (دو حرف دور از هم): دو حرف را گویند که «مواضع» آن ها از یکدیگر جدا باشد. مثلاً یکی در «حلق» و دیگری در «لسان» مانند : (ح – ز) و یا یکی در «لسان» و دیگری در «شفتین» مانند: (ک – ب)
👌انواع ادغام
سه نوع است :
1- ادغام متماثلین
2- ادغام متجانسین
3- ادغام متقاربین
🖊1- #ادغام#متماثلین
دو حرف متماثل ، در صورت سکون اول ، در هم ادغام می شوند. مانند:
اِذهَب بِکِتابی – فَما رَبِحَت تِجارَتُهُم – قَد دَخَلُوا – فَلا یُسرِف فِی القَتلِ – یُدرِککُم – قُل لَهُم – لَهُم ما یَشاؤُنَ – اَووَزَنُوا – یُوَجِّههُ
استثناء :در عبارت : مالِیَه هَلَکَ (الحاقه – 28) که علاوه بر ادغام، اظهار آن نیز جایز است. البته هنگام اظهار «سَکت» خفیف بین آن دو ضروری است. یعنی پس از تلفظ هاء ساکن ، لحظه ای کوتاه صوت را بدون تجدید نفس قطع و سپس هاء دوم را تلفظ می کنیم.
🖊2- #ادغام_متجانسین
به شرط سکون حرف اول ، فقط در موارد زیر انجام می شود:
*ب..........در..........م
تنها مورد آن در سوره هود (آیه 42) واقع شده است و عبارتست از :
«اِرکَب مَعَنا» که به صورت «اِرکَمَّعَنا» خوانده می شود.
*(ت – د – ظ) دو به دو در یکدیگر
مثال های ادغام حروف نطعی : فَلَمّا اَثقَلَت دَعَوَا اللهَ – اِذ هَمَّت طائِفَةٌ – قد تَبَیَّنَ – بَسَطتَ
*(ث – ذ – ظ) دو به دو در یکدیگر
مثال های حروف لثوی: یَلهَث ذٰلِکَ – اِذظَلَمُوا
🖊3- #ادغام_متقاربین
* ق ............ در ..............ک
تنها مورد در سوره مرسلات آیه 77 واقع شده است و عبارتست از : «اَلَم نَخلُقکُم» که به صورت «اَلَم نَخلُکُّم»خوانده می شود.
*ل ............ در ............ر
مانند : قُل رَبّی – بَل رَبُّکُم
استثناء : در عبارت «بَل رانَ» در سوره مطففین آیه 14، نه تنها «ل» اظهار می گردد، بلکه با «سَکت» همراه است.
*ن ............... در ............ ل – ر
مانند : مِن لَدُنکَ – وَ مَن لا یُجِب – مِن رَبِّکُم – اَن رَبَطنا
استثناء : در عبارت «مَن راقٍ» در سوره قیامه آیه 27 ، نون ساکنه نه تنها اظهار می گردد بلکه با «سَکت» همراه است.
*ن ............. در ............. م – و – ی
مانند : مِن مالٍ – عَن وَلَدِهِ – فَمَن یَعمَل
🖊 #ادغام_تام
ادغامی است که در آن حرف مدغم کاملاً از میان رفته و اثری از مخرج و صفات آن در کلام به جای نمی ماند. بیشترین موترد ادغام از این نوع است.
🖊#ادغام_ناقص
ادغامی است که در آن ، صفتی از صفات مدغم باقی بماند و در نتیجه ، مدغم بطور کامل از بین نرود . این ادغان معمولاً زمانی پیش می آید که حرف ساکنه ، از حرف بعدی قوی تر باشد.
👌موارد ادغام ناقص عبارتست از :
🖍 ادغام ناقص «ط» در «ت»
در این ادغام ، از حرف «ط»، فقط صفت استعلاء و اطباق (تفخیم) آن ابقاء می شود. در این ادغام، ابتدا قصد می کنیم که «ط» ساکن را همراه تفخیم آن قلقله دهیم،
اما پس از بروز تفخیم، بدون قلقله آن، حرف «ت» را مشدّد اداء می کنیم. مثال : بَسَطتَ – فَرَّطتَ – اَحَطتُ
🖍 ادغام ناقص «ق» در «ک»
در این ادغام ، فقط صفت «استعلاء» حرف «ق» ابقاء می شود.
تنها مورد آن عبارتست از : «اَلَم نَخلُقکُم» (مرسلات – 77)
در این ادغام، ابتدا قصد می کنیم که «ق» ساکن را همراه تفخیم آن قلقله دهیم، اما پس از بروز تفخیم، بدون قلقله آن ، حرف «ک» را مشدّد اداء می کنیم.
🖍ادغام ناقص «ن» در «و – ی»
در این ادغام ، صفت «غنّة» نون ساکنه ، باقی می ماند. لذا حاصل این ادغام ، یک «و – ی» مشدّد همراه با غنّة است ؛ بطوری که اگر در خلال تلفظ این نوع از «و – ی»
مشدّد ، ناگهان مجرای بینی را مسدود کنیم، صدای «و – ی» به وضوح تغییر کرده و دهانی می شود.
💠آموزش قرآن به کودکان و نوجوانان💠
┏━━━✨
🍃♥️ @quran_for_kids
﷽
فهرست دوره #آموزش_تجوید
درس 1⃣: #مخارج_حروف
https://eitaa.com/Quran_for_kids/1421
درس2⃣:☀️#حروف_شمسى و #حروف_قمرى🌙
https://eitaa.com/Quran_for_kids/1501
درس3⃣: #صفات_ذاتى حروف
https://eitaa.com/Quran_for_kids/1791
درس4⃣: #صفات_عارضی حروف
https://eitaa.com/Quran_for_kids/1844
درس 5⃣: #ترقيق و #تفخيم
https://eitaa.com/Quran_for_kids/2630
درس6⃣: #استعلا و #استفال
https://eitaa.com/Quran_for_kids/2638
درس 7⃣: #تنوين و #نون_ساكن
https://eitaa.com/Quran_for_kids/2640
درس 8⃣: #احکام_میم_ساکنه
https://eitaa.com/Quran_for_kids/2644
درس 9⃣: #احکام_غنة
https://eitaa.com/Quran_for_kids/2646
درس 🔟 #ادغام
https://eitaa.com/Quran_for_kids/2652
درس1⃣1⃣ #انواع_ادغام
https://eitaa.com/Quran_for_kids/2653