🔴 آشنایی با سورهی نمل / ۱۱
✅ وَ إِنَّك لَتُلَقَّى الْقُرْءَانَ مِن لَّدُنْ حَكِيمٍ عَلِيمٍ (۶)
🔹به یقین كه تو قرآن را از سوى حكیمى دانا دریافت مىكنى.
🔸پس از اشاره به وحی الهی و آیات قرآن و هدایتگری و بشارتدهی آن به مؤمنان و هشدار به کافران و مشرکانی که به آیات الهی و قیامت ایمان نیاوردند، در این آیه، دوباره به مسأله وحی و نبوت میپردازد و به پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله) میفرماید تو این قرآن را از نزد خدای حکیم و دانا گرفتهای، تا سرفصلی برای آیات بعدی و بیان قصهی برخی از پیامبران(علیهم السلام) باشد.
🔸بر پایه آیات «انا جعلناه قرءانا عربیا لعلکم تعقلون. و انه فی ام الکتاب لدینا لعلی حکیم» (زخرف/۳_۴) مرحله نازل قرآن «عربی مبین» است؛ ولی مقام الایش «علیّ حکیم» است و پیامبر اکرم(ص) این «علیّ حکیم» را مانند «عربی مبین» ار راه وحی دارد؛ لیکن عربی مبین، دامنه این وحی است و علیّ حکیم، صدر و برجستهترین نقطه آن؛ و رسول خدا(ص) این علیّ حکیم را از «لدن حکیم علیم» یاد میگیرد، پس علم ایشان لدنّی و از نزد خداست.
🔸خلاصه آنکه: تلقّی، دریافتِ حضوری است. القاکنندهی اصلی خداست. القاکنندهی فرعی، فرشتگاناند: فالملقیات ذکرا(مرسلات/۵). تلقی گاهی بیواسطه است و گاهی باواسطه. عنوان «لَدُن» به دریافت حضوری بیواسطه اِشعار دارد. گفتنی است که از این آیه اجمالاً استفاده میشود که پیامبر اکرم(ص) در مقام تلقّی قرآن کریم معصوم بوده و آن حضرت(ص) معصومانه وحی الهی را از نزد خدای حکیم علیم دریافت کرده است. حکمت و علم، جامع تمام معارف نظری و مطالب عملی جوامع انسانی است.
❇️ از پيامهای آیه
۳۴▫️دریافتكنندهى وحى، رسول خدا صلى الله علیه و آله است. «و انّک لتلقّى القرآن»
۳۵▫️قرآن، تبلور علم و حكمت الهى است. «القرآن من لدن حكیم علیم»
۳۶▫️علم پیامبر(ص)، لدنّى است. «من لدن»
۳۷▫️در نزول و دریافت قرآن، هیچ واسطهى غیر امینى وجود ندارد. «لتلقّى القرآن من لدن حكیم علیم»
۳۸▫️احكام دین، از سرچشمهى علم الهى است و در هر دستورى، حكمتى نهفته است. «حكیم علیم»
🔴 آشنایی با سورهی نمل / ۱۲
✅ إِذْ قَالَ مُوسَى لِأَهْلِهِ إِنِّى آنَسْتُ نَاراً سَآتِيكُم مِّنْهَا بِخَبَرٍ أَوْ آتِيكُم بِشِهَابٍ قَبَسٍ لَّعَلَّكُمْ تَصْطَلُونَ. فَلَمَّا جَآءَهَا نُودِىَ أَن بُورِكَ مَن فِى النَّارِ وَ مَنْ حَوْلَهَا وَ سُبْحَانَ اللَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ. يَا مُوسَى إِنَّهُ أَنَا اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (۷_۹)
🔹(یاد كن) زمانى كه موسى به خانوادهى خود گفت: همانا من آتشى احساس كردم (شما در همین مكان توقّف كنید)، به زودى براى شما خبرى از آن خواهم آورد، یا شعلهى آتشى براى شما مىآورم، باشد كه خود را گرم كنید. پس همین كه (موسى) نزد آن آمد، ندا داده شد كه هر كه در آتش و هر كه اطراف آن است بركت داده شد و منزّه است خداوندى كه پروردگار جهانیان است. اى موسى! همانا این منم خداى عزیز حكیم.
🔸سرگذشت پنج نفر از پیامبران الهی در سورهی نمل آمده است تا نشان دهد که وعدهی پیروزی مؤمنان و مجازات کافران حق است و تحقق خواهد یافت. نخستین سرگذشت مربوط به حضرت موسی(ع) است. در قرآن ۱۳۶ مرتبه نام حضرت موسى(ع) و در ۳۴ سوره داستان او ذكر شده و حدود ۹۰۰ آیه دربارهى ماجراى بنىاسرائیل است. حضرت موسى(ع) با همسر باردارش از مَدْیَن به سوى مصر در حركت بود. شب و سرما و طوفان بیابان از یک سو و وضع حمل همسرش از سوى دیگر موسى(ع) را به تكاپو واداشت؛ آیات مورد بحث به این ماجرا نظر دارد. در میان تمام احتمالات، به نظر مىرسد كه مراد از «مَن فى النّار» حضرت موسى(ع) است كه در منطقه آتش بود و مراد از «مَن حَولها» خانواده او یا پیامبرانى كه در ارض مقدّسه بودهاند.
❇️ از پيامهای آیات
۳۹▫️داستان موسى(ع) قابل ذكر و مایهى تذكّر است و نباید فراموش شود. «اذ قال...»
۴۰▫️گاهى در مسیر كمک به همسر و خانواده، الطاف ویژهاى پیدا مىشود. «آتیكم بشهاب... نُودِى»
۴۱▫️مرد، مسئول اداره امور زندگى همسر است. «آتیكم بشهاب قبس لعلّكم تصطلون»
۴۲▫️انبیا زندگى عادّى داشتند. «آتیكم بشهاب قبس لعلّكم تصطلون»
۴۳▫️ما مأمور به ظاهریم، الطاف خفیّه كار خداست. «فلما جاءها نودى»
۴۴▫️سخن خداوند با موسى(ع)، گرفتن پیام رسالت و نمایش معجزات و بعثت سایر انبیا در آن منطقه رمز بركت است. «بورک مَن فى النار و مَن حولها»
۴۵▫️نداهاى الهى به پیامبران را وهم و خیال نپنداریم. (در كنار كلمهى «نودى»، «سبحان اللّه» آمده، یعنى خداوند منزّه است از این كه این ندا وهم و خیال و وسوسه باشد).
۴۶▫️بعثت انبیا از شئون ربوبیّت الهى است. «نودى - رب العالمین»
۴۷▫️لازمهى ربوبیّت، عزّت و حكمت است. «ربّ العالمین ... العزیز الحكیم»
🔴 آشنایی با سورهی نمل / ۱۳
✅ وَ أَلْقِ عَصَاكَ فَلَمَّا رَءَاهَا تَهْتَزُّ كَأَنَّهَا جَآنٌّ وَلَّى مُدْبِراً وَ لَمْ يُعَقِّبْ يَمُوسَى لَا تَخَفْ إِنِّى لَا يَخَافُ لَدَىَّ الْمُرْسَلُونَ. إِلَّا مَن ظَلَمَ ثُمَّ بَدَّلَ حُسْناً بَعْدَ سُوءٍ فَإِنِّى غَفُورٌ رَّحِيمٌ (۱۰_۱۱)
🔹و عصایت را بیفكن! (موسى عصا را افكند،) پس همین كه آن را دید چنان جست و خیز مىكند كه گویا مارى كوچک است، پشتكنان فرار كرد و به عقب برنگشت. (ما به او گفتیم:) اى موسى! نترس كه پیامبران در آستان من نمىترسند. مگر كسى كه ستم كند؛ سپس بعد از بدى، كار خوبى را جایگزین نماید همانا كه من بخشندهى مهربانم.
🔸كلمهى «جانٌ» یا به معناى مار كوچک است كه در مرحلهى اوّل، عصا به آن صورت درآمد و یا مار بزرگى كه مثل مار كوچک سرعت حركت داشت. (تعابیر دیگر در آیهی ۲۰ سوره طه و آیهی ۱۰۷ سوره اعراف آمده است) در این كه جملهى «الّا مَن ظلم» به كجا مربوط مىشود، احتمالاتى است. بهترین آنها این است كه در آیه، جملهاى در تقدیر است؛ به این صورت كه غیر انبیا ترس دارند، مگر كسانى كه ستمى كرده و بعد عمل خوبى انجام دهند كه آنان نیز به خاطر غفور و رحیم بودن خدا ترسى ندارند. ترس دو نوع است: غریزى یا طبیعی و معنوى. جملهى «لا تَخَف» دربارهى خوف نوع اول است، ولى خوف معنوى كه خوف از مقام الهى است، در آیات دیگر عنوان شده است.(نازعات/۴۰ و ...)
❇️ از پيامهای آیات
۴۸▫️نداى آسمانى باید با نشانهاى همراه باشد تا اثر كند. «نودى... الق عصاک»
۴۹▫️ابزار معجزه، وسایل عادّى است. «عصاک»
۵۰▫️قبل از ارشاد دیگران، باید از علم و تجربه و رشد كافى برخوردار بود. (موسى علیه السلام در این جا معجزه را مىبیند تا در كاخ فرعون با قدرت سخن گوید). «رَآها»
۵۱▫️انبیا تحت تربیت پروردگارند و خداوند آنها را امر و نهى مىكند. «لا تخف»
۵۲▫️كسى كه خدا را حاضر و ناظر بداند و خود را در محضر و منظر او ببیند، از غیر خدا نمىترسد. «لا یخاف لدى المرسلون»
۵۳▫️الخائن خائف. كسى كه ظلم كند باید بترسد، مگر آن كه گناهش را جبران كند زیرا خداوند بخشنده است. «لا یخاف... الّا مَن ظَلَم»
۵۴▫️تبدیل گناه به خوبى، غیر از محو گناه یا عفو گناه یا انجام خوبى بعد از بدى است؛ مثل آنكه وسایل گناه را در اختیار نیكوكاران قرار دهد. «بَدّلَ حُسنا»
۵۵▫️بخشش خداوند، پس از عمل نیک انسان و جبران گناه است. «بَدّل حُسنا... فانّى غفور رحیم»
🔴 آشنایی با سورهی نمل / ۱۴
✅ وَ أَدْخِلْ يَدَکَ فِى جَيْبِكَ تَخْرُجْ بَيْضَآءَ مِنْ غَيْرِ سُوءٍ فِى تِسْعِ ءَايَٰتٍ إِلَى فِرْعَوْنَ وَ قَوْمِهِ إِنَّهُمْ كَانُواْ قَوْماً فاَسِقِينَ. فَلَمَّا جَآءَتْهُمْ ءَايَٰتُنَا مُبْصِرَةً قَالُواْ هَذَا سِحْرٌ مُّبِينٌ (۱۲_۱۳)
🔹و دستت را در گریبانت كن؛ سفید و درخشنده خارج شود، بىآنكه عیبى در آن باشد؛ (این معجزه) در زمرهى معجزات نُه گانه به سوى فرعون و قومش (آمده است) كه آنان قومى فاسق هستند. پس چون آیات و معجزات روشنگر ما به سویشان آمد، گفتند: این سحرى است آشكار!
🔸مراد از معجزات نُه گانه، معجزاتى است كه موسى علیه السلام در برابر فرعون آورده وگرنه حضرت موسى معجزات بیشترى داشته است؛ ضمناً هر معجزهاى را مىتوان دو معجزه به حساب آورد، زیرا اژدها شدن عصا یک معجزه است و برگشتن اژدها به عصا، معجزهاى دیگر، لكن قرآن یک طرف را معجزه دانسته و به آن اشاره کرده است. مهمترین تفاوت معجزه با سحر، شکستناپذیری معجزه است. در جلسات قرآن اشاره کردیم که معجزه دارای سه ویژگی است: به اذن خداست، برای اثبات موضوع مورد ادعاست(نبوت). دارای تحدّی و مبارزهطلبی است.
🔸معجزات نُه گانه موسى عبارت است از: «ید بیضاء» (درخشیدن دست). اژدها شدن عصا. طوفان كوبنده براى دشمنان. «جَراد» (تسلّط ملخ بر زراعتها و درختان). «قُمّل» (نوعى آفت نباتى كه غلات را نابود مىكرد). «ضَفادع»(هجوم قورباغهها از رود نیل به زندگى مردم). «دَم» (ابتلاى عمومى به خون دماغ؛ یا به رنگ خون درآمدن آب رود نیل) (اعراف/۱۳۳). قحطى و خشكسالى (اعراف/۱۳۰). شكافته شدن دریا (بقره/۵۰). معجزات دیگر موسى علیه السلام عبارتند از: فوران دوازده چشمه از سنگ (بقره/۶۰) نزول مَنّ وسَلوى (بقره/۵۷) (شیرهى مخصوص و لذیذ درختان - مانند گزانگبین - و مرغان مخصوص، شبیه كبوتر).
🔸امام صادق علیه السلام فرمود: مراد از «من غیر سوء» یعنى این سفیدىِ دست به خاطر بیمارى برص و پیسى نبود.(تفسیر نورالثقلین) ممکن است این تعبیر قرآن، اشاره به نفی مطالب تورات در این زمینه باشد که در آن از مبروص شدن و پیسی دست موسی(ع) سخن گفته شد(تورات، سفر خروج، فصل چهارم، آیه۶) میتوان گفت درخشندگی خاصی بود که به صورت معجزهآسا در یک لحظه ظاهر شد و یا اینکه نورانیت دست موسی(ع) چشم را نمیآزرد و لکهی تاریکی در آن نبود و از هر جهت بیعیب بود.
❇️ از پيامهای آیات
۵۶▫️قهر و مهر، بیم و امید، در كنار هم لازم است. (دست نورانى در كنار اژدها) «جانّ... بیضاء»
۵۷▫️براى بعضى، یک استدلال و تذكّر و معجزه كافى نیست. «تسع آیات»
۵۸▫️كافران از یک سو؛ تقاضاى معجزه مىكردند و از سوى دیگر؛ معجزات را سحر و جادو مىخواندند. «قالوا هذا سحر مبین»
🔴 آشنایی با سورهی نمل / ۱۵
✅ وَ جَحَدُواْ بِهَا وَ اسْتَيْقَنَتْهَآ أَنفُسُهُمْ ظُلْماً وَ عُلُوّاً فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَٰقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ (۱۴)
🔹و با آنكه در دل به آن یقین داشتند، از روى ستم و برترىجویى انكارش كردند، پس بنگر كه فرجام تبهكاران چگونه است.
🔸فرعونیان در دل یقین داشتند که معجزات و راه موسی(ع) حق است، اما به خاطر منافع مادی و حکومت و ستمکاری، آنها را انکار میکردند. از این مطلب استفاده میشود که ایمان غیر از علم و یقین است، ممکن است کسانی با اینکه به حقانیت راه خدا و پیامبر(ص) یقین دارند، بدان ایمان نداشته، تسلیم آن نباشند.
🔸فرعونیان به خاطر ظلم به مردم و برتریجویی، حق را انکار میکردند؛ چون میدانستند که اگر در برابر موسی(ع) تسلبم شوند، همهی منافع مادی و حکومت آنان به خطر میافتد. ممکن است که مقصود از ظلم، همان ظلم به خویشتن و مقصود از «عُلُوّ»، ظلم به دیگران باشد. این آیه، فرعونیان را فسادگر میخواند، چرا که آنان عقاید فاسد و گفتار و کرداری فسادگرانه داشتند و با ظلم و برتریجویی، جامعه را به فساد سوق میدادند.
🔸ابوعمر زبیرى از امام صادق علیه السلام، انواع كفر را كه در قرآن آمده سؤال كرد، امام فرمود: كفر، پنج نوع است: یكى از اقسام آن این است كه انسان در دل باور و شناخت دارد، ولى باز هم انكار مىكند. سپس این آیه را تلاوت فرمودند: «و جحدوا بها و استیقنتها انفسهم» (كافى، ج۲، ص۳۸۹)
❇️ از پيامهای آیه
۵۹▫️انكار، زمینهى افساد است. «جحدوا ... مفسدین»
۶۰▫️علم و یقین، اگر با تقوا همراه نباشد كارساز نیست. «واستیقنتها - ظلماً و علوّاً»
۶۱▫️بسیارى از كفّار در دل ایمان دارند و انگیزهى انكارشان جهل نیست، بلكه ظلم و برترىجویى است. «ظلماً و علوّاً»
۶۲▫️تاریخ و مطالعهى آن را وسیلهى عبرت قرار دهید. «فانظر»
۶۳▫️فرجام كار مفسدان، سقوط و تباهى است. «كیف كان عاقبة المفسدین»
🟢 سلام بر دوستانِ قرآنی!
💠 آشنایی با سورههای قرآن / جلسهی ۲۳۸
🔸چهارشنبه : ۲۷ فروردینماه ۱۴۰۴
⬅️ شروع جلسه : ساعت ۱۷ (۵ بعدازظهر)
📚 موضوع: آشنایی با سورهی نمل / جلسهی دوم
🔹کانال «تدبّر در قرآن»
https://eitaa.com/TI_Quran
🔹کانال «آشنایی با سورههای قرآن»
https://eitaa.com/Quran_meetings
🔹کانال «گفتمان مقاومت»
https://eitaa.com/RES_Discourse
🌷کانال «شهید سید مجتبی برهانی»
https://eitaa.com/shahid_smborhani
🔴 آشنایی با سورهی نمل / ۱۶
✅ بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین. در محضر قرآن کریم و در خدمت سورهی نمل هستیم. در جلسهی دوم، پیرامون بخشی دیگری از سیاق دوم صحبت خواهیم کرد. در جلسهی گذشته، داستان حضرت موسی(علیه السلام) مطرح شد. داستان حضرت داود و حضرت سلیمان(علیهما السلام) به تفصیل در آیات ۱۵ تا ۴۴ سورهی نمل آمده است. مطالب این بخش از سوره در دو جلسه، بیان میشود؛ آیات ۱۵ تا ۲۸ در جلسهی امروز و آیات ۲۹ تا ۴۴ در جلسهی بعدی. در ابتدا به تلاوت این آیات توجه میکنیم و در ادامه؛ با کمک دوستان، نکتهها و پیامهای آیات، بیان میگردد. انشاءالله
🔸در آیات ۱۵ تا ۲۸ به چه مطالبی اشاره شده است؟ (بخش اول)
▫️در آیهی ۱۵ به علم داود(ع) و سلیمان(ع) و سپاس این فضیلت اشاره میکند.
🔹آموزهها: معیار برتری و فضیلت افراد، علم است. اگر علمی به شما داده شد، ستایش خدا گویید. اگر علمی به شما داده شد، تکبر نورزید و خود را از همگان برتر ندانید.
▫️در آیهی ۱۶ به جانشینی سلیمان(ع) و اسباب حکمت او و زبانشناسی پرندگان اشاره میکند.
🔹آموزهها: نظام ارث، همگانی است و شامل پیامبران و فرزنداشان نیز میشود. برای حکومت، لازم است که اسبابی فراهم آید. پرندگان زبانی خاص دارند. (پس رشتهی زبانشناسی پرندگان لازم است تا رمز این گفتمان، گشوده شود). علم و امکانات، فضیلتی است که برتری میآورد.
▫️در آیهی۱۷ به ترکیب لشکریان سلیمان(ع) و نظم آنان اشاره میکند.
🔹آموزهها: در ارتش و سپاه، از نیروی زمینی و هوایی استفاده کنید. لشکریان انبوه و منظم داشته باشید. لازم است فرماندهی واحدی بر کل سپاه حاکم باشد. برخی پیامبران الهی دارای مناصب دنیوی و لشکری بودهاند.
▫️در آیهی ۱۸ به برخورد لشکریان سلیمان(ع) با مورچگان و سخنان آنان اشاره میکند.
🔹آموزهها: در حالات مورچگان مطالعه کنید که آنان نیز دنیای خاص خود را دارند و با همدیگر سخن میگویند و از حالات شما باخبرند. نظام اعلام خطر و دلسوزی برای همنوعان را از مورچگان بیاموزید. مردان الهی، آگاهانه، به حیوانات هم آزار نمیرسانند. فرمانروایان، لشکریان خود را طوری آموزش دهند که به حیوانات هم ستم نکنند.
▫️در آیهی ۱۹ به پاسخ محبت آمیز سلیمان(ع) به مورچگان و دعاهایی بلند او اشاره میکند.
🔹آموزهها: برای نعمتهای الهی شادمان باشید و شادی خود را اظهار کنید. سپاسگزاری هم توفیق الهی میخواهد. در هنگام سپاسگزاری، نعمتهای پیشین را نیز فراموش نکنید. هدف فرمانروایان؛ انجام عمل صالح و کسب خشنودی خدا باشد. شایستگانِ شایستهکردار، لایق فرماندهی کلّ قوا هستند.
🔴 آشنایی با سورهی نمل / ۱۷
🔸در آیات ۱۵ تا ۲۸ به چه مطالبی اشاره شده است؟ (بخش دوم)
▫️در آیات ۲۰ و ۲۱ به ماجرای هُدهُد و دقت سلیمان(ع) در امور اطرافیانش اشاره میکند.
🔹آموزهها: مدیران و رهبران جامعه مراقب اطرافیان خود باشند. در برخورد با متخلفان قاطع باشید و کیفرها را اعلام کنید تا از وقوع جرم پیشگیری شود. برای متخلفان بر اساس مقدار جرم آنان، مجازاتهای متنوع و متناسب در نظر بگیرید. از کوچکترین افراد نیز دلیل بخواهید و کسی را غیاباً و بدون دفاع محکوم و مجازات نکنید. مأمورین حکومتی اگر خواستند پست خود را ترک کنند، قبلاً اجازه بگیرند، تا سبب نگرانی و مستحق کیفر نشوند.
▫️در آیات ۲۲ تا ۲۴ به پاسخ هُدهُد و ماجرای ملکهی سبأ و آفتابپرستی آنان اشاره میکند.
🔹آموزهها: مأمورین اطلاعاتی، اخبار مهم و یقینی را به رهبران جامعه برسانند. (تا تصمیمگیری بر پایهی صحیحی استوار شود.) در فضای حکومت حقگرایان، آزادی بیان وجود دارد، بهطوری که افراد عادی هم میتوانند مطالب خود را با رییس حکومت در میان بگذارند. مأموران اطلاعاتی به همهی جوانب بنگرند و موضوع را از نظر حکومتی، مذهبی و امکانات مادی بررسی و تحلیل نمایند. ممکن است افراد کوچک از اخبار بزرگ آگاهی یابند. (پس به علم خود مغرور نشوید و افراد را دست کم نگیرید). برخی زنان توانایی مدیریت کلان را دارند. گاهی شیطان در نگرش انسانها و نظام ارزشی آنان دخالت میکند و ارزشها را دگرگونه جلوه میدهد. (پس مراقب باشید)
▫️آیات ۲۵ و ۲۶ به دلایل توحید و لزوم یکتاپرستی اشاره میکند.
🔹آموزهها: به توحید ذاتی، عبادی و ربوبی اعتقاد داشته باشید. آفرینش و علم خدا دلیل بر توحید عبادی اوست. (پس غیر او را نپرستید)
▫️آیات ۲۷ و ۲۸ به واکنش پژوهشگرانهی سلیمان(ع) و نامهی آزمایشگرانهی او اشاره میکند.
🔹آموزهها: خبر واحد مأموران اطلاعاتی را بدون تحقیق نپذیرید و راستآزمایی کنید و در مورد روابط بینالمللی دقت بیشتری بنمایید. رهبران کشورها با نامهنگاری، رهبران کشورهای دیگر را بیازمایند و مواضع آنان را بسنجند. سفیران دولتها هنگام ارائهی نامهها به واکنش کشورها توجه کنند.
🔴 آشنایی با سورهی نمل / ۱۸
✅ وَ لَقَدْ ءَاتَيْنَا دَاوُدَ وَ سُلَيْمَٰنَ عِلْماً وَ قَالَا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِى فَضَّلَنَا عَلَى كَثِيرٍ مِّنْ عِبَادِهِ الْمُؤْمِنِينَ (۱۵)
🔹و به راستى به داوود و سلیمان دانشى (ویژه) عطا كردیم، و آن دو گفتند: ستایش، مخصوص خداوندى است كه ما را بر بسیارى از بندگان مؤمنش برترى بخشید.
🔸ممكن است مراد از علمى كه به حضرت داود(ع) و سلیمان(ع) داده شده علم قضاوت باشد، به دلیل آیهى «و آتیناه الحكمة و فصل الخطاب» (ص/۲۰) یعنی ما به داود حکمت و قضاوت مرحمت کردیم و نیز به دلیل آیهى «كلّا آتینا حكماً و علما» (انبیا/۷۹) و شاید هم مراد از علم، علم گفتگو با پرندگان باشد به دلیل آیهى «علّمنا منطق الطّیر» (نمل/۱۶) و شاید علم زرهبافى باشد؛ «و علّمناه صَنعة لبوس» (انبیا/۸۰) امّا بهتر این است كه علم را به طور عام معنا كنیم، یعنى علم ادارهى كشور.
🔸سؤال: چرا خداوند به بعضى از بندگان خود نعمتهاى ویژهاى عطا مىكند؟ آیا این كار با عدالت سازگار است؟
▫️پاسخ: اوّلاً معناى عدالت این نیست كه به همه یكسان بدهیم. آیا معلّمى كه به هر شاگردى نمره اى مىدهد و یا پزشكى كه براى هر بیمارى دارویى تجویز مىكند، ظالم است؟
▫️ثانیاً نعمتهاى ویژه، مسئولیّتهاى ویژهاى را نیز بدنبال دارد.
▫️ثالثاً ما از خدا طلبى نداریم، تا هر چه بخواهیم به ما عطا كند.
▫️رابعاً الطاف الهى بر اساس حكمت و شرایطى است كه انسان یا جامعه آن را بوجود مىآورد.
🔸افرادى با اخلاص، تلاش، علم، تدبیر، صرفه جویى، عدالت و وحدت كلمه، شرایطى را در خود ایجاد مىنمایند كه زمینهى دریافت الطاف الهى و نعمتهاى ویژه مىشود. البتّه گاهى الطاف ویژه به خاطر پاداش عملى است كه والدین انسان داشتهاند و خداوند مزد كارشان را به نسل آنان عطا مىكند. همانگونه كه در داستان موسى و خضر علیهما السلام، خداوند آن دو پیامبر را مأمور مىكند دیوارى را كه گنجى زیر آن بود و از آنِ كودكان یتیمى بود تعمیر كنند تا در آینده از آن گنج استفاده نمایند، زیرا والدین كودكان نیكوكار و صالح بودهاند: «وكان ابوهما صالحا» (کهف/۸۲) (ادامه دارد)
🔴 آشنایی با سورهی نمل/ ۱۹
🔹ادامهی توضیحات آیهی ۱۵
🔸خداوند علوم خاصّى را به افراد خاصّى داده و در قرآن از آنها یاد كرده است از جمله:
➖ آدم(ع)، علوم همهى اشیا. «و علّم آدم الاسماء كلّها» (بقره/۳۱)
➖ خضر(ع)، علوم باطنى و تأویل. (تا موسى(ع) شاگردش شود) «هل اتّبعك على ان تعلّمَن...» (کهف/۶۶)
➖ یوسف(ع)، علم تعبیر خواب. «علّمنى ربّى» (یوسف/۳۷)
➖ داوود(ع)، علم زره سازى. «و علّمناه صَنعة لَبوس» (انبیا/۸۰)
➖ سلیمان(ع)، علم زبان پرندگان. «علّمنا منطق الطیر» (نمل/۱۶)
➖ معاون سلیمان، علمى كه با آن تخت سلطنتى را از كشورى به كشور دیگر مىآورد. «قال الّذى عنده علم من الكتاب» (نمل/۴۰)
➖ طالوت، علوم نظامى. «و زاده بسطة فى العلم و الجسم» (بقره/۲۴۷)
➖ رسولاكرم(ص) و سایر انبیا، علوم غیب. «فلا یظهر على غیبه احدا الّا مَنِ ارتضى من رسول» (جن/۲۶_۲۷)
🔸این آیه، علم را معیار فضیلت و برتری داود و سلیمان علیهما السلام معرفی کرده است نه حکمت و قدرت را، چرا که از نظر مردان الهی، حکومت یک هدف و ارزش نیست بلکه وسیلهای برای پیادهکردن آرمانهای الهی و برپا کردن عدل در جامعه است. با آنکه این دو پیامبر الهی از تمام مردم زمان خود برتر بودند، گفتند: خدا ما را بر بسیاری از بندگان مؤمنش برتری داده است و نگفتند که بر تمام بندگان. این تعبیر یا به خاطر رعایت ادب و تواضع در برابر مردم است و یا به خاطر وسعت دید آنان که آنها فقط به زمان خود نگاه نمیکردند بلکه پیامبران بزرگ الهی را در طول تاریخ مشاهده میکردند که از آنان برتر بودند. نکته دیگر آن است که پس از بیان نعمت علم، بلافاصله سخن از حمد و ستایش الهی سخن گفته شد.
❇️ از پيامهای آیه
۶۴▫️علم انبیا لدنّى است و به الهام الهى به آنان عطا شده است. «آتینا»
۶۵▫️احترام و شئون افراد را حفظ كنیم. (اوّل نام پدر آمده است بعد نام پسر) «داود و سلیمان»
۶۶▫️در میان نعمتهاى الهى، حساب علم جداست. «آتینا... علماً»
۶۷▫️علم، زمانى ارزش دارد كه در اختیار افراد صالح قرار گیرد. «آتینا داود و سلیمان علماً»
۶۸▫️بهترین جمله براى شكر الهى، «الحمدللّه» است. «الحمدللّه»
۶۹▫️علم، یكى از ملاکهاى برترى است. «آتینا... علماً... فضّلنا»
۷۰▫️برخى از بندگان خداوند از داوود و سلیمان هم برترند. «فضّلنا على كثیر»
۷۱▫️در هیچ مقامى خود را برتر از همگان ندانیم. «على كثیر»
17.98M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
✅ سلام بر دوستانِ قرآنی!
💠 جمعهی مهدوی شما، بخیر
🔸بخش «پیام آیات» برگرفته از تدبّر در قرآن است لذا هیچ محدودیتی وجود ندارد و انسان با هر بار مراجعه به قرآن و تدبّر در آیات آن، میتواند نکات جدیدی را دریابد و به موارد ذکر شده، اضافه نماید. همانطور که در جلسات هفتگی قرآن؛ به جز آنچه در خصوص آیات بیان میکنیم، برخی دوستان به نکات جدیدی اشاره میکنند. آموزهها و پیام آیات، کاربردیترین بخش کار تدبّر است چون؛ زمینهساز و مقدمهی عمل است. انشاءالله
⬅️ این خاطرهی کوتاه استاد قرائتی را ببینید و بشنوید و در سالروز شهادت سردار سیدمحمد حجازی، برای شادی روح مطهر ایشان، سوره فاتحه را قرائت بفرمایید.