🔴 آشنایی با سوره‌ی شعراء / ۵۱ ✅ بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین. عید مبعث که بزرگترین و شریف‌ترین عید بشریت است را تبریک عرض می‌کنم. در محضر قرآن کریم و در خدمت سوره‌ی شعراء هستیم. بحث در سیاق دوم این سوره بود و در این جلسه به ذکر داستان حضرت هود و حضرت صالح علیهما السلام می‌پردازیم که آیات ۱۲۳ تا ۱۴۰ و آیات ۱۴۱ تا ۱۵۲ را شامل می‌شود. پس از تلاوت آیات و ترجمه‌ی آن، با کمک عزیزان؛ آموزه‌ها، نکته‌ها و پیام‌های آیات تقدیم می‌گردد. ان‌شاءالله 🔸در آیات ۱۲۳ تا ۱۴۰ به چه مطالبی اشاره شده است؟ ▫️در آیات ۱۲۳ تا ۱۲۷ به رسالت حضرت هود پیامبر(ع) و واکنش منفی قوم عاد اشاره می‌کند. 🔹آموزه‌ها: از سرگذشت قوم هاد پند بگیرید و تقوا و اطاعت از رهبران الهی را پیشه‌ی خود سازید. انکار دعوت یک پیامبر، به تکذیب تمام پیامبران الهی می‌انجامد. رهبران جامعه باید دل‌سوز، امانت‌دار، بی‌نیاز از مردم و مرتبط با خدا باشند. رهبران الهی و مبلغان دینی، پاداش خود را از خدا بخواهند. رهبران الهی و مبلغان دینی، برادرانه و دلسوزانه مردم را هدایت کنند. رمز سعادت و هدایت در تقوا و اطاعت از رهبران الهی نهفته است. ▫️در آیات ۱۲۸ تا ۱۳۵ با شمارش اشکالات کارهای قوم عاد و بیان نعمت‌های الهی بر آنان، به آنها هشدار داده، آنان را به تقوا و اطاعت فرا می‌خواند. 🔹آموزه‌ها: با هدف، شهرسازی و ساختمان‌سازی کنید و دچار غفلت نشوید. در روش جزایی عدالت را رعایت کنید و جبارانه مجازات نکنید. راه صحیح در تقوا و اطاعت از رهبران الهی نهفته است. به یاد نعمت‌های اقتصادی خدا باشید تا باتقوا شوید. رهبران الهی نگران آینده‌ی شما هستند؛ از این‌رو به شما هشدار می‌دهند، پس به آنها توجه کنید. ▫️در آیات ۱۳۶ تا ۱۴۰به پاسخ مغرورانه قوم عاد و فرجام هلاکت‌بار و عبرت‌آموز آنان اشاره می‌کند. 🔹آموزه‌ها: مشرکان مقلّد کارهای غلط گذشتگان خود هستند. قبل از آن که عذاب الهی فرا رسد به اندرز رهبران الهی توجه کنید. تکذیب رهبران الهی عامل نابودی ملّت‌هاست. از نابودی سرکشان مغرور تاریخ، عبرت بگیرید. با مطالعه در تاریخ پیامبران درس بگیرید. منتظر ایمان اکثریت مردم نباشید. خدا در همان حال که قدرتمند و شکست‌ناپذیر است، مهربان نیز هست. (ادامه دارد)

🔴 آشنایی با سوره‌ی شعراء / ۵۲ 🔸در آیات ۱۴۱ تا ۱۵۹ به چه مطالبی اشاره شده است؟ ▫️در آیات ۱۴۱ تا ۱۴۵ به رسالت صالح پیامبر(ع) و واکنش منفی قوم ثمود پرداخته و به صفات صالح(ع) و پاداش نخواستن او از مردم اشاره می‌کند. 🔹آموزه‌ها: از سرگذشت قوم صالح(ع) پند بگیرید و تقوا و اطاعت از رهبران الهی را پیشه‌ی خود سازید. انکار دعوت یک پیامبر، به تکذیب تمام پیامبران الهی می‌انجامد. رهبران جامعه، دل‌سوز، امانت‌دار، بی‌نیاز از مردم و در ارتباط با خدا باشند. رهبران الهی و مبلغان دینی پاداش خود را از خدا بخواهند. رهبران الهی و مبلغان دینی برادرانه و دل‌سوزانه مردم را هدایت کنند. رمز سعادت و هدایت در تقوا و اطاعت از رهبران الهی نهفته است. ▫️در آیات ۱۴۶ تا ۱۵۲ به هشدار‌های صالح(ع) به قوم ثمود و رابطه‌ی اسراف‌کاری با فسادگری اشاره می‌کند. 🔹آموزه‌ها: برای مؤمنان، هم تقوا و هم اطاعت از رهبران الهی لازم است. اسراف‌کاری به فسادگری منتهی می‌شود. نعمت‌ها و آرامش و آسایش زندگی، شما را گرفتار غفلت نسازد. اصلاح‌طلب واقعی باشید نه اسراف‌کار و فسادگر. ▫️در آیات ۱۵۳ و ۱۵۴ به تهمت سِحر به صالح(ع) و معجزه‌خواهی قوم ثمود از او اشاره می‌کند. 🔹آموزه‌ها: مبلغان و رهبران الهی آماده‌ی شنیدن تهمت‌های مخالفان باشند. ادعای نبوت را بدون دلیل و نشانه‌ی معجزه‌آسا نپذیرید. ▫️در آیات ۱۵۵ و ۱۵۶ به پاسخ مثبت صالح پیامبر(ع) و معجزه‌ی او اشاره می‌کند. 🔹آموزه‌ها: صالح(ع) معجزه‌ای محسوس برای مردم آورد و در باره‌ی آن توضیح داد ولی قوم او مخالفت کردند و گرفتار عذاب شدند. پس از آمدن معجزه و اتمام حجت، بر خلاف برنامه‌ی الهی عمل نکنید که به عذاب الهی گرفتار می‌شوید. ▫️در آیات ۱۵۷ تا ۱۵۹ به مخالفت مشرکان ثمود با معجزه‌ی صالح و مجازات عبرت‌آموز آنان اشاره کرده است. 🔹آموزه‌ها: در قرآن کریم آمده است که قوم ثمود، قوم لوط و قوم شعیب به وسیله‌ صیحه‌ی آسمانی مجازات شدند.(هود/۶۷ و ۹۴، حجر/۷۳). مخالفت با برنامه‌ی اعجازآمیز پیامبران، عذاب الهی را در پی دارد. هشدار‌های الهی را دروغ نپندارید. هر کس به کار خلاف دیگران راضی شود، شریک آنان به شمار می‌آید. با مطالعه در تاریخ پیامبران درس بگیرید. منتظر ایمان اکثریت مردم نباشید. خدا در همان حال که قدرتمند و شکست‌ناپذیر است، مهربان نیز هست.

🔴 آشنایی با سوره‌ی شعراء / ۵۳ ✅ كَذَّبَتْ عَادٌ الْمُرْسَلِينَ. إِذْ قَالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ هُودٌ أَلَا تَتَّقُونَ. إِنِّى لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ. فَاتَّقُواْ اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ. وَ مآ أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِىَ إِلَّا عَلَى رَبِّ الْعَالَمِينَ (۱۲۳_۱۲۷) 🔹قوم عاد (نیز همچون قوم نوح) انبیا را تكذیب كردند. آن‌گاه كه برادرشان هود به آنان گفت: آیا (از شرک و انحراف) پروا نمى‌كنید؟ همانا من براى شما پیامبرى امین هستم. پس از خدا پروا كنید و مرا پیروى نمایید. و من براى رسالتم هیچ مزدى از شما نمى‌خواهم، (زیرا كه) مزد من فقط بر عهده‌ى پروردگار جهانیان است. 🔸«عاد»، نام جدّ بزرگ قوم حضرت هود(ع) است و آن قوم به نام جدّشان مشهور شده‌اند. قوم عاد طایفه‌اى از عرب بودند كه در سرزمین خوش آب و هواى «یمن» در منطقه‌اى به نام «احقاف» در نزدیكى دریا زندگى مى‌كردند. كشورشان آباد بود، مردم شهرنشین بودند و پیامبرشان حضرت هود(ع) بود. نامشان در قرآن كریم ۲۴ بار تكرار شده است. همچنین در قرآن، سوره‌اى به نام احقاف و سوره‌اى به نام هود(ع) داریم. سرگذشت قوم عاد در سوره‌ی اعراف، آیات ۶۵ تا ۷۴ و سوره‌ی هود، آیات ۵۰ تا ۶۰ آمده‌است. نام حضرت هود(ع) نیز ده بار در قرآن ذکر شده است. 🔸مطالعه‌ی سرگذشت پیامبران پیشین و برخورد مخالفان با آنان بسیار آموزنده و الهام‌بخش است. با تأمل در این آیات می‌توان روش تبلیغ و شیوه‌ی روان‌شناختی برخورد با مردم را به دست آورد و از نکات ظریف آنها الهام گرفت. مشابه این آیات در مورد نوح پیامبر(ع) در آیات ۱۰۵ تا ۱۰۹ سوره‌ی شعراء گذشت. در این آیات مشابه، پیامبران الهی با سه عنصر محوری خود را شناساندند: سابقه‌ی درخشان، وضع کنونی روشن با دعوت معقول و لاحقه‌ی درخشان یعنی از دو رکن حُسن فعلی و حُسن فاعلی برخوردارند. ❇️ از پيام‌های آیات ▫️چون هدف و محتواى دعوت تمام انبیا یكى است، تكذیب یک پیامبر، به منزله‌ى تكذیب همه‌ى پیامبران است. «كذّبت عادٌ المرسلین» ▫️دعوت پیامبران، برادرانه بود. «اَخوهم» (حتّى كلمه‌ى «اَبوهم» نیاورده تا عمق صفا و تواضع و صداقت را بیان كند). ▫️تقوا، سرلوحه‌ى دعوت انبیا است. «اَلا تَتّقون» ▫️دعوت به تقوا، لازمه‌ى اُخوّت و برادرى است. «اَخوهم هود اَلا تَتّقون» ▫️رسالت انبیا براى رشد مردم است، نه سلطه بر آنها. «لكم» ▫️پیامبران، از خود حرفى نداشتند، هر چه مى‌گفتند پیام الهى بود. «رسول أمین» ▫️لحن همه‌ى انبیا و شیوه‌ى تبلیغ و محتواى مطالب و خط فكرى آنان مشترک است. (تكرار آیات شاهد این سخن است). ▫️تقواى الهى، زمینه‌ساز اطاعت از رهبرى است. «فاتّقوا اللّه و اَطیعون» پیروى از رهبران الهى، تبلور تقواى الهى است. ▫️اخلاص و بى‌توقّعى، رمز موفقیّت است. «و ما أسئلكم» ▫️اخلاص و توكّل، لازمه‌ى تبلیغ است. «اِن أجرى ...» ▫️كسى كه هستى را اداره مى‌كند، زندگى مرا نیز اداره خواهد كرد. «اِن أجرى الا على ربّ العالمین» ▫️نظام هستى از عوامل مختلفى تشكیل شده كه همه‌ى آنها تحت یک تدبیر و در حال رشد هستند. «ربّ العالمین»

🔴 آشنایی با سوره‌ی شعراء / ۵۴ ✅ أَتَبْنُونَ بِكُلِّ رِيْعٍ آيَةً تَعْبَثُونَ. وَ تَتَّخِذُونَ مَصَانِعَ لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ. وَ إِذَا بَطَشْتُم بَطَشْتُمْ جَبَّارِينَ. فَاتَّقُواْ اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ. وَ اتَّقُواْ الَّذِى أَمَدَّكُم بِمَا تَعْلَمُونَ. أَمَدَّكُم بِأَنْعَامٍ وَ بَنِينَ. وَ جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ. إِنِّى أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيم (۱۲۸_۱۳۵) 🔹(هود به مردم گفت:) آیا بر هر تپه‌اى بنا و قصرى بلند از روى هوا و هوس مى‌سازید؟ و كاخ‌هاى استوار مى‌گیرید، به امید آنكه جاودانه بمانید؟ و هر گاه كسى را كیفر مى‌دهید، همچون زورگویان كیفر مى‌دهید پس، از خداوند پروا كنید و مرا فرمان برید. بترسید از آن خدایى كه آنچه را كه مى‌دانید، به شما عطا كرده است. و به شما چارپایان و فرزندان ارزانى داشته است، و باغها و چشمه‌ساران. من از عذاب روزى بزرگ بر شما بیمناكم. 🔸«ریع» به معناى دامنه‌ى كوه و تپه است. «مَصانع» دژ و قصر محكم و بلند را گویند. و كلمه‌ى «بَطش» به معناى گرفتن با قهر و غلبه و قدرت است. در این آیات، قرآن از اصل ساختمان‌سازى در دامنه‌ى كوه و ساختن دژ و داشتن قدرت انتقاد نمى‌كند. آنچه مورد انتقاد است، هدف‌هاى نامقدّس: «تَعبَثون» و خیال‌هاى واهى: «لعلّكم تخلدون» و تجاوز از اعتدال است: «جبّارین». 🔸در روایات مى‌خوانیم: یكى از یاران رسول اكرم صلى الله علیه و آله بر بام خانه‌اش قبّه‌اى ساخته بود. حضرت از دیدن آن ناراحت شد. صاحب خانه چون چنین دید، قبّه را خراب كرد. رسول خدا بار دیگر كه قبّه را ندید، پرسید: قبّه چه شد؟ گفتند: همین كه صاحبش دید شما ناراضى هستید آن را خراب كرد. پیامبر(ص) فرمود: «اِنّ كلّ بناء وبال على صاحبه الّا ما لابدّ منه» هر ساختمانى كه مورد نیاز نباشد، در قیامت وبال صاحبش خواهد بود. 🔸«فاتّقوا اللّه» هم به نبوّت: «و اَطیعون» و هم به معاد: «اِنّى أخاف علیكم عذاب یوم عظیم». مراد از روز بزرگ در این جا، همان قیامت است، گرچه در داستان حضرت شعیب(ع) به دنیا نیز روز عظیم گفته شده است: «فاَخذَهم عذاب یوم الظّلة اِنّه كان عذاب یوم عظیم» عذاب روز ابرِ آتشبار آنان را گرفت كه آن عذاب روز بزرگى بود (شعراء/۱۸۹) هود(ع) اشاره کرد که به یاد دو نیروی اقتصادی و نیروی انسانی باشید که خدا به شما ارزانی کرده و شما را از طریق دامداری و باغداری و آب فراوان چشمه‌هت و وجود نیروی کار یاری رسانده است. آری، شکر این نعمت‌ها آن است که دستورات آفریدگار را اطاعت و از نافرمانی او خودداری کنید و اهل تقوا شوید.

🔴 آشنایی با سوره‌ی شعراء / ۵۵ ❇️ از پيام‌های آیات ۱۲۸ تا ۱۳۵ ▫️سابقه‌ى بناهاى بلند به زمان هود(ع) مى‌رسد. «أتبنون بكلّ ریع آیة» ▫️حرص، انسان را رها نمى‌كند. «بكلّ ریع» ▫️آنچه در چشم دنیاپرستان جلوه دارد، در نظر اولیاى خدا خوار است و مردم را به خاطر آن سرزنش مى‌كنند. «أتبنون... تعبثون» ▫️تمدن و رفاه كاذب، عامل غرور و مانع حقّ پذیرى است. «أتبنون» ▫️شروع كار انبیا با انتقاد از وضع نابسامان موجود و بیدار كردن وجدان‌ها از طریق سؤال است. «أتبنون بكلّ ریع ...» ▫️كارهاى ستمگران، یا براى مطرح كردن خود است: «آیة» یا براى بقاى خود: «تخلدون» یا استثمار و استعمار مردم است: «جبّارین» ▫️در هر كارى باید هدفى والا داشت. «أتبنون... تعبثون» ▫️ثروت، سرمایه و ساختمان هاى بلند در دست نااهلان، براى ارضاى هوا و هوس است. «تعبثون» ▫️انتقاد قرآن از روحیّه‌ى كاخ نشینى و عیّاشى است، نه اصل ساختمان. «تعبثون» (تولید، ابتكار، هنر و بكارگیرى امكانات و نیروى انسانى و ... باید در مسیر نیاز واقعى باشد، نه بیهوده) ▫️قصرها و كاخ‌ها، زندگى را جاودانه نمى‌كنند. «تتّخذون مصانع لعلّكم تخلدون» ▫️آفات ساختمان، چهار چیز است: حرص و اسراف. «بكلّ ریع»، تفاخر و خودنمایى. «آیة»، بُلهوسى. «تَعبَثون»، دنیا گرایى و غفلت. «لعلّكم تخلدون» ▫️قوانین كیفرى باید عادلانه باشد. (قرآن از كیفرهاى ظالمانه انتقاد مى‌كند). «بَطَشتم جبّارین» ▫️دیندارى، محور و رهبر و الگو لازم دارد. «فاتّقوا اللّه و اَطعیون» ▫️دیندارى، هم پرواى قلبى است و هم اطاعت عملى. «فاتّقوا اللّه و اَطعیون» ▫️بى‌تقوایى عامل همه‌ى مفاسد است. حضرت هود(ع) پس از انتقاد از فكر و عمل كافران فرمود: «فاتّقوا اللّه...» ▫️تقوا بهترین راه تشكّر از خداوند است. «و اتّقوا الّذى اَمدّكم» ▫️هر كس خود مى‌داند چقدر مورد لطف خداوند قرار گرفته است. «اَمدّكم بماتعلمون» ▫️كاخ‌ها و ساختمان‌هاى قوم عاد، با دامدارى و باغ‌ها و چشمه‌ها همراه بود. «بكلّ ریع آیة... انعام... جنّات و عیون»

🔴 آشنایی با سوره‌ی شعراء / ۵۶ ✅ قَالُواْ سَوَاءٌ عَلَيْنَا أَوَعَظْتَ أَمْ لَمْ تَكُن مِّنَ الْوَاعِظِينَ. إِنْ هَذَآ إِلَّا خُلُقُ الْأَوَّلِينَ. وَ مَا نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ. فَكَذَّبُوهُ فَأَهْلَكْنَاهُمْ إِنَّ فِى ذَلِكَ لَآيَةً وَ مَا كَانَ أَكْثَرُهُم مُّؤْمِنِينَ. وَ إِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ (۱۳۶_۱۴۰) 🔹گفتند: براى ما یكسان است كه ما را اندرز دهى یا از پنددهندگان نباشی. این (دعوت تو یا بت‌پرستى ما) جز شیوه پیشینیان نیست. و ما عذاب نخواهیم شد. پس هود را تكذیب كردند آنگاه ما آنان را هلاک كردیم. البتّه در این (داستان) بى‌شک نشانه‌ى بزرگى است، و(لى) اكثر مردم ایمان‌آورنده نیستند. و همانا پروردگار تو، همان خداوندِ عزیز و مهربان است. 🔸این عدم پذیرش اندرز، در اوایل سوره بقره در خصوص انذار آمده است: ان الذین کفروا سواء علیهم ءانذرتهم ام لم تنذرهم لایؤمنون(بقره/۶)؛ ای پیامبر! این کافران برایشان یکسان است هشدارشان دهی یا هشدارشان ندهی؛ آنها ایمان نمی‌آورند. در آیه‌ی بعد هم می‌فرماید که عملکرد آنان باعث شده که: ختم الله علی قلوبهم و علی سمعهم و علی ابصارهم غشاوه و لهم عذاب عظیم؛ یعنی این حجاب‌هاست که نه خود می‌توانند حق را درک کنند و نه با هدایت دیگران به راه می‌آیند.(آیه ۱۰ سوره یس هم، مشابه همین آیه است) 🔸در این كه كلمه‌ى «هذا» به چه چیز اشاره دارد، احتمالاتى است: این ادّعاى پیامبرى تو، چیزى جز تقلید از مدّعیان قبلى نبوّت نیست یا این خانه‌هاى بلند بر روى تپه‌ها و سایر كارهاى ما، شیوه‌ى نیاكان ماست یا این تكذیب و بت‌پرستى ما، همان تكذیب و بت‌پرستى نیاكان ماست. 🔸«خُلُق» به معنای روش، اخلاق و عادت است. قوم عاد با این تعبیر اشاره کردند که بت‌پرستی، قصرسازی بی‌هدف و خشونت در مجازات که ما انجام می‌دهیم، همان روش پیشینیان ماست، پس ایرادی بر ما نیست. قوم عاد اعمال خود را مستند به روش اقوام نخستین کردند، ولی این مغالطه است؛ چرا که اگر این اعمال ناصحیح است، تفاوتی نمی‌کند که اقوام پیشین آنها را انجام می‌داده‌اند یا نه، بنابر این بت‌پرستی اقوام نخستین غلط بوده همان‌طور که تقلید قوم عاد از این بت‌پرستی غلط بود.(آیه ۷۰ سوره اعراف به درخواست قوم عاد برای عذاب اشاره دارد) 🔸یادآوری: آیه و نشانه بودن داستان پیامبر الهی، عدم ایمان آوردن اکثریت، عزیز و رحیم بودن پروردگار؛ در پایان داستان هر کدام از این انبیای الهی تکرار شده است. ❇️ از پيام‌های آیات ▫️اکر آمادگی و قابلیت نباشد، موعظه‌ی انبیا نیز اثری ندارد. «سواء علینا» ▫️سابقه و رفتار نیاكان، دلیل حقّانیّت نیست. «اِن هذا الّا خُلُق الاوّلین» (در صورتى كه مراد از «هذا»، رفتار مشركان باشد) ▫️تقلید نابجا و تعصّب، مانع پندپذیرى است. «سواء علینا أوَعَظتَ ... اِن هذا ...» ▫️انحراف نیاكان، زمینه‌ى انحراف نسل‌هاى بعدى است. «اِن هذا الّا خُلُق الاوّلین» ▫️گاهى بت‌پرستى و هر رفتار دیگر، جزو جوهره‌ى انسان مى‌شود. (كلمه‌ى «خُلق» به معناى روحیّه‌ى ثابت است) ▫️بت‌پرستان، انحراف خود را با شیوه‌ى نیاكان توجیه و از خود سلب مسئولیّت مى‌كردند. «و ما نحن بمُعذّبین» ▫️سرنوشت انسان به دست خود اوست. «فكذّبوه فاهلكناهم» ▫️از تكذیب و هلاكت دیگران عبرت بگیرید. «لآیة» ▫️اكثریّت، شما را فریب ندهد. حقّ را در زیادى جمعیّت جستجو نكنید، ملاک شناخت حقّ و باطل، كمیّت نیست. «و ما كان اكثرهم مؤمنین»

🔴 آشنایی با سوره‌ی شعراء / ۵۷ ✅ كَذَّبَتْ ثَمُودُ الْمُرْسَلِينَ. إِذْ قَالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ صَالِحٌ أَلَا تَتَّقُونَ. إِنِّى لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ. فَاتَّقُواْ اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ. وَ مَآ أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِىَ إِلَّا عَلَى رَبِّ الْعَالَمِين (۱۴۱_۱۴۵) 🔹قوم ثمود (نیز) پیامبران را تكذیب كردند. آنگاه كه برادرشان صالح به آنان گفت: آیا (از شرک و انحراف) پروا نمى‌كنید؟ من براى شما پیامبرى امین هستم. پس از خداوند پروا كنید و از من اطاعت نمایید. و من بر این رسالتم هیچ پاداشى از شما نمى‌خواهم. پاداش من جز بر پروردگار جهانیان نیست. 🔸قوم ثمود در منطقه‌ی «وادی القری» در میان مدینه و شام (سوریه فعلی) زندگی می‌کردند و پیامبر آنان حضرت صالح(ع) بود. آنان که مردمانی مرفّه بودند با اسرافکاری زندگی می‌کردند و بر اثر سرکشی و تکذیب حضرت صالح(ع) و کشتن شتر معجزه‌آمیز، گرفتار عذاب الهی شدند.(این آیات را نیز ببینید: اعراف/۷۷، هود/۶۱ تا ۹۵، ابراهیم/۹، اسراء/۵۹، حج/۴۲، فرقان/۳۸، شمس/۱۴ و ...) 🔸در این سوره، داستان چند تن از پیامبران نقل شده، ولى آغاز ماجراى آنان با كلمه‌ى «كذّبت» شروع مى‌شود و این نکته به خاطر آن است كه در این داستان‌ها نقطه‌ى مهم مسأله‌ى تكذیب پیامبران از سوى اقوام گذشته و هلاكت آنهاست. آرى در نوشتن و گفتن باید مطالب مهم، سرفصل قرار بگیرد. در بیان تاریخ، باید به نكات مهم توجّه شود، نه به مسایلى كه دانستن یا ندانستن آنها سود و ضررى ندارد. در این داستان‌ها، درباره‌ى تعداد مردم و نام مكان و تاریخ حادثه و جزئیات دیگر، مطلبى بیان نشده است، زیرا آنچه مایه‌ى عبرت است، نشان دادن جلوه‌هاى حقّ و باطل و بیان حمایت پروردگار از مؤمنین و پیروزى اقلیت حقّ بر اکثریت باطل است. ❇️ از پيام‌های آیات ▫️روش دعوت تمام انبیا یكى است. در داستان نوح، هود، صالح، لوط و شعیب علیهم‌السلام، همه‌ى آنان یک كلام و یک شعار داشتند: همه مى‌گفتند: «اَلا تتّقون». همه مى‌گفتند: «فاتّقوا اللّه و اَطیعون». همه مى‌گفتند: «اِنّى لكم رسول أمین». همه مى‌گفتند: «ما أسئلكم علیه من أجر» ▫️و خلاصه‌ى پیام همه‌ى آنان چند چیز بود: برادرى، تقوا، پیروى از رهبر، بى‌توقّعى، توكّل بر خدا و اطمینان دادن به مردم كه ما به نفع شما و امین شما هستیم. (پیام‌هاى این چند آیه نیز مشابه پیام‌هاى آیات قبل است كه درباره‌ى پیامبران دیگر در همین سوره عنوان شد.)

🔴 آشنایی با سوره‌ی شعراء / ۵۸ ✅ أَتُتْرَكُونَ فِى مَا هَاهُنَآ آمِنِينَ. فِى جَنَّاتٍ و‌‌َ عُيُونٍ. وَ زُرُوعٍ وَ نَخْلٍ طَلْعُهَا هَضِيمٌ. وَ تَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتاً فَارِهِينَ. فَاتَّقُواْ اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ. وَ لَاتُطِيعُواْ أَمْرَ الْمُسْرِفِينَ. أَلَّذِينَ يُفْسِدُونَ فِى الْأَرْضِ وَ لَا يُصْلِحُونَ (۱۴۶_۱۵۲) 🔹 آیا (فكر مى‌كنید) شما در آنچه در این دنیا دارید، در أمن و اَمان رها خواهید شد؟ در باغ‌ها و چشمه‌ها. و كشتزارها و نخل‌هایى كه شكوفه‌اش لطیف و بر هم نشسته است. (و هیچ مسئولیّت و بازگشتى نخواهید داشت؟) و شما (ماهرانه) از كوه‌ها خانه‌هایى براى خوشگذرانى مى‌تراشید. پس، از خدا پروا كنید و مرا پیروى نمایید. و از اسرافكاران فرمان نبرید. آنان كه در زمین فساد مى‌كنند و اهل اصلاح نیستند. 🔸«اسراف» به معنای تجاوز از حدّ قانون آفرینش و قانون تشریعی است، یعنی معنای گسترده‌ای دارد، این آیات را ملاحظه کنید: اعراف/۳۱، اسراء/۳۳، فرقان/۶۷، غافر/۲۸، دخان/۳۱، زمر/۵۳. سرچشمه‌ی فساد، اسراف است؛ چرا که هرگونه تجاوز از حد، موجب تباهی و فساد و از هم‌گسیختگی در یک نظام هماهنگ می‌شود. نظام هستی، یک نظام واحد و هماهنگ است و به سوی هدفی خاص در جریان است، برای هر یک از اجزای خود خط سیری مشخص می‌کند که اگر یکی از این اجزا از مدار خود خارج شود و راه تجاوز و اسراف در پیش گیرد، در بین اجزای جهان درگیری پیدا می‌شود و نظام گرفتار فساد و تباهی می‌گردد. از این‌رو اگر توانستند آن جزء تجاوزکار، اسرافکار و فسادگر را به مسیر اصلی باز می‌گردانند و اگر میسور نشد نابودش می‌کنند تا نظام هستی به مسیر خود ادامه دهد. اگر مردم دنیا تنها به همین جمله‌ى «لاتُطیعوا امر المسرفین» عمل كنند، تمام حكومت‌هاى طاغوتىِ اسرافكار، سقوط مى‌كنند. 🔸قوم ثمود، هم كشاورزى خوبى داشتند: «فى جنّات و عُیون و زُروع»، هم تمدّن و خانه‌سازى: «من الجبال بیوتاً» و هم رفاه و امنیّت: «فارِهین... آمِنین». كلمه‌ى «طَلع» به شكوفه‌ى خرما گفته مى‌شود كه قبل از میوه طلوع مى‌كند و گاهى به نوبَر و اوّلین خرما نیز گفته مى‌شود. «هَضیم» به معناى شكوفه‌ى لطیف و بر هم نشسته است. یعنى شكوفه‌هاى خرما از انبوهى و پُرحاصلى و طراوت بر هم سوار شده است. با اینكه كلمه‌ى «جنّات» شامل درخت خرما نیز مى‌شود، ولى نام درخت خرما جداگانه برده شده است، كه شاید اشاره به اهمیّت خرما در میان قوم ثمود بوده است. كلمه‌ى «فارهین» مى‌تواند از كلمه‌ى «فره» به معناى شادى باشد كه «بیوتا فارهین» یعنى در خانه‌ها سرمست بودند و مى‌تواند از ریشه‌ى «فراهت» به معناى مهارت باشد كه «بیوتاً فارهین» یعنى با مهارت خانه‌هایى را از كوه‌ها مى‌تراشیدند. ❇️ از پيام‌های آیات ▫️به زندگى مرفّه دنیا مغرور نشوید. «أتُتركون... آمِنین» رفاه امروز نشانه‌ى رضاى خداوند از شما نیست. (نعمت‌هاى مادّى پایدار نیست). ▫️توجّه به ناپایدارى دنیا، وسیله‌ى تقواست. «أتُتركون... فاتّقوا اللّه» ▫️لازمه‌ى تقوا، پیروى از انبیا و دورى از اطاعت مسرفان است. «فاتّقوا اللّه و اَطیعون و لا تُطیعوا أمر المسرفین» ▫️امنیّت، اقتصاد و رفاه، اگر با پیروى از رهبر معصوم همراه نباشد زمینه‌ى فساد خواهد شد. «آمِنین، جنّات، عیون، زُروع، بُیوتاً، فاتّقوا اللّه و اَطیعون» ▫️انسان در برابر نعمت‌ها رها نیست، بلكه مسئولیّت دارد. «جنّات، عیون، زُروع، بُیوتاً، لاتُطیعوا أمر المسرفین» ▫️اسرافكار، صلاحیّت رهبرى جامعه را ندارد. «لاتُطیعوا أمر المسرفین» ▫️انبیا در مصرف‌گرایى مردم، حسّاس بودند. «لاتُطیعوا أمر المسرفین» ▫️در برابر سرمایه‌داران اسرافگر، كرنش نكنید. «لاتُطیعوا أمر المسرفین» ▫️تولّى و تبرّى باید با هم باشد. «اطیعون - لا تطیعوا» ▫️اسراف، فساد است و اسرافكار، مفسد. «المسرفین الّذین یُفسِدون» ▫️از مرفّهان بى‌درد، امید اصلاح نداشته باشید كه اصلاح تنها در سایه‌ى مكتب انبیاست. «و لا یُصلِحون» ▫️اسرافكاران، كار خود را توجیه مى‌كنند و خود را صالح مى‌دانند. «لایُصلِحون»

🔴 آشنایی با سوره‌ی شعراء / ۵۹ ✅ قَالُواْ إِنَّمَآ أَنتَ مِنَ الْمُسَحَّرِينَ. مَآ أَنتَ إِلَّا بَشَرٌ مِّثْلُنَا فَأْتِ بَِايَةٍ إِن كُنتَ مِنَ الصَّدِقِينَ. قَالَ هَذِهِ نَاقَةٌ لَّهَا شِرْبٌ وَ لَكُمْ شِرْبُ يَوْمٍ مَّعْلُومٍ. وَ لَا تَمَسُّوهَا بِسُوءٍ فَيَأْخُذَكُمْ عَذَابُ يَوْمٍ عَظِيمٍ. فَعَقَرُوهَا فَأَصْبَحُواْ نَادِمِينَ. فَأَخَذَهُمُ الْعَذَابُ إِنَّ فِى ذَلِكَ لَأَيَةً وَ مَا كَانَ أَكْثَرُهُم مُّؤْمِنِينَ. وَ إِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ (۱۵۳_۱۵۹) 🔹(قوم ثمود به جاى ایمان آوردن به صالح) گفتند: همانا تو از سحر شدگانى. تو جز بشرى مثل ما نیستى. پس اگر از راستگویانى، نشانه (و معجزه)اى بیاور. صالح (در پاسخ معجزه خواهى مردم) گفت: این ماده شترى است (كه با اراده‌ى خداوند، از درون كوه خارج شد). براى اوست سهمى از آب (یک روز) و براى شما روز دیگرى معیّن شده است. و به آن آسیبى نرسانید كه عذاب روز سهمگین، شما را فرا مى‌گیرد. پس ناقه را كشتند، سپس از كرده‌ى خود پشیمان شدند. پس آنان را عذاب فرا گرفت. همانا در این (ماجرا) قطعاً نشانه و درس عبرتى است، و(لى) اكثر آنان ایمان آورنده نیستند. و البتّه پروردگار تو بى‌شک همان تواناى مهربان است. 🔸«مُسَحَّر» به معنای کسی است که جادوزده شده باشد. قوم ثمود معتقد بودند که ساحران می‌توانند از طریق سحر، عقل و هوش افراد را از کار بیندازند؛ از این‌رو وقتی می‌دیدند صالح(ع) همرنگ محیط و جامعه نمی‌شود و بر ضد عقاید فاسد و خرافات قبام کرده است، او را جادوزده می‌خواندند (فرقان/۸). دست قدرت خداوند در ارائه‌ى معجزه باز است، از شكافتن ماه «اِنشقّ القَمر»، تا شكافتن آب «فانفلق» تا شكافتن كوه و بیرون آوردن شتر براى او یكسان است. 🔸عقل و درایت پیامبران الهی مورد تأیید همه‌ی خردمندان بوده است و انسان جادوزده نمی‌تواند مطالبی این‌گونه بلند بگوید. این که قوم ثمود از صالح(ع) تقاضای نشانه و معجزه کردند، سخنی معقول است؛ چرا که صالح(ع) مردم را به اطاعت از دین خود فرا می‌خواند و پیروی از دیگران و آیین آنها جایز نیست مگر این که خدا فرمان داده باشد و معجزه، نشانه‌ی این دستور الهی است. 🔸با این كه ناقه‌ى صالح(ع) را یک نفر از پاى درآورد، امّا قرآن مى‌فرماید: «عقروها» یعنى گروهى آن را پى كردند، زیرا آن گروه به كار آن یک نفر راضى بودند. چنانكه حضرت على علیه‌السلام مى‌فرماید: «انّما عقر ناقة ثمود رجل واحد فعمّهم اللّه بالعذاب لمّا عمّوه بالرضا» (نهج البلاغه). در حدیثی از امام رضا علیه السلام روایت شده که: «هر گاه کسی در مشرق کشته شود و دیگری در مغرب بدان راضی باشد، او نیز در پیشگاه خدا، شریک قاتل به شمار می‌آید» (عیون اخبار ‌الرضا(ع))

🔴 آشنایی با سوره‌ی شعراء / ۶۰ ❇️ از پيام‌های آیات ۱۵۳ تا ۱۵۹ ▫️به انبیا دو تهمت مى‌زدند: سحركننده: «ساحر» و سحرشده. «المسحّرین» ▫️بدتر از عصیان، توجیه كردن آن است. در برابر فرمان «اَطیعون» عصیان خود را توجیه كرده و مى‌گفتند: تو سحر شده‌اى و قابل پیروى نیستى. «المسحّرین» ▫️نبوّت و معجزه، متلازمند. «فأتِ بآیة» (معجزه، نشانه‌ى صداقت انبیاست) ▫️معجزه باید به قدرى روشن باشد كه همه‌ى مردم در هر سطحى كه هستند، اعجاز آن را درک كنند. «هذه ناقة» ▫️توهین به مقدّسات، كیفر بزرگ دارد. «لاتَمَسّوها بسوء فیأخذكم» خداوند در قرآن این شتر را به خود نسبت داده است؛ «ناقة اللّه»(اعراف/۷۳) ▫️تقسیم عادلانه‌ى منابع آب باید طبق فرمان خدا صورت گیرد. «لها شربٌ و لكم» ▫️شترى كه رنگ و نشان الهى داشته باشد، بر انسان‌هاى عادّى مقدّم است. «لها شِرب و لكم...» ▫️انسان طاغى، حتّى به حیوان بى آزار شیرده رحم نمى‌كند. «فعَقَروها» ▫️هشدارهاى انبیا را جدّى بگیریم. «لاتمسّوها بسوء - فعَقَروها فاصبحوا نادمین» ▫️هر كس كه به كار دیگرى راضى باشد، در اجر یا گناه كار او شریک است. «فعقروها» با اینكه یک نفر ناقه را كشت. ▫️هر ندامت و توبه‌اى مقبول نیست. (توبه و ندامت هنگام دیدن عذاب كارساز نیست). «نادمین - فأخذهم العذاب» ▫️توهین به مقدّسات الهى به حدّى مهم است كه گروهى به خاطر كشتن یک حیوان، نابود مى‌شوند. «فعَقَروها ... فأخذهم العذاب» ▫️هم الطاف او نشانه‌هاى عبرت هستند و هم قهر و عذابش. «لآیةً» ▫️انسان مى‌تواند حتّى با دیدن بزرگ‌ترین نشانه‌هاى الهى، در برابر حقّ عناد ورزد و ایمان نیاورد. «لآیة و ما كان اكثرهم مؤمنین» ▫️فرستادن انبیا و معجزه و قهر بر كفّار لجوج، از شئون ربوبیّت اوست. «ربّک» ▫️ایمان و كفر مردم، در خداوند اثرى ندارد. «اِنّ ربّک لهو العزیز» ▫️قهر خداوند به خاطر عمل خود ماست وگرنه او مهربان است. «لهو العزیز الرحیم»

🟢 سلام بر دوستانِ قرآنی! 🔹دویست‌وسی‌و‌‌یکمین جلسهٔ قرآن کریم 🔸چهار‌شنبه: ۱۷ بهمن‌ماه ۱۴۰۳ ⬅️ شروع جلسه: با اقامه‌ی نماز جماعت 📚 موضوع: آشنایی با سوره‌ی شعراء / جلسه‌ی پنجم 🔻کانال «تدبّر در قرآن» https://eitaa.com/TI_Quran 🔻کانال «آشنایی با سوره‌های قرآن» https://eitaa.com/Quran_meetings 🔻کانال «گفتمان مقاومت» https://eitaa.com/RES_Discourse