نماز #وواعدنا و #ميقات_موسي.
🛑قسمت اول:
در دهه اول ذيحجه ،اقامه دو ركعت نماز در بين نماز مغرب و عشا جهت مشاركت در ثواب حجاج توصيه شده است كه در ان پس از سوره توحيد ،ايه 142 سوره اعراف قرائت ميشود.
وَوَاعَدْنَا مُوسَى ثَلاثِينَ لَيْلَةً وَأَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً وَقَالَ مُوسَى لأخِيهِ هَارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَأَصْلِحْ وَلا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ (١٤٢)
و با موسى سى شبه وعده كرديم و آن را به ده شب ديگر كامل كرديم، و وعده پروردگارش چهل شب تمام شد موسى به برادر خويش هارون گفت :ميان قوم من جانشين من باش و به اصلاح كارشان پرداز و طريقه مفسدين را پيروى مكن
به همين مناسبت مروري براين ايه و #ميقات موسي خواهيم داشت:
⭕️"جنبه #درونی و #بیرونی #میقات
جریان میقات #حضرت_موسی بن عمران دو جنبه دارد:
↩️یک جنبه درونی
↩️و یک جنبه بیرونی.
⏪جنبه درونی این است که بر حضرت موسی در این #چهل_شب چه میگذشت؟
⏪و جنبه بیرونی این است که در غیبت حضرت موسی در میان مردم چه اتفاقی افتاد؟ یعنی ماجرای #گوساله ی سامری.
قرآن کریم اهتمام دارد که هردو جنبه را بیان کند؛ هم آن معنویتی که برای حضرت موسی بود و آثار آن و هم آن اتفاقاتی که در میان مردم رخ داد.
✏️تفسیر این ماجرا را خداوند در سورة مبارکة اعراف از آیه ۱۴۲ تا ۱۵۴ بیان فرموده است.
👈دعوتی سی روزه بود و مجدداً ده روز افزایش پیدا کرد و حضرت موسی، برادرش #هارون را مأموریت داد تا در میان مردم بماند و امور را اصلاح کند؛ این پرده اول.
⭕️اما پرده دوم؛
🔸و لَمََّا جَاءَ مُوسَى لِمِیقَاتِنَا وَ كَلََّمَهُ رَبَُّهُ قَالَ رَبَِّ أَرِنِی أَنْظُرْ إِلَیْكَ وقتی موسی در آن میقات حضور پیدا کرد و خدا با او سخن گفت و کلیم اهلل شد، از خدا درخواست رؤیت کرد که میخواهم تو را ببینم.
👈خطاب آمد که امکان ندارد؛
قَالَ لَنْ تَرَانِی وَلَكِنِ انْظُرْ إِلَى الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرََّ مَكَانَهُ فَسَوْفَ تَرَانِی فَلَمََّا تَجَلََّى رَبَُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَكًَّا وَخَرََّ مُوسَى صَعِقًا .
اینها اتفاقاتی است که در آن خلوت پیش آمد و خدا برای ما گزارش میکند، ولی چه لزومی دارد که خدا خلوت حضرت موسی را برای ما گزارش کند؟ همین کافی بود که خداوند بفرماید: ما او را آوردیم و عبادتی کرد و خلوتی داشت و بعد هم تورات را در اختیار او قرار دادیم.
بیان این جزئیات چرا؟
👈وقتی انسان این ماجرا را مرور میکند، سؤالاتی برایش مطرح میشود:
❓سؤال اول این است که این وعدة برای میقات، در چه مقطعی از زندگی حضرت موسی اتفاق افتاده است؟
❓سؤال دوم اینکه بین این وعده و میقات با اخذ تورات و نزول تورات چه رابطه ای وجود دارد؟
❓سؤال سوم اینکه چرا ابتدا وعده سی شب و سپس ده شب افزوده میشود؟
❓و سؤال چهارم که مهمتر از همه این سؤالا ت است در مورد درخواست #حضرت_موسی برای #رؤیت_خداوند است و اینکه رؤیت چیست و این پاسخ منفی خداوند در مقابل چه درخواست حضرت موسی بود؟
↩️اینها مطالبی است که باید در این دهه مورد #تأمل قرار بگیرد و سفارش به آن نماز با تلاوت این آیه به خصوص نیز ظاهراً برای زنده کردن این سوژه است.
باید هر سال حتی مسلمانان - نه یهودیان - موضوع #میقات حضرت موسی و اتفاقات درونی و اتفاقات بیرونی آن و ... را مورد تأمل قرار دهند."
🎙استاد سروش محلاتي
ادامه دارد
@Quranahlebayt
نماز #وواعدنا و #ميقات_موسي.
🛑قسمت دوم :
#میقات، پش از #هلاكت_فرعون
نکته ی اول این است که این مربوط به چه دورهای است؟
↩️ از خود قرآن کریم استفاده میشود که این بعد از #نابودی_فرعون و فرعونیان است. وقتی دورة مبارزه به پایان رسید و بنی اسرائیل نجات پیدا کردند،
⭕️ آنوقت مسئلة دعوت و #میقات و تورات و شریعت و امثال آن مطرح شد.
👈بعضی از #اهل_معرفت مثل استاد معظّم آیت الله حسن زاده آملی نسبت به این موضوعات معموالً تأویل
درونی دارند و به تعبیر خودشان »تفسیر أنفسی« میکنند و از این تقدم و تأخر این دو جریان، به این ترتیب استفاده میکنند که هرکه میخواهد اشراقات الهی و الهامات ربّانی شامل حالش شود و خداوند با او سخن بگوید و چیزی بدست آورد، اول باید #فرعون_درون خود را نابود کند، یعنی فرعون نفس خودش را به قتل برساند. تا آن فرعون زنده است چیزی گیر انسان نمیآید
#میقات، مقدمه دریافت #تورات
↩️مطلب دوم این بود که موسی بن عمران میخواهد تورات را بگیرد، بسیار خب؛ این برنامه ها، مقدمات و این تمهیدات که سی روز بیا یا سی شب بیا و بعد ده شب اضافه شود، دیگر چه لزومی دارد؟ پیامبر الهی است و میخواهد برنامهای را از طریق وحی دریافت کند، این مقدمات چه ضرورتی دارد؟
این موضوع به حضرت موسی هم اختصاص ندارد. این آیات نخستین سورة مزمل، خیلی هشداردهنده است که خدا به پیامبر میفرماید:
🔸یَا أَیَُّهَا الْمُزََّمَِّلُ قُمِ اللََّیْلَ إِلََّا قَلِیلًا ، باید شب زنده داری داشته باشی. خدا خیلی هم صریح با پیغمبر خودش صحبت میکند و حد و حدودش را هم مشخص میکند، یعنی به پیغمبر محول نمیکند که مقداری شب زنده داری کن، نه! نصف یا کمی کمتر یا بیشتر از شب را باید برخیزی؛
🔸 نِصْفَهُ أَوِ انْقُصْ مِنْهُ قَلیالً أَوْ زِدْ عَلَیْهِ وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتیال .
🔸 و بعد؛ إنََّا سَنُلْقِی عَلَیْكَ قَوْلًا ثَقِیلًا ،
ما میخواهیم قول ثقیل و سخن سنگینی در اختیار تو قرار دهیم. قول ثقیل به یک #ظرفیت بزرگ احتیاج دارد و بار سنگین توسط کسیکه ظرفیت بالایی داشته باشد قابل تحمل است
↩️اینجا هم از آیات شریفة مربوط به #حضرت_موسی بن عمران، همین نکته استفاده میشود که موسی باید بیاید و این برنامه این خلوت شبانه و این ریاضت را داشته باشد و بعد خطاب میشود:
🔸یا مُوسَى إِنَِّی اصْطَفَیْتُكَ عَلَى النََّاسِ بِرِسَالَاتِی وَ بِكَلَامِی فَخُذْ مَا آتَیْتُكَ وَ كُنْ مِنَ الشَّاكِرین
📌اگر چیزی گیر کسی میآید، مفت و مجانی نیست، راهش را هم خداوند بیان کرده است؛ شب زنده داری و #مناجات_شبانه.
🖋علامه طباطبایی میفرماید معمولا وعده، قرار و دعوت برحسب »روز« است .مثل اینکه چند روز کجا بودیم و چند روز کی دعوت کرد و...(، اما اینجا تعبیر »شب« است. بعد هم:
🔸وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ میقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعینَ لَیْلَةً.
👈 به هر حال؛ تأکید روی #شب است، چون این برنامه #میقات، اگرچه شب و روز با هم بود، یعنی چهل شبانه روز بود، اما آن قسمت اصلی مربوط به شب بود و روز هم در میقات میماند تا شب فرا برسد و مناجات شبانه داشته باشد
🌴.میدانیم که پیغمبر اکرم قبل از نبوّت هم چنین #خلوتی را در غار #حرا داشتند
#میقات و افزایش #توقف
↩️نکتة سوم این تغییر از سی شب به چهل شب است. در سورة بقره مجموع #چهل_شب مطرح شده است،
🔻ولی در سورة اعراف آمده که وعده سی شب بود و بعد خداوند ده شب اضافه کرد. خب، خدا از اول خدا چهل شب دعوت میکرد، مسئلة این تکمیل و پیوست زدن چیست؟ برای ما که همیشه در حال استدراک هستیم،
طبیعی است، اما خدا چطور؟ این هم برای علماء و مفسران معمایی شده است که قضیه چیست؟
↩️احتمال دارد که سی شب اعلام شد )با اینکه #میقات چهل شبه بود.
به خاطر آزمایشی که باید برای
بنی اسرائیل اتفاق میافتاد، چون تأثیر برای آنها بود و گفتند که تخلف صورت گرفته و زمینه ی برای آن انحراف پیدا شد، چون انتظارشان سی روز بود و اگر چهل روز انتظار میکشیدند، آن حادثه ی سامری معلوم نبود اتفاق بیافتد. پس این تغییر و افزایش، زمینة #آزمایش بنی اسرائیل بود.
↩️احتمال دیگری که بعضی از بزرگان مطرح کرده اند و در بعضی از آثار استاد مطهری هم هست
🔻 این است که خدا #دعوتی سی شبه داشت، بر این اساس که با سی شب آمادگی الزم برای #حضرت_موسی تحقق پیدا میکند، ولی بعداً مثل اینکه آن نصاب الزم هنوز اتفاق نیافتاده و مجدداً برای اینکه آمادگی کامل پیدا شود،خداوند فرمود که ده روز اضافه کند. .
↩️احتمالات دیگری هم ممکن است وجود داشته باشد، ولی به هر حال این موضوعی که خدا بیان نکرده و از
خود آیة شریفة قرآن نیز نمیتوان استنباط و استظهار کرد. فقط از این آیه میشود فهمید که گاهی، تغییراتی در قرارهای خدا وجود دارد، لذا ائمه گاهی به این آیه برای امکان موضوع »بداء« استدلال کرده اند
🎙استاد سروش محلاتي
@Quranahlebayt