#یادداشت‌ها 📚 دلالت‌های تاریخی معناشناسی واژگان قرآن ✍️ سید محمد سلطانی 🔰 بسیاری از اما کم و بیش با #ایزوتسو و روش #معناشناسی او در تبیین معنای واژگان قرآن در این متن مقدس آشنا هستیم، اما کتاب خدا و انسان در قرآن نکته‌های بدیعی دارد که هنوز هم پس از حدود 60 سال از انتشار آن، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. یکی از این نکات، کاربست این روش معناشناسی در کشف زوایای تاریخ صدر اسلام ار قرآن کریم به عنوان یک منبع مستقل است. برای نمونه ایزوتسو در صفحات 95- 101 (ترجمه احمد آرام) مفهوم «امت» را مورد کنکاش قرار می‌دهد و تولد آن را لحظه قاطعی در تاریخ اسلام می‌داند. «سازمان اجتماعی و سیاسی عربستان پیشااسلامی ماهیتی قبیلگی داشت و خویشاوندی خونی قاطعترین عنصر در تصور و دریافت عرب جاهلی نسبت به وحدت اجتماعی بود. اما قرآن اندیشه تازه‌ای را گسترش داد که از اعتقاد مشترک دینی برمی‌خاست. استقرار این مفهوم جدید «جامعه دینی» سبب آشفتگی بزرگی در ساخت میدان معناشناختی جامعه شد. اینک جامعه را چهار گروه اهل کتاب، مسلمانان، منافقان و کافران تشکیل می‌دادند و تثبیت هویت «امت اسلامی» به عنوان «خیر أمة» (آل عمران/110) و «أمة وسطآً» (بقره/143) در گرو تعریف دقیق خود در برابر سایر امتها بود. امت نخستین بار در مدینه وجود پیدا کرد و با سرعتی شگفت‌انگیز رشد کرد. برخلاف اغلب کلمات کلیدی قرآن، در این میدان معناشناختی کلمات کلیدی در درجه اول بیانگر رابطه انسان با انسان در زندگی اجتماعی این جهانی است ...» معناشناسی «امت» در قرآن می‌تواند به عنوان منبعی مستقل نشان دهد چگونه رسول خدا (ص) سبب گذار پرشتاب جامعه عرب از پیوندهای خونی تفرقه‌انگیز به پیوند دینی وحدت‌‌آفرین گردید. ▫️▫️▫️▫️ ▫️▫️▫️▫️ ▫️▫️▫️▫️ 🌐 پورتال قرآن و استشراق 👈 https://eitaa.com/Quranic_Studies

#یادداشت‌ها 📚 «السکینة» در قرآن ✍️ گبریل سعید رینولدز 🔰کلمه عربی سکینه چند بار در قرآن به معنای متعارف «آرامش» آمده است – اما مکان جالب آن آیه 248 سوره بقره است که سموئیل («پیامبر»)، شائول و کشتی (تابوت) است. این واژه در اینجا به واژه «شخینا» در زبان عبری مربوط می شود که به «سکونت» خدا در کشتی اشاره دارد. ▫️▫️▫️▫️ ▫️▫️▫️▫️ ▫️▫️▫️▫️ 🌐 پورتال قرآن و استشراق 👈 https://eitaa.com/Quranic_Studies

#یادداشت‌ها 📚 بررسی کارایی تاریخگذاری های قرآن در دو نمونه زنان بهشتی و نامهای خداوند 🔰 نیل رابینسون در کتاب کشف قرآن دو نمونه برای بررسی الگوهای ارائه شده برای تاریخگذاری و ترتیب نزول آیات و سور قرآن ارائه کرده است: 1️⃣ در نمونه نخست وی این مساله را مطرح میکند که قرآن کریم گاهی از زنان بهشتی (حورالعین) به عنوان پاداش بهشتیان سخن می گوید و گاهی از همسران خود بهشتیان. او با بررسی همه این آیات اینگونه نتیجه میگیرد که طبق تاریخگذاری نولدکه-شوالی میتوان گفت: «تصورات حسی سوره های اولیه مکی برای جلب توجه مشرکان مکه بود، اما برای اینکه مؤمنان دچار سوء تفاهم نشوند، حذف شد و با ارجاع به همسران مؤمنان جایگزین شد.» 2️⃣ نمونه دوم درباره کاربست واژگان الله و رحمان است. رابینسون معتقد است اگر تاریخگذاری نولدکه-شوالی با اصلاحات ریچارد بل بهترین گزینه است زیرا اگر آن را مبنای کار خود قرار دهیم به طور مناسبی میتوانیم چنین نتیجه بگیریم که «در اولین وحی های قرآن، خدا به سادگی به عنوان ربّ نامیده می شد. پس از مدتی که محمد [ص] شروع به تبلیغ علنی کرد، نام های الرحمن و الله معرفی شدند. هر دو نام از جهاتی مشکل ساز بودند. از قرآن استنباط می کنیم که مکیان قبلاً الله را به عنوان خدای متعالی که جهان هستی را آفریده است، می شناختند و حتی در مواقع بحران منحصراً او را می خواندند، اما معمولاً خدایان کوچکتر دیگری را نیز می پرستیدند. ... مشکل نام الرحمن کاملاً متفاوت بود. شواهد موجود در کتیبه ها نشان میدهد که در پالمیرا و یمن موحدانی وجود داشتند که خدا را الرحمن می خواندند، درحالیکه مکیان آن را نمیشناختند. ...» ⭕️ البته باید افزود که رابینسون در ادامه این مباحث الگوهای مختلف تاریخگذاری را نقد می‌کند و احتمالاتی برای چگونگی شکلگیری نتایج به ظاهر جذاب بالا بیان می‌دارد. اما در نهایت بهترین گزینه موجود را همان تاریخگذاری نولدکه-شوالی با نظرات ریچارد بل معرفی می کند. 🔗 Robinson N. Discovering the Qur’an : A Contemporary Approach to a Veiled Text. 2nd ed. Georgetown University Press; 2003, pp. 87-92. ▫️▫️▫️▫️ ▫️▫️▫️▫️ ▫️▫️▫️▫️ 🌐 پورتال قرآن و استشراق 👈 https://eitaa.com/Quranic_Studies