Mahdi Salehi: چنین آورده اند که ؛ ماه مبارک رمضان در زمان قاجار به جز مقدّسینی که قبل از افطار راهی مسجد میشدند و آنها که دم صبح هم همین کار را میکردند ، دسته سومی هم بودند که شب را به قمار صبح میکردند و میگفتند اگر به این سرگرمی مشغول نشوند ، ناچارند بخوابند و روزْ دیگر خواب نمی‌روند و روزه برای آنها مشکل خواهد شد. این دسته بیشتر اعیان زادگان بودند ولی در هر حال روزه را میگرفتند ، چون اگر نمیگرفتند ، درخانه خودشان هم ، جا نداشتند. احمد منشور میگفت با برادرم موقر در مجلس قمار تا صبح مشغول شدیم چون به سحری نرسیدیم روزه را خورده بعد به منزل آمدیم خبر روزه خوری ما زودتر از خودمان به منزل رسیده بود ، همینکه وارد شدیم مادرم از ما رو گرفت. چند روز با ما مثل جذامی‌ها رفتار میکردند ، قدغن شده بود نوکرها به ما نزدیک شوند ، غذایی اگر میآوردند درب اتاق میگذاشتد و فرار میکردند ، ظرف‌های غذای ما را علیحدة در حضور ما کنار حوض ، خاک مالى میکردند ، تا بالأخره با وساطت برادر بزرگتر مارا توبه دادند و دوباره به عضویت خانه پذیرفتند. برای خوردن روزه نیاز بود که طبیبی تصدیق مَرَض بدهد ، اطباء آن دوره حتى اطباء یهودی و لو برای روزه خوری هم احترام تصدیق خود را داشتند و تصدیق دروغ نمیدادند. مُحال بود وقت إفطار صدای فقیری از کوچه بلند شود و چندین نفر داوطلب به سمتش نروند. در ماه مبارک رمضان کار تعطیل میشد ، و مردم به عبادت مشغول میشدند. طلبکار ، سر وقت بدهکار نمیرفت. ادارات دولتی باز بود اما کسی مراجعه نمیکرد. مرافعه شرعی در دفاتر علماء متوقف میشد. محصّلین دیوانی به سراغ بدهکاری نمیرفتند. در خانه‌ها کسی به نوکرها أمر و نهی نمیکرد. اگر بِنائی نیمه‌ تمام بود صاحب کار ، بیش از نصفِ روز از عمله کار نمیکشید اما اجرت روزِ کامل را میداد. خلاصه اینکه مردم در همه چیز رعایت یکدیگر را میکردند. #شهر_رمضان_قاجار