«درس طب در روایات» استاد تبریزیان 93/12/16 بسم الله الرحمن الرحیم موضوع: درمان لاغری دومین درمان لاغری نوره است، البته مراد نوره طبیعی است که با زرنیخ درست می‌شود، اولین کسی که نوره درست کرد حضرت سلیمان (ع) بود، نوره از آهک آب‌دیده و زرنیخ یا همان آرسنیک معدن درست می‌شود، مقدار زرنیخ باید یک‌ششم آهک باشد برای مثال یک کیلو زرنیخ با شش کیلو آهک، معمولاً می‌گویند آرسنیک زرد بهتر است ولی طبق تجربه سبز بهتر است، آهک و زرنیخ باید به‌خوبی پودر شوند و نکته مهم این است که آهک و زرنیخ باید به‌خوبی باهم مخلوط شوند. البته برای رفع بوی بد می‌توان به آن برگ درخت هلو اضافه کرد. در روایات نوره به‌عنوان یک درمان معرفی‌شده، مخصوصاً برای بیماری‌های پوستی و انواع میکروب‌ها و قارچ‌ها را می‌کشد. در روایت آمده: «دخلت مع أبي عبد الله عليه السلام الحمام فقال لي: يا عبد الرحمن أطل فقلت: إنما أطليت منذ أيام، فقال: أطل فإنها طهور.»[1] یعنی «همراه امام صادق (ع) وارد حمام شدم و امام به من فرمودند از نوره استفاده کن من عرض کردم که چند روز پیش از نوره استفاده کرده‌ام و امام فرمودند دوباره استفاده کن، این پاک‌کننده (درمان) است.»، امام صادق (ع) می‌فرمایند: «الدواء أربعة: السعوط والحجامة والنورة والحقنة.»[2] یعنی «دارو چهارتا است، سعوط (دارویی که در بینی ریخته می‌شود) و حجامت و نوره و تنقیه.» طبق سنت هر پانزده روز یک‌بار باید از نوره استفاده کرد و همچنین هر بیست روز هم خوب است ولی اگر چهل روز بگذرد و از نوره استفاده نشود اشکال دارد، در روایت آمده: «من أتت عليه أربعون يوما ولم يتنور فليس بمؤمن ولا مسلم ولا كرامة.»[3] یعنی «کسی که چهل روز بگذرد و از نوره استفاده نکند مؤمن و مسلمان نیست و هیچ ارزشی ندارد.» یکی از اموری که باعث چاق شدن است استفاده از نوره است، امام صادق (ع) می‌فرمایند: «فاللواتي لا يؤكلن ويسمن، استشعار الكتان، والطيب والنورة ...»[4] یعنی «چیزهایی که خوردنی نیست ولی چاق می‌کند، لباس‌زیر کتان و عطر و نوره ...» محل استفاده نوره از گردن تا پا (تمام بدن به‌جز سر) است. امام کاظم (ع) می‌فرمایند: «ان النورة تزيد في ماء الصلب، وتقوي البدن، وتزيد في شحم الكليتين، وسمن البدن.»[5] یعنی «نوره آب کمر را زیاد می‌کند و بدن را تقویت می‌کند و قلوه پیه را زیاد می‌کند و بدن را چاق می‌کند.» مراد از آب کمر همان مایع نخاعی است که در برخی از آزمایش‌های پزشکی با سرنگ از آن نمونه‌برداری می‌کنند. با توجه به روایت زیاد بودن آب کمر خوب است، به دنبال زیادشدن آب کمر، منی هم زیاد می‌شود، شاید بتوان استشعار نمود که زیادشدن آب کمر باعث تقویت انسان است البته استدلال نمی‌توان کرد. قلوه پیه در اصل یک غده است به نام آدرنال که اندروژن ترشح می‌کند و به انسان نیرو می‌دهد و حتی صدای شخص هم قوی‌تر می‌شود. سومین درمان حمام رفتن است، در طب اسلامی حمام رفتن خود یک درمان است، امام صادق (ع) می‌فرمایند: «طب العرب في سبعة: شرطة الحجامة، والحقنة، والحمام ...»[6] یعنی «طب عربی در هفت چیز است، حجامت و تنقیه و حمام ...» همچنین پیامبر (ص) می‌فرمایند: «الداء ثلاثة والدواء ثلاثة ، فأما الداء فالدم والمرة ، والبلغم. فدواء الدم الحجامة ، ودواء البلغم الحمام ، ...»[7] یعنی «بیماری سه تا است و درمان سه تا است، بیماری غلبه دم و مره (سودا و صفرا) و بلغم است، درمان دم حجامت است و درمان بلغم حمام رفتن است و ...» بلغم همان خلط است که به سبب عفونت و ورود میکروب به وجود می‌آید و ناشی از درگیری سیستم ایمنی (گلبول سفید) با میکروب‌ها است، بلغم سرد و جامد است و حمام آن را آب می‌کند و به پشت نشستن در معرض آفتاب هم مفید است، البته مراد از حمام همان حمام چهار اتاقی قدیم است شامل یک اتاق سرد و خشک که درمان دم است و یک اتاق سرد و مرطوب که درمان صفرا است و یک اتاق گرم و تر که درمان سودا است و یک اتاق گرم و خشک که درمان بلغم است، شاید سونای تر و سونای خشک و جکوزی به ترتیب مشابه اتاق گرم و تر، گرم و خشک، سرد و تر و رخت‌کن هم مشابه اتاق سرد و خشک است. حمام هم لاغری را درمان می‌کند و هم چاقی، هرروز حمام رفتن درمان چاقی و یک روز در میان حمام رفتن درمان لاغری است. در روایت آمده: «مرضت حتى ذهب لحمي فدخلت على الرضا صلوات الله عليه فقال: أيسرك أن يعود إليك لحمك؟ قلت: بلى قال: ألزم الحمام غبا فإنه يعود إليك لحمك وإياك أن تدمنه ...»[8] یعنی «بیمار شدم تا اینکه گوشت بدنم از بین رفت، وارد بر امام رضا (ع) شدم، امام فرمودند دوست داری گوشت بدنت دوباره برگردد، گفتم بله، امام فرمودند یک روز در میان و مداوم حمام برو، گوشت بدنت برمی‌گردد، مبادا هرروز حمام بروی ...» امام رضا (ع) می‌فرمایند: «من أراد أن يحمل لحما فليدخل الحمام يوما ويغب يوما ومن أراد أن يضمر وكان كثير اللحم فليدخل الحمام كل يوم.»[9] یعنی «کسی که دوست دارد که چاق شود وار

د حمام شود در یک روز و روز دیگر حمام نرود و کسی که می‌خواهد لاغر شود و چاق است، هرروز حمام برود.» در روایت دیگر آمده: «الحمام يوم ويوم لا يكثر اللحم وإدمانه في كل يوم يذيب شحم الكليتين.»[10] یعنی «حمام رفتن یک روز در میان گوشت بدن را زیاد می‌کند و هرروز حمام رفتن قلوه پیه را آب می‌کند.» همان‌طور که گفته شد آب شدن قلوه پیه بد است و قلوه پیه هرچه بیشتر باشد بدن قوی‌تر است. امام صادق (ع) می‌فرمایند: «ثلاثة يسمن، وثلاثة يهزلن، فأما التي يسمن فادمان الحمام ...»[11] یعنی «سه چیز چاق می‌کند و سه چیز لاغر می‌کند، چیزهایی که چاق می‌کند مداوم حمام رفتن ...» شاید گفته شود در این روایت مراد از مداوم حمام رفتن، هرروز حمام رفتن است که با روایات قبلی تناقض دارد ولی درست این است که مداوم حمام رفتن هم می‌تواند هرروز باشد و هم یک روز در میان و چون روایات زیادی وجود دارد که مفسر معنی مداومت در حمام رفتن برای درمان لاغری است باید گفت که در این روایت هم مراد یک روز در میان است. همچنین در روایت توصیه‌شده که با شکم خالی حمام نشود، از طرفی برای درمان چاقی توصیه‌شده هرروز ناشتا با شکم خالی حمام شود و نیز آمده که حمام بعد از غذا و در حال سیری سبب چاقی می‌شود، بنابراین برای لاغر شدن باید هرروز ناشتا و با شکم خالی حمام رفت و برای چاق شدن باید یک روز در میان و بعد از غذا حمام برود، البته نباید بلافاصله بعد از غذا و درحالت سیری مفرط حمام رفت زیرا در روایت آمده که ضرر دارد و ممکن است باعث مرگ شود و حداقل باید یک یا دو ساعت فاصله باشد. امام صادق (ع) می‌فرمایند: «وان اردت ان تزيد لحمك فادخل الحمام على شبعك»[12] یعنی «اگر می‌خواهی که گوشت بدنت زیاد شود، در حال سیری وارد حمام شو.» همچنین در روایت آمده: «ثلاثة يهدمن البدن وربما قتلن : دخول الحمام على البطنة ، والغشيان على الامتلاء ، ونكاح العجائز»[13] یعنی «سه چیز است که می‌تواند انسان را می‌کشد، هم‌بستری با زنان در حال سیری مفرط و داخل شدن به حمام در حال سیری مفرط و هم‌بستری با زنان پیر.» چهارمین درمان استفاده از عطر و بوی خوش است، امام صادق (ع) می‌فرمایند: «ثلاثة يسمن، وثلاثة يهزلن، فأما التي يسمن فادمان الحمام، وشم الرائحة الطيبة ...»[14] یعنی «سه چیز چاق می‌کند و سه چیز لاغر می‌کند، چیزی که انسان را چاق می‌کند مداوم (یک روز در میان) حمام رفتن و بوییدن بوی خوش ...» پیامبر (ص) می‌فرمایند: «ثلاثة يفرح بهن الجسم ويربو ، الطيب ولباس اللين ، وشرب العسل.»[15] یعنی «سه چیز است که بدن با آن خوشحال می‌شود و رشد و نمو پیدا می‌کند، عطر (بوی خوش) و لباس نرم و نوشیدن عسل.» در روایت آمده: «واروى انه لو كان شئ يزيد في البدن لكان الغمز يزيد واللين من الثياب وكذلك الطيب ودخول الحمام»[16] یعنی «اگر چیزی بدن را زیاد می‌کند آن فشار دادن و لباس نرم و بوی خوش و حمام رفتن است.» اگر در اثر عارضه‌ای یکی یا بعضی از اندام‌ها لاغر باشد برای رساندن آن عضو به تناسب، آن عضو را فشار دهند، فشار دادن با ماساژ فرق دارد، برای مثال راه رفتن روی پای شخص، افرادی که بچه کوچک دارند با فشار دادن دست و پای کودک به رشد آن کمک می‌کنند. بهترین محل برای استعمال عطر روی سبیل است تا فرد بوی آن را استشمام کند، عطر باید طبیعی باشد و عطرهای شیمیایی ضرر دارند و ممکن است باعث مشکلات تنفسی شود. امام صادق (ع) می‌فرمایند: «الطيب: المسك والعنبر والزعفران والعود.»[17] یعنی «عطر این‌ها هستند، مشک و عنبر و زعفران و عود.» در طب اسلامی مراد از عطر و بوی خوش همین چهار مورد است و بقیه عطرها به دُهن (روغن) تعبیر شده‌اند که البته استفاده از آن‌ها هم سفارش شده است، در عطر اسراف معنی ندارد، پیامبر (ص) بیشترین استفاده را از عطر می‌کردند. متأسفانه این عطرها که ذکرشده کمیاب و حتی نایاب است و اگر هم پیدا شود گران است. در روایت آمده: «وكان (ص) يطيب بالغالية تطيبه بها نساؤه بأيديهن.»[18] یعنی «پیامبر (ص) بدنش را خوش‌بو می‌کرد با غالیه، زنان پیامبر (ص) با دست خود برای او عطر می‌گذاشتند.» غالیه گران‌ترین عطر آن زمان بوده و از ترکیب همان چهار عطر که ذکر شد تهیه می‌شد. امام صادق (ع) می‌فرمایند: «لا بأس أن يتخلق الرجل لامرأته ولكن لا يبيت متخلقا.»[19] یعنی «اشکالی ندارد که مرد از خلوق استفاده کند برای همسرش ولی شب با خلوق نخوابد.» در روایت دیگری آمده: «لا بأس بالخلوق في الحمام ، ويمسح يديه ورجليه من الشقاق بمنرلة الدواء ، وما اُحب إدمانه»[20] یعنی «استفاده از خلوق در حمام اشکال ندارد، دست و پا را با خلوق مسح کند برای ترک دست‌وپا به‌عنوان دارو و دوست ندارم که به‌طور مداوم استفاده شود.» خلوق عطری بوده که از زعفران و چیزهای دیگر تهیه می‌شده و برای خانه کعبه از آن استفاده می‌شد، با توجه به روایات استفاده از این عطر ضرر دارد. امام کاظم (ع) می‌فرمایند: «لا ينبغي للرجل أن يدع الطيب في ك

ل يوم فإن لم يقدر عليه فيوم ويوم لا، فإن لم يقدر ففي كل جمعة ولا يدع.»[21] یعنی «سزاوار نیست که انسان عطر را رها کند در هیچ روزی (باید هرروز عطر استعمال کند) اگر نمی‌تواند یک روز در میان و اگر نمی‌تواند هر جمعه (هر هفته از عطر استفاده کند)، و رها نکند.» پیامبر (ع) می‌فرمایند: «حبب إلي من دنياكم النساء والطيب»[22] یعنی «از دنیای شما دو چیز نزد من محبوب است، زن‌ها و عطر.» در روایت دیگر آمده: «ليتطيب أحدكم يوم الجمعة ولو من قارورة امرأته.»[23] یعنی «روز جمعه حتماً از عطر استفاده کنید هرچند از شیشه عطر خانم.» در روایت دیگر آمده: «طيب النساء ما ظهر لونه وخفي ريحه، وطيب الرجال ما ظهر ريحه وخفي لونه.»[24] یعنی «عطر خانم‌ها رنگ آن زیاد و بوی آن کم باشد و عطر مردان بوی آن زیاد باشد و رنگ آن کم.» شاید زنان از عطر به‌عنوان لوازم‌آرایشی استفاده می‌کردند. عطر دارای مزاج گرم و سرد است، برای زمستان باید از عطرهای گرم مانند مشک و عنبر استفاده نمود و در تابستان باید از عطر گل‌های سرد استفاده کرد. بهترین زمان استفاده از عطر اول روز است، امام صادق (ع) می‌فرمایند: «من تطيب أول النهار لم يزل عقله إلى الليل»[25] یعنی «کسی که در اول روز از عطر استفاده کند تا شب عقلش باقی می‌ماند.» پنجمین درمان لاغری استقبال از سرمای آخر زمستان است، در روایت آمده: «توقوا البرد في أوله وتلقوه في آخره، فإنه يفعل في الأبدان كفعله في الأشجار، أوله يحرق، وآخره يورق.»[26] یعنی «بپرهیزید از سرما در اولش (فصل سرما) و به استقبال آن بروید در آخر آن، همان کاری که با درختان می‌کند با بدن انسان می‌کند، در اول فصل می‌سوزاند و در آخر فصل باعث رویش برگ می‌شود.» ششمین درمان دراز کشیدن به پشت بعد از غذا است، امام رضا (ع) می‌فرمایند: «إذا أكلت فاستلق على قفاك وضع رجلك اليمنى على اليسرى.»[27] یعنی «زمانی که غذا خوردید به پشت بخوابید و پای راست را روی پای چپ قرار بدهید.» امام صادق (ع) می‌فرمایند: «الاستلقاء بعد الشبع يسمن البدن، ويمرئ الطعام، ويسل الداء.»[28] یعنی «دراز کشیدن بعد از سیری بدن را چاق می‌کند و غذا را هضم می‌کند (غذا را آماده استفاده برای بدن می‌کند) و بیماری را بیرون می‌کشد.» خوراکی‌های چاق‌کننده اولین خوراک چاق‌کننده گوشت است، پیامبر (ص) می‌فرمایند: «اللحم سيد الطعام في الدنيا والآخرة.»[29] یعنی «گوشت سید غذاها در دنیا و آخرت است.» خداوند در قرآن می‌فرماید: ﴿وَلَحْمِ طَيْرٍ مِمَّا يَشْتَهُونَ﴾[30] یعنی «و گوشت پرنده از هر نوع که مایل باشند.» درر روایت آمده: «اللحم ينبت اللحم»[31] یعنی «گوشت سبب روییدن گوشت می‌شود.» پیامبر (ص) می‌فرمایند: «عليكم باللحم فإنه ينبت اللحم ومن ترك اللحم أربعين يوما ساء خلقه.»[32] یعنی «گوشت بخورید زیرا سبب رویش گوشت می‌شود و اگر کسی چهل روز گوشت نخورد اخلاقش بد می‌شود.» بهترین گوشت، گوشت کبوتر است و بعدازآن گوشت گوسفند. در بیشتر روایات توصیه‌شده هر سه روز یک‌بار گوشت مصرف شود ولی در روایتی هم هفته‌ای یک‌بار آمده. امام صادق (ع) می‌فرمایند: «وكلوا اللحم في كل اسبوع، ولا تعودوه أنفسكم وأولادكم، فإن له ضراوة كضراوة الخمر، ولا تمنعوهم فوق الاربعين يوما، فإنه يسئ اخلاقهم.»[33] یعنی «هفته‌ای یک‌بار گوشت بخورید و خود و فرزندانتان را به گوشت عادت ندهید زیرا اعتیادآور است مانند خمر (شراب) و بیش از چهل روز خوردن گوشت را ترک نکنید زیرا سبب می‌شود که اخلاق بد شود.» در روایت آمده: «كان على (ع) يكره إدمان اللحم، ويقول: إن له ضراوة كضراوة الخمر.»[34] یعنی «حضرت علی (ع) کراهت داشتند از خوردن مداوم گوشت و می‌فرمودند سبب اعتیاد می‌شود مانند خمر.» مقدار مصرف گوشت به‌اندازه یک وعده‌غذا است و بهترین روش بخت بریان است. در روایت آمده: «تغديت مع أبى جعفر (ع) خمسة عشر يوما بلحم.»[35] یعنی «با امام باقر (ع) غذا خوردم پانزده روز پشت سرهم گوشت خوردیم.» نقل است که وقتی امام باقر (ع) از دنیا رفتند (شهید شدند) هیچ اموالی نداشتند فقط سیصد درهم کنار گذاشته بودند برای خریدن گوشت ازآن‌جهت که به گوشت علاقه داشتند. از مجموع روایات استفاده می‌شود که خوردن گوشت ضرر ندارد و بسیار مفید هم هست ولی ازآن‌جهت که اعتیادآور است و ممکن است انسان به سمت غذاهای دیگر نرود از تداوم مصرف آن نهی شده. [1] الاصول من الکافي، شیخ کلینی، ج۶، ص۵۰۵. [2] الاصول من الکافي، شیخ کلینی، ج۸، ص۱۹۲. [3] بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۷۳، ص۸۹. [4] المحاسن، أحمد بن محمد بن خالد البرقى، ج۲، ص۴۶۳. [5] مستطرفات السرائر، ابن إدريس الحلي، ص۵۷۵. [6] طب الأئمة، ابن سابور الزيات، ص۴. [7] من لا يحضره الفقيه، شیخ صدوق، ج۱، ص۱۲۶، ح۲۹۹. [8] الاصول من الکافي، شیخ کلینی، ج۶، ص۴۹۷. [9] الاصول من الکافي، شیخ کلینی، ج۶، ص۴۹۹. [10] الاصول من الکافي، شیخ کلینی، ج۶، ص۴۹۶. [11] الخصال، شيخ صدوق، ص۱۵۵. [12] طب الأئمة، ابن سابور

طریقی، ذخایر علم طبّ را که با وحی آغاز شده بود، غنی می ساختند و بر اساس آزمون، خطا و تجربه از این علم آگاه می شدند؛ چنان که می گویند طرز معالجه در زمان قدیم چنان بوده است که ناخوش ها را در کنار جاده می گذاشتند و در خصوص رفع بیماری از افرادی که از آنها می گذشتند، سؤال می پرسیدند تا اگر یکی از عابران به همان مرض مبتلا شده و با روش درمانی خاصّی، شفا یافته بود، تجربه شخصی اش را به آن بیمار بگوید. سپس به سخن او عمل می کردند و گاهی مفید واقع می شد. همچنین توسط نبوغ، الهام و بهره گیری از قانونمندی حاکم بر طبیعت، به مطالبی دست می یافتند که باعث کشف و گسترش هر چه بیشتر علم طبّ می شد. طبّ، پیش از پیدایش تاریخ دوره های مختلف طبّ پیش از تاریخ، جنبه های نیمه تجربی و نیمه جادویی داشته است. بابل طبّ در بابل، حدود 4000 سال قبل از یونان ظهور پیدا کرد و کار طبابت بر عهده روحانیون بود. حمورابی، شاه بابل (2000 ق. م. ) در قانون خود برای طبیب، پاداش و امکانات قرار داده بود. مردم بابل از نجوم بهره داشتند و تأثیر ستارگان و اجرام آسمانی را در بیماری ها دخیل می دانستند و به تفأل (فال نیک) و تطیر (فال بد) معتقد بودند. چین در تمدّن چینی که مربوط به 3500 ق. م. است، نیز سه عامل جادوگری، طبابت و روحانیت را در درمان مؤثّر می دانستند؛ خصوصاً تمدّن متشکل حاشیه «رود یانگ تسه». هند هندیان، حیات را وابسته به دم (نفخه) می دانستند که سبب حرکت آدمی بود. آنها معتقد بودند که وقتی زندگی برای انسان میسّر می شود که حال اعتدال بین نفخه باطنی، خون و صفرا برقرار باشد و با به هم خوردن این اعتدال، بیماری بروز می کند و کار پزشک رفع عدم اعتدال و برگرداندن سلامتی است. در هند قدیم، به دلیل وفور گیاهان مختلف و با پی بردن به خواصّ آنها، 107 نوع گیاه شفابخش پرستیده و از آنها برای بهبود بیماری ها، رفع سموم، تب و مارگزیدگی استفاده می شد. هندیان در درمان بیماری ها از گیاهان بهره می بردند و معتقد بودند باید گیاهان را فرد شایسته ای که در جنگل ساکن باشد و پاک و مذهبی بوده، جمع آوری کند؛ گیاهان تازه اثر بیشتری دارند. گیاه باید ریشه دار بوده و تحت تابش نور خورشید و به سمت شمال برگردانده شود. مصر تمدّن متشکل مصریان باستان در کناره «رود نیل» در حدود 3000 ق. م. بود. آنان به وجودآورنده طبّ را ایزیس و تدوین کننده آن را هوس می دانستند و برای طبیب مشهور مصری، ایم هوتب ارزش الهی قائل بودند. عبری ها آنها حیات را به روح وابسته می دانستند و معتقد بودند گوشت، بدن را زنده نگه می دارد و کبد را محلّ تمام بیماری ها و قلب را جایگاه اندیشه و فکر می دانستند. همچنین از جراحّی و شکسته بندی اطّلاعاتی داشتند. در «تورات» نیز به مسائل طبّی اشاره شده و درباره زخم ها و بیماری ها سخن به میان آمده؛ مثلًا از برص یاد شده است. یکی از مسائل مهم در طبّ «بنی اسرائیل»، قرنطینه بیماران و تطهیر آنها پس از درمان است؛ برای مثال از بیماران جذامی، به شدّت دوری می شده است. (2500 سال ق. م. ) آشور تمدّن آشور با غلبه بر بابلیان روی کار آمد و میراث آنها را گرفت. آشور از سرزمین های اوّلیه ای است که بهداشت عمومی را رعایت می کرده؛ مثلًا کسی که مرده ای را لمس می کرد، ناپاک تلقّی می شد. آشوریان برای درمان دردها بیشتر از ادعیه، اوراد و جادو استفاده می کردند. از این رو اگر کسی بیمار می شد، ابتدا روحانی و ساحری را به بالینش می آوردند تا با ادعیه یا سحر و جادو شیاطین و ارواح پلید را از کالبد او خارج کنند؛ امّا از معالجات طبّی هم صرف نظر نمی کردند. آنها در مداوای بیماران از داروهای گیاهی، چربی حیوانات و نفت استفاده می کردند. غالباً داروهایی تجویز می کردند که بدبو و منقلب کننده بود تا ارواح خبیثه با استفراغ، خارج شوند. آنها سه ربّ النّوع را مسئول بیماری می دانستند: 1- ربّ النّوع سل؛ 2- ربّ النّوع بیماری های کبد؛ 3- ربّ النّوع سقط جنین و مرگ و میر کودکان. پارس ها (طبّ درایران باستان) از نظر ایرانیان در طبّ قدیم، حرارت، رطوبت، برودت و خشکی چهار قوّه مهم محسوب می شدند که آنها را مزاج می نامیدند و اعتدال و سلامت بدن را وابسته به اعتدال آنها می دانستند. آنان معتقد بودند چون کبد، منبع خون است، در طرف راست قرار گرفته است. آنها رطوبت و حرارت را مذکر، برودت و خشکی را مؤنّث می دانستند. آسمان، باد و آتش را مذکر و آب، زمین، درخت و ماهی را مؤنّث می پنداشتند. ایرانیان در زمینه پیشگیری و ضدّ عفونی کردن اقدامات مؤثّری داشتند؛ مثلًا در موقع بیماری های واگیردار، بیماران را از افراد سالم دور می کردند، محلّ خواب و خوراک بیمار جدا می شد، وقتی بیماری اش بر طرف می شد، او را شست وشو داده و با گیاهان و صمغی خوشبو که در آتش می ریختند، بخور می دادند. آنها عوامل پلشت بر (ضدّعفونی کننده) را به دو دسته تقسیم می کردند: عوامل فیزیکی، مثل آفتاب، آتش، س

رما و عوامل شیمیایی، مثل اسفند، سداب، کندر، صندل، چوب انار و کافور. جرّاحی در ایران باستان ایرانیان معتقد بودند اگر بیمار با گیاه درمان نشد، در صورت صلاحیت برای درمان زخم ها و قطع اعضاء، می توان از کارد استفاده کرد. آب درمانی درایران باستان در ایران پس از آتش، مقدّس ترین عنصر، آب بود و آلوده کردن آن با پلیدی ها از گناهان به شمار می رفت. طبق گفته هرودوت، تاریخ نویس مشهور یونانی، ایرانیان در رود، قضای حاجت نمی کنند، آب دهان نمی اندازند و دست نمی شویند. آب یکی از منابع شفابخش بود و برای بهبود بیماری، ترکیباتی به کار می بردند که یکی از ارکان آنها آب بود. همچنین برای باروری و شیردهی و افزایش چربی، استفاده می شد. نوردرمانی در ایران باستان ایرانیان نور خورشید را ضدّعفونی کننده می دانستند. حمل جسد در روشنایی روز صورت می گرفت. لباس های آغشته به استفراغ را در معرض آفتاب می گذاشتند و لباس بیماران مسری را از بین می بردند. در کتاب «اوستا» آمده است: هنگامی که خورشید بر آید، زمین (اهوره آفرید) پاک شود، آب روان پاک شود. اگر خورشید برنیاید، دیوان آنچه را در هفت کشور است، نابود کنند.ایرانیان برای آب، انواع مختلفی را قائل بودند؛ از جمله رطوبت روی گیاهان، آب راکد، آب منی، شیر زنان و. . . . گیاه درمانی در ایران باستان گیاهانی چون آویشن، بادرنجبویه، ارزن، بنفشه، خردل، زعفران، زنبق، زیتون، اسفند و سیاه دانه را از جمله گیاهان شفابخش می دانستند. یونان یونانیان طبّ را از اسقلبیوس که فرزند آپولو است، می دانند. وی را طبیب بزرگی می دانستند که کم کم مقام خدایی یافت و مورد پرستش قرار گرفت. امر طبّ و درمان در معابد، صورت می گرفت و بیماران در معابد، تحت تلقین کاهنان قرار می گرفتند. کاهنان خواب های آنها را تعبیر و حتّی در درمان بیماران از آن استفاده می کردند؛ به عبارت دیگر درمان ها، جنبه روانی داشت. در یونان دو مکتب یا مدرسه بزرگ قرار داشت که در هر دوی این مکتب ها، عدّه ای از پزشکان به تدریس مشغول بودند: «مکتب کیندوس» و «مکتب کوس». مکتب کیندوس در زمینه بیماری خاص و مکتب کوس در زمینه بیماری های عمومی فعّال بودند. بنیان گذار مکتب کوس، بقراط بود و از دستاوردهای او آن است که طبّ را از سحر و جادو جدا کرد و مسائل اخلاقی و اجتماعی و وظایف پزشک را در برابر بیماری و جامعه به بهترین نحو به رشته تحریر در آورد. طبّ بقراطی (460- 370 ق. م. ) مهم ترین ویژگی این طبّ، داشتن اعتقاد به اخلاط چهارگانه بود. بقراط معتقد بود که بدن انسان مرکب از چهار خلط خون، بلغم، صفرا و سودا است و سلامت انسان وقتی برقرار می شود که این اخلاط به نسبت صحیح به هم بیامیزند. افزایش یا کاهش هریک از این اخلاط، بیماری و درد را پدید می آورد. پزشکان بقراطی در زمینه بیماری هایی، نظیر ذات الجنب (التهاب پلور یا دیافراگم)، سل، صرع، جنون، بیماری های عصبی، بیماری های کبدی و بیماری های چشم، اطّلاعات نسبتاً وسیعی داشتند؛ امّا آگاهی آنها در مورد اعضا، دستگاه ها، رگ ها و اعصاب بسیار اندک بوده است. در زمینه درمان در آن دوران از انواع داروهای مسهل، قی آور، تقویت کننده و بخور استفاده می شده است. از روش های درمانی آن زمان، استفاده از هوای تازه، حجامت، حمّام، ماساژ، شیاف، تنقیه بوده است. بیماری های پوستی را با حمام ترکیبات گوگردی و ماساژ و با روغن کبد خوک دریایی، درمان می کردند. از اقدامات مهمّ بقراط ثبت شرح حال و ملاحظات بیماران بوده و از جمله نصایح بقراط، است که: می خوریم تا زنده باشیم؛ نه آنکه زنده ایم تا بخوریم. ارسطو (384- 323 ق. م. ) از دیگر فلاسفه و حکیمان یونان است. استاد تئوفرلست و اسکندر بوده است. او درباره پوسیدگی و عفونت دارای نظریاتی است. نبض را شناسایی کرده و محلّ آن را در شریان ها می دانسته است. او را پدر علم گیاه شناسی یونان می دانند؛ زیرا منابع طبیعی را طبقه بندی کرد. در حمله اسکندر به هند، ارسطو همراه اسکندر بود و منابع پزشکی و گیاهان هندی را بررسی و نتایج را درج می کرد. او از گیاهانی، نظیر دارچین، سدر، تاج الملوک و خیار چنبر یاد کرده است. روم طبّ روم، دنباله طبّ یونانی است. جالینوس در طبّ، پیرو ارسطو بود. او معتقد بود، طبّ جدا از دارو نیست. او خدماتی در زمینه درمان بیماران، مخصوصاٌ در زمینه در رفتگی ها و جا انداختن استخوان ها و التیام زخم ها، ارائه داده است. در زمینه تغذیه و اعتدال در خوردنی ها و آشامیدنی ها، توصیه های بسیار ارزنده ای دارد؛ مثلًا در مورد شیر حیوانات توصیه کرد که اگر کسی شیر سالم و خوب بخواهد، باید خوراک خوب به حیوانات بدهد. درباره ورزش و ماساژ هم نظریاتی داشته؛ از جمله اینکه ورزش را برای تندرستی، خصوصاٌ افراد چاق بسیار مفید دانسته است. به اخلاط چهارگانه معتقد بوده و از انواع مسهل ها، داروهای قی آور، ملین ها، مدرها، مرهم ها، ضدّ دردها، پادزهرها و شمار زیادی از دارو

مجله موعود شهریور ماه سال 1396 شماره 187 تاریخچه طبّ نویسنده : رضا ابراهیمی صفحه : 47 یکی از سؤالاتی که برای انسان همیشه مطرح بوده، این است که خاستگاه اصلی طبّ در کدام سرزمین بوده و چگونه مکاتب درمانی در جهان شکل گرفته اند و سؤالاتی از این دست که: آیا علم پزشکی، مبدأ الهی دارد و متّکی به وحی است؟ یا سرآغاز آن، تجربه انسان هاست؟آیا خداوند رحمان و رحیم، راهی برای تأمین بهداشت و سلامت انسان ها معرفی نکرده؟ آیا مردم را به حال خود واگذاشته و هیچ راهنمایی برای این منظور در نظر نگرفته است؟ پاسخ به این سؤالات را می توان با نگاهی ساده، امّا تحقیقی به طبیعت دریافت.طبیعت، کتاب عظیم و پر برگی است که توسط خدای تبارک و تعالی نوشته شده و در آن، تمام آداب زیست جانداران، از ماهی های عمق دریا و مورچگان زیر خاک گرفته تا پرندگان اوج آسمان ها، طرّاحی شده است. این موجودات، میلیون ها سال با این قواعد زندگی کرده و هیچگاه دچار اشتباه نشده اند. آنها داروی بیماری های خود را از طریق مطالعات متعارف که از روش های آزمون و خطا تبعیت می کنند، انتخاب نکرده و اگر هم دچار خطا شده اند، همان جایی است که انسان در آن، دخالت و آنها را مجبور کرده تا از سیر طبیعی زندگی خارج شوند. برای درک بهتر این موضوع به مثال های زیر توجّه فرمایید: - مرغ هرگاه بترسد، برای تأمین کلسیم بدن خود، پوست تخم خود را می خورد؛ - پرنده مامیرا هرگاه ببیند منقار جوجه هایش زرد شده، برای درمان زردی آنها از سنگی ویژه که در صحرا وجود دارد، استفاده می کند و ماهی کوچک به آنها می خوراند؛ - پلنگ حیوانی است سخت زا؛ لذا بعد از هر زایمان سعی می کند از باردار شدن مجدّد جلوگیری کند. به این منظور از گیاهی به نام گل پلنگ (نروک) استفاده می کند و هرگاه علاقه مند شد تا دوباره باردار شود، رازیانه می خورد؛ - مار برای جلوگیری از کاهش سمّ خود از گیاه پونه فرار می کند. از اینجاست که متوجّه می شویم پونه، سم زدایی قوی است؛ - اسب اگر زالو خورده باشد، برای دفع آن به شوره زار می رود و نمک آنجا را می لیسد و با این کار زالوها را استفراغ می کند؛ از این دست اطّلاعات و آگاهی ها به تعداد حیوانات روی زمین می توان بیان کرد. اینجاست که باید گفت، خدای متعال که برای درمان درد و آلام حیوانات برنامه هدایتی دارد، برای انسان ها که اشرف مخلوقات است، حتماً برنامه عالمانه ای خواهد داشت. برای این منظور، در این مجال، به بررسی ریشه و خواستگاه علم طبّ خواهیم پرداخت و آن را مورد بررسی اجمالی قرار خواهیم داد و ان شاءالله در نوبت های دیگر به طرح مباحث تخصّصی طبّ پرداخته خواهد شد. مبدأ علم طبّ برخی از دانشمندان بر این باورند که علم طبّ، مبدئی الهی دارد و متّکی به وحی است. اندیشمند و محقّق بزرگوار، شیخ مفید (ره)، در این باره چنین می گوید: طبّ، دانشی است درست که آگاهی از آن، امری ثابت است و راه دسترسی بدان نیز وحی است. آگاهان به این دانش، آن را تنها از پیامبران بهره گرفته اند؛ زیرا نه برای آگاهی یافتن از حقیقت بیماری، جز به کمک سمع (ادلّه نقلی) راهی هست و نه برای آگاه شدن به درمان، راهی جز توفیق. بدین سان ثابت می شود که یگانه راه این آگاهی، شنیدن از همان خدایی است که به همه نهفته ها آگاه است. به نظر می رسد نیاز انسان های نخستین ایجاب می کرد که «وحی»، برخی از دانش های تجربی ضروری برای زندگی را در اختیار آنان قرار دهد. مؤید این نظریه، مطلبی است که سید بن طاووس (ره) نقل کرده است: إنَ الله- تَبارَک وتَعالی- أهبَطَ آدَمَ مِنَ الجَنَةِ، وعَرَفَهُ عِلمَ کلِ شَی ءٍ، فَکانَ مِما عَرَفَهُ النُجومُ وَالطِبُ؛ خداوند آدم را از بهشت فرو آورد و او را از آگاهی به همه چیز برخوردار ساخت. نجوم و طبّ، از جمله چیزهایی بود که خداوند وی را از آنها آگاه کرد. بنابراین، می توان گفت که سرآغاز علم طبّ، آموزه های وحی بوده؛ امّا تجربه دانشمندان نیز بدان افزوده شده و تدریجاً این دانش، گسترده تر شده و می شود. بنا به نقل های تاریخی، ادریس پیامبر (ع) 830 سال پس از هبوط آدم، نخستین کسی است که حکمت و ستاره شناسی و طبّ را از خداوند آموخت و پروردگار جهانیان راز بسیاری از علوم را برای او فاش کرد و بنا به نقل روایات: ادریس را ادریس نامیدند؛ چون بسیار اهل مطالعه و تحصیل بود. ابن عبّاس در حدیثی از حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) نقل می کند که فرمودند: «حضرت داوود (ع) با گیاهان تکلّم می کرد و از آنها می پرسید: نام تو چیست؟ در چه آب و هوایی روییده می شوی؟ خاصیت برگ تو چیست؟ شاخه های تو چه دردی را دوا می کند؟ دانه های تو چقدر ماندگار است و برای درمان کدام بیماری مفید است؟ شیره ات، شفای چه دردی است؟ گیاه پاسخ می داد و حضرت داوود (ع) این اطّلاعات را به گوش مردم می رساند. » در گذر تاریخ، هر تمدّن، ملّت و هر قومی، چون «بابل»، «چین»، «هند»، «مصر»، «آشور»، «پارس» و «یونان» هر کدام از

های نباتی و حیوانی یاد کرده است. اشکانیان از دانشمندان معروف علم طبّ در دوره اشکانیان، مهرداد ششم است که خود را به زهرهای متعدّد عادت داده بود؛ به گونه ای که هیچ زهری بر او کارگر نمی شد. می گویند در علم طبّ، تألیفی داشته است، در گیاه شناسی مردی آزموده و مطّلع بوده و به قول دکتر محمود نجم آبادی، درکتاب «تاریخ طبّ ایران»، می توان او را اوّلین ایمن شناس دانست. اشکانیان همه نوع گوشت را می خوردند، شراب خرما می نوشیدند، انواع بازی ها و ورزش ها بین آنها معمول بود. در این زمان بود که ایران بر روم پیروز شد و در «عربستان»، اسلام ظهور کرد. طبّ، پس از پیدایش تاریخ بعد از اشکانیان، سلسله ساسانیان به روی کار آمد و عصر ساسانیان را نیز می توان، مانند عصر هخامنشیان دوره برجسته ای در طبّ ایران دانست. در دوره ساسانیان، سلامتی را بر دو حالت می دانستند: سلامت جسم و سلامت روح. بنا بر این دو گروه پزشک داشتند: پزشک جسمانی و پزشک روحانی. از نظر آنها، میان بیماری های جسمانی و اخلاق ناپسند، نوعی ارتباط وجود داشت؛ چنان که نادانی، حیله، خشم، غرور، شهوت و امثال آن را عامل بیماری می دانستند؛ همچنان که تعفّن، گرسنگی، پیری، نیز از عوامل بیماری ها شناخته می شدند. از کتاب «دینکرو» که از متون به جا مانده از عصر ساسانی است، چهار نوع درمان برای بیماری ها ذکر شده است که عبارتند از: کلام مقدّس، آتش، گیاه درمانی و داغ کردن. در این دوره، ساسانیان تحقیقات بیشتری در زمینه گیاهان داشتند؛ چنان که برزویه طبیب برای شناخت خواص و جمع آوری گیاهان به هند، سفر کرد و به اطّلاعات ارزشمندی دست یافت. جندی شاپور و دانشگاه آن «جندی شاپور» یکی از هفت شهر اصلی «خوزستان» بوده که نقش بسیار مهمّی از تاریخ طبّ باستانی ایران داشته است. برخی معتقدند تأسیس اوّلیه این شهر توسط آریایی ها بوده و شاپور دوم، فرزند اردشیر ساسانی آن را تجدید بنا کرده و پایتخت وی شد و برخی دیگر معتقدند که خود شاپور آن را برای استقرار اسیران یونانی بنا نهاد و در همان شهر، دانشگاه «جندی شاپور» را تأسیس نمود. بعدها در زمان شاه دیگر ساسانی، انوشیروان این دانشگاه به شدّت پیشرفت کرد و انوشیروان با سیاست و درایت توانست آرامش را در سراسر کشور برقرار سازد. در سایه این آرامش، عدّه ای از علما و دانشمندان امپراطوری «روم شرقی» به ایران آمدند و بسیاری از علما و حکما و اطبّا از سراسر جهان نیز جذب این دانشگاه شدند. طبّ جندی شاپور برگرفته از طبّ ایران، هند و یونان بود. روش های جدید درمان بیماری ها همگام با فنّ داروشناسی توسعه یافت؛ در واقع به این معنا که پزشکان جندی شاپور روش های علمی ملل دیگر را اخذ و با معلومات و نظریات خود تکمیل کرده و روشی را برگزیدند که روشی ایرانی بود. به نظر آنها، غذا باید به اندازه کافی رطوبت و حرارت داشته باشد تا رطوبت آثار زیان بخش خشکی و حرارت زیادی را دفع کند و هوایی که در غذا است، جذب بدن شود و قسمت خالی غذا با عنصر خاک که در مزاج است، بیامیزد؛ از جمله غذاهای ساسانیان، خورشت شامی، خورشت خراسانی، خورشت رومی و خورشت دهقانی بود. خورشت شامی: گوشت سرد+ برگ معطّر+ مرغ بریان+ قرقاول. خورشت خراسانی: گوشت کباب یا گوشت پخته در دیگ+ کره+ کمی گیاه. خورشت رومی: شیر+ شکر+ عسل+ برنج+ کره. خورشت دهقانی: گوشت گوسفند نمک زده و خوابانده در رب انار. ظهور اسلام و جایگاه طبّ اسلام شکل وحیانی طبّ را کامل نمود و مانند غربالی آنچه اصیل و الهی بود، تمیز داد و روح اصالت، استشفا و مصونیت را به کالبد فیزیکی و بی جان آن دمید. پیامبراکرم (ص) در زمینه های مختلف سلامتی، تغذیه، خوراکی ها و نوشیدنی ها، تعالیم و کلام بسیار ارزشمندی را بیان فرمودند که در واقع، قرار دادن طبّ در جایگاه اصیل خود و زدودن خرافات و اعتدال بخشیدن به نحوه تفکر و بینش در مورد درمان، طلب درمان و چگونگی آن می باشد و امامان معصوم (ع) در دوران 250 ساله امامت آشکارشان، میراث گران بهای حدیث، شاهراه و مسیر اصلی طبّ را که پیامبراکرم (ص) مشخّص و مبین نموده بود، آشکار و نورانی، فرا روی مسلمانان گشودند و با تذکرات لازم و یادآوری نکات عمیق و دقیق، عوامل انحراف آن را از میان برداشتند. آنان با یقین به الگوهای واقعی درمان و شناخت بیماری، مسلمانان را در سال های فتره نیز تنها و سرگردان رها نکردند. کتب گران بهای حدیثی از ائمّه معصومان (ع) از زبان مبارک ایشان توسط محدّثان اسلامی به جای مانده که از آنها می توان به کتب ارزشمند «طبّ الرضا (ع)»، «طبّ الصادق (ع)» و «طبّ امام علی (ع)» اشاره کرد. در این میان، علما و حکمای ایران به آمیزه ای دست یافتند که به تعبیری، آلیاژی بود مرکب از فلزّات هند، چین، یونان، مصر و «بین النّهرین» که در کوره اسلام و اهل بیت (ع) گداخته شد و گزیده ای با مشخّصات، ویژگی ها، مبانی، اصول متقن و پا برجای علم طبّ در اختیار انسان ها قرار داد و امّا سخن

پایانی در این نوبت، این است که: طبابت، کار خداوند است. «قرآن کریم»، از ابراهیمِ خلیل (ع) نقل می کند که فرمود:«وَ إِذا مَرِضْتُ فَهُوَ یشْفِینِ؛ و چون بیمار شوم، او (خداوند) شفایم می دهد. » این سخن بدین معناست که طبابت، کار خداوند متعال است و طبیب واقعی اوست. خداوند است که خواصّ درمانی را در داروها نهاد و در نظام آفرینش برای هر دردی دارویی آفرید و به انسان، استعداد شناخت دردها و داروها و چگونگی درمان آنها را عنایت کرد و بدین سان، او را مظهر نام های «طبیب» و «شافی» خود قرار داد؛ چنان که پیامبران الهی نیز برای درمان بیماری های جان، مَظهر این نام های مقدّس هستند. منابع: (1). طبّ سنّتی و اسلامی، وبلاگ. (2). کتاب «طبّ اسلامی، گنجینه تندرستی»، دکتر سید رضا منتظر، مقدّمه حسین خیراندیش. (3). مقاله مربوط به روز جهانی بهداشت، فارس. (4). تاریخچه طبّ در اسلام و ایران، وبلاگ. (5). دو فصل نامه تخصّصی قرآن و علم، بهار و تابستان 90.

🔴 تعریق ♻️ تعریق درمانی مستقل است که در درمان بسیاری از بیماری‌ها از قبیل تب‌های خونی، مسمومیت‌ها‌‌‌‌، استسقاء، بیماری‌های مفاصل و امراض سوداوی پوستی و ... مفید است. تعریق راهی طبیعی برای پاکسازی کلی است، به همین دلیل گفته می‌شود که حدود یک سوم بیماری‌ها به واسطه‌ی تعریق درمان می‌شوند. که البته بسیاری از طبیبان از فواید آن غافلند. 🔷️ تعریق به دو روش انجام می‌پذیرد: 🔹️ با تدابیر خارجی تا منافذ برای دفع عرق باز شوند. از قبیل نشستن در سونا یا حمام گرم و استفاده از کرسی 🔹️ استفاده از داروهای نوشیدنی معرق که نوع مناسب آن برای هر فرد پس از شرح حال گیری توسط طبیب حاذق، تجویز می‌شود. 🔷️ افراط در تعریق، چه عامدانه یا غیر آن سبب تحلیل رطوبت تن و افزایش حرارت بدن می‌شود. به همین علت در درمان بیماری‌ها با منشاء غلبه‌ی بلغم مفید است. ❗ باید دقت شود که پس از تعریق در معرض هوای سرد قرار گرفتن خود زمینه ساز مشکلاتی از قبیل درد سیاتیک است. #تعریق #بلغم #سونا #حمام_گرم #کرونا #معرق #بوی_عرق #حکیم_حسین_خیراندیش عضویت در کانال👇 📡 @TebSoontai

🚨مهم و فوری 🚨 ❌صحبت های بسیار مهم استاد نامدار مقدم در مورد پیمان پاندمی 👈استعمار جدید به وسیله پزشکی انجام میشود @Aantivacsan

❇️خواص زردآلو عضویت در کانال 👇 📡 @TebSoontai

توضیح پروژه کمتریل #دکتر_امیر_اشرفی پ ن پ : فراماسونها و گلوبالیست ها می خواهند از هر طریقی باشه مردم🐐🐑🐏🐄🐴🐃را مسموم کنند و نابود کنند چه از طریق آب باشه و چه از طریق غذا و هوا و اینترنت G5 و دارو و واکسم و... بالاخره هر طور باشه میخوان مردم را از بین ببرند @Aantivacsan

🔴 قهوه و خواص آن ♻️ حکما مزاج #قهوه تازه را گرم و خشک و طبع قهوه کهنه و بو داده را رو به سردی و خشکی می‌دانند. هر چه بیشتر بماند و کهنه‌تر شود از حرارت آن کاسته می‌شود. 🔹قهوه، #مفتح(بازکننده گرفتگی‌ها) #مرقق (رقیق‌کننده خون)، #مفرح (نشاط آور)، #مسکن (تسکین درد)، #ملین، #مدر (ادرار آور)، #مجفف (خشک‌کننده رطوبت بدن) و #لاغر_کننده است. 🔹قهوه برای رفع انواع #سردرد، انواع #تب، #یرقان، #افسردگی، #بواسیر، #پرخوابی و #مسمومیت ناشی از مصرف الکل مفید است. اگر در معده خلط بلغم باشد، مصرف قهوه یک ساعت بعد غذا به هضم غذا کمک می‌کند. 🔹برای #تقویت_قلب باید هنگام تهیه قهوه به آن چند پر #زعفران اضافه شود تا به بهترین وجه از ضرر آن بکاهد. همچنین اگر قهوه با #زنجبیل، #نبات، #گلاب یا زعفران آماده شود، جلوی عوارض سوء آن گرفته خواهد شد. 🔹مصرف بیش از حد آن موجب سردرد، بی‌خوابی، لاغری و زردی چهره، کاهش منی، تپش قلب، نفخ، کولیت، مالیخولیا وسواس، کابوس، خشکی اعضای تنفسی و ضعف عمومی می‌شود. 🔹منع مصرف قهوه: #زنان_باردار و #شیرده، کسانی‌که #سکته قلبی یا مغزی کرده‌اند، کسانی‌که #فشار_خون دارند، کسانی‌که دچار #درد‌های_مفاصل و پوکی استخوان، #نقرس، #عفونت و #جوش صورت هستند، از قهوه استفاده نکنند. اگر افراد #سرد_مزاج قهوه را با #شیر مصرف کنند موجب #پیسی(برص) می‌شود. 🔹 بهتر است یک ساعت بعد از غذا صرف شود. عضویت در کانال👇 📡 @TebSoontai

🔴 #حمام_درمانی ♻️ منظور از حمام، شستن بدن در اتاقی بسته است که در آنجا آب گرم یا بخار آب گرم وجود دارد، به حدی که بدن شروع به #تعریق کند تا فضولات بدن از راه عرق خارج شود. استفاده از #نوره‌ی_سنتی و #کیسه‌_کشی برای دفع فضولات ضروری است. حمام‌های امروزی که فقط #دوش_گرفتن مطرح است و فرد عرق نمی‌کند، حکم حمام طبی را ندارد. 🔷️ حمام نباید زیاد #گرم باشد زیرا سبب تحلیل بدن و #سستی_اعضاء می‌شود. #حمام_سرد مانع خروج عرق و #فضولات از بدن می‌شود. البته حمام با آب سرد #مفرح_قلب و #مقوی_تن در افراد #گرم‌_مزاج و در فصل گرم است. حرارت حمام باید قابل حس و به میزانی باشد که فرد عرق کند. البته ️افرادی که غلبه #صفرا دارند نباید حمام گرم بروند و باید با آب ولرم دوش بگیرند. 🔷️ زمان مناسب حمام 🔹️ حمام #صبح اول وقت و به حالت #ناشتا باعث #لاغری، #خشکی و #تحلیل رطوبت بدن می‌شود. البته چنین حمامی برای کسانیکه #فعالیت زیادی ندارند مناسب است. 🔹️ حمام در حالت #سیری باعث #چاقی و غلبه‌ی #رطوبت زائد در بدن می‌شود. 🔹️ نشستن زیاد در حمام باعث سستی تن می‌شود و به عصب ضرر می‌رساند و اشتها و قوه باه (#قوای_جنسی) را کم می‌کند. این مسائل ممکن است در اثر زیاد حمام رفتن نیز به وجود آید. 🔹️ زمان خروج از حمام وقتی است که بدن، هم دما با هوای بیرون شده باشد. هنگام بیرون آمدن از حمام باید بدن خود را کاملاً با پارچه ای ضخیم پوشاند. 🔷️ تمام مطالب ذکر شده در مورد حمام های طبی و #سنتی بود و در حال حاضر #سونا و #جکوزی میتواند حکم حمام طبی را داشته باشد. #حکیم_حسین_خیراندیش عضویت در کانال👇 📡 @TebSoontai

🔴 درمان سرگیجه ✍حکیم حسین خیراندیش عضویت در کانال 👇 📡 @TebSoontai

🌷🌱خواص سنبل الطیب🌱🌷 ✍سنبل الطیب یا همان علف گربه گیاهی است با طبع گرم و خشک.این گیاه،بوی مطبوعی دارد. گربه بوی این گیاه را از فاصل دور تشخیص داده،به طرف آن می‌رود،در اطراف آن به جست و خیز می‌پردازد و از بوی آن مست می‌شود. 🔰بر خلاف معطر و خوشبو بودن، این گیاه طعم تلخی دارد. 💠گل‌های سنبل الطیب برنگ سفید یا صورتی و به صورت خوشه‌ای است. این گیاه بعد از خشک شدن به رنگ قهوه‌ای در می‌آید.   ❇️خواص گیاه دارویی سنبل الطیب 🔷اثر ضد تشنج دارد. 🔶در رفع ناراحتی‌های عصبی و هیستری مفید است. 🔷ضد اسپاسم و آرام بخش است. 🔶تب‌بر است. 🔷بی‌خوابی را درمان می‌کند. 🔶ضد کرم معده و روده است. 🔷ضد هیجان است. 🔶میگرن را برطرف می‌کند. 🔷برای برطرف کردن دلهره، تشویش و نگرانی مفید است. 🔶در درمان بیماری مالیخولیا اثر مفید دارد. 🔷در برطرف کردن درد سیاتیک موثر است. 🔶سکسکه مداوم را از بین می‌برد. 🔷درد سینه را برطرف می‌کند. 🔶استفراغ را برطرف می‌کند. 🔷در معالجه مرض قند موثر است. 🔶گرد سنبل الطیب را روی زخم‌ها بپاشید، التیام یابند. 🔷صرف ۱۰- ۱۵ میلی‌گرم ریشه سنبل الطیب در روز برای ۸ هفته می‌تواند علائم یائسگی، به ویژه گرگرفتگی در زنان یائسه را کاهش دهد. @TebSoontai

✅تخم شربتی چه فوایدی دارد؟ عضویت در کانال 👇 📡 @TebSoontai

🔴 انفیه و عطسه آورها ♻️ رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: پنج چیز از سنت‌های ماست؛ حیا، حلم، حجامت، مسواک و عطر زدن. سه چیز از داروهای پیامبران است: حجامت، نوره و سُعوط (انفیه) 🔷️️ رسول خدا (صل‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم): هنگام عطسه دست‌هایتان را مقابل بینی قرار داده و با صدای آرام عطسه کنید. 🔷️ وادار کردن بیمار به عطسه و ریزش آب بینی از درمان های عام برای بیماری های سر مثل صرع، سکته، فلج، لقوه، بی خوابی، زکام و نزله ها، درد سر و امراض چشم و گوش است و برای درمان سکسکه‌ی زیاد نیز مفید است. انفیه مغز را از رطوبت‌های زائد پاک میکند به همین علت در درمان فراموشی‌های حاصل از غلبه‌ی بلغم بسیار مفید است. 🔷️ کم بودن عطسه همراه با سنگینی سر و احساس نیاز به عطسه با وجود خشکی بینی، ناشی از بسته شدن راه پایین آمدن آب بینی است. درمانش به کار بردن عطسه آورهاست. 🔷️ انفیه با تخلیه رطوبت های تجمع یافته در سینوس ها به بازگشت و تقویت حس بویایی کمک می کند. ❗ مصرف بیش از حد انفیه مخصوصا در افراد گرم‌مزاج و یا دارای سوء مزاج خشک مغز، باعث دفع بلغم طبیعی مورد نیاز بافت مغز می‌شود. مغز برای پردازش، ثبت و ذخیره‌‌ی اطلاعات دریافتی، نیازمند بلغم طبیعی است. به همین دلیل خشکی مغز سبب ضعف اعصاب، بی‌حوصلگی، عصبانیت های آنی، عدم تمرکز و توانایی پردازش اطلاعات، ضعف حافظه، استرس و فکر و خیال‌های آزاردهنده و انواع بیماری‌های سوداوی مغز میشود. #انفیه #عطسه #سینوزیت #تقویت_حافظه #سنت_پیامبران #حکیم_حسین_خیراندیش #آبریزش_بینی عضویت در کانال👇 📡 @TebSoontai

🔴 نحوه اثر غذا و دارو بر بدن ♻️هر خوراکی که به بدن وارد می‌شود از سه طریق بر بدن اثر می‌گذارد: ۱_ وقتی شما غذایی را میل می‌کنید این امکان را دارد که پس از هضم و جذب جزئی از بدن شود. مثلاً تبدیل به گوشت چربی و استخوان و... می‌گردد. به هر ماده ای که این ویژگی را داشته باشد «غذا» می‌گویند.(تاثیر با #ماده) ۲_ وقتی شما از ادویه‌ای مثل فلفل یا زنجبیل استفاده می‌کنید، حرارت بدن شما را بالا می‌برد و اگر کافور بخورید حرارت بدن کم می‌شود این مواد با کیفیت سردی و گرمی خود اثر می‌کند به این مواد «دارو» می‌گویند.(تاثیر با #کیفیت) ۳_ گاهی تاثیر دارو مربوط به ماده و کیفیت نیست بلکه خاصیتی است که در ماده‌ای وجود دارد مانند تاثیر پادزهر و سم در بدن که آن را به «صورت نوعیه» یا #ذوالخاصیه می گویند. 🔹تا وقتی که می‌توان با #غذا درمان کرد، مجاز به مصرف #دارو نیستیم. 🔹در درمان، دانش و تقوا لازم است. نباید بدون شناخت بیماری، دارو تجویز کرد. 🔹درمان با داروهایی که، خوردن آنها #حرام است صورت نگیرد که در حرام #شفا نیست. 🔹 در تجویز دارو به زنان باردار و شیرده، کودکان و افراد سالخورده بیشتر باید احتیاط کرد. 🔹#مقدار_مصرف_دارو، بسته به سن، جنس، فصل حاکم زمان بیماری، شدت و ضعف بیماری (در ابتدای بیماری داروی اوج بیماری را نمی‌دهند در افول بیماری داروی اوج بیماری را نمی‌دهند)متفاوت است. 🔹#زمان_مصرف_دارو: گرمترین دارو را در سردترین ساعات شبانه روز باید تجویز کرد و بالعکس. زمان جذب برخی داروها را باید دانست. 🔹همواره #عوارض جانبی داروها را نیز باید در نظر داشت. عضویت در کانال👇 📡 @TebSoontai

#سلسله_احادیث_پزشکی 💫 پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: «علیکم بالقرع ؛ فإنه یزید في العقل ، و یکبر الدماغ.» بر شما باد کدو چرا که عقل را افزون سازد و مغز را بزرگ می‌کند، 📚 منبع : شعب الإیمان، ج۵, ص۱۰۲, ح۵۹۴۷ دانشنامه احادیث پزشکی, ج ۱, ص ۲۴۸ #کدو‌ 🥑 #عقل #هوش 🧠 #اصلاح_سبک_زندگی عضویت در کانال 👇 📡 @TebSoontai

🌐 یووال نوح هراری : یک الگوریتم ساخته اند که بهتر از هر آنچه که من می خواهم بدانم؛ می داند! مانند یک عروسک خیمه شب بازی می تواند شما را دستکاری کند و دکمه های احساسی شما را فشار دهد.در 20 سال گذشته روی نحوه هک کردن انسان ها کار شده که چگونه آنها را از طریق صفحه نمایش کنترل کنند!!!! @Aantivacsan

🔴 حرکت و سکون نفسانی: ♻️ در علم #حفظ‌الصحه علاوه بر #حرکت و #سکون بدن، حرکت و سکون نَفس نیز مورد اهمیت است. حرکت نفس و #حرارت_غریزی به داخل یا خارج بدن و سکون آن، افعال نفسانی را به وجود می‌آورد که #اخلاط را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهند. 🔷️ نفس به هر سمت که حرکت و میل کند، #گردش_خون هم به همان سمت میل پیدا می‌کند و ایجاد حرارت می‌کند و بالعکس. این حرکت یا در یک لحظه اتفاق می‌افتد یا آهسته و به مرور زمان. 🔷️ اثرات برخی #اعراض_نفسانی بر بدن #انسان: 🔹️ #شادی: باعث حرکت نفس و حرارت غریزی به سمت ظاهر بدن می‌شود. که افراط در آن به مرور سردکننده‌ی باطن است. 🔹️ #غم: سرد است و باعث حرکت تدریجی نفس و حرارت به سمت باطن و در نتیجه سردی ظاهر می‌شود، که این فعلِ قوه‌ی مدبره به جهت گرم کردن اعضای رئیسه انجام می‌شود. زیرا در نتیجه‌ی غم، قلب سرد و حرکت آن سست می‌شود. 🔹️ #ترس: حالتی‌ است که نفس در یک‌ لحظه به سمت داخل می‌رود و ظاهر تن به یک‌باره سرد می‌شود. استرس یکی از زیرمجموعه‌های ترس است که اختلالی مزمن به شمار می‌آید. 🔹️ #لذت: حالتی است که نفس و حرارت گاهی به داخل و خارج میل پیدا می‌کند و حرکت قلب تند شده و خونرسانی شریان‌ها افزایش می‌یابد. 🔹️ #شرمندگی: حالتی که نفس به داخل و سپس به خارج میل پیدا می‌کند زیرا ترکیبی از ترس و غصه است. 🔹️ #ناامیدی: این حالت باعث کاهش حرارت غریزی و کند شدن افعال می‌شود. 🔹️ #خشم: حالتی است که به یکباره نفس به سمت ظاهر میل پیدا می‌کند و جنس آن در ابتدا گرم است، ولی به مرور باعث از دست رفتن و کاهش حرارت غریزی می‌شود. عضویت در کانال👇 📡 @TebSoontai

✅ارزش غذایی ریواس 🍃 ریواس سرشار از موادمغذی ضروری است و کالری اندک دارد. ریواس منبع خوبی از ویتامین K1 است. هر ۱۰۰ گرم ریواس، بسته به میزان پخت، می‌تواند بین ۲۶ تا ۳۷ درصد نیاز روزانه‌تان را به این ویتامین تأمین کند. 🎋ریواس مانند سایر میوه و سبزیجات سرشار از فیبر است و از این لحاظ با پرتقال، سیب و کرفس قابل‌مقایسه است. 🍀هر ۱۰۰ گرم ریواسی که با شکر پخته شده باشد محتوی مواد مغذی زیر است: 🔸کالری: ۱۱۶؛ 🔹کربوهیدرات: ۳۱٫۲ گرم؛ 🔸فیبر: ۲ گرم؛ 🔹پروتئین: ۰٫۴ گرم؛ 🔸ویتامین K۱: مقدار ۲۶٪ نیاز روزانهٔ بدن 🔹کلسیم: مقدار ۱۵٪ نیاز روزانهٔ بدن 🔸ویتامین C: مقدار ۶٪ نیاز روزانهٔ بدن 🔹پتاسیم: مقدار ۳٪ نیاز روزانهٔ بدن 🔸فولات: مقدار ۱٪ نیاز روزانهٔ بدن @taebsonati1

✅فواید زیتون 🔸بهبود سلامت چشم 🔹منبع غنی آنتی اکسیدان 🔸تقویت تولید گلبول های قرمز خون 🔹کاهش ریسک سرطان کولون 🔸مفید برای استخوان ها و بافت بدن 🔹درمان طبیعی پوست 🔸تقویت قلب 🔹کاهش فشار خون بالا 🔸مدیریت سطح کلسترول 🔹کمک به کاهش وزن 🔸تقویت حافظه 🔻واقعیت های غذایی برای 100 گرم از زیتون 🔹کالری:115 🔸آب:80 % 🔹پروتئین:0.8 گرم 🔸کربوهیدرات:6.3 گرم 🔹شکر:0 گرم 🔸فیبر:3.2 گرم 🔹چربی:10.7 گرم 🔸اشباع شده:1.42 گرم 🔹چربی تک غیراشباع :7.89 گرم 🔸چندغیراشباع:0.91 گرم @TebSoontai