🌐 اسرائیل و سوریه مطلوب
#تحلیل_کوتاه
🔹در ماه های اخیر حملات اسرائیل به مناطق مختلف سوریه پرتعداد شده بود و به طور مشخص هدف آن تضعیف پشتیبانی از جبهه لبنان بود. اما بعد از سقوط حکومت بشار اسد، راهبرد و رفتار صهیونیست ها در یک هفته اخیر نشان دهنده آن است که تل آویو نگاهی متفاوت و فراتر از «سوریه پشتیبان» لبنان را دنبال میکند.
💢 سوریه ضعیف، فرصتی برای تطبیع
🔸 سوریه ضعیف لزوما به معنای نبود حاکمیت قدرتمند و یکپارچه در مرزهای کنونی سوری نیست، بلکه وجود یک حاکمیت با مولفه های تضعیف شده اقتداری در حوزه های اجتماعی، اقتصادی و بالاخص نظامی با تمرکز بر نیروهای هوایی است. حملات گسترده به مراکز نظامی (بیش از ۶۵۰ حمله) و هدف قرار دادن مراکز استراتژیک تولیدی و تحقیقانی تکمیل کننده این پازل است. سوریه ضعیف، بهترین فرصت برای تطبیع یا عادیسازی است.
💢تلاش برای الحاق کامل جولان
🔸منطقه بلندی های جولان از جنگ ۱۹۶۷و سپس تغییرات اندکی در ۱۹۷۳، مولفه نخست تصمیم گیری میان روابط تل آویو و دمشق بوده است. منطقه جولان بهواسطه جایگاه استراتژیک و حساس آن به واسطه مشرف بودن آن بر سرزمینهای مجاور از جمله دمشق، حیفا و مناطق شمالی سرزمینهای اشغالی که بخش عظیمی از جمعیت صهیونیستها را شامل میشود، همواره حساسیتبرانگیز بوده است. مسئله آب، انرژی، کشاورزی و ... از دیگر عواملی است که بر اهمیت جولان میافزاید.
🔸 با آغاز بحران سوریه و تلاش غربیها برای ساقط کردن بشار اسد و تجزیه سوریه، صهیونیستها بسیار به تکمیل فرآیند اشغال گری خود در جولان امیدوار شدند. صهیونیستها تلاشهای فراوانی برای تغییر ماهیت بافت اجتماعی آن انجام دادهاند. از بدو اشغال، اسرائيل بهسرعت به گسترش شهرکهای یهودینشین در اين منطقه اقدام كرد. هرچند اين شهرکها تراكم جمعيتي مهمي را در آنجا ايجاد نکردهاند، ولي جايگاه دفاعي و توليد محصولات زراعي آن غیرقابلانکار به نظر میرسد.
🔸 اين مجموعه مسكوني- توليدي شامل شهر كزارين، ۱۱كيبوتس (مجتمع کشاورزی)، ۳ روستاي نمونه گردشگري و ۶ مركز خدماتي، ۲ تعاوني كشاورزي است. در طي سالهای اخير، رژيم صهيونيستي بر تعداد شهرکها افزوده است. تاکنون بیش از ۳۰ شهرک صهیونیستی در آن ایجاد کردهاند. اکنون حدود ۲۰ هزار نفر از یهودیان اسرائیلی در بلندیهای جولان سکونت دارند و تنها ۲۰ هزار سوری در حال حاضر هنوز در جولان ماندهاند. از این ۲۰ هزار نفر باقیمانده از ساکنان اصلی جولان پیش از اشغال ۱۷۰۰۰ دروزي و ۳۰۰۰ علوي هستند.
🔸لذا با همراه کردن دروزی ها، کاملا میتوان جولان را از منظر اجتماعی، اماده الحاقی کامل به سرزمین های صهیونیستی دانست. بلندی های جولان دهه هاست بخشی از آن در اشغال است. اما پیشروی های اخیر (حدود ۱۰ کیلومتر) و اشغال برخی روستاهای دروزی بالاخص در جبل الشیخ، اشغال کامل جولان و الحاق آن به اسرائیل را ممکن میکند و حتی فرصتی حقوقی برای برگزاری یک اقدام بین المللی مثل رای گیری برای الحاق را فراهم میسازد. لذا اگر معادلات تغییر نکند و حضور نظامی صهیونیست ها بیش از 6 ماه ادامه یابد، میتوان آغاز الحاق کل جولان از جمله جبل الشیخ و روستاهای آن را متصور بود.
💢 کریدورهای انرژی؛ کریدور داوود بدیلی برای آی مک
🔸با تحولات اخیر برخی تحلیلگران و رسانه های عربی و غربی سخن از کریدوری جدید به نام کریدور داوود مطرح کردند که از کشورهای حاشیه خلیج فارس شروع، به شمال عراق و منطقه تنف وصل و از آنجا از حسکه، حمص، جنوب سوریه و بلندی های جولان وارد سرزمین های اشغالی میشود. کریدوری برای اتصال عراق، ترکیه، سوریه به سرزمین های اشغالی و انتقال آن به اروپا است.
🔸اما این کریدور بر روی کاغذ با ملاحظات فراوان فنی، اقتصادی و منافع بازیگران روبروست. بنظر میرسد کریدور اصلی و حیاتی برای صهیونیست ها آی مک خواهد بود. کریدوری میان هند- اروپا با عبور از امارات، عربستان، اردن و سرزمین های اشغالی است.
یکی از رقبای این کریدور کشورهای شمال شامات یعنی سوریه، ترکیه و حتی عراق است. وقتی این مسیر را در مقابل جاده ابریشم یا مسیر روسها برای اروپا ببینیم، سوریه ناامن و ضعیف بهترین سناریو برای کریدور آی مک است.
💢جمعبندی
✅ پلن صهیونیستها در سوریه در حداقلیترین شکل، تحت تاثیرقرار دادن جبهه پشتیبانی لبنان و مقاومت است. اما کنش اسرائیل نشان از اجرای پلنهای مطلوب دیگری است. سوریه ضعیف با حکومتی یکدست یا فدرالی با حاکمیتی غیر ایدئولوژیک و درگیر ثبات و روزمرگی داخلی بهترین سناریو است. برای تل آویو تطبیع پلن نهایی است، اما در دوران گذر سعی خواهد کرد شرایطی چون دوران اسد را دنبال کند، شرایطی که بر یک توافق نانوشته استوار بود و طرفین همدیگر را هدف قرار نمیدانند.
✅اندیشکده تهران ✅
🌐https://institutetehran.com/art/120
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🌐 آینده اداره غزه و سناریوی مطلوب ایران
#تحلیل_کوتاه
🔹با رسیدن طوفان به مرحله اول آتش بس و تخلیه نیروهای اسرائیلی از شمال و جنوب نوارغزه و عقب نشینی به مناطق حائل ایجاد شده در حاشیه مرزی، مسئله مهم پیش رو آینده اداره نوار غزه است. مسئلهای که از ابتدای جنگ با عنوان فردای غزه یا فردای جنگ از آن یاد میشد.
🔸سناریو مطلوب رژیم صهیونیستی غزه بدون حماس بود و بارها به عنوان هدف جنگ اعلام شده بود. حال بهنظر میرسد این گزینه دور از واقعیت بوده و حماس توانسته علیرغم همه فشارها، کنترل اداری و امنیتی خود را بر نوار غزه حفظ کند و جایگزینی بازیگری دیگر در کوتاهمدت به گونهای که بر حماس تحمیل شود، دور از واقعیت است. اما مسئله اداره نوار غزه و بازسازی آن مسئله دیگری است که سناریوهای مطلوب بازیگران مختلف را ممکن میکند و درک آن حائز اهمیت است. منظور از اداره غزه، حکومتداری اداری، اقتصادی است، نه امنیتی و نظامی.
💢سه سناریوی ممکن و محتمل برای اداره غزه پس از جنگ قابلتصور است:
1️⃣ حماس تنها بازیگر در اداره نوار غزه
🔸یک سناریو آن است که حماس به تنهایی مجبور شود مدیریت پس از جنگ و بازسازی را برعهده برگیرد. این سناریو به این معنی است که حتی برخی کارویژههای دولتی مثل اداره پلیس و راهنمایی رانندگی، گمرک، دانشگاه ها، مدارس، انرژی و ... که پیش از ۷ اکتبر توسط تشکیلات خودگردان و کارمندان آن انجام میشد، به دوش حماس واگذار شود و رژیم به منظور تنبیه حماس و فشار بر عدم بازسازی مانع نقش آفرینی تشکیلات و دیگر بازیگران شود.
2️⃣ دولت وحدت ملی
🔸 سناریوی دوم که با سادهسازی میتوان آن را دولت وحدت ملی گذاشت، توافقی میان جریانهای فلسطینی و تشکیلات خودگردان با حماس برای اداره غزه پس از جنگ و بازسازی است. در این حالت نقش دولت ملی که منطقیترین حالت ممکن آن نقشآفرینی همان دولت کرانه باختری است، میداندار و واسطه دریافت کمکهای بینالمللی و بازیگران منطقهای به منظور بازسازی و هدایت کمکها به سوی مردم (کنترل حماس) خواهد بود.
3️⃣ بازیگری مدیریت خارجی
🔸در ۳ ماه اول جنگ صهیونیستها این ایده را بسیار مطرح میکردند که پس از تضعیف یا نابودی حماس، اداره نوار غزه به یک مدیریت خارجی (عربی) واگذار شود تا به مرور جایگزین فلسطینی به جای حماس در نوار غزه ساخته و تقویت شود. نتانیاهو و نزدیکانش از موافقین این طرح بودند و دلیل اصلی آن عدم اعتماد به طرف تشکیلات خودگردان و توانایی این گروه در جایگزین حماس شدن میدانستند.
💢کدام سناریو مطلوب مقاومت و ایران است؟
🔸سناریوی اول هرچند از منظر امنیتی و آینده اجتماعی سناریوی مطلوبی بهنظر میرسد، ولی بواسطه نیاز غزه به نقشآفرینی جریانها و بازیگران مختلف برای بازسازی از جمله آنروا، قطر، ترکیه، امارات و حتی سعودیها و اتحادیه اروپا، غیر ممکن و یک بنبست در آینده خواهد بود. این سناریو درصورتی ممکن بود که ایران میتوانست سناریو لبنان پس از ۲۰۰۶ را در نوار غزه اجرا کند که تقریباً محال است.
🔸سناریوی دوم به نظر میرسد سناریوی مطلوب حماس است و حماس مذاکرات گوناگونی در ماههای اخیر در پکن، دوحه و قاهره سر همین موضوع با نیروهای تشکیلات خودگردان داشته و به نتایجی هم دست یافته است. در این سناریو بواسطه نقش تشکیلات، بازیگرانی چون امارات، قطر، سعودی و ترکیه نقشی جدی بازی خواهند کرد و میتوانند تاثیرگذار باشد.
🔸در سناریوی سوم که همچنان گویا سناریوی موردنظر نتانیاهو و تیم ریاستجمهوری جدید آمریکا هم هست و خبرهایی از آن مطرح میشود، نقش امارات و سعودی بسیار برجسته میشود اما نیاز به یک جایگزین برای حماس در نوار غزه به عنوان مجری تیم عربی دارد. چیزی که تاکنون شکل نگرفته و برخی تلاشها در ۱۵ ماه گذشته برای گفتگو با برخی قبائل و خاندانها در نوارغزه بینتیجه بوده و آنانی هم که به این طرح نزدیک شدهاند، با فشار حماس و حامیان مقاومت در نوار حذف شدهاند. تلاش محور غربی برای اجرای این سناریو میتواند به هرج و مرج و ناامنی در غزه منجر شود. تاخیر در بازسازی ممکن است به این سناریو و فروپاشی اجتماعی و شورش علیه حماس کمک کند.
💢جمعبندی
✅سناریوی مطلوب، اجازه دادن به تحقق سناریوی دوم یعنی دولت وحدت ملی با پذیرش کنترل شده نقشآفرینی بازیگرانی چون اتحادیه اروپا، قطر و حتی امارات به منظور بازسازی نوار غزه است. ضمنا میتوان با اقدامات دیپلماتیک، کشورهایی مثل چین و روسیه را هم وارد این مسئله کرد. بالاخص چین که در سالهای اخیر اقداماتی برای توازن ارتباطی میان حماس و فتح در کارنامه دارد و اکنون روابطش با تل آویو هم مثبت است.
✅اندیشکده تهران✅
🌐https://institutetehran.com/art/192
🌐@InstituteTehran
🌐 instagram.com/institutetehran1
🌐 آزادی اسرای فلسطینی و تاثیرات سیاسی-اجتماعی آن
#تحلیل_کوتاه
🔹«معامله مبادله» پرکاربردترین اصطلاحی است که برای مذاکرات و آتشبس از ابتدای طوفان الاقصی استفاده میشد. درست است که توافق برای پایان جنگ است و در فضای فارسی نیز از اصطلاح «آتشبس» برای مذاکرات استفاده میشود، اما اهمیت تبادل اسرا برای دو طرف موجب شده بود بیشتر توجهات بر این مسئله باشد تا جزئیات فنی حول توافقات مرزی و نظامی و ...
🔻اهمیت تبادل اسرا برای طرفین
🔸آزادی اسرا برای جامعه فلسطینی و همچنین صهیونیستها همواره یک مسئله حیاتی بوده و هست. شاید برای درک مطلب بتوان اینگونه گفت که آزادی اسرا برای مقاومت فلسطین در رده آزادی سرزمین و مسجدالاقصی حائز اهمیت بوده و خود را متعهد به وفای به قول در آزادی اسرا میداند. محمد ضیف در پیام ۷ اکتبر و شروع طوفان الاقصی تاکید میکند که یکی از اهداف طوفان الاقصی تبادل اسراست؛ مسئلهای که دشمن در مقابل تحقق آن سرسختی نشان داده است.
🔻آزادی ۱۷۳۷ نفر فلسطینی و پیامدهای آن
🔸براساس توافق قرار است در مرحله اول آتشبس ۱۷۳۷ اسیر فلسطینی آزاد شوند که ۲۹۶نفر از آنها محکوم به حبس ابد هستند. در ادامه موارد مهم و تاثیرات این تبادل در مرحله اول و موارد احتمالی در مرحله های دوم و سوم مورد بحث قرار خواهد گرفت:
💢هوشمندی حماس و تکثر جریانی و فکری اسرا در مرحله اول
🔸۳۴۵ نفر از حماس، ۲۲۹نفر از فتح، ۶۷نفر از جهاد اسلامی، ۱۹نفر از جبهه مردمی خلق، ۶نفر از جبهه دموکراتیک و ۷۰نفر هم مستقل هستند. این تکثر جریانی بالاخص وجود ۱۲۷حبس ابد از جنبش فتح تاثیرگذاری حماس بر آینده کرانه باختری را افزایش خواهد داد و این امر باعث ایجاد نگرانی در میان مسئولان تشکیلات خودگردان شده است.
💢اولویتبخشی به آزادی زنها و اسرای زیر ۱۸ سال
🔸همانند تبادل ماه دوم جنگ در آتشبس موقت ۷روزه، برای مقاومت و حماس آورده اجتماعی تاثیرگذاری زیادی در داخل و خارج فلسطین دارد. زن و آزادی زنان یکی از کلیدواژههای مهم در فضای فلسطین و بالاخص کرانه باختری بواسطه بافت فرهنگی مدرنتر آن است. تقریبا تمام ۱۲۰ زن و کودک اسیر آزاد خواهند شد.
💢آزاد شدن شخصیتهای مهم جنبش فتح
🔸آزادی افرادی که بواسطه عدم همراهی با جنبش فتح بالاخص در دوران پس از یاسرعرفات به زندان افتادهاند میتواند فضای کرانه باختری را تغییر دهد. البته رژیم صهیونیستی هم سعی بر اجرای شرط اخراج اسرای امنیتی به خارج کرانه باختری دارد.
💢آینده پس از محمود عباس
🔸 آزادی اسرا که بخش زیادی از آنها مربوط به کرانه باختریاند، میتواند معادلات سیاسی و اجتماعی در کرانه باختری را دچار تغییر کند. برخی اندیشکدههای اسرائیلی با ذکر همین مسئله درباره تاثیر این رویداد بر جایگاه حماس در میان افکار عمومی ابراز نگرانی کردهاند. تحلیلگران معتقدند که حماس در حال آمادهسازی برای دوران پس از ابومازن است.
🔸احتمال برگزاری انتخابات ریاستی فلسطین در آینده نزدیک، اهمیت این مسئله را برجستهتر میسازد. این نگرانی زمانی بیشتر میشود که حماس به دنبال گنجاندن اسرای مهمی چون مروان برغوثی و حسن سلامه در مرحله دوم و سوم تبادل است. البته بواسطه محبوبیت مروان برغوثی در کرانه و حتی نوارغزه، آزادی او از سوی اسرائیل یک خودکشی است.
💢حضور آزاد شدگان تبادل شالیت
🔸به باور برخی، یکی از مهمترین تاثیرات طوفان الاقصی، توافق تلآویو با مجری ۷اکتبر و پذیرش تبادل اسرا ۱۳ سال پس از تبادل شالیت است. یکی از وجوه مهم لیست مرحله اول، حضور ۴۲ نفر از اسرایی است که سال ۲۰۱۱ در تبادل شالیت آزاد شدند ولی دوباره بازداشت شدند. این آزادی بر معادله اصرار حماس بر آزادی اسرا مهر تثبیت خواهد زد. اسرائیل در سالهای اخیر از هرگونه توافق برای آزادی ۴ اسیر خود در دست حماس خودداری کرده بود تا معامله آزادی اسرا به فراموشی سپرده شود. تحقق تبادل، خودش تثبیت کننده یک معادله مهم در آینده مسئله فلسطین-اسرائیل خواهد بود.
✅زمانی که در سپتامبر ۲۰۲۱، ۶ فلسطینی از جمله زکریا زبیدی (از فرماندهان سابق کتائب شهداءالاقصی) طی عملیاتی پیچیده از زندان جلبوع گریختند و مجدداً توسط رژیم صهیونیستی بازداشت شدند واکنش حماس و جهاد اسلامی دو نکته برجسته داشت. نخست تلقی آن رویداد به شاهد انکارناپذیری بر شکنندگی و ضعف سیستم امنیتی رژیم صهیونیستی و دوم وعده آزادی آن ۶ اسیر در توافق مبادله اسرا در آینده. این دو نکته با عملیات طوفان الاقصی، توافق آتشبس و مبادله اسرا و آزادی امروز زبیدی معنای تازهای برای جامعه فلسطینی مییابد.
✅ اندیشکده تهران✅
@Thirdintifada
🌐عملیات دیوار آهنین، پیش عملیات الحاق کرانه باختری
#تحلیل_کوتاه
🔹«ترور در صیدا جنوب لبنان بیش از آنکه به غزه یا لبنان مرتبط باشد، به وضعیت کرانه باختری مرتبط است.» این سخنان یکی از روسای سابق امان (اطلاعات ارتش اسرائیل) در واکنش به ترور محمد شاهین از فرماندهان قسام در لبنان بود.
🔸با آغاز آتشبس غزه در ۱۹ ژانویه، ارتش رژیم صهیونیستی در ۲۱ ژانویه از شروع یک عملیات بزرگ در کرانه باختری با عنوان دیوار آهنین خبر داد و نتانیاهو هدف عملیات را اقدامی علیه «محور ایران» نامید. عملیاتهای ارتش صهیونیستی از اردوگاه جنین شروع شد و در یک ماه گذشته چندین اردوگاه فلسطینی در کرانه باختری مانند طوباس، طولکرم و ... را در ادامه درگیر خود کرد. براساس گزارش آنروا در یک ماه گذشته ۴۰ هزار فلسطینی از اردوگاههای کرانه باختری آواره شدهاند که حدود ۲۰ هزار نفرشان تنها مختص جنین است.
🔸این عملیات بازتابهای فراوانی در داخل سرزمینهای اشغالی هم به همراه داشته است. از جمله اینکه رئیس جنبشی متشکل از ۵۵۰ افسر ارتش در بیانیه ای دولت نتانیاهو را متهم کرد که برخلاف خواست عمومی اسرائیلیها عمل میکند و تحت نفوذ یک اقلیت افراطی قرار دارد که قصد دارد کرانه باختری را ضمیمه کند و تسلط نظامی در غزه را افزایش دهد.
🔸در خصوص تحولات اخیر کرانه باختری چند نکته وجود دارد:
💢کلان پروژه، الحاق کرانه باختری
🔸با آمدن ترامپ به کاخ سفید، بار دیگر مسئله الحاق کرانه باختری به اسرائیل بسیار جدیتر در حال دنبال شدن است. ترامپ در جلسه جنجالی با نتانیاهو در کنار کوچاندن مردم و تسلط آمریکا بر نوارغزه، پروژه الحاق کرانه باختری را هم مطرح و حمایت کرد. منظور از الحاق، رسمی شدن اشغال و حاکمیت رژیم اسرائیل بر حدود ۴۰ درصد از کرانه باختری است که اکنون پر از مجمع جزائر شهرکهای اسرائیلینشین است.
🔸این ایده در سال ۱۹۶۸ توسط ژنرال ایگال آلون مطرح شد. او دنبال الحاق بخشهایی از کرانه باختری، مانند دره اردن و مناطق قدس و الخلیل به اسرائیل و الحاق مناطق باقی مانده به کشور اردن بود! این ایده سالها در قالبهای مختلف مانند تقسیم کرانه باختری به سه قسمت در توافق اسلو و کشیدن دیوار حائل از سال ۲۰۰۰ همواره دنبال شده است. اکنون نیز عملیات دیوار آهنین به دنبال برداشتن نقطهثقلهای شکلگرفته مقاومت در کرانه به عنوان مانع اصلی پروژه الحاق است.
💢حضور نظامی و امنیتی در کرانه باختری
🔸یکی از ویژگیهای اقدامات یک ماه اخیر رژیم، حضور گسترده نظامی در اردوگاهها و نخستین استقرار نظامی در شهرکهای اسرائیلی درون شمال کرانه باختری از سال ۲۰۰۲ است. این اقدام در کنار ساخت شهرکهای جدید در شمال و در حاشیه الخلیل نشان میدهد که عملیات دیوار آهنین جزئی از یک پروژه کلان برای تغییر وضعیت جمعیتی کرانه باختری با پیوست اجتماعی حمایت از اقدامات تروریستی اسرائیلیهای ساکن کرانه باختری است. هیئت مقاومت در برابر دیوار و شهرکسازی اعلام کرد در ژانویه ۲۰۲۵، بیش از ۲۱۶۰ حمله توسط شهرکنشینان و نظامیان اسرائیلی علیه فلسطینیان انجام شده که شامل تیراندازی، تخریب اراضی و مصادره اموال بوده است.
💢حداقلیترین هدف: راضی کردن اسموتریچ
برخی تحلیلگران اسرائیلی هم آغاز عملیات در کرانه باختری بلافاصله پس از آتشبس در نوارغزه را رشوهای به اسموتریچ به عنوان جدیترین شخصیت درون کابینه در مواجهه با کرانه باختری(پس از استعفای بنگویر) میدانند. برای اسموتریچ بواسطه بدنه اجتماعی سبد رای حزبش، وضعیت کرانه باختری و حمله به آن و بازنگه داشتن پروژه الحاق این منطقه بسیار حائز اهمیت است.
💢نیروهای امنیتی کرانه باختری
یکی از اقدامات مهم و تعیینکننده کنونی کرانه باختری، اقدامات نیروهای امنیتی تشکیلات خودگردان به مدیریت ماجد فرج است. نیروهای امنیتی تشکیلات در ۳ ماه گذشته اقدامات و درگیریهای مستقیم زیادی علیه گروههای مقاومت به ویژه در اردوگاه جنین انجام دادند و نیروهای مقاومت در کرانه اعم از وابسته به جهاد اسلامی و حماس تا جای ممکن از هر گونه درگیری مستقیم و گرفتن تلفات دوری کردند تا مسئله مانند تجربه سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۷ در کرانه و نوار غزه به جنگبین فلسطینی تبدیل نشود.
💢جمع بندی
✅باید دقت داشت که هر چه آواره کردن اهالی نوارغزه سخت و پر از موانع است، الحاق کرانه باختری به اسرائیل بالاخص شمال و شرق(دره اردن) بواسطه وجود شهرکها، نوع نگاه سیاسی تشکیلات خودگردان، پراکندگی جمعیتی مقاومت در اردوگاهها و ... ممکنتر است. البته مقاومت هم بیکار ننشسته و نبوده است؛ چنانکه شاباک اعلام کرده است در یک ماه گذشته حدود ۹۰حمله بزرگ که ۷۵ مورد از آنها در شمال کرانه باختری بوده را خنثی کرده است./اندیشکده تهران
@Thirdintifada