🔹 #گزارش درس غرب شناسی 🔹استاد سیدمجتبی امین جواهری 🔹جلسه 20 🔹 دین آسمانی، مکتبی متفاوت 🔹۱۴۰۴/۷/22 ✍️ تنظیم از: محمدامین زارع بیدکی 🔹در اواخر عصر قرون وسطا مکتبی به نام اومانیسم شروع شد البته اندیشه فلسفی غرب که بر محور انسان مداری است برای قرن ۱۷ است ولی ما الان در قرن ۱۵ شاهد این اندیشه و مکتب هستیم به این توضیح که فلسفه در قرن ۱۷ با ظهور دکارت شروع شد و تا قبل از این فیلسوفی نبوده ولی بستر فرهنگی‌اش از دو قرن قبل مهیا بود پس یعنی این جهان بینی زاییده‌ی تاریخی است. نظیر این جریان و تحول را در شبه جزیره عربستان، در قرن ۷ میلادی با ظهور دین مبین اسلام به واسطه بعثت نبی مکرم(ص) می‌باشد. 🔹ولی تفاوت دین اسلام با مکاتب دیگر این است که این ایدئولوژی زاییده‌ی تاریخ نیست بلکه خود تاریخ ساز است، از جانب مردم و خلق نمی‌آید و رشد نمی‌کند بلکه امری مقدس است و از جانب رب می‌‌آید و اگر احیانا نیاز به تکامل داشته باشد، از جانب همان مبدا تامین می‌شود. اساسا یک انسان فراتر از تاریخ، تاریخ می‌سازد و نبی مکرم(ص) همینگونه است. یکی از شبهات مرتبط با همین موضوع این است که برخی خواستند بگویند که پیامبر(ص) از روی کتب ادیان دیگر مثل یهود خوانده است و الگو برداری کرده است و اینکه اینقدر بازارش در آن زمان رونق گرفته بود، نبوغ او بود، استنادشان هم به شباهت‌های برخی آیات تورات و قرآن بود و همچنین مؤیداتی از مضامین ظاهر برخی آیات آوردند. از اینرو می‌گویند قرآن مطلب جدیدی ندارد . جواب این شبهه که اتفاقا از خود شبهه مشهورتر است، بحث سواد داشتن و یا نداشتن حضرت نبی(ص) است و دلیل اینکه آنهمه علما تاکید بر سواد نداشتن پیامبر داشتند همین است که این شبهه را رد کنند. 🔹برخی خواستند دین اسلام را هم تاریخی جلوه دهند ولی با جواب‌هایی ادعایشان رو می‌شود: الف) در جواب، بحث‌های تاریخی مطرح می‌شود. نظیر اینکه قبل از ظهور دین اسلام و شخصیتی چون پیامبر(ص)، اعراب جاهلی در چه وضعیت [از هر جهت] اسف‌باری زندگی می‌کردند. خب به این جواب اشکال یقینی و قطعی نبودن تاریخ زده می‌شود و جزئیات و ملحقات این جواب... ب) بحث فرا تاریخی و معرفتی بیان شود که طریقه‌ی درست و محکم دین‌دار شدن همین است. در این روش، اول انسان کامل و نظام احسن ولو به صورت اجمالی فهم می‌شود و بعد در تاریخ مصادیق آن جستجو می‌شود. به عبارتی دیگر: چون سنخ دین الهی آسمانی بودن آن است، ما هم آنرا از بالا بسازیم و در تاریخ و پایین زمین پیدایش کنیم. 🚦@Westernstudies

🧭 گزارش درس – جلسه ۲۵ 🎓 محور اصلی جلسه ✍🏻تنظیم:علی یوسفی این جلسه درباره‌ی اعتراضات مارتین لوتر، شکل‌گیری جنبش پروتستانتیزم و ارتباط آن با تحول فکری، بورژوازی و زایش عقلانیت مدرن در غرب است. ۱. مقدمه: نامهٔ ۹۵‌بندی لوتر استاد ابتدا بخشی از اعتراض‌نامه‌ی معروف لوتر به کلیسا را می‌خواند که شامل ۹۵ بند نقد است. محورهای کلیدی در سخنان لوتر: هیچ مبنای عقلانی یا کتاب‌مقدسی برای اثبات آزادی ارواح مردگان به‌وسیله‌ی “آموزش‌نامه‌های پاپ” وجود ندارد. کسانی که می‌گویند با خرید اوراق بخشایش (Indulgences) می‌توان از مجازات گناهان رهایی یافت، در خطا هستند. پاپ نمی‌تواند مجازات‌هایی را که بنا به قانون کلیسا در دنیا وجود دارد، ببخشد یا کم کند. بخشودگی واقعی از توبه و ایمان می‌آید، نه از تجارت مغفرت. 🔹 نتیجه‌ی فکری این بخش: لوتر، با استناد به کتاب‌مقدس و عقل، بنیان نظام اقتصادی نجات کلیسا را هدف گرفت. ۲. نقد نظام اقتصادی کلیسا فروش «برات آمرزش» در تمام اروپا به یک تجارت رسمی تبدیل شده بود. درآمد این برات‌ها صرف تزیین کلیساها (مثل کلیسای سنت پطرس در واتیکان) و هزینه‌های شخصی پاپ می‌شد. لوتر می‌گوید: اگر هدف پاپ نجات ارواح است، پس باید کلیسای سنت پطرس را بفروشد و پولش را به همان مردم فقیری بدهد که از آنان پول گرفتید تا آمرزش بفروشید. 🔹 در واقع او به‌نوعی پاپ را در برابر عدالت مسیحی قرار داد و مفهوم «تجارت مقدس» را افشا کرد. ۳. واکنش کلیسا و نتیجه‌ی اجتماعی کلیسا به‌جای پاسخ استدلالی، با زور و تکفیر با منتقدان برخورد کرد. همین سرکوب، سبب شد تا روشنفکران و مؤمنان صادق از کلیسا فاصله بگیرند. این اعتراض لوتر زمینه‌ساز یک جنبش فراگیر شد که هم مذهبی بود و هم اجتماعی–اقتصادی. ۴. پیوند با بورژوازی پروتستانتیزم، علی‌رغم نیت دینی اولیه‌ی لوتر، خیلی زود به بستری برای رشد ارزش‌های بورژوازی تبدیل شد: فردگرایی و نفع شخصی جای تبعیت جمعی و معنوی را گرفت. «ثروت» به عنوان معیار فضیلت مطرح شد. استاد توضیح می‌دهد که بورژوازی، که برای رشد سرمایه و تجارت نیاز به آزادی از قید کلیسا داشت، از حرکت لوتر بهره گرفت و آن را به سوی سکولاریسم و عقلانیت ابزاری سوق داد. جمله کلیدی: «پروتستان اعتراض به کلیسا بود، اما به نفع بورژوازی تمام شد.» ۵. تضاد دین و علم در غربِ قرون وسطی کلیسا کوچک‌ترین اختلاف نظری را با تکفیر پاسخ می‌داد. بسیاری از دانشمندان به‌خاطر اندیشه‌های طبیعی یا فلسفی از دین خارج شمرده می‌شدند. استاد مثالی می‌زند: تصور کنید اگر در جهان اسلام، شیخ بهایی –که معمار، فیزیک‌دان و ریاضی‌دان بود– به‌خاطر اشتغال به علم از دین خارج شمرده می‌شد، چه می‌شد؟ در حالی‌که در تفکر اسلامی، علم و دین تضادی ندارند. 🔹 نتیجه: همین تکفیرهای افراطی، باعث شد طبقه‌ای از روشنفکران خارج از دین شکل بگیرد؛ پدیده‌ای که بعداً موتور سکولاریسم غرب شد. ۶. مقایسه با جهان اسلام در حوزه علمیهٔ شیعی، علم و ایمان در مسیر واحدی تعریف می‌شوند. گرچه جریان‌های افراطی مانند اخباری‌گری نیز وجود داشتند، اما هیچ‌گاه چنان حاد نشد که دانشمندان یا فلاسفه برای اندیشه‌شان از دین بیرون رانده شوند. نمونه‌هایی مانند شیخ بهایی، ملاصدرا، و علامه طباطبایی نشان می‌دهد که تمدن اسلامی راه تلفیق عقل و ایمان را رفته است. ۷. نتیجه‌گیری فکری کلاس جنبش پروتستانتیزم پاسخی بود به فساد و مادّی‌گرایی کلیسا،اما در نهایت به رشد بورژوازی و فردگرایی منتهی شد. عقلانیت حاصل از این جنبش، خاستگاه مدرنیته غربی گشت. در اسلام، مسیر علم و دین در تعارض بنیادین نیست و ریشه‌ی بحران غرب در این جدایی نهفته است. 🕯 جمع‌بندی نهایی استاد بدرفتاری و انحصار فکری کلیسا باعث شد روشنفکری از دل دین جدا شود، اما در تمدن اسلامی، علمای دین خود بانی علم و عقلانیت‌اند.

🔹 #گزارش درس غرب شناسی 🔹استاد سید مجتبی امین جواهری 🔹جلسه سی و پنجم 🔹۱۴۰۴/۸/۲۵ ✍️ تنظیم: رضا رجبی تحول مفهوم علم و فلسفه در غرب 🔰 تغییر تعریف علم • فرانسیس بیکن: علم را در خدمت زندگی می‌دانست • نتیجه: علم تقدس آسمانی خود را از دست داد • اشتراک لفظی اما اختلاف معنایی با مفهوم علم در تمدن اسلامی 📊 تقابل دو نگاه • نگاه حوزوی: علم مقدس و محترم (به تأیید شهید مطهری) • نگاه جدید: علم ابزاری برای زندگی • پیامد: تولید اخلاق جدید بر پایه علم غیرقدسی ⚡️ محوریت قدرت در علم جدید • شعار بیکن: "دانایی = توانایی" • نتیجه: تمام حرکت علمی معطوف به توانایی انسان شد • دنیا با قدرت می‌گردد، نه با علم محض 🔄 سیر تاریخی تحول فکر در غرب 📈 خط زمانی: رنسانس ⬅️ روشنگری ⬅️ انقلاب علمی 👥 پیشگامان: • فرانسیس بیکن (تغییر منطق) • گالیله • نیوتن 💥 سه مرحله تحول: مرحله اول: زیر سؤال رفتن علوم کلیسا • شروع با بیکن، گالیله و نیوتن • بی‌اثر شدن تکفیر و فشار کلیسا مرحله دوم: شک‌گرایی مطلق • زیر سؤال رفتن مسیحیت و دانش‌های پیشین • علل: خشونت و نارسایی علوم کلیسا مرحله سوم: تأسیس فلسفه مدرن • دکارت: نقد شک‌گرایی (سلبی) + فلسفه مدرن (ایجابی) 🌍 انشعاب فکری در غرب 🔹 جریان سلبی (انگلستان) • هیوم و حس‌گرایی • ضد فلسفه و عقل • منتج به پوزیتیویسم و فلسفه تحلیلی 🔸 جریان ایجابی (آلمان) • کانت و عقل‌گرایی • ادامه فلسفه • منتج به راسیونالیسم و فلسفه قاره‌ای 🎯 وضعیت کنونی • جهان در سیطره پوزیتیویسم • علم در خدمت قدرت • حذف بعد متافیزیکی از علم ⚠️ هشدار نهایی "دنیا را قدرت می‌گرداند و نه علم، و هرچه قدرت باشد علم را به دست می‌گیرد" 🚦@Westernstudies

🔹 #گزارش درس غرب شناسی 🔹استاد سید مجتبی امین جواهری 🔹جلسه سی و ششم 🔹۱۴۰۴/۸/۲۶ ✍️ تنظیم: رضا رجبی 📌 تحلیل تمدن و معرفت غرب 🔍 دو خط اصلی در تاریخ غرب: 1️⃣ خط تمدنی (سیر نهادهای اجتماعی و سیاسی) 2️⃣ خط معرفتی (سیر اندیشه و فلسفه) 🔁 خط دوم: سیر معرفتی - آغاز با فلسفه در تقابل سوفسطائیان - سپس جهان‌بینی مسیحی با مفهوم «لوگوس» در برابر «کلمه» - نتیجه: علم‌گرایی و فلسفه مدرن 🏛 خط اول: سیر تمدنی - دولت‌شهر ⬅️ جمهوری ⬅️ ظهور مسیح ⬅️ امپراتوری بیزانس - قرون وسطی: اقتدار کلیسا، فئودالیسم، دادگاه تفتیش عقاید، جنگ‌های صلیبی - ظهور بورژوازی ⬅️ تشکیل کشورهای اروپایی ⬅️ کشف آمریکا - ملی‌گرایی (متأثر از ماکیاولی) ⬅️ دوره استعمار - شک‌گرایی مطلق ⬅️ انقلاب‌ها ⬅️ انقلاب صنعتی (متأثر از فلسفه مدرن) 🔄 تعامل دو خط و پیامدها - دو خط بر هم تأثیر متقابل داشته‌اند - شک‌گرایی مطلق (موج دوم) دو علت داشت: - خط تمدنی: خشونت کلیسا - خط معرفتی: نارسایی علوم کلیسا - بورژوازی ابتدا فاقد پشتوانه معرفتی بود، ولی بعداً موجب شکل‌گیری آن شد (مثل فرانسیس بیکن) - بی‌اعتباری دین نزد بورژوازی ⬅️ شک‌گرایی مطلق ⬅️ هسته اصلی فلسفه مدرن (فلسفه دکارتی) 👁 دکارت و دو جریان فکری پس از او - دکارت در اوج شک‌گرایی، درصدد تأسیس الهیات جدیدی مبتنی بر شک بود - از کتاب «تأملات» دو جریان زاده شد: - ایجابی ⬅️ شک‌گرایی ⬅️ هیوم ⬅️ علوم تجربی ⬅️ پوزیتیویسم - سلبی ⬅️ کنار گذاشته شد توسط جریان هیوم - شعار حس‌گرایان: « only what is under the surgical blade» من چیزی را که زیر تیغ جراحی نبینم قبول ندارم - دکارت هم خاستگاه حس‌گرایی و هم عقل‌گرایی شد: - حس‌گرایی ⬅️ هیوم - عقل‌گرایی ⬅️ دکارت (عقل خودبنیاد و جدا از وحی) 💡 روش و خدای دکارتی - دکارت با شک، شک‌کنندگان را ثابت می‌کرد - انسان به عنوان «فاعل شناسا» محور شد → نه ملکوت، نه بدن، فقط «من می‌اندیشم» - شک، امری معرفتی است ⬅️ نیاز به «فکر متفکر» - خدای دکارتی: - درون‌زا و مبتنی بر معرفت - برخلاف گذشته که خدا از «بیرون» اثبات می‌شد - دکارت سوبژکتیویسم را بنیان نهاد: ذهن اسب است و خارج را می‌سازد - در مقابل رئالیسم ارسطویی: ذهن آینهٔ خارج است → واقع‌گرایی خام 🎯 جمع‌بندی: تمدن غرب از تعامل دو خط تمدنی و معرفتی شکل گرفته؛ - خط تمدنی: از دولت‌شهر تا انقلاب صنعتی - خط معرفتی: از فلسفه یونان تا سوبژکتیویسم دکارتی این دو در تقابل و تعامل، غرب مدرن را پدید آوردند. 🚦@Westernstudies

💡THE KING شاه {معرفی فیلم سینمایی برای تصور بهتر رنسانس و قرن 15} ✍🏻محمد جواد پیله ور عبادی فیلم "The King" یا "شاه" محصول ۲۰۱۹، روایتی سینمایی و جذاب از زندگی شاهزاده هنری پنجم انگلستان در اوایل قرن پانزدهم است. این فیلم شما را مستقیماً به قلب منازعات قدرت، مسئولیت‌های سنگین پادشاهی و فضای پرتلاطم اروپای قرون وسطی می‌برد. اگرچه این دوره کمی پیش از اوج رنسانس قرار دارد، اما فیلم به خوبی شرایط اجتماعی و سیاسی حاکم بر اروپا را که بستر لازم برای ظهور جنبش‌های فکری رنسانس را فراهم کرد، به تصویر می‌کشد. بازی تیموتی شالامی در نقش شاهزاده هنری (هال) که ناگهان و با مرگ پدرش، بار سنگین پادشاهی را به دوش می‌کشد، و همچنین نقش آفرینی قدرتمند رابرت پتینسون در نقش دوفرن، ولیعهد فرانسه، تضادها و دیپلماسی پیچیده آن دوران را نشان می‌دهد. این فیلم اگرچه برای جذابیت دراماتیک برخی وقایع را تغییر داده، اما هسته اصلی آن بر پایه وقایع تاریخی و نمایشنامه‌های معروف شکسپیر درباره هنری پنجم است و می‌تواند پنجره‌ای بسیار عالی برای درک بهتر روحیه، جنگ‌ها و کشمکش‌های حاکم بر آن دوره تاریخی باشد. 🚦@Westernstudies