🔶موضوع: ارتباط با ارواح و "گریه بر عزیز سفر کرده"
✅۱ ) ظاهر ما انسانها در دنیای ماده حضور دارد اما چون دارای بُعدی روحی هستیم ، یک بخش از روح ما در عالَمی غیر مادی بنام عالَم مثال حضور دارد.
بهترین موقعی که میتوانیم خود را در دامنه ی عالَم مثال ببینیم ؛ زمان خواب است که گرچه بدن در تخت خواب آرمیده ولی روح در جهانی دیگر است و در وقت بیدار شدن به بدن باز میگردد.
قرآن تصریح میکند آنان که در خواب قبض روح نمیشوند ، برای مدتی به بدن بازمیگردند- وبیدار میشوند- ؛
"وَالَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنَامِهَا ۖ فَيُمْسِكُ الَّتِي قَضَىٰ عَلَيْهَا الْمَوْتَ وَيُرْسِلُ الْأُخْرَىٰ إِلَىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى" (زمر/۴۹)
✅ ۲ ) روح آدمی چنان امتدادی دارد که در سه بخش میتواند حضور داشته باشد ؛ در طبیعت و دنیا ، در عالم باطن که به عالم مثال خوانده میشود و البته برخی از انسانهای بسیاربسیار شریف هستند که در عین اینکه در اینجا هستند به بالاترین مراتب عوالم غیبی که از عالم بررخ هم بالاتر است بنام "عالم عقل" که جهان فرشتگان است میتوانند سفر کنند وحضور داشته باشند که مقاماتی که از انبیاء و ائمه اطهار و معجزات آنان شنیده اید در ارتباط با این عالَم است.
✅ ۳ ) ورود به عالَم باطن و مثال ، در حال عبادت و یا درزیارت معصومین (ع) مضاعف و قوی است .
و اگر شنیده اید در عبادت باید حضور قلب داشت بمعنای ورود به عالم باطن است که در نتیجه معراج آدمی از خاک به افلاک است ، که رسول الله فرمود: "الصلاة معراج المؤمن."
✅ ۴ ) مورد دیگری که میتوانیم با عالم معنا و مثال پیوست پیدا میکنیم ؛ حالت "رقت قلب ،گریه و اشک" است .
درحدیث قدسی فرمود : «من در نزد قلب شکسته هستم ؛ - اَنَا عِندَ المُنکَسِرَةِ قُلُوبُهُم».
و وقتی از پیامبر(ص) سوال شد خدا کجاست ؟ فرمود: "همدم قلب شکسته".(بحار۱۵۷/۷۰)
✅ ۵ )گریه برعزیز سفرکرده برخلاف دگم اندیشی وهابیت جائز است.
واصلاچراجایزنباشد؟!
ابراهیم ازخدادختری خواست تابرایش گریه کند.
امام صادق(ع):"هنگام عزا،برای اشک ریختن- به جهت کاستن بارمصیبت- نیاز به شیون وزاری است."
پس:
📌اولا؛
باگریه میتوانیم ارتباط ملکوتی و باطنی باارواح برقرار کنیم.
📌وثانیا؛
گریه تاثیر جدی روانی دارد و به انسان آرامش خاصی میدهد.
📌وثالثا؛
گریه و یا گذر بر قبور عزیزان ، یک نوع وفاداری به آنان عزیز است.
✅ ۶ ) گریه از خواص مهم آدمی است و یک نعمت بزرگ است.
استادم آیت الله جوادی آملی میفرمودند:
"اشك به آساني فراهم نمیشود ، اشك از راه دور ميآيد ، اشك يك قطره آب نیست که همين‌طور بشود رها كرد."
اين به تعبير حافظ؛اشک از پشت هفت پرده عبور میكند:
اشك حرمنشين نهان‌خانه مرا
زان سوی هفت پرده به بازار ميكشی
✅ ۷ ) شایسته است بهترین استفاده را از گریه داشته باشیم.
برای اینکه گریه تاثیر بر روح عزیزمان داشته باشد ، چه دردرجات او و یا دوری از عذاب ، میتوانیم گریه راهمراه باتداعی مصائب رسول الله (ص)و اهلبیت کنیم؛
در بیان امام صادق(ع) آمده ؛
"در مواجه با مصیبت یاد از مصیبت فقدان رسول اکرم کنید ؛ من اصیب بمصیبه فلیذکر مصابه بالنبی"(کافی ۲۲۲/۳)
و درخصوص یاد از مصایب عاشورا ، امام هشتم (ع) فرمود:
"هرگاه چشم تان گریان شد یاداز کربلا کنید ؛ ان کنت باکیا فابک علی الحسین".(کامل الزیارات)
✅ ۸ ) درگریه برازدست دادن عزیزان ، رعایت این مواردمناسب است؛
📌مراقبت سخن خود بوده و شب وقت مناسبی برای عزاداری اهل قبور نیست؛
امام صادق(ع) فرمود:
«هنگام عزا، .. اما شایسته نیست سخنان بیهوده و باطل بگویند و باید با فرا رسیدن شب، گریه را رها سازند تا فرشتگان آزار نبینند ؛ فاذا جائها اللیل فلاتوذی الملائکه بالنوح.»
📌جزع و بی تابی روا نیست؛
"انا اهل البیت انما نجزع قبل المصیبه"
(کافی ج۳/۲۲۵)
📌فریاد کردن و پاره کردن لباس، شایسته نیست؛
" لاینبغی الصیاح علی المیت و لاشق الثیاب" (کافی ج۳ /۲۲۵)
✅ ۹ ) بجاست این نکته را هم در اینجا جای دهم ؛
تسلا دادن به مصیبت دیدگان، بسیار رفتار ارزشمند و چه بسا وظیفه اخلاقی است.
خیلی مهم است آدمی بتواند تسلا بخش مصیبت زده ای باشد تا جایی که پیامبر(ص) فرمود:
"تسلا دهنده در ثواب آن مصیبت شریک میشود؛ - من مصابا کان له مثل اجره".(کافی۲۲۷/۳)
أمیرالمؤمنین(ع) فرمود:
سوگند به خدائی که تمامی صداها را می شنود، هرکس دلی را شاد کند، خداوندکریم، از آن‌شادی لطفی برای او قرار میدهد، که به هنگام مصیبت، چون آب‌زلالی بر او باریدن گرفته، و تلخی مصیبت او را بر طرف میکند. ؛ - مامن احد اودع قلباسرورا، الا و خلق ا.. له من ذلک السرور لطفا(نهج، حکمت ۲۵۷)
✅ابراهیم ازخدادخترمیخواهدتا برای او گریه کند.(کافی،ج۶ص۳)
ادامه دارد
🔶موضوع: گذری بر مزار خفتگان
"زیارت اهل قبور"
✅ارتباط با ارواح امکان پذیر است .
در قسمت های گذشته متذکر شدیم که اموات دارای درک قوی هستند و از اطراف و پیرامون خود در غفلت و بی خبری نیستند.
یکی از راه های ارتباط با ارواح بوسیله "زیارت اهل قبور" یعنی به کنار مزارشان رفتن ، میسر است.
✅زیارت اهل قبور در قرآن تایید شده است؛
در سوره کهف آمده که وقتی مردم شهر محل حضور و خواب اصحاب کهف را پیدا کردند و دیدند آنها بعداز بیدار شدن از دنیا رفته اند ، پیشنهاداتی دررابطه با آن مکان شد که بهترین آن این بود که آن مکان را ، مسجد قرار دهند.
«إِذ یتَنازَعُونَ بَینَهُمْ أَمْرَهُمْ فَقالُوا ابْنُوا عَلَیهِمْ بُنْیاناً رَبُّهُمْ أَعْلَمُ بِهِمْ قالَ الَّذینَ غَلَبُوا عَلی أَمْرِهِمْ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیهِمْ مَسْجِدا»
✅ روح به بدن خود و حتی ذراتی که بعداز صدها سال از بدن در خشکی و یا دریا و یا حتی هوا (اگر بعدها "علم" بتواند ثابت کند) باقی باشد؛ "اشراف" دارد.
این "اشراف" بسیار شامخ است و در عظمت این "اشراف" همین قدر کافی است که ما شیعیان ؛ در حرم معصومین (ع) دل بسته و سرسپرده اش هستیم.
✅ "اشراف" روح به پیرامون خود ،ملکوتی است.
همین اشراف و توجه ؛ زمینه ساز توجیه عقلانی "زیارت اهل قبور" است که چرا و به چه فائده ای به کنار مزار عزیزانمان میرویم .
✅توضیح مختصر این "اشراف روحی" نفس انسان بر بدن چنین است :
آیت الله عارف شاه آبادی بر این باور است که بین روح و بدن مادی علاقه ای باقی میماند.
امام خمینی در آثار عرفانی خود این نظر استادشان را، همان نظرمرحوم میرداماد میداند که پایه و اساس جواز عقلی "زیارت اهل قبور" است .
میراماد در کتاب قبسات مینویسد ؛ "روح به بدن خود؛ دو سنخ علاقه و ارتباط دارد ؛ یک ارتباط صوری و یک ارتباط مادی . با مرگ، ارتباط صوری قطع میشود ولی ارتباط مادی باقی میماند و از اینجاست که ما به زیارت اهل قبور میرویم و ارواح آنان متوجه آمدن ما میشوند.
✅ شب وقت مناسبی برای زیارت اهل قبور نیست.
درحدیث است که ارواح ، شب ها؛در وادی السلام جمع میشوند و از توجه به قبر آنان خوش آیندشان نیست.
✅بهترین هدیه در کنار مزار آنان توسط ائمه اطهار(ع) که از عوالم غیب باخبر هستند ، معرفی نموده اند؛
بعد از پر اهمیت بودن سوره "حمد" ؛ هفت مرتبه سوره "انا انزلناه" و یازده بار سوره "توحید" بسیار در روح اموات موثر است.
سوره هاى دیگر قرآن مانند «یس»، «مُلک» و «واقعه» نیز ، سفارش شده.
این دعا نیز سفارش شده:
«اَلسَّلامُ عَلى اَهْلِ الدِّیارِ مِنَ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُسْلِمینَ، اَنْتُمْ لَنا فَرَطٌ، وَنَحْنُ اِن شآءَ اللهُ بِکُمْ لاحِقُونَ _ سلام بر اهل این دیار وخانه ها از مؤمنین و مسلمانان شما پیشروان ما در این راه بودید و ما هم ان شاءالله به شما ملحق خواهیم شد.»
✅ از تاثیرات مثبت بر ارواح در زیارت اهل قبور روایات مهمی داریم:
«شخصی از امام موسی کاظم (ع) سؤال کرد: مؤمنی که مرده باشد، آیا کسی که قبر او را زیارت میکند، آگاه بدان است. امام فرمود: بله و تا زمانی که بر سر قبر او است، مرده با او مأنوس گشته و آرامش مییابد و زمانی که بلند شده و از کنار قبر بلند میشود، وحشت به درون قبر می‌رود». (کافی۲۲۸/۳)
✅ادبِ زیارت اهل قبور؛
۱ - از امام صادق (ع) رسیده که دست خود را بر روی قبر گذارید.
وقتی در مورد قرار دادن دست بر روی قبر میت سؤال کردم که این کار به چه معنا است؟ امام فرمودند: پیامبر اکرم (ص) این را برای پسرشان بعد از دفن انجام دادند
۲ - ادب اقتضاء میکند زائر زیارت اهل قبور ، از ناحیه پاى میت وارد شود، نه سرش.
۳ - و هنگام زیارت رو به روى میت باشد.
۴ - هنگام قرائت قرآن، رو به قبله بنشیند.
۵ - آب پاک روى قبر بپاشد.
✅چه زمانی را برای گذر بر قبور عزیزان انتخاب کنیم؟
ازحضرت صادق (ع) روایت شده که فرمودند:
"اگرمردگان را،پیش ازطلوع آفتاب زیارت کنید میشنوندوجواب شمارا میدهند و اگر بعدازطلوع آفتاب زیارت کنید میشنوند،ولی جواب نمیدهند."
✅ چرا زیارت ؟
مستحضرید که برخی فرقه های اهل سنت با زیارت اهل قبور به شدت مخالف هستند!
اما زیارت قبور عزیزان را ما از دستورات موکد دینی میدانیم.
بسیاری از عالمان مانندفیض کاشانی؛ زیارت قبور رفتگان را ، "تذکر" دانسته که آدمی را نسبت به مرگ و قیامت متذکر میسازد.
اما غیراز تذکر؛
کنار مزار رفتن ؛اداء حقوق است.
باطلب مغفرت وقرائت قرآن ودعا و زیارتنامه معصومین ازطرف آن میت، به درجات او افزوده،وخوشحال میشود.(کافی۳ /۲۹۱)
وفائده دیگردر"استجابت دعا"ست که خصوصا در حدیث است است که ؛دعا کنارقبرپدر مستجاب است .(کافی۲۳۰/۳)
🔶موضوع:ارتباط باارواح بوسیله "خیرات"
✅در عین اینکه خصوصیات عالم مثال برای ما روشن نیست ، اما با توجه به گزارش انبیاء و اولیاء میتوانیم به این باور دست پیدا کنیم که ارتباط با ارواح بوسیله خیرات قابل تصور واقعی است و یک توهم نیست .
ما میتوانیم در شرائط برزخی یک نفر دخالت داشته باشیم ، یعنی ؛ میتوانیم شخصی در بهشت باشد و ما با اعمال و خیرات بر درجات بیافزائیم و یا شخصی را از جهنم ،آزادیاحداقل باعث تخفیف عذاب او شویم . و این مهم فقط میتواند در اثر کارهای خیر ما برای اموات باشد.
✅خیراتی که از دنیا روانه برزخ میشود و به ارواح واصل میشود دوگونه است؛
خیراتی که خود شخص در دنیا که بوده برای خود اموری را قرار داده تا پس از مرگ از آنها بهرمند باشد ، مانند موقوفاتی را لحاظ نموده و یا مسجد و یا مدرسه و یا مکان عام المنفعه ای را ساخته و یا فرزند صالحی از خود بجای گذاشته و یا کتابی نوشته و.. که همین مفاددر حدیثی که شیعه و سنی از پیامبر رحمت است:
"إذا مات ابن آدم انقطع عمله إلا من ثلاث:صدقةجارية،أوعلم ينتفع به،أو ولدصالح يدعوله".
وقسم دیگرخیراتی که مابرای آنان انجام میدهیم.
✅این احادیث رابانگاه دقیق ملاحظه کنید:
🔺حضرت عیسی از قبرستانی عبور می کرد دید مردی را در جهنم برزخی گرفتار است. سال دیگر از همان جا عبور کرد و دید که عذاب از او برداشته شده ومتنعم به نعمت های برزخی است. سوال کرد جریان چیست؟ خطاب آمد که این شخص پسری داشت در طول سال گذشته پسرش به حد رشد رسید و دو کار خوب انجام داد؛یکی اینکه جاده ای را اصلاح کرد.دوم اینکه یتیمی را تحت سرپرستی خود گرفت. پدر به خاطر کارهای پسر از زندان برزخ نجات پیدا کرد و بهشتی شد.
🔺در بیان امام صادق(ع) آمده ؛ بر فرض شخصی در یک مخمصه شدید و یک حالت خفقان ودر یک فضای بسته و بسیار گرم بطوری که در حال خفه شدن هست قرار گرفته!اما یک روزنه ای باز میشودو یک نسیم خنک و دلنوازی به این شخص می خورد. امام بعد فرمودند: کاری که شما برای اموات انجام می دهید این خاصیت را دارد. یعنی در آن حالت خفقانی که در جهنم برزخی دارند نسیم روح افزائی از قرآنی که خوانده شده به متوفی در عالم برزخ می رسد.
🔺امام صادق(ع) فرمود:
" چه بسا میّتی در تنگی باشد و حق تعالی به او وسعت دهد و آن سختی را از او بردارد ، پس به او گفته میشود ؛این فرح که تو را روی داد به سبب نمازی است که فلان برادر مؤمن به نیت شما انجام داد است.(فقیه ۲۷/۱)
🔺پیامبر اکرم(ص):
"اموات رافراموش نکنید آنان منتظر احسان شماهستند- لاتنسوا موتاکم .. یرجون احسانکم.."
✅بایددراحسان به نیازمندان رعایت احترام آنان بشود.
ازشیخ آقابزرگ تهرانی منقول است که مادرش به نیت مادرخودمقداری غذادر تاس حمام ریخته و به نیازمندی داده!شب مادرراخواب میبیندوگله میکندکه پیش اموات دیگر خجالت کشیدم .
✅در اینکه چه عملی ترجیح دارد وتاثیر در شادی روح آنان دارد،نمیتوان قاطعانه موردی را معرفی نمود.
اما اموری که اموات در زمان حیاتشان به آن علاقمند بوده اند و یا اموری که مورد نیازجامعه مسلمین ویایک خانواده ای باشد،میتواندتاثیربیشتری درروح عزیز سفرکرده داشته باشد.
و خلاصه بهتراست روح آن از انواع خیرات از نماز وصدقه ، تا زیارت و صله رحم ، و اطعام مومنین ، بهرمندسازیم.
✅ و صدالبته خود کسی که آن عمل خیر را انجام میدهد هم از آن عمل خیر بهرمند است.
در حدیث امام صادق (ع) آمده :
"نماز و روزه و حج و صدقه و خیرات و دعای شما به ارواح میرسد ، و اجر آن برای شما و آن میت نوشته میشود ؛ - یدخل علی المیت فی قبره الصلاه و الصوم والحج والصدقه و البر و الدعا و یکتب اجره للذی یفعله و للمیت." (فقیه۳۷/۱)
راز مطلب اینجاست که گرچه "نیت" نقش اساسی دارد و وقتی شخصی نیت کرده که خیری به میتی برسد خواهد رسید ،اما بر اساس قاعده "جدانبودن عمل از عامل" ؛ خود شخص انجام دهنده هم منتفع شده و ماجور است.
✅سوال مهم و دقیقی مطرح است ؛ خیرات و بلکه ثواب ها در برزخ به تدریج به ارواح میرسد ، در حالیکه برزخ تدریج بردار نیست؟
علامه طباطبایی بر این پاسخ همت گمارده که اموات علم دارند که به تدریج ثوابها به آنان میرسد و این علم آنان دفعی است و تدریجی نیست و با برزخ سنخیت دارد .
اما به ذهن صاحب این قلم میرسد که تدریجی بودن در برزخ مانع عقلی ندارد چون برزخ گرچه مادی نیست اما خالی از احکام ماده مانند تدریج نیست ، و چه بسا در آنجا "تمثلِ تدریج" هم برای به تدریج رسیدن ثوابها کفایت کند.
✅ یادمان باشد ؛ به طور كلي اطلاع از امور برزخ براي كسی غير از انبيا و اوليا (ع) ميسور نيست.
و این اختفاء امورِ برزخیان اسراری دارد که از آن جمله این است که خدای ستار العيوب اجازه نمیدهد كه از اسرار بندگان او را کسی آگاه شود.(فصوص الحکم)
ادامه دارد...
🔶موضوع: حضور اموات در رؤیاهای ما
✅"رؤیا" که مشاهدات در عالَم خواب است ، مانند "مرگ" ؛ یک ارتباط تایید شده با عالَم واقعیات است.
قرآن ؛ خواب هایی مانند خواب یعقوب ، یوسف ، ابراهیم و پیامبر اسلام را تعریف و سپس تایید کرده.
✅رسول خدا (ص) فرمود:
"رؤيا سه گونه است:
رؤيايى كه شيطان آن را صحنه سازى مى كند تاانسان اندوهناشود.
رؤيايى كه در حقيقت يادآورى و مجسم شدن گفتگوهايى است كه آدمى در بيدارى با دل خود دارد.
وقسم سوم؛رؤيايى كه خود جزئى است از چهل و شش جزء نبوت میباشد."
✅ خواب دیدن های درست و به اصطلاح "رؤیای صادقانه" به سادگی بدست نمی آید .
برای خواب دیدن های خوب و منطبق با واقعیت باید در اموری که باعث میشود روح ، آزاد باشد همت گماشت.
چون پر مشغله بودن روزهای ما انسان باعث پریشانی افکارمان میشود و از خواب خوب محروم میشویم.
✅البته برای خواب دیدن راهکارهایی در کتابهای دعا آمده که ممکن است عمومیت نداشته باشد و مربوط به از اشخاص باشد ، اما امتحان آن هم بی ضرر است .
شیخ عباس قمی در "مفاتیح" از کفعمی و فیض کاشانی نقل نموده:
«دیدم در بعضی کتابهای علماءشیعه که هر کسی خواسته باشد در خواب، یکی از پیامبران (ع) و امامان (ع) را یا یکی از نزدیکان و والدین خود را ببیند، سوره‌های "شمس، لیل، قدر، کافرون، اخلاص وفلق و ناس" را بخواند، سپس "صد مرتبه سوره توحید" بخواند، سپس "صد مرتبه صلوات"بفرستد، آنگاه با وضو و به جانب راست بخوابد، انشاءالله خواهد دید هر که را اراده کرده باشد و با او تکلّم خواهد کرد.»
✅رؤیاهای راست و درست درگرو راستی و درستی خودِ خواب بینده است.
حدیث : «در بين مؤمنين هر کس راستگوتر باشد رؤيايش صادقتر است ؛أَصْدَقُهُمْ رُؤْيَا أَصْدَقُهُمْ حَدِيثا»(بحار ۱۷۲/۵۸)
✅ تبلیغ های توهم زا از خواب های آنچنانی ! نباید ما را محروم از رویای صادقه کند.
آیت الله شیخ مرتضی حائری اراده جدی داشت که تابستان ها به زیارت امام رضا(ع) مشرف شود.
بعداز رحلتش مرحوم آیت الله نجفی مرعشی او را در خواب دید و ایشان گفته بود در همان اوائل ورود به برزخ ، امام رضا (ع) به دیدنم آمد و فرمود : هفتاد بار به زیارت من آمدی ، من هم به بازدیدمی آیم ، ۶۹ باردیگر خواهم آمد.
✅البته نباید انتظارداشته باشیم درخواب ، ارواح اموات ،اسرار آن عالَم را بازگوکنند.
اما دیدن آنان و مختصری آگاهی از شرائط برزخ ، امکان پذیر است.
✅و نیز ، نباید انتظار داشته باشیم هروقت اراده کردیم آنان را بتوانیم در عالَم‌رؤيای مان ببینیم.
حضور آنان همانگونه که بستگی به آمادگی روحی ما دارد که در سطور بالا از آن سخن گفتیم ، بستگی به عدم مشغولیت و به تعبیری به رها بودن ارواح نیز دارد.
ممکن است کسی از همه راههای ممکن برای خواب دیدن ، اقدام کند ولی نتواند روح عزیز مورد نظرش را در خواب ببیند چرا که ممکن است روح آن میت مورد نظر،چه بسا درمشغولیت خاصی به سر میبرد و "حضوررؤيائی" برايش امکان پذیر نباشد.
✅وقتی عالَم طبیعت پر از اسرار است، قطعاعوالم غیب که از آنجمله؛عالم برزخ باشد،دارای اسراری است که ذره ای ازآن برای ما منکشف نشده!
🔵مهم بررسی علمی "رؤیا" از زاویه سخنان عالمان و حکیمان است؛
✅ازدیدگاه ابن سینا؛قوه متخیله آدمی در حالت خواب،به عالم قدس متصل میشود و از طریق حس مشترک به کشف و الهام نائل می گردد.
ملاصدرا نیز همین نظر ابن سینا را دارد ولی قائل به این است که شخص برای متّحد شدن با عقل فعال باید به مقام و مرتبه جامعیت در نشآت سه گانه عقلی، نفسی و حسی رسیده باشد.
✅صدرالمتالهین راز و رمز خواب دیدن و چگونگی تقسیم رؤیا به صادق و کاذب را اینگونه ترسیم نموده؛
حواس ظاهری انسان وقتی از كارطبیعی خود فارغ شود و مشغول به تدبير امور عادی نباشد، متصل به جواهر روحانيه علويه مى گردد.
"جواهر روحانیه" نشئه ای است با توجه به ارتباط با لوح محفوظ ، صُور تمام وقايع و حوادث زمانى درآن منقوش است.واتصال به آن ؛ یا بشکل مستقيم است ویا متصل به قواى منطبعه در برازخ علويه شود كه در آنها صور شخصيات ماديه منتقش است.
این اتصال بی واسطه با جواهرعلویه و یا با واسطه قوای منطبعه باعث دریافت حوادث و وقايع خواهد شد.
واین "راز ورمز رؤيا" است.
اموری که از جواهر روحانيه،بدون دخالت متخيله و جرح و تعديل در آنها در قوت حافظه باقى بمانند و در حال يقظه و بيدارى انسان متذكر آنها باشد، "رؤيا صادق" است.
امااگر قوت متخيله غالب باشد و صفاى روح كمتر باشد ، ممكن است "رؤيا كاذب" باشد.
ادامه 👇👇
صفحه ۲)
ادامه مقاله 👇👇
✅ حکیم فیض کاشانی گوید: در رؤیاها اموری دخالت دارند که بستگی به حال خود خواب بیننده دارد ، باورها و دریافت ها و رفتار و افکار و خُلق و خوی خواب ببینده در رؤیای ش بسیار دخالت دارد و حتا غذایی که خورده میتواند در رؤیا خوب و یا بد تاثیر گذار باشد.(محجةالبيضاء ۳۱۷/٨)
✅علامه طباطبائی گوید:
اول روح ، حوادث و علل آن را در عالم مثال مشاهده میکند و بعد آنچه مشاهد نموده به عالم خواب می آورد و همان ها را بشکل و سخنی متمثل میکند.
✅استاد مان علامه حسن زاده آملی در درس عرفان میفرمودند:
رؤیا داشتن (خواب دیدن) از تجلیات اسم "المصور" است که یکی از نام های خداست بمعنای "صورت دادن و صورت گری نمودن" .
پس اگر چنین است ، حالات ما و اخلاق ما و ارتباط ما با عوالم دیگر صورت گری میشود و به ما نشان داده میشود.
و راه؛ ارتباط با خدا و افاضه این اسم بر نفس آدمی است.
✅نکته پایانی؛
ما با دو باطن که همان "عالم مثال" باشد در ارتباطیم.
یعنی عالَم "مثال متصل" ؛ که در صقع ذات ماست ، و عالَم "مثال منفصل" که جهانی بزرگ و بیرون از ذات و حقیقت ما میباشد.
براین اساس ؛ "رؤیا" هم بدین دو بخش تقسیم میشود.
رؤیا ؛ گاه ، مشاهدات باطنی خود ما در خود ماست .
و گاهی ، مشاهدات ما از جهان بیرون از ماست .
و قسم دوم است که بسیار پر ارزش است و سخت بدست می آید.
آگاهی به جوانب این "معارف عمیق معرفتی" ، فرصت مطالعاتی و کلاس متفاوتی را می طلبد که در این مختصر نمیگنجد.
ادامه دارد...
🔶موضوع: ارتباط با ارواح اموات در نهان خویشتن
✅مقدمه مهم؛
انسان همین ظاهرجسمانی و جرمانی نیست ، بلکه دارای یک باطنی است که حیوانیت و یا فرشته بودن در نهان او تعبیه شده .
اگر آدمی از محدوده حیوانیت به در آید و گرفتار شهوات و غضبهای آلوده نباشد ،میتواند به در وجود خود ، حقائقی را بیابد.
یکی از آن حقائق مهم ؛ ارتباط با ارواح است در "نهان خویش".
ما با روح مان میتوانیم با جهانی غیر از آنچه بنام طبیعت و دنیا در ارتباطیم ، ارتباط پیدا کنیم و آن جهان غیب است که کمترین نمونه آن "رؤیا" است که در شماره قبل به توصیف آن پرداختیم.
اما در این جا سخن از "ارتباط نهانی" با ارواح است بشکلی که انسان در همین دنیای روزمره خود وجود عزیزی را که از دست داده ، حس کند ، و این ، شدنی است.
✅و این ارتباط درونی با باطن و روح آن عزیزان ؛ مملو از راز ورمز است . شاید ما بتوانیم به برکاتی از آن دست پیدا کنیم و حتی بوسیله و یا راهنمایی روح عزیز از دست رفته به امور مثبتی در زندگی برسیم ، اما دریافت اینکه حقیقت مطلب چه بوده و چه میباشد ؟ چه بسا امکان پذیر نباشد.
✅ از نمونه های روشنی که در این باب برای اکثر ما پیش آمده این است که گاهی ما در بیداری و هوشیاری ، یکباره عزیزی را که مدتهاست از دست داده ایم میبینیم وحتی جلو میرویم که او را در آغوش بکشیم ! و نوعِ چنین مشاهداتی را ما در بهترین حالات معنوی دعا و زیارت ها و خصوصا حرم اهلبیت علیهم السلام داریم .
اگرچه ممکن است بخشی از این رؤیت ها از "تجسم خیالات" باشد ، اما انکار اصلِ آن هم نمیتواند روا باشد.
✅از این رؤیت های یکباره که برای خیلی از ما پیش آمده ، بالاتر ؛ رؤیت از ناحیه ی "چشم برزخی" است .
چشم برزخی از آنِ کسانی است که به صفای ناب روح انسانی رسیده اند.
باز شدن "چشم برزخی" در واقع از سنخ "مکاشفه وشهود" است و رسیدن به آن مراتب ، بسیار کار میبرد و حد اقل آن این است که طهارت کامل چشم ظاهری و نیات باطنی را میطلبد.
صدرالمتالهین درمفاتیح الغیب مینویسد: «شهود و مکاشفه نوری است که بعد از پاک کردن قلب از تمام زنگارها و صفات ناپسندِ قلبی؛ ظاهر میشود.»
این بحث مفصلی است که فرصت دیگری را میطلبد.
اکنون سخن در این است که با چه راه کاری میتوان از نهان خود با برخی ارواح عزیزان سفرکرده ارتباطاتی داشته باشیم.
✅شیخ بزرگوار ما در معرفت الله ، در محضر درس "صُحُف عرفانیه" نقل میفرمود:
بعدازرحلت علامه طباطبائی بسیار دلتنگ شان بودم و در خلوتی از شبی دیدم ایشان به منزل ما وارد شدند و نشستند و جملات فرمودند و از آن جمله مرا بشارت دادند که نیکو سیرت و نیکو صورت و نیکو سریرت هستم و... بعد تشریف بردند.
این نمونه ای از ارتباط نهانی با عزیزات سفرکرده است.
✅مهمترین دلیل وجودی بر این دیدارها خود قرآن است که میفرماید؛ بر چشم ها پرده آویخته شده و روزی که پرده کنار رود چشم ها با تیزبینی حقائق آن عالَم را میبیند.
در آیه ۲۲ سوره ق فرمود:
«تو از این صحنه غافل بودی و ما پرده را از چشم تو کنار زدیم و امروز چشمت کاملًا تیزبین است - ؛
لَقَدْ کُنْتَ فی غَفْلَةٍ مِنْ هذا فَکَشَفْنا عَنْکَ غِطاءَکَ فَبَصَرُکَ الْیَوْمَ حَدیدٌ».
✅ این سنخ ارتباطات و تمثلات ؛ به یک زمینه آماده نیاز دارد و زمینه آماده از یک روح خالی از هرگونه پریشانی امکان پذیر است.
روح و روحیات ما آدمیان وقتی گرفتار تشتّت و پریشانی شود از ارتباط با هم نوعان سفرکرده خود محروم میشود.
✅"گناه" باعث پریشانی است ، و حتی "نیت گناه" ، و بلکه "تصور گناه" .
هر چیزی از جنسِ گناه ؛ روح انسان از آن درخشندگی و جلاء می اندازد و دیگر صورتی در آن منعکس نمیشود.
به این حدیث ناب توجه کنید؛
امام صادق (ع)فرمود:
"حواریون کنار حضرت عیسی جمع شدند و عرض کردند: ای آموزگار نیکی؛ ما را هدایت و رشد معنوی فرما .
حضرت عیسی فرمود:
موسای پیامبر به شما گفت؛ "گناه" نكنيد. و من به شما امر میکنم ؛ "فکرگناه" را هم نکنید، چه رسد به عمل به آن گناه، زيرا فكر گناه ، مانند روشن کردن آتش در خانه وساختمان زيباست که گرچه آن آتش خانه را نمیسوزاند اما دودهاى تيره آن آتش؛ زيبائيهاى آن خانه را تیره و سیاه مي كند." ؛ - اجْتَمَعَ الْحَوَارِيُّونَ إِلَى عيسى ع فَقَالُوا لَهُ يَا مُعَلِّمَ الْخَيْرِ أَرْشِدْنَا ؟ ... فَإِنَّ مَنْ حَدَّثَ نَفْسَهُ بِالزِّنَا كَانَ كَمَنْ أَوْقَدَ فِي بَيْتٍ مُزَوَّقٍ فَأَفْسَدَ التَّزَاوِيقَ الدُّخَانُ وَ إِنْ لَمْ يَحْتَرِقِ الْبَيْتُ.. (کافی۲۴۱/۵)
پس "فكر گناه" خواه ناخواه در قلب آدمی تيرگى ايجاد میکند و به صفا و پاكى دل آنها ضربه مي زند گرچه آن شخص مرتكب آن گناه هم ، نشوند.
ادامه در صفحه بعد 👇👇
صفحه ۲)
✅ برای ارتباط نهانی با ارواح عالیه ؛ بعد از دوری از گناه که روح را پریشان میکند،باید "روح" رابه "صبر" جلاء داد.
✅صبر؛دوگوهرناب رانصیب آدمِ خویشتندارمیکند:
براساس قرآن باعث؛"هدایت های باطنی وغیبی" میشودکه قرآن فرمود:
"أُولٰئِكَ هُمُ المُهتَدونَ"(بقره/۱۵۷)
وبراساس نهج البلاغه باعث؛ "دریافتِ حقائقِ ملکوتی" میشودکه فرمود:
"خویشتن داری زمینه ای را درآدمی میآفریندکه باعث دریافت حقائق میشود؛ - فان الصابرین علی نزول الحقائق" (نهج،خ/۱۲۴)
درتعبیر دیگری امام علی(ع)، مواجه شدن با بلایا و خویشتن داری را "فتح باب فضل" معرفی نموده است:
"خداوندبندگان خودراباانواع سختی‌ها می‌آزماید و با مشکلات زیاد به عبادت می‌خواند و به اقسام گرفتاری‌ها مبتلا میکند ... و درهای فضل و رحمتش را بر روی‌شان بگشاید؛ - یختبر عباده بانواع الشدائد .. لیجعل ذلک ابوابا فتحا الی فضله (نهج،خ/۱۹۲)
خود حضرت امیر (ع) که بیشترین حقائق غیبی را از خدا دریافت نموده ، و قلبش به انواع فضل الهی فتح گشته است.
✅امیرالمومنین یکی ازچهره های بی بدیل صبروخویشتن داری است. مصائبی که اودرمدت عمرشریفش،خصوصا سی سال بعداز رحلت پیامبر اسلام(ص) دید، نه تنها کسی ندیده، بلکه یک امت هم ندیده است!
امام علی در فقدان مصیبت فاطمه قرار گرفت و آن مصیبت چنان سنگین و طاقت فرسابود که خودش از کم شدن صبرش نگران است ! و در خطاب به رسول الله بعد از دفن فاطمه زهرا (س) عرضه داشت : "قَلَّ يَا رَسُولَ اللَّهِ عَنْ صَفِيَّتِكَ صَبْرِي، وَ ضَعُفَ عَنْ سَيِّدَةِ النِّسَاءِ تَجَلُّدِي"! (نهج،خ/۲۰۲)
و البته درمورد رحلت پیامبر که از این بالاتر را عرضه داشت که ؛ "اگر امر به صبر نفرموده بودی ، امکان آرامش وجود نداشت ؛ - وَ لَوْلا أَنَّكَ أَمَرْتَ بِالصَّبْرِ وَ نَهَيْتَ عَنِ الْجَزَعِ لَأَنْفَدْنا عَلَيْكَ ماءَ الشُّؤُونِ، وَ لَكانَ الدَّاءُ مُماطِلًا"(نهج،خ/۲۲۶)
در جای دیگری همین مضمون را با عبارت دیگری در خطاب با پیامبر (ص) تقدیم داشت که ؛ " صبر در همه جا زیباست اما در فقدان شما طاقت صبر هم طاق میشود ؛ - ان الصبر لجمیل الا عنک و ان الجزع لقبیح.. " (نهج ،ق/۲۹۲)
✅ دستور مهم و لطیفی ائمه اطهار (ع) در مورد "صبر" دارند که میفرمایند :
صبر را به عنوان "وطن" خود انتخاب کنید ؛ "وطنوا انفسکم علی الصبر" ، تعبیر "توطّن" یعنی انتخاب وطن دائمی ، بسیار لطیف است .
✅ اگر بخواهیم به آن مراتب بالا و دریافت فیوضات الهیه ، بار یابیم ؛ باید با دید واضح تری به حقائق عالَم هستی نگاه کنیم .
دید عمیق را امیرالمومنین تعلیم نمود که :
روزگاران آدمی دو گونه است روزی به خوبی و شادی و منفعت است و روزی بالعکس ، باید در روزگاران نیکو رخ ، سرمایه ها را در معرض بطالت قرار نداد و در روزگاران سخت رخ ، خویشتن دار بود ، - الدَّهرُ یَومانِ یَومٌ لَکَ وَ یَومٌ عَلَیکَ فَاذا کانَ لَکَ فَلا تَبطَر وَ إذا کانَ عَلَیکَ فَاصبِر .(نهج ق/ ۳۹۶)
✅آری ؛ مردانِ خدا ، در کشمش های دنیا و مصائب ، بی تفاوت نیستند ، بلکه صابرند؛ که اگر آدمی صبررا انتخاب نکند باید راه ورسم ابلهان را انتخاب کنند که فراموشی است:"ان صبر صبر الاحرار والّاسلا سُلوالاغمار.(نهج ق/۴۱۳)
✅ برای مواجه ما مرگ که مهم ترین "خاستگاه صبر" است ، امیرالمومنین چنین آموزش میدهد که باید چنین تصور نمود ؛
به گروهى ازبازماندگان كسى كه از دنيا رفته بود اينگونه تسليت گفت:
"اين مرگ نه آغازش از شما بوده و نه به شما پايان خواهد يافت. اين دوست شما سابقآ هم گاهى مسافرت مى رفت اكنون نيز تصور كنيد به سفرى رفته است. اگر او از سفر بازگرددشما به سوى او خواهيد رفت ؛ - وعَزَّى قَوْماً عَنْ مَيت ماتَ لَهُم إِنَّ هذا الاَْمر لَيْس لَكُمْ بَدَأَ، وَلاَ إِلَيْكُمُ انْتَهَى، وَقَدْ كَانَ صَاحِبُكم هذَا يُسَافِر فَعدوهُ فِي بَعْضِ أَسفَارِه، فَإِن قَدِمَ عَلَيْكُمْ وإلا قَدِمتُم عَليه"(نهج،ق/۳۵۷)
✅ درتفکرتوحیدیِ امیرالمومنین (ع) بلایاومریضی هاومرگها جزو زندگی بشر،و مسیر کمال است وجدا شدن از آن امکان پذیر نیست واصلا آدمی برای دنیای راحت و بی همّ و غم خلق نشده ؛ - لَسنا لِلدنیا خُلقنا ولا بالسعی فیها أُمرنا، و إنمَا وُضعنا فیها لِنبتلی بها
(نهج،نامه۵۵)
✅ نگاه زیبا درمورد خداو مالکیت او و داشته های خود؛باید از نهج البلاغه آموخت که درتفسیرجمله "لاحول ولاقوه الابالله" فرمود:
"مادربرابرخدا، مالک چیزی نیستیم،اگراو چیزی را دراختیارما گذاردنسبت به آن مسئولیت داریم و هر زمان طبق اراده اش بگیرد از ما مسئولیتی نخواسته ؛ - فمتی ملکنا ماهواملک به منا کلفنا،ومتی اخذه منا وضع تکلیفه عنا.(نهج،ق/۴۰۴)
✅ تردیدی نیست که صابران و خویشتن داران به جایگزین آنچه ازدست داده اند، خواهندرسید؛ "ان تصبر ففی الله من کل مصیبه خلف."(نهج،ق/۲۹۱)
ادامه دارد..
🔶موضوع: ارتباط اموات از برزخ با دنیا
✅روح آدمی بعد از جدا شدن از بدن با دنیا قطع ارتباط نمی کند و می تواند به دنیا مراجعه نموده و از آنچه در آن می گذرد باخبر شود و این امر تنها مختص به ارواح مومنین نیست، و ارواح کافر و اهل عصیان نیز می توانند به دنیا مراجعت کنند .
✅حکیم سبزواری در کتاب تعلیقات بر شواهد ربوبیه گوید :
واقعیت این است که دنیا ؛ "عالَم خواب" است ؛ برزخ ؛"عالَم بیداری" است. چقدر در دنیا ما گرفتار ندیدن ها و نشیدندن ها هستیم بگونه ای که با کوچکترین حاجبی از شنیدن و دیدن محروم میشویم ، اما در برزخ همه چیز در شفافیت است .
🔵 تشریح ارتباط آنان از برزخ با ما دردنیا
✅امام صادق (ع) میفرماید:
"روز جمعه و عید فطر و قربان که میشود، خداوند به "رضوان" نگهبان و مأمور بهشت دستور میدهد که در میدان بهشت برزخی به ارواح مؤمنان اعلام نماید که خداوند به شما اجازه داد که جمعه را به زیارت خانواده و دوستان که در دنیا هستند برود..."
".. بعد خداوند به دستور میدهد برای هر فردی شتری از شترهای بهشتی آماده کنند در حالی که این شتر از زبرجد سبز پوشیده شده و نیز به پارچه‌های بهشتی تزئین شده، اهل آسمان‌ها و فرشتگان از آنها استقبال میکنند، بعد از آن ارواح از آسمان با استقبال پایین می‌آیند در وادی السلام پشت کوفه فرود می‌آیند و در شهرهای شان پخش میشوند تا کسانی را که در دنیا با آنها بودند، زیارت کنند.
فرشتگانی همراه ارواح هستند میکنند تا اگر ارواح مؤمنان با چیزهایی برخورد کردند که باعث ناراحتی شان میشود، مانع ازتوجه ارواح به آنان شوند..
و بعد به طرف منازل خود رفتند آنجا را روح میت میبیند.
بعد از آنکه ارواح مؤمنان اقوام و بستگان و دوستان را درروز جمعه، فطر و قربان دیدند، جبرئیل به آنها اعلام میکند که به خانه‌ها و محل‌های بهشتی خود در عالم برزخ برگردید، آنها نیز برمی‌گردند . ؛ اذا کانَ یومَ الجُمعةِ و یوما العِیدَینِ امَرَ اللهُ رضوان...."
(بحار؛ج۶ص۲۹۲ازکتاب زیدنرسی)
🔺در این حدیث نکات مهم معرفتی نهفته است ؛
📌یکم : ارتباطات زمان مند و مشخص است. و جمعه و دو عید فطر و قربان نمونه ای از آن است.
📌 دوم :ارواح با احترام و همراهی فرشتگان به جمع ما می آیند.
📌سوم : فرشتگانی ماموریت اکرام و احترام ارواح مومنین را دارند.
📌چهارم : فرشتگانی هستند که با ایجاد پرده ای بر دیدگان اموات ، اجازه نمیدهند آنان وقائعی از دنیا و زندگی گذشته شان ببینند که افسرده شوند.
📌پنجم : این احکام مهم معرفتی از آنِ دسته از ارواح میشود که مراحل برزخ را طی کرده در بهشت بررخی اقامت نموده اند.
از پیامبر(ص) و امام صادق (ع) نقل شده که فرمودند:
"قبر؛ یا گلستانی از بهشت است و یا چاله ای از آتش جهنم - القبر روضة من ریاض الجنة او حفرة من حفر النيران"(بحار ۲۰۵/۶ و جامع ترمذی از اهل سنت ؛حدیث۲۴۹۶)
ادامه در صفحه بعد 👇👇
صفحه ۲)
✅ امکان آگاهی ارواح از دنیا و شرائط ما بسیار سهل تر و آسان تر است از ارتباطِ امروز ما با یکدیگر در دنیا هستیم.
چراکه ما گرفتار "ماده" و حجاب آن هستیم و باید زمان و زمین و مسافت را طی کنیم حتی بوسیله استفاده از سریع ترین وسائل امروزی ، تا از ملاقات با یکدیگر بهرمند شویم.
ولی کسانی که از پشت بام این عالّم ، اینجا را می بینند چنین حاجب و مانعی را ندارند.
مرحوم حکیم فیض کاشانی مینویسد ؛ "روح پس از سفر از این جهان به نشئه برزخی ، درک و آگاهی اش بصورت مستقیم است و نیازی به ابزار و وسیله ای ندارد - الروح تعلم الاشیاء بنفسها من دون آلة". (محجةالبيضاء ٢٩٤/٨)
در نگاه عمیق حکیمانه می توان با اطمینان گفت : این "ادراک و آگاهی" با موت تعطیل نمیشود و حتی برای برخی که محدودیت به مشغله ای در نشئه بررخ ندارند ، قوی تر است .
🔵 مقدار و تعداد برقراری ارتباط آنان با ما چگونه است؟
این که روح چه مقدار می تواند به دنیا برگردد و به زیارت اقوام و خویشان خود برود روایات زیادی بصورت راز و رمز گونه ، موجود است .
امام صادق (ع) می فرمایند:
"برخی از ارواح هر جمعه و برخی دیگر به میزان اعمالشان، میتوانند از دنیا و خانواده شان مطلع و آگاه شوند. - منهم من یزور کل جمعه و منهم من یزور علی قدر عمله". (کافی ۲۳۰/۳)
و روشن تر در بیان امام کاظم (ع) آمده که فرمود:
"ارواح بنا بر منزلت و جایگاه خود در هر جمعه یا در هر ماه و یا در هر سال میتواند به دنیا برگردند."(کافی۲۳۰/۳)
و درحدیث دیگری امام هفتم فرمود:
"ارواح به مقدار فضائلشان به زیارت اهل خود می آیند، برخی هر روز، بعضی هر دو روز یا هر سه روز، و کسیکه منزلت وی خیلی کم است، هر جمعه یک بار. - علی قدر فضائلهم‌منهم من یزور فی کل یوم .. (کافی ۲۳۱/۳)
🔺نتیجه آنکه ؛ ارواح باتوجه به اعمال و فضائل شان میتوانند به دنیا سفر بررخی داشته باشند ؛ بدین شکل برخی سالی یکبار ، و برخی از ارواح ماهی یکبار ، و برخی دیگر هفته ای یکبار ، و بعضی هم روزی یک بار خانواده شان را ملاقات میکنند.
این تفاوت در زمان و دفعات بستگی به توسعه روحی آنان و عدم مشغله شان در برزخ دارد.
هرچقدر آدمی در اینجا دارای روح و روان آراسته و بازی باشد و از تنگناهایی مانند کینه و حسد و تعلق به دنیا رها شده باشد و دارای "شرح صدر" باشد ؛ در آنجا نیز ، دارای "فسحت روح " یعنی و رهایی خواهد بود .
✅ حسرت اهل معصیت از عدم دیدار خانواده شان است . قطعا این ، خود یک عذاب روحی برای آنان است.
امام صادق (ع) فرمود: «هیچ مؤمن و کافری نیست که در هنگام ظهر نزد خانواده‌ی خویش حاضر نگردد. وقتی مؤمن خانواده‌اش را در حال انجام اعمال صالح میبیند، خداوند را حمد گوید و وقتی کافر خانواده‌ی خویش را در حال انجام اعمال صالح ببیند، بر آنان غبطه میخورد -
مَا مِنْ مُؤْمِنٍ وَ لاَ كَافِرٍ إِلاَّ وَ هُوَ يَأْتِي أَهْلَهُ عِنْدَ زَوَالِ اَلشَّمْسِ فَإِذَا رَأَى أَهْلَهُ يَعْمَلُونَ بِالصَّالِحَاتِ حَمِدَ اَللَّهَ عَلَى ذَلِكَ وَ إِذَا رَأَى اَلْكَافِرُ أَهْلَهُ يَعْمَلُونَ بِالصَّالِحَاتِ كَانَتْ عَلَيْهِ حَسْرَةً.» (کافی۲۳۰/۳)
علت چنین ناراحتی برای اهل معصیت روشن است ؛ آنانیکه تا وقتی در قید حیات هستند اهل معصیت اند و رحمی به زن و بچه خود نمیکنند و یا لقمه نامشروع و یا سخن آزار دهنده و یا رفتار زشت با اهل خانه خود دارند ، و در واقع مانند غریبه ها با زن و شوهر و فرزند خود رفتار میکنند ، در عالَم برزخ هم همین "غریبه بودن" ادامه پیدا میکند و آن آزارها به شکل دیگری برایشان ادامه مییابد که حداقل آن ؛ محرومیت از دیدار خانواده و خوش بودن به خوشی آنان میباشد.
🔵دستور به زنده نگه داشتن خاطرات عزیزان سفر کرده
حدیثی از امام کاظم(ع) داریم که نشان از توصیه به حفظ خاطرات و ادامه علائق و عواطف نسبت به عزیزان سفر کرده است .
امام باقر (ع) به فرزندش وصیت نمود بعد از ارتحالش ، شبها ؛چراغی در اطاق شخصی پدر روشن نماید. و امام صادق(ع) هم همین سفارش را به فرزندش امام کاظم (ع) نمود و امام هفتم تا قبل از اینکه به بغداد و عراق رود این کار را انجام میداد. -
لما قبض أبو جعفر (ع) أمر أبو عبد الله (ع) بالسراج في البيت الذي كان يسكنه حتى قبض أبو عبد الله (ع) ثم أمر أبو الحسن (ع) بمثل ذلك في بيت أبي عبد الله (ع) حتى أخرج به إلى العراق ثم لا أدرى ما كان."
(کافی۲۵۱/۳ و فقیه ۱۶۰/۱)
این حدیث نشانه ای از وجود ارتباط ارواح سعیده با اهل منزل شان است که چراغ خانه و یا اطاق آنان روشن بماند ،که کمترین آن ؛ توصیه به یادآوری و سهیم کردن آنان در خیرات ، و خلاصه هرچیزی که باعث احترام آن شده و تکریم روح شان باشد.
ادامه دارد...
🔶موضوع:آنان از ما چه توقع و انتظاری دارند؟
✅ ۱) ارواح زنده اند؛
با توجه مطالب تقدیم شده در بخش های قبلی ؛ ارواح اموات ، زنده هستند و دارای علم و درک میباشند و البته حیاتشان دارای شرائط خاص خود آن عالَم میباشد.
در نتیجه آنان توقعاتی از ما زندگان دارند که چه بسا اگر حقی مانند حق پدر و مادر بر ما داشته باشند و به آن بی توجهی شود، فرزند را "عاق" میکنند ! و در صورتی رابطه ما با آنان رابطه قوم و خویشی و دوستی باشد و توقعاتشان انجام نشود ، ناامید میشوند!
✅ ۲) موظف به محبت هستیم؛
زیر بنای ارتباط و به یاد بودن ها ، ریشه از محبت میگیرد و باید محبت ها را تقویت نمود ، این همان سفارش ارزشمند امام علی(ع) است که فرمود:
"اگر می‌دانستیم با هم بودن مان ، چقدر محدود است، محبتمان نسبت به هم نامحدود می‌شد."
دلیلی بر ناتمام گذاشتن محبت در صورت مرگ یک عزیز ، نداریم .
انان بعد از رحلت به خانه دیگری سفر کرده اند که مانند دنیا نیازهای خاص خودش را دارد وما باید در این زمینه کوشا باشیم.
✅ ۳) آمدن ارواح به دنیای ما برای حداقل دو چیز است ؛
🔺 اولا ؛ آنان می آیند و انتظار دارند که آنان را باهدیه ای معنوی از قبیل نماز و خیرات و صدقات و استغفار خوشحال کنیم؛
پیامبر رحمت(ص) فرمود:
"ارواح مؤمنان هر جمعه به آسمان دنیا مى آیند و روبروى خانه ها می ایستند و هر یک با آواى حزین در حالى که میگرید، مى گوید : اى خانواده من ، اى فرزندانم، ای پدرم، ای مادرم، ای نزدیکانم ؛ به ما محبتی کنید و کار خیری انجام دهید تا خدا هم شما مورد رحمتش قراردهد ؛ - ان ارواح المؤمنین تأتى کل جمعه الى السماء الدنیا بعذاء دورهم و بیوتهم ینادى کل واحد منهم بصوت حزین باکین: یا اهلى و یاولدى و یا ابى و یا امى و اقربائى اعطفوا علینا یرحمکم اللّه ..."[جامع الاخبار/۱۶۹-وسائل۲۲۳/۳]
🔺 و ثانیا ؛ ارواح سفر کرده ، با توجه و اشراف به دنیا دنبال تا خوشحالی هستند.
امام صادق (ع) فرموده اند:
"روح مومن به دیدار اهل خود می رود و آنچه موجب خوشحالی او می شود را می بیند و آنچه موجب ناراحتی اوست از وی مخفی می گردد، و کافر نیز به دیدار اهل خود می رود و آنچه موجب ناراحتی اوست را می بیند و آنچه که موجب خوشحالی او می گردد از او مخفی می ماند." (کافی،ج ۳ص۲۳۰)
به نظر نویسنده میرسد که خوشحالی ارواح در ملاقات شان با خانواده شان اختصاصی به یاد آنان بودن و خیرات ندارد ، بلکه هر گونه ارزشی که در خانواده خود ببینند که مورد توجه والدین و یا فرزندان شان میباشد ، باعث خرسندی شان میشود.
شاهد این سخن ، این بیان صادق (ع) است که فرمود:
"مرد در خانه و نسبت به خانواده اش نيازمند رعايت سه صفت است هر چند در طبيعت او نباشد: خوشرفتارى، گشاده دستى به اندازه ، و غيرتى همراه با خويشتن دارى
إنَّ المَرءَ يَحتاجُ فى مَنزِلِهِ و َعِيالِهِ إِلى ثَلاثِ خِلالٍ يَتَكَلَّفُها و َإن لَم يَكُن فى طَبعِهِ ذلِكَ: مُعاشَرَةٌ جَميلَةٌ و َسَعَةٌ بِتَقديرٍ و َغَيرَةٌ بِتَحَصُّنٍ (تحف العقول/۳۲۲)
این خصوصیات سه گانه میتواند از اهل خانه بعد از مرگ عزیزشان ادامه پیدا کند و او را خوشحال کند.
✅ ۴) تاثیر جدی اعمال ما ؛
تاثیرات فیزیکی اعمال و رفتار ما که عارفان از آن به "تاثیرات مُلکی" نام میبرند، غیر قابل انکار است.
ازاینجاست که تاثیر اعمال ما برای شادی ارواح رفتگان ، غیرقابل انکار است.
توضیح مطلب چنین است؛
همانگونه که به حس و عیان میبینیم با روشن کردن آتش ، تاثیری بنام گرما ایجاد میشود.به همین شکل بلکه بصراحت عارفان ، تاثیر رفتار معنوی ما خیلی بیشتر...در جایی که عملی که دارای تاثیر ملکوتی و باطنی است ، آن تاثیرات از اثرات فیزیکی بسیار قوی تر است.
مثلا کسی که غیبت میکند به تصریح قرآن گوشت مردار میخورد و کسی که مال یتیم میخورد به صراحت قرآن ؛ آتش میخورد .
🔻نمونه ای از روایات:
📌پیامبر خدا(ص) فرمود: «زنى بدکاره، سگى را دید که بر سرِ چاهى لَهْلَهْ می‌زند و کم مانده است از تشنگى بمیرد. او کفش خود را در آورد و آنرا به روسرى خود بست و به وسیله آن، از چاه آب کشید و به آن حیوان داد و به سبب این کار، آمرزیده شد».[کنز العمال،۷۸۷/۱۵ و جواهرالکلام]
📌امام صادق(ع) فرمود: عیسى هنگام عبور از ساحل دریا، تکه ی نانى را در آب انداخت. یکى از حواریان به او گفت: اى روح خدا؛ چرا چنین کردى؟ آن قرص نان، غذای تو بود؟!
عیسى(ع) فرمود: «این کار را براى این کردم که برخى حیوانات درون آب، آنرا بخورند. این کار، ثواب بزرگى نزد خدا دارد».[کافی،ج۴ص۹]
ادامه در صفحه ۲ 👇👇
ص /۲
✅ ۵) اول از همه ؛ انجام واجبات بجا مانده آنان است
در فقه شیعه و سنی تصریح شده که واجبات قضا شده اموات به عُهده فرزند و وصی میت است که انجام دهد با تفصیلی که در رساله ها آمده است .
یک حدیث را ملاحظه کنید ؛
" خانمی به محضر پیامبر رسیدو عرصه داشت مادرم یک ماه روزه به گردن داشت که از دنیا رفت ، آیا باید انجام دهم ؟
پیامبررحمت فرمود : بله ، آیا اگر او مقروض بود ، واجب نبود قرض او را پرداخت کنی؟! این هم مانند اوست . ؛ - انّ امرأه أتت رسول الله(ص) فقلت: انّ أُمّی ماتت و علیها صوم شهر، فقال: أرأیت لو کان علیها دین أکنت تقضینه، قالت: نعم، قال: فدین الله أحقّ بالقضاء. [صحیح مسلم، ۳/۱۵۵]
✅ ۶ ) اهمیت نیت پاک
در خیرات آنچه سهم بسزایی دارد نیت پاک و انجام عمل خیر در یک موقعیت بجا و مناسب است.
ابو داود با سنداز میمونه نقل مى کند که: پدرم از پیامبر(ص)پرسید: یا رسول الله! من نذر کرده ام چنانچه خداوند به من پسرى عطا کرد، چند گوسفند در منطقه «بوانه» ذبح کنم.
پیامبر(ص) فرمودند:آیا در آن منطقه بُتى وجود دارد؟ پدر میمونه گفت: خیر.
حضرت فرمودند: به نذر خود براى خدا، وفا کن.( سنن ابی داود . ج۲ ص ۸۱)
ملاحظه میفرمایید پیامبر(ص) با این سؤال خود در مورد وجود بت در جایى که قربانی انجام میشود میخواهد به ما این آموزه را تعلیم دهد نباید نذورات و خیرات در موقعیت و جایگاه های شرک و معصیت اتفاق بیافتد. چرا که همین قربانی که عمل خیر است ، نباید تبدیل به فسق شود .چنانکه قرآن مى فرماید:
«وَ مَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ … ذَلِکُمْ فِسْقُ… آنچه براى بت ها کشته مى شود… فسق و گناه است».(مائده/۳)
✅ ۷ ) خیرات چندبرابرمیشود و میرسد و خودش هم مستفیض است؛
در مورد رسیدن خیرات ما به ارواح آنان حدیث مهمی داریم که خواندنی است ؛
که رسول الله(ص) فرمود:
"مسلمانی که عمل صالحی را به نیت میتی انجام میدهد خدا آن را بشکل چند برابر شده ، به روح آن میت میرساند ؛ - من عمل من المسلمین عن میت عملا صالحا اضعف له و نفّع الله به المیت "
[محجةالبيضاء ٢٩٢/٨]
پس خیرات و صدقات و استغفار ما برای آن رفتگان ، بشکل عادی به آنان تقدیم نمیشود ، بلکه چند برابر شده و به روح شان واصل میشود .
و نکته دیگر اینکه از روایات استفاده می شود به شخصی که به نیابت از اموات عمل خیری انجان میدهد ؛ خداوند دو ثواب می دهد: یکی؛ ثواب عملی که انجام داده است. ودیگری؛ثواب صله رحمی که انجام داده است.
مهم رحمت واسعه خداوند است که نه تنها خدا آن عمل نیکو را چند برابر کرده و به روح میت مورد نظر میرساند بلکه اگر در نیت این شخص چند نفر هم باسد به همه آنان میرسد و نیز به شخص انجام دهنده ثواب آن عمل خیر داده میشود؛ بدون آنکه ثواب کسی کم شود.
✅ ۸ ) چه اعمالی را برای آنان قرار دهیم؟
چندین روایت به این مضمون داریم که هر کار خیر و منفعت داری برای یک انسان و یا یک جاندار ، میتواند سهم بزرگی از ثواب را تشکیل داده و به روح یک میت برسد.
📌غذا دادن به انسان یا هر جانداری؛ از کارهای خیری است که میتواند ثواب آن به مردگان به عنوان "هدیه" برسد ، و حتا فرموده اند از غذای ته مانده سفره خود هم برای اموات دریغ نکنید.
امام صادق (ع) ؛ سیرکردن گرسنگان را از بهترین ها برای هدیه به اموات است ؛
«محبوب ترین کار در نزد خدا خوشحال نمودن یک مومن و یا سیر کردن آن شخص و یا انجام خواسته او و کمک در اداء قرض اوست ؛ - مِنْ أَحَبِّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِدْخَالُ السُّرُورِ عَلَى الْمُوْمِنِ إِشْبَاعُ جَوْعَتِهِ أَوْ تَنْفِیسُ کُرْبَتِهِ أَوْ قَضَاءُ دَیْنِهِ»؛ [کافی۱۹۲/۳]
امام صادق(ع) ازپیامبرنقل میفرماید که حضرت رسول (ص) فرمود: "والاترین شما کسی است که سفره پذیرایی و اطعام طعام دارد ؛ - خَیْرُکُمْ مَنْ أَطْعَمَ الطَّعَامَ."[ کافی۵۰/۴]
"اطعام" این قدر در پیشگاه خدا ارزشمند است که امام صادق (ع) فرمود: اطعام یک مومن بصورتی که سیر شود آنچنان اجری دارد که هیچ یک از ممخلوقات او نمیتوانند به ارزش آن پی برند حتا فرشته و پیامبری ؛ - من اطعم مومنا حتی یشبعه لم یدر احد من خلق الله ماله من الاجر..." [الصافی۸۲۱/۲]
📌"استفغار" از طرف اموات ، نیز یکی از دستورات سفارش شده است.
قرآن و روایات و دعاها بر طلب مغفرت برای اهل ایمان تاکید فراوان دارد.
در قرآن کریم :
رَبَّنَا اغْفِرْ لِی وَ لِوالِدَیَّ وَ لِلْمُؤْمِنِینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسابُ (ابراهیم - ۴۱)
پروردگارا من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را روزى که حساب بر پا مى شود بیامرز.
در روایات ما آمده ؛ استغفار برای اموات ، به شکل هدیه ای به آنان میرسید و آنان را خوشحال میکند.
نکته مهم در استغفار از طرف عزیزان آسمانی شده در اینجاست که اگر بخاطر برخی از نافرمانی ها شرائط برزخ شان سخت باشد ، با استغفار ما ، شرائط بهتری بسبب رحمت الهی برایشان رقم میخورد.
ادامه در صفحه ۳ 👇👇
صفحه ۳
📌انجام اعمال مستحبی؛
راوی می گوید از امام رضا(ع) پرسیدم: تا چند نفر را می توانم در حج خود شریک سازم؟ ابو الحسن فرمود: "هر چند نفر که مایل باشی."[کافی۱۱۷/۴]
📌و هر کار خیر و بامنفعت
سعد بن عباده از یاران رسول خداست، وقتى مادر او درگذشت به حضور پیامبر رسید و گفت: چه صدقه اى با فضیلت تر است؟
پیامبر(ص) فرمود: آب.
سعد بن عباده چاهى کند و گفت: این چاه بنام مادر سعد باشد. ؛ - فأی الصدقه أفضل؟ قال: الماء: فحفر بئراً وقال: هذه لأُم سعد."[سنن ابى داود،١٣٠/٢]
✅ ۹ ) دعای فراگیر داشته باشیم
در دعای برای عزیزان سفرکرده مان ، دیگر سفرکرده های آن دیار را نیز مشمول دعایمان کنیم .
قطعا نه از برکاتی که برای عزیزمان میفرستیم چیزی کم میشود و نه از رحمت الهی دریغی در کار وجود دارد.
به قول جناب شیخ الرئیس بوعلی سینا ؛ رحمت خدا بصورت وسیع بخواه: "استوسع رحمةالله" .
رسول خدا(ص) فرمود:
«هیچ مرد و زن مؤمن از اول روزگار تا روز قیامت نیست جر آنکه شفیع آن کسی است که در میان دعایش چنین بگوید:
«اللَّهُمَ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ».
روز قیامت دستور داده میشود که بندهای را به آتش ببرند، و لذا او را به سوی دوزخ میکشند.در این هنگام، همهٔ مرد‌ها و زنهای مؤمن میگویند: پروردگارا، این فرد برای ما دعا میکرد، شفاعت ما را در مورد او بپذیر. پس خداوند شفاعت آنها را میپذیرد، و آن فرد نجات مییابد. ؛ - مَا مِنْ مُؤْمِنٍ أَوْ مُؤْمِنَةٍ مَضَی مِنْ أَوَّلِ الدَّهْرِ أَوْ هُوَ آتٍ إِلَی یوْمِ الْقِیامَةِ إِلَّا وَ هُمْ شُفَعَاءُ لِمَنْ یقُولُ فِی دُعَائِهِ: «اللَّهُمَ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ». وَ إِنَّ الْعَبْدَ لَیؤْمَرُ بِهِ إِلَی النَّارِ یوْمَ الْقِیامَةِ فَیسْحَبُ فَیقُولُ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ: یا رَبَّنَا، هَذَا الَّذِی کانَ یدْعُو لَنَا، فَشَفِّعْنَا فِیهِ، فَیشَفِّعُهُمُ اللَّهُ فِیهِ، فَینْجُو.»[ثواب الاعمال ۲۶۱/۲]
✅۱۰ ) نمونه هایی از توجه و توقع ارواح از بازماندگان
📌برادر علامه طباطبایی نامه ای به علامه طباطبایی نوشتند که یکی از شاگردانم با پدر در عالم برزخ ارتباط گرفته است، روح پدر از شما گله مند است که چرا شما در ثواب تفسیری که نوشته ای پدر را شریک نکرده ای ؟ علامه خیلی تعجب کرد زیرا شاگرد برادرش اصلا او را نمی شناخت و خبر نداشت که ایشان تفسیری نوشته است. وقتی این نامه به علامه رسید ایشان گریه کردند و گفتند : خدایا اگر این کار من پیش تو ارزشی دارد، من ثواب آنرا به روح پدر و مادرم هدیه می کنم.
قبل از اینکه علامه جواب نامه را بدهد نامه ی بعدی از تبریز رسید که برادرش نوشته بود که شاگردم با روح پدر ارتباط گرفته است و پدر خیلی خوشحال بوده است و گفته هدیه محمد حسین به ما رسید.
📌یکی ازنزدیکان رجبعلی خیاط می گفت: ما با ایشان به قبرستان ابن بابویه رفته بودیم و قبر مادر من هم آنجا دفن بود. من سر قبر مادرم نرفتم. سر چند تا قبر فاتحه خواندیم. وقتی می خواستیم از قبرستان بیرون بیاییم، ایشان گفتند که مادر شما اینجا دفن است ؟ گفتم: بله. گفت مادر شما در عالم برزخ داشت از شما گله می کرد. برگشتیم و سر قبر مادرم رفتیم. کسی که از دنیا رفته است رابطه اش قطع نشده است
📌فرزند حاج شیخ عباس قمی گوید: وقتی که پدرم در نجف اشرف فوت کردند، ما چیزی نداشتیم که برای پدرم احسان و اطعام بدهیم، من و برادرم قرار گذاشتیم که بعدازظهر هر پنجشنبه به نوبت هر کدام یک کاسه با یک کوزه آب سرد برداریم و در صحن امیرالمومنین (ع) به زوار آب بدهیم و ثوابش را نثار پدر کنیم تا بدین وسیله احسانی به پدرمان کرده باشیم.
مدتی این کار را انجام دادیم تا اینکه یک شب جمعه پدرم را در خواب دیدم که به سویم می‌آید ولی زبانش از دهانش آویزان است و رنگش پریده و حال پریشانی دارد، من باعجله از او استقبال کردم و جویای حالش شدم.
گفت: فرزندم از تشنگی ناراحتم. عرض کردم: پدر جان الآن می روم و برایت آب می‌آورم. ایشان فرمود: من از آن آب کوزه صحن امیرالمومنین (ع) می‌خواهم، در این هنگام بیدار شدم.
آن روز که جمعه بود برادرم را ملاقات کردم و پرسیدم دیروز آب به زوار دادی؟ گفت: متأسفانه مسامحه کردم و آب ندادم!
من خواب شب گذشته را برایش نقل کردم و او بسیار ناراحت شد.
ادامه دارد...
🔶موضوع:ارتباط والدین آسمانی شده با فرزند
✅ ۱) پدر ومادر زنده اند؛
در مطالب تقدیم شده در بخش های مختلف به کررات گفتیم ؛ ارواح اموات ، زنده هستند و دارای علم و درک میباشند و البته حیاتشان دارای شرائط خاص خود آن عالَم میباشد.
برای چگونگی ارتباط آنان از عالم غیب برزخی با فرزندانشان در دنیا باید توضیحاتی تقدیم کنم.
✅ ۲) ببینید ! حساب پدر و مادر در دنیا یک حساب غیر قابل مقایسه با دیگران است .
این موضوع ما،یک باور روشن است که میتوانیم ادعا کنیم ؛ بارها تجربه کرده ایم که نزدیکی و یا دوری به والدین در ظاهر و پنهان زندگی ما چقدر تاثیر داشته و دارد.
احادیثی که در موضوع داریم شگفت آور است .
امام سجاد (ع)می فرماید:
"مردى خدمت پیامبر خدا (ص) آمد و به ایشان عرض كرد: «هیچ كار زشتى نیست كه نكرده باشم و هیچ گناهی نیست که مرتکب آن نشده باشم. آیا راه توبه و بازگشت برایم وجود دارد؟» پیامبر خدا در پاسخ به او فرمود:
«فهَل مِن والِدَیكَ أحَدٌ حَیٌّ؟» ؛ «آیا از پدر و مادرت كسى زنده هست؟»
او پاسخ داد: «آری، پدرم.» حضرت فرمود: برو و به او نیكى كن."
امام سجاد(ع) در ادامه فرمود: هنگامی که آن مرد رفت پیامبر خدا فرمود: «لَو كانَت اُمُّهُ!» «کاش مادرش می‌بود.»[بحارالأنوار، ج ۷۴ص۸۲]
✅ ۳) حال این باور روشن را داریم که آنان در زمان حیات شان بسیار بر پنهان های ما موثرند ، قطعا روزی هم که بین ما نیستند همان تاثیر و شاید بیشتر از آن را روی ما داشته باشند ! چون آنچه سبب ارتباط شان با ما به عنوان فرزندانشان بود ، عواطف آنان بود که شعبه ای از روح آنان به حساب می آمد و پس از مرگ ؛ روح با همه دارایی هایش زنده است و به حیات خود ادامه میدهد. پس چیزی را انان از دست نداده اند تا باعث قطع ارتباط باطنی شان با فرزندان شان شود.
بله ؛ حساب روح سفرکرده آنان، حساب خاص خودش داشته ، یعنی ؛ در جایگاه متفاوت رفته اند و شرائط متفاوتی پیدا کرده اند، اما ارتباط ویژه با فرزندان شان بصورت دیگری کاملا برقرار میباشند.
✅ ۴) همین رهگذر است که اولیاء الهی یعنی انبیاء و اهلبیت به این موضوع شدیدا اهتمام دارند.
پیامبر گرامی اسلام(ص) فرمود:
"بزرگ نیکوکاران در روز قیامت، مردی است که به پدر و مادرش بعد از مرگشان نیکی کند. _ سید الأبرار یوم القیامه رجل برّ والدیه بعد موتهما "[بحار؛ ج۷۴ص۸۶]
علاّمه مجلسی مینویسد:
در حدیث صحیحی آمده است که امام صادق(ع) هر روزبرای پدر و مادر خود، دو رکعت نماز می خواند و به روح آنان هدیه می کرد که در رکعت اوّل سوره «انّا انزلناه» و در رکعت دوم سوره «کوثر» را تلاوت مینمود.
دعای امام زین‌العابدین (ع) در مورد والدین نشان این اهمیت است .
فرازی از دعای امام چهارم :
«اللَّهُمَّ وَ إِن سَبَقَت مَغفِرَتُکَ لَهُمَا فَشَفِّعهُمَا فِیَّ، وَ إِن سَبَقَت مَغفِرَتُکَ لِی فَشَفِّعنِی فِیهِمَا حَتَّی نَجتَمِعَ بِرَأفَتِکَ فِی دَارِ کَرَامَتِکَ وَ مَحَلِّ مَغفِرَتِکَ وَ رَحمَتِکَ، إِنَّکَ ذُو الفَضلِ العَظِیمِ، وَ المَنِّ القَدِیمِ، وَ أنتَ اَرحَمُ الرَّاحِمِینَ؛
خداوندا! اگر پدر و مادرم را پیش از من آمرزیدی، پس ایشان را شفیع من قرار ده و اگر مرا قبل از آنان مورد آمرزش قراردادی، پس مرا شفیع ایشان بنما تا در پرتو مهربانی‌‌ات در سرای کرامت و جایگاه مغفرت و رحمتت گرد آییم؛ زیرا تو صاحب فضل بزرگ و نعمت دیرین هستی وتومهربان‌ترین مهربانانی.»[دعای ۲۴ صحیفه]
این موضوع را میتوان در سیره انبیاء گذشته ردیابی نمود.
مثلا ؛حضرت نوح (ع)برای خود و پدر و مادر و زنان و مردان مؤمن طلب آمرزش کرده است:《رب اغفر لی ولولدی ولمن دخل بیتی مؤمنا وللمؤمنین و المؤمنـت و لاتزد الظـلمین الا تبارا.》(نوح /۲۸)
ادامه در صفحه ۲ 👇👇
صحفه /۲
✅ ۵) موضوع ارتباط تنگاتنگ آنان با فرزندان تا جایی جدی و پر اهمیت میشود که اگر حقی پدر و مادر بر فرزند داشته باشند و فرزندشان به آن بی توجه باشد ، آن بی توجهی به انجام وظیفه ؛ فرزند را مورد "عاق" آنان قرار می دهد!
واژه "عاق و عقوق" در لغت به معنی "بریدن" است .
مرحوم محقق نراقی در توضیح این واژه مینویسد:
"عاق والدین، به معنای این است که فرزند ، پدر و مادر را آزار دهد و آنان را با زبان و رفتار از خود برنجاند!"
به باور نویسنده این سلسله مقالات ، جناب نراقی "عاق الوالدین" را از نگاه فقهی و شرعی تفسیر نموده و درست است ، در حالیکه "عاق والدین" در نگاه اخلاقی منحصر به رنجاندن با زبان و رفتار نیست ، بلکه هر نوع خواسته و یا خاستگاهی که پدر و مادر داشته باشند ، و فرزندشان بی توجه باشد ، زمینه ی عاق والدین را از دیدگاه اخلاقی ، به همراه دارد.
✅ ۶) عاق والدین بودن انحصاری به زمان حیات آن دو عزیز ندارد ، بلکه بعد از دست دادن آنان ، یک حقیقت غیر قابل انکار است.
حضرت باقر(ع)می فرماید:
"چه بسا فرزندی در زمان حیات پدر و مادر خود نسبت به آنها نیکوکار باشد، ولی این فرزند بعد از مرگ پدر و مادر ؛ قرض های آنها و سایر واجبات انجام نشده ی آنها را جبران نکند و برای آنها استغفار نکند! خداونداو را عاق والدین بنویسد. وچه بسا فرزندی در طول حیات والدین اش عاق آنها بوده ولی بعد وفات آنها قرض شان را پرداخت کرده و برای آن ها استغفار نماید،وخداونداین فرزند را ازنیکوکاران بنویسد.[بحار،ج۷۴ص۵۹]
این حدیث از زبان پیامبررحمت(ص) در مسانید اهل سنت اینگونه درج شده ؛
پیامبر(ص) فرمود:
"پدر یا مادر فردی از دنیا می‌رود، در حالیکه این فرزند عاق والدین بوده و حقوق آنان را به جا نیاورده است؛ اما بعد از مرگ آنان، پیوسته آنان را دعا کرده، برایشان طلب مغفرت نموده ، خدای متعال چنین فرزند تلاشگر را در ردیف ابرار قرار میدهد.[کنزالعمال ۴۷۸/۱۶]
شگفتا! فرزند "عاق والدین" ، با توجه به آنان پس از مرگ ، "ابرار" میشود!
بله ؛ والدین در زندگی آدمی مهمترین و مستقیم ترین نقش را دارند.
✅ ۷ ) از سوی دیگر؛ تاثیر حیرت آور رفتار فرزند بر روح پدر و مادر در برزخ به گونه ای است که چنان دارای اثرگذاری است که میتواند بر هویت آدمی در آن جهان ترتیب اثر دهد و انسانی بدحال و بدجایگاه را به حرکت ملکوتی و برزخی وادار کند و هویت او را به "خوب" تبدیل کند و باعث ترفیع مقام او شود.
از رسول گرامی اسلام، روایت وارد شده:
"مقام یک فردی را در بهشت بالا می برند. خود او سوال میکند : «این مقام از کجا برای من حاصل شده است؟». گویند: فرزندت برای تو طلب آمرزش کرد." [نهج الفصاحه ح۶۲۳]
✅ ۸ ) از نکات کلیدی بحث اینجاست که برای والدین چه باید کرد؟
در پاسخ باید گفت :
وظیفه فرزند نسبت به والدین آسمانی شده ؛ در سه سرفصل و سه مرحله جمع بندی میشود که فرزندان پس از رحلت والدین شان عُهددار هستند:
🔺اول ؛ بجا آوردن و ادای واجبات آنان مانند نماز و روزه و حج و خمس ، تا پرداخت هرگونه حق الناس و طلب رضایت از هرکسی که در زمان حیات آنان ، دلخوری داشته است، میباشد.
پس ؛ انجام واجبات از دست رفته آنان در دو زاویه حق الله و حق الناس ؛ "تکلیف شرعی" فرزند است.
🔺مرحله دوم : نوبت به مستحبات میرسد .
در اینجا فرزند ، "تکلیف اخلاقی" دارد که امور نیکویی مانند ؛قرائت قرآن و اقامه روزانه نماز مستحبی و زیارت اهلبیت و احسان به نیازمندان است .
🔺 مرحله سوم "تکلیف اخلاقی و عاطفی" است که فرزندان نسبت به اقوام پدری و یا مادری خود دارند.
و بلکه بالاتر ؛یک فرزند نسبت به دوستان پدر و مادرش ، یک تکلیف لطیف عاطفی دارد. و آن احترام و ارتباط عاطفی با "دوستان پدرومادرش" میباشد ، همان دوستانی که پدر ومادر در زمان حیاتش به آنها احترام میگذاشته است.
این موارد ذکر شده ، جملگی از روایت حضرت پیامبر رحمت (ص) قابل استفاده است که از آن رسول خاتم سوال شد:
آیا بعد از مرگ والدین، حقی بر گردن اولاد می ماند که لازم باشد آن را انجام دهد؟ حضرت(ص) در پاسخ فرمودند:
آری. پنج وظیفه باقی میماند که باید مورد اهتمام فرزند باشد که عبارت است از: ۱ - نماز برای آنان، ۲ - استغفار و طلب رحمت آنان از خدا، ۳ - وفاداری به پیمان ها و عقود آنان، ۴ - ارتباط با اقوامی که خود آنان سبب ایجاد قوم و خویشی بوده اند ، ( مثل عمو زاده و یا دایی زاده پدر و مادر ) ، ۵ - اکرام و احترام دوستان آنان در زمان حیاتشان . (الترغیب، ج۳ ص۳۲۲)
در پایان اهمیت مسئله احترام به "خویشان پدر و مادر" را با ذکر این حدیث یادآور شوم که امام رضا (ع) فرموده اند:
"کسی که دوست دارد به پدرش در قبر صله و عنایتی داشته باشد، بعد از مرگ پدر، به عموهایش کمک نماید. [مستدرک الوسایل، ج۱۵ص۲۰۴]
این سلسله مقالات ادامه دارد..
🔶موضوع: ارتباط ارواح با یکدیگر در برزخ
🔷️ همواره این سوال در ذهن هر انسانی قد میکشد که آیا فلانی که تازه از دنیا رفته با والدین و یا با بستگان و دوستان در زمان حیات دنیوی ، در آنجا دیداری دارند؟ همنشین میشوند؟
یا این تعبیر معروف که همه در وقت فوت کسی شنیده ایم که میگویند ؛ دیدار به قیامت افتاد درست است و در برزخ کسی ، کسی را نمیتواند ببیند؟
پاسخ به این سوال به این راحتی نیست در ضمن نکاتی تقدیم میشود؛
✅ ۱ ) در مورد همه مسائل مربوط به عالم برزخ باید یک نکته کلیدی را مد نظر داشت که آنجا همه چیز و همه کس بر اساس درجاتی است که در عمرشان با تقوا و علم کسب کرده اند میباشد و بر اساس عمل و علم هرکسی در رتبه بندی قرارمیگیرد.
از همین جاست که برخی ارواح در برزخ اصلا ملاقاتی ندارند و برخی دیگر دارند.
✅ ۲ )در شناخت عالم قبر وبرزخ باید عرضه بدارم ؛ در جهان برزخ زندگی فردی است - و نه انفرادی - یعنی اساس ؛ فرد و شخص است یعنی ارواح با هم همجوار هستند اما چه بسا از یکدیگر بی اطلاع باشند .
البته ممکن است روح یک انسان آسمانی شده کسی را ملاقات هائی هم داشته باشد .
شاید بتوانم بامثالی ذهن شما را دریافت خود از برزخ نزدیک کنم و بگویم ؛ برزخ ، چیزی مانند مجتمع های مسکونی امروزه است که جمعیتی در آن زیست میکنند و در عین اینکه باهم در یک مجتمع هستند ، اما خیلی از واحدهای مسکونی از دیگری بی اطلاع هستند.
حضرت امیر (ع) همین معنا را تصریح میفرماید که ارواح در آنجا درعین اینکه نزدیک به هم هستند ولی از یکدیگر بی اطلاع اند و تنها هستند ؛
جیران لایتانسون ، احباءلایتزاورون ، بلیت بینهم عرا التعارف ، وانقطعت اسباب الاخاء ، فکلهم وحید و هم جمیع..
[نهج البلاغه خ/۲۲۱]
✅ ۳ ) اما روایات دیگری که تقدیم میشود معلوم میشود ؛ در عین اینکه ارواح در زندگی فردی برزخی خویش هستند اما برای برخی از آنان ملاقات ها و گفتگوهایی وجود دارد.
واز ویژگی های عالم برزخ، مسئله دیدار یکدیگر و گفت وگوهای آنان است.
در روایات متعدد با تعبیر ” یَتَزاوَروُن” ، یعنی ؛ ملاقات و زیارت ارواح در آنجا با یکدیگر برقرار است.[بحار،ص ۲۳۴ و ۲۴۲]
✅ ۴ ) در مورد گفت وگوهای عالم برزخ اجازه دهید بحث را ، ریشه ای ادامه دهیم؛
ملاقات و گفتگوی آنجا را باید گفت همانند عالم قیامت است بر اساس شهود و دیدن است.
"شهود" به درک حضوری بازگشت دارد . در شهود ؛ آدمی به مقداری که در اینجا از امور غیبی درک و آشنایی داشته باشد ، و نیز به مقداری که روح اش وابستگی نداشته باشد ، در آن عالم هم از شهود ودرک بهرمند است. و هرچقدر درک بالاتر و روح آزادتری داشته باشد ، آنجا هم از اطلاعات و آگاهی و ارتباطات بیشتری بهرمند است.
✅ ۵ ) از گفتگوی های مهم اهل برزخ ، گفتگوی آنان با فرشتگان است که نشان دهنده این است برزخیان با فرشتگان رحمت و با عذاب در ارتباط هستند.
در ابتدا ورود فرشتگان هستند که می آیند ؛
مومنان را با سلام و صلوات میبرند ؛
《الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ طَيِّبِينَ ۙ يَقُولُونَ سَلَامٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ》(انفال/۳۲)
ولی کافران را با ضرب وشتم میبرند؛
وَلَوْ تَرَىٰ إِذْ يَتَوَفَّى الَّذِينَ كَفَرُوا ۙ الْمَلَائِكَةُ (انفال/۵۰)
اما در مورد معاندان و کافران :
📌و یا در مورد بازگشت به دنیا ،درخواست بازگشت میکنند؛
《رب ارجعونی لَعَلِّي أَعْمَلُ صالِحاً فيما تَرَکْتُ کَلاَّ ..》(مومنون/۱۰۰)
📌و یا مثلا کافران، فرشتگان را میبینند و با آنها گفت وگو می کنند و فرشتگان به آنان میگویند از رحمت الهی دورید و محجور میمانید ؛
《يَوْمَ يَرَوْنَ الْمَلَائِكَةَ لَا بُشْرَىٰ يَوْمَئِذٍ لِلْمُجْرِمِينَ وَيَقُولُونَ حِجْرًا مَحْجُورًا》
(فرقان/۲۲)
📌 و یا وقتی از مدت زمان اقامت خود در برزخ حرف میزنند پاسخی از به آنان میرسد که آگاهی ندارید..
《نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَا يَقُولُونَ إِذْ يَقُولُ أَمْثَلُهُمْ طَرِيقَةً إِنْ لَبِثْتُمْ إِلَّا يَوْمًا》(طه/۱۰۴)
📌و نیز در قرآن آمده ؛
کسانى که بر خویشتن ستمکار بوده‌اند، وقتى فرشتگان جانشان را مى‌گیرند، مى‌گویند: «در چه حال بودید؟» پاسخ مى‌دهند: «ما در زمین از مستضعفان بودیم.» مى‌گویند: «مگر زمین خدا وسیع نبود تا در آن مهاجرت کنید؟» ؛
قَالُوا فِیمَ کُنْتُمْ ۖ قَالُوا کُنَّا مُسْتَضْعَفِینَ فِی الْأَرْضِ ۚ قَالُوا أَلَمْ تَکُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَهً فَتُهَاجِرُوا فِیهَا(نساء/۹۷)
✅ ۶ )اما موضوع ملاقات ارواح با ارواح دیگر،مثلاملاقات روح فرزند تازه درگذشته باروح پدرش که سالهای گذشته ازدنیا رفته ،قبل ازاینکه تحقق چنین ملاقات و یا عدم تحقق آنرا مطرح کنیم بایدبدانیم دربرزخ،ارواح درچندگروه و طائفه حضور دارند:
صالحان ، فاسقان وکافران،ومستضعفان فکری.
توضیح این سه گروه چنین است؛
ادامه👇👇👇👇
ص/ ۲ 👇
✅ ۷ ) گروه اول ؛ خوبان هستند که توشه ای از ایمان و عمل صالح و اخلاق و دانش پر منفعت باخود به خانه قبر و برزخ برده اند.
اینان در برزخ ، در ادامه زندگی زیبایشان در دنیا قرار میگیرند و با خوبان از ارواح که در درجات باهم ، همگون و هم ردیف باشند ، ارتباط و گفتگو خواهند داشت و مقدار و دفعات آن بستگی به کمالات و رهایی روح شان دارد.
در قرآن کريم تصريح شده؛ در بهشت مومنان از حال همديگر جويا مي شود: «فاقبل بعضهم علي بعض يتساءلون قال قايل منهم اني کان لي قرين؛ (صافات/۵۰) پس بعضي به بعضي ديگر روي آورده و ازيکديگر پرسش دارند. يکي از آن ميان میپرسد من رفيقی داشتم..»
در تفسير اين آيه آمده:
اين،گفتگوی بين اهل بهشت است،که بعضی از آنان احوال بعضی ديگر را ميپرسند. بعضي آنچه در دنيا بر سرش آمده، براي ديگران حکايت مي کند. يکی از اهل بهشت به ديگران ميگويد: من در دنيا رفيقي داشتم که از بين مردم تنها او را انتخاب کرده بودم و او مرا رفيق خود گرفته بود. (المیزان ۱۷ ص ۲۰۸ )
✅ ۸ ) گروه دوم ؛ معاندان هستند که با استفاده از قرآن میتواندگفت ارتباطات بسیار سخت و نفرت آوری برای آنان است.
در قرآن در مورد جهنمِ کفار و عاصیان متعمد آنده که آنان با هم نوعان خود ملاقات اجباری در جای تنگ دارند.
در آیه ۲۵ سوره عنکبوت آمده :
هرگاه گروهى وارد (جهنّم) شود، گروه هم‌كيش خود را لعن و نفرين كند، تا ... «لَعَنَتْ أُخْتَها»
گرچه آیه در مورد جهنم و قیامت است اما طبق بحث های گذشته؛ در برزخ گوشه از قیامت نمایان میشود، درنتیجه ملاقات دردناک جهنمیان ازیکدیگر در برزخ ظهور و بروز خواهد داشت.
در روایتی هم که در ذیل تقدیم میشود ، آمده ؛ از ارواح کفار معذب هستند و یکدیگر را میبینند.
✅ ۹ ) گروه سوم ؛ افرادی هستند که در روایات ، از آنان به "مستضعفان" تعبیر شده است یعنی کسانی که در دنیا مشکل شعور و درک داشتند و عقب افتاده های ذهنی بوده اند و یا در مکانی در دنیا زندگی کردند که هیچ آدمی و تمدنی را ندیده اند.
اینان در برزخ؛ نه از نعمت برخوردارند و نه از عذاب. بلکه غالباً در حال خواب و یا غفلت و بی حسی به سر می برند تا اینکه در قیامت بیدار می شوند و به خود می آیند.
✅ ۱۰ ) پاره ای از احادیثی که در این موضوعِ ملاقات ارواح با یکدیگر داریم را ملاحظه کنید تا مسئله روشن تر شود.
📌 امام صادق(ع)فرمود:
"وقتی یک شخص از دنیابرود، ارواح دیگران نزد او آمده و از آنان در باره کسانی که از دنیا رفته اند یا هنوز زنده اند سؤال میکنند. پس اگر گفت: زنده است، به او امیدوار شوند، ولی اگر گفت :مرده است، آنان بیکدیگر میگویند :سقوط کرده است زیرا اگر سقوط نکرده بود و به عذاب الهی وارد نشده بود هم اکنون نزد ما بود.
سپس به یکدیگر میگویند: او را ترک کنید و بگذارید تا از مرارت‌ها و سختی‌های مرگ آرامش یابد.[ فروع کافی، ج۳،ص۲۴۴]
📌از امام علی (ع) می پرسند: آیامردگان با هم گفتگو و انس دارند؟
حضرت امیر(ع) فرمود:
“آری، اگر پرده از جلو چشم تو برداشته شود، آنها را می بینی که حلقه حلقه نشسته اند…”.(سفینه البحار،ماده برزخ)
📌در روايت ديگر ؛ راوي ميگويد: به امام صادق (ع) عرض کردم: ارواح مومنان کجا هستند؟
حضرت فرمود:
« ارواح مومنين در منازل بهشت‌‌اند، از طعام‌های آن مي‌خورند ،از نوشيدنی های آن مينوشندوهمديگر را ميبينند و زيارت مينمايند. و ارواح کفار در آتش‌اند، از غذا و نوشيدنی آن استفاده ميکنندوهمديگر را ميبينند و با هم ملاقات و ديدار دارند ؛ - ارواح المومنين في حجرات في الجنه، ياکلون من طعامها و يشربون من شرابها و يتزاورون فيها.. وارواح الکفار في النار ياکلون من طعامها و يشربون من شرابها و يتزاورون فيها ».[محاسن برقی/۲۸۵]
📌حمادبن عثمان گوید در حضور امام صادق (ع) سخن از ارواح مومنان به ميان آمد، حضرت فرمود: «ارواح المومنين يلتقون؛ ارواح مومنان در برزخ با هم ملاقات و ديدار مي‌کنند».
آنگاه شخصي با تعجب و شگفتي از حضرت پرسيد: آيا ملاقات مي‌کنند؟ فرمود: « بله، و با يک ديگر گفتگو مينمايند و همديگر را ميشناسند . وقتي کسي را میبینند ،مي‌گویند فلاني است ؛ - نعم و يتسائلون و يتعارفون حتی اذا رايته قلت: فلان. »[ محاسن برقی/۱۷۸]
📌یکی از اصحاب امام صادق(ع) گوید ، به حضرت عرض کردم : برادرم در بغداد است و نگرانم که او در آن جا بمیرد! حضرت فرمود : باکی نداشته باش که کجامیمیرد،هیچ مؤمن درشرق و غرب باقی نمیماند مگر آن که خدا روح او را در وادی السلام با ارواح مؤمنان دیگر قرار دهد...آگاه باش مثل این که من اجتماع ارواح را می بینم که حلقه حلقه نشسته اند و با یکدیگر گفتگو دارند. [کافی ج۳ ص۲۴۳]
✅ ۱۱ ) ارتباطات خویشاوندان اگربهشتی باشند ،جدی تر است.
علامه طباطبایی میگوید: ارواح با بستگان و اقوام، با هم در ارتباط هستند.[شیعه در اسلام ص ۱۶۲]
ادامه دارد..