💢از بین رفتن حسنات کاری نکنیم حسنات اعمال از بین برود. 3️⃣👈 و لاَ تَحْرِمْنِی قَبُولَ حَسَنَاتِهِ خدایا مرا از قبول حسنات محروم نکن، خدایا اگر کار خوبی می‌کنم اهل نماز شب و دعای ابوحمزه و... هستم حسنات آن اعمالم را به من برسان و محرومم نکن؛ یعنی کاری نکنم که آن حسناتم از بین برود، مثلاً اگر یک #غیبت کنم تمام اعمال چهل روزه من از بین می‌رود. در حدیث آمده است که اگر کسی غیبت کند عبادات چهل روزه او در نامه کسی که مورد غیبت قرار گرفته است نوشته می‌شود. ❇️لذا اگر کسی غیبت شما را کرد باید برای او چشم #روشنی هم ببرید چون تا چهل روز هر کار خیری که بکند در نامه اعمال شما ثبت می‌شود؛ در جامع السعادت آمده است که شخصی مورد غیبت قرار گرفت و آن شخص برای غیبت کننده هدیه فرستاد و تشکر کرد. باید هر روز بگوییم که خدایا کاری کن که حسناتم مورد قبول تو واقع بشود. ❇️امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: من هم بشی من الخیر فلیعجله فان کل شی فیه تاخیر للشیطان فیه نظره‌؛ ‌هر کس قصد انجام کار خیری را دارد پس باید در آن بشتابد زیرا هر کار خیری که پس افتد به راستی شیطان را در آن نظری است.

1️⃣👈ایمان به خدا نداشتن ایمان ، مایه تباهى اعمال است : « وَ مَنْ یکْفُرْ بِالْإِیمانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ کسى که انکار کند آنچه را باید به آن ایمان بیاورد ، اعمال او تباه مى گردد 2️⃣👈ولایت ولایت و رهبرى صحیح و آسمانى ، همه بندگان خدا و بندگى ها و نماز و حجّ و جهاد و . . . را در مسیر الهى قرار مى دهد وبه آنها جهت شایسته بخشد در حدیث از امام باقر ( علیه السلام ) است : « کُلُّ مَنْ دَانَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ بِعِبَادَهٍ یجْهِدُ فِیهَا نَفْسَهُ وَ لَا إِمَامَ لَهُ مِنَ اللَّهِ فَسَعْیهُ غَیرُ مَقْبُول هر کسى که به خدا ایمان دارد و عبادت هاى طاقت فرسا هم انجام مى دهد ولى امام لایقى از طرف خدا ندارد ، تلاشش بى فایده است در حدیث دیگر امام زین العابدین علیه السلام ) در پاسخ کسى که پرسید چه چیزى سبب قبولى نماز است ؟ فرمودند وَلَایتُنَا وَ الْبَرَاءَهُ مِنْ أَعْدَائِنَا ولایت ما اهل بیت ، و برائت از دشمنان ما بنابراین شرط قبولى نماز ، ولایت است . ولى همراهش باید تقوا هم باشد . امام باقر ( علیه السلام ) مى فرماید : « وَ مَا تُنَالُ وَلَایتُنَا إِلَّا بِالْعَمَلِ وَ الْوَرَعِ در خط رهبرى ما نیست ، مگر آنانکه اهل عمل و تقوا باشد 3️⃣👈تقوا داستان فرزندان آدم در قرآن آمده است . هر دو قربانى کردند . قربانى یکى پذیرفته شد و دیگرى نه . خدا مى فرماید : « إِنَّما یتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِین خدا تنها از اهل تقوا مى پذیرد رسول خدا ( صلى الله علیه وآله ) نیز در روایتى فرموده اند : «لَوْ صَلَّیتُمْ حَتَّى تَکُونُوا کَالْأَوْتَارِ وَ صُمْتُمْ حَتَّى تَکُونُوا کَالْحَنَایا لَمْ یقْبَلِ اللَّهُ مِنْکُمْ إِلَّا بِوَرَعٍ اگر آن قدر نماز بخوانید تا همچون زه کمان شوید ، و آن قدر روزه بگیرید تا همچون کمان خم شوید ، خدا از شما قبول نمى کند ، مگر این که انسان با ورع باشید ب ) حضور قلب در نماز امام باقر ( علیه السلام ) : « عَلَیکَ بِالْإِقْبَالِ عَلَى صَلَاتِکَ فَإِنَّمَا یحْسَبُ لَکَ مِنْهَا مَا أَقْبَلْتَ عَلَیه در نماز توجه به خدا داشته باش ، زیرا از نماز آن مقدار قبول مى شود که تو به آن توجه دارى 4️⃣👈 اداى حق مردم رسیدگى به نیازمندان و اداى حقوق محرومان به درجه اى از اهمیت است که گاهى قبولى عبادت بستگى به آن دارد . پرداختن زکات ، یا داشتن درآمد مشروع ، از این نمونه هاست امام رضا ( علیه السلام ) مى فرماید : « فَمَنْ صَلَّى وَ لَمْ یزَکِّ لَمْ تُقْبَلْ مِنْهُ صَلَاتُه هر کس نماز بخواند ولى زکات ( و مالیات اسلامى ) نپردازد ، نمازش قبول نمى شود . ب ) کسب مال حلال ومباح: على ( علیه السلام ) خطاب به کمیل فرمود : « یا کُمَیلُ انْظُرْ فِى مَا تُصَلِّى وَ عَلَى مَا تُصَلِّى إِنْ لَمْ یکُنْ مِنْ وَجْهِهِ وَ حِلِّهِ فَلَا قَبُولَ اى کمیل ! نگاه کن ببین که در چه چیز نماز مى گزارى و برروى چه چیز به نمازایستادى . اگر آن چیزى را که براى نمازت استفاده مى کنى ، حلال و مباح نباشد ، نمازت قبول نیست. 5️⃣👈: خیرخواهى نسبت به دیگران امام صادق ( علیه السلام ) فرموده اند : « قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى إِنَّمَا أَقْبَلُ الصَّلَاهَ لِمَنْ تَوَاضَعَ لِعَظَمَتِى وَ یکُفُّ نَفْسَهُ عَنِ الشَّهَوَاتِ مِنْ أَجْلِى وَ یقْطَعُ نَهَارَهُ بِذِکْرِى وَ لَا یتَعَاظَمُ عَلَى خَلْقِى وَ یطْعِمُ الْجَائِعَ وَ یکْسُو الْعَارِى وَ یرْحَمُ الْمُصَابَ وَ یؤْوِى الْغَرِیب خداوند متعال فرمود : نماز کسى را مى پذیرم که : در مقابل عظمت من خاضع باشد از خواسته هاى نفسانى به خاطر من خود را دور کند روزش را با یاد من به پایان برد بر بندگانم بزرگى نفروشد به گرسنه غذا دهد برهنه را بپوشاند به مصیبت دیده مهربانى کند غریب را پناه دهد . 6️⃣👈 خوشرفتارى آئین مقدس و متعالى اسلام ، میان عبادت و سیاست و اخلاق و اجتماع ، پیوندى منسجم ایجاد کرده است . در امور خانوادگى هم رعایت احترام و حقوق متقابل زن و شوهر را چنان مهم دانسته که بى توجهى به آن گاهى باعث قبول نشدن نماز مى گردد . و قطع

🔰یا هَادِیاً اِلَی الْحَقِّ الْمُبِین ‌ای خدایی که راهنمایی می‌کنی به سوی حق؛ الان چقدر باید از خدا شکر گذار باشیم که ما را به دین حق هدایت نموده است و همه، شیعیان امیرالمومنین علی بن ابیطالب (علیه‌السلام) هستید. «و الَی الحقِ المُبین» در حقیقت ولایت اهل بیت (علیهم‌السّلام) هست که خداوند ما را به سوی ولایت اهل بیت هدایت نموده است.

تفسیر هیجدهم و شرح دعای روز هیجدهم👇 https://eitaa.com/fatemi52/282 https://eitaa.com/fatemi52/283

امام خمینی)ره( دربارۀ ادب قرائت قرآن خطاب به فرزندشان مرحوم آقا سیداحمد م یفرماید: « فرزندم، با قرآن، این بزرگ کتاب معرفت، آشنا شو؛ اگرچه با قرائت آن، و راهی از آن به سوی محبوب باز کن و تصور نکن که قرائت بدون معرفت اثری ندارد که این وسوسۀ شیطان است. آخر، این کتاب از طرف محبوب است برای تو و برای همه کس و نامۀ محبوب، محبوب است؛ اگرچه عاشق و محب، مفاد آن را نداند . و با این انگیزه حبّ محبوب که کمال مطلوب است، به سراغت آید و شاید دستت گیرد. ما اگر در تمام لحظات عمر ب هشکرانۀ اینکه قرآن کتاب ماست به سجده رویم، از عهده برنیامده ایم. 3»

⭕️پیروان حقیقی ابراهیم (ع) اگر اين آيه را همراه با آيه‏ى قبل معنا كنيم نتيجه‏ى خوبى به دست مى‏آوريم، زيرا در آيه‏ى قبل ابراهيم گفت: «خدايا! فرندانم را از بت‏پرستى دور بدار.» در اين آيه مى‏گويد: «كسى كه موحّد و پيرو من بود از من است» بنابراين، تمام موحدان فرزندان مكتبى ابراهيم هستند. از برخى آيات و احاديث دیگر نیز استفاده مى‏شود كه پيروان ابراهيم عليه السلام تنها مردمى نبودند كه در عصر او زندگى مى‏كردند، بلكه همه‏ى پيروان مكتب ابراهيم عليه السلام از خاندان معنوى او به شمار مى‏آيند و از آن جا كه مسلمانان نيز پيرو مكتب بت‏شكن اسلام هستند، پيروان او و از خاندان معنوى او به شمار مى‏آيند. همان‏گونه كه رسول اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: «انا و على ابوا هذه الامة» من و على پدران مكتبى اين امّت هستيم. ولى مشرك اگر فرزند پيامبر هم باشد خطاب مى‏شود: «إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ» ♦️حضرت على عليه السلام فرمود: «ان ولى محمد من اطاع الله و ان بعدت لحمته و ان عدو محمد من عصى الله و ان قربت لحمته» «همانا دوست محمّد كسى است كه خدا را اطاعت كند، گرچه از نظر فاميلى و نَسب دور باشد و دشمن محمّد كسى است كه خدا را نافرمانى كند، گرچه از بستگان پيامبر باشد. https://eitaa.com/fatemi52/295

✅جلسه بیستم (آیه 35 و 36) ✅پیروان حقیقی مکتب ابراهیم (ع) 🔺و إِذْ قالَ إِبْراهيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِناً وَ اجْنُبْني‏ وَ بَنِيَّ أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنامَ ✅و ياد كن زمانى را كه ابراهيم گفت: پروردگارا، اين شهر (مكّه) را تحت مقرّراتى ويژه ايمن گردان و مرا و فرزندانم را از پرستش بت‏ها دور دار. 🔺ربِّ إِنَّهُنَّ أَضْلَلْنَ كَثيراً مِنَ النَّاسِ فَمَنْ تَبِعَني‏ فَإِنَّهُ مِنِّي وَ مَنْ عَصاني‏ فَإِنَّكَ غَفُورٌ رَحيمٌ ✅پروردگارا، آنها سبب گمراهى بسيارى از مردم شده‏اند. پس هركه از من پيروى كند و به آيينى كه آورده‏ام پاى‏بند باشد، او از من است، و هركه مرا نافرمانى كند از من نيست؛ با اين حال تو آمرزنده و مهربانى. 🌹رفتارهای تبلیغی: 1. به نعمت امنیت در نظام اسلامی اشاره کرده و آن را بقیه کشورها مقایسه کنید. 2. تاکید کنید که ملاک پیرو راه امام خمینی بودن، رابطه نسب و خانواده نیست، پیروی حقیقی از مکتب امام خمینی است. در اين آيه و آيات بعد، به هفت دعاى سازنده‏ى ابراهيم عليه السلام در مورد خود و فرزندانش اشاره شده است؛ و شايد از همين روست كه اين سوره را ابراهيم عليه السلام ناميده‏اند. ❤️نعمت امنیت نخستين دعاى ابراهيم عليه السلام «امنيت» بود. اين نشان مى‏دهد كه نعمت امنيت شرط اول زندگى، سكونت و پيشرفت در يك منطقه است و اصولًا اگر در محلى امنيت نباشد همه‏ى نعمت‏ها، سرمايه‏ها و مغزهاى متفكر از بين مى‏روند. مقصود از امنيت در اين جا، امنيت تشريعى و قانونى است؛ يعنى خدا مقرر كرده كه همه‏ى انسان‏ها و حتى حيوانات در اين سرزمين در امان باشند؛ به طورى كه صيد كردن حيوانات و تعقيب مجرمان ممنوع است و تنها مى‏توان براى اجراى عدالت، آذوقه‏ى مجرمان پناهنده را بر آنان بست تا از آن بيرون آيند. ⭕️بت پرستی# قدیم و مدرن ابراهیم دعا می‌کند که خدایا من و فرزندانم را از پرستش بتان دور بدارد. این‌که انسان از پرستش بت‌ها دور باشد نیاز به قدرت الهی دارد و انسان باید دعا کند. اول انسان باید خودش از بت‌پرستی اجتناب کند بعد فرزندانش را اجتناب دهد. یکی از عوامل گمراه کردن مردم بت‌ها هستند مردم چون به آن‌ها عبادت می‌کنند به آن‌ها دل می‌بندد و آن‌ها را کانون توجه قرار می‌دهند خودبه‌خود باعث گمراهی آن‌ها می‌شود. هر چند ابراهيم عليه السلام و فرزندان او (اسماعيل و اسحاق عليهما السلام)، پيامبر و معصوم بودند، اما باز هم از خدا مى‏خواهد كه آنان را از پرستش بت‏ها دور نگه دارد. اين به خاطر تأكيد بر مسئله‏ى مبارزه با بت‏پرستى است. بت‏ها بسيارى از مردم را گمراه مى‏سازند؛ زيرا از طرفى برخى معبودان دروغين، هم‏چون فرعون و نمرود بودند كه مردم را گمراه مى‏ساختند و از طرف ديگر خادمان بت‏ها نيز با زينت كردن آنها و تشريفات خاص، مردم ساده لوح را مى‏فريفتند و به بت‏پرستى مى‏كشاندند. خطر بزرگ بت‏پرستى و شرك، پشت پا زدن بر خرد انسان است؛ چرا كه انسان خردمند به دنبال بت‏هاى بى‏اثر نمى‏رود و همين عقل‏زدايى است كه بت‏پرستان را از ايمان و ارزش‏هاى عالى دور مى‏سازد. سؤال: چگونه بت‏ها كه مجسمّه‏هايى از سنگ وچوب هستند، انسان را گمراه مى‏كنند؟ پاسخ: اولًا: بت‏ها هميشه جماد نيستند، گاهى انسان‏ها و طاغوت‏ها نيز بت مى‏شوند. ثانياً: مسأله‏ى هنر و زيورآلاتى كه همراه بت‏ها بود جاذبه داشت. ثالثاً: گاهى جهل سبب مى‏شود كه سنگ و چوب نيز ارزش پيدا كند. ♦️ضرورت پیروی از رهبران دینی معيار اساسى پيوند با پيامبران الهى پيروى از آنان است؛ يعنى اگر كسى از مكتب پيامبرى پيروى كند هم‏چون فرزندان اوست هر چند بيگانه باشد و اگر كسى از مكتب و دستورات پيامبر پيروى نكند و هم‏چون فرزند نوح شود، از خاندان او به شمار نمى‏آيد. در اين آيه ابراهيم عليه السلام معيار دين‏دارى را پيروى و مخالفت با خودش بيان مى‏كند؛ چرا كه او پيامبرى معصوم است و دستوراتش، فرمان‏هاى الهى است و از اين رو مخالفت با او مخالفت با خداست. نکته بعدی حضرت ابراهیم می‌فرماید اگر کسی از من پیروی کرد و از من است یکی از معیارهای صحت تبعیت از امام معصوم و رهبری در جامعه این است که انسان پیرو باشد ولی اگر کسی نافرمانی بکند و پیرو نباشد باید دنبال استغفار باشد که خداوند گناهان او را ببخشد.

جلسه بیست و هشتم (آیه 47 تا 51) سنت قطعی الهی در عذاب دشمنان فَلا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ مُخْلِفَ وَعْدِهِ رُسُلَهُ إِنَّ اللَّهَ عَزيزٌ ذُو انتِقامٍ پس هرگز مپندار كه خداوند در وعده خود با پيامبرانش تخلّف مى‏كند و به آنان يارى نمى‏رساند و دشمنانشان را كيفر نمى‏دهد، قطعا خداوند شكست‏ناپذير و انتقام‏گيرنده است. يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ الْأَرْضِ وَ السَّماواتُ وَ بَرَزُوا لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ روزى انتقام خواهد گرفت كه قيامت رخ دهد و زمين به غير اين زمين و آسمان‏ها نيز به غير اين آسمان‏ها مبدل شوند و پرده‏ها همه كنار رود و همگان دريابند كه در پيشگاه خداوند يگانه كه بر همه موجودات چيره است، آشكارند. وَ تَرَى الْمُجْرِمينَ يَوْمَئِذٍ مُقَرَّنينَ فِي الْأَصْفادِ آن روز گنهكاران را مى‏بينى كه در زنجيرها به هم بسته شده‏اند. سَرابيلُهُمْ مِنْ قَطِرانٍ وَ تَغْشى‏ وُجُوهَهُمُ النَّارُ جامه‏هايشان از قطران (ماده‏اى سياه و بدبو) است و آتش چهره آنان را مى‏پوشاند. لِيَجْزِيَ اللَّهُ كُلَّ نَفْسٍ ما كَسَبَتْ إِنَّ اللَّهَ سَريعُ الْحِسابِ [آرى، قيامت روى مى‏دهد] تا خداوند به هركسى همان را كه فراهم آورده است سزا دهد و در آن هيچ تأخيرى نيست زيرا خدا به سرعت اعمال بندگانش را حسابرسى مى‏كند. رفتارهای تبلیغی: 1. مسئله ایمان به وعده های الهی، یکی از مهمترین اصول تربیت اجتماعی است. درباره لزوم ایمان به وعده های الهی و آثار آن و نیز آثار عدم ایمان به آن سخن بگویید. 2. اینکه هر انسانی جزای آنچه را عمل کرده است، میبیند، هم در قالب رفتار مردم و هم در قالب رفتار مسئولین تبیین کنید. یکی از سنت‌های الهی عمل به وعده‌ها است خداوند تبارک و تعالی هرجا وعده‌ای می‌دهد به وعده عمل می‌نماید . وعده‌هایی که به انبیا داده‌است محقق خواهد شد، مثلاً در مورد اسلام می‌فرماید که خداوند نور خودش را در زمین منتشر خواهد کرد یا در مورد حضرت مهدی علیه‌السلام در سوره قصص می‌فرماید که مستضعفین روزی تمام دنیا را به سیطره خود درخواهند آورد. خداوند هم شکست‌ناپذیر است و هم انتقام گیر روزی‌که زمین تبدیل به زمین دیگر بشود و آسمان‌ها نیز تبدیل بشوند به آسمان دیگر و هم در برابر خدای متعال ظاهر شوند آن روز مجرمین در زنجیره‌ها بسته شده‌اند جامعه‌های شان از قیر بدبو و صورت‌هایشان را آتش می‌پوشاند تمام این‌ها به‌خاطر این است که به جزای اعمالشان برسند. تسلی پیامبر و مومنان آيه اول، خطاب به پيامبر صلى الله عليه و آله و موجب تسلّى خاطر اوست، اما نوعى هشدار و تهديد به ستمگران مخالف پيامبر صلى الله عليه و آله نيز هست. كسى تخلّف وعده مى‏كند و ستمكاران را به حال خود رها مى‏سازد كه توانا نباشد و يا نخواهد آنان را كيفر دهد، در حالى كه خدا هم شكست‏ناپذير است و هم مى‏خواهد ستمكاران را كيفر دهد، پس وعده‏ى خدا تخلّف‏ناپذير است؛ و اگر به ستمگران مهلت مى‏دهد، براى آن است كه آنها را بيازمايد تا حجّت بر آنان تمام شود و گرفتار آتش شوند. «انتقام» در اصل به معناى كيفر دادن است و كيفر خدا همراه با استحقاق و عدالت و نتيجه‏ى اعمال خود انسان است. معناى فارسى انتقام (تلافى كردن همراه با كينه‏جويى و عدم گذشت) در اين آيه مورد نظر نيست. انتقام گرفتنِ انسان همراه با كينه و تشفّى دل است، ولى انتقام الهى بر اساس عدل و حكمت و تأديب است. تبدیل زمین و آسمان در آیه دوم، در مورد «تبديل زمين و آسمان به زمين و آسمان ديگر»، كه در اين آيه به آن اشاره شده است، مفسران قرآن چند ديدگاه دارند: 1. منظور تبديل ذات است؛ يعنى به كلى اين زمين نابود و زمين ديگرى آفريده مى‏شود و قيامت برپا مى‏گردد. 2. مقصود تبدّل صفات زمين و آسمان است؛ يعنى پس از ويرانى اين زمين و آسمان در آستانه‏ى قيامت، زمين و آسمانى نو و تكامل يافته‏تر برپا مى‏شوند. اما از ظاهر برخى ديگر از آيات قرآن استفاده مى‏شود كه خورشيد، خاموش و آسمان‏ها شكافته و زلزله‏هاى سخت هويدا مى‏شود و نظام كنونى جهان درهم مى‏ريزد، اما جهان به كلى نابود نمى‏شود بلكه مردم به زمينى تازه و عالى‏تر گام مى‏نهند. البته درك كامل آن جهانِ تازه براى ما مشكل است؛ هم‏چون كودكى كه‏ بخواهد از درون شكم مادر همه چيز جهان بيرون را درك كند. مفسران، «بُروز» انسان‏ها در برابر خدا در رستاخيز را چند گونه تفسير نموده‏اند: 1. بيرون آمدن انسان‏ها از قبرها در قيامت. 2. ظهور تمام وجود انسان با تمام محتواى درونى و بيرونى‏اش در صحنه‏ى رستاخيز؛ يعنى در آن جا انسان ظاهر و باطن ندارد و همه چيز انسان (حتى در ديد علم محدود او) آشكار مى‏شود. انواع عذابهای دشمنان كسى‏كه در حال رنج و عذاب است، اگر فرياد ديگران را نيز بشنود، بيشتر زجر مى‏بيند، چنان‏كه شادى كردن لذّت دارد و بودنِ در كنار جمعى كه شادمانند لذّتِ بيشترى دارد. به همين خاطر، قرآن مى‏فرمايد: ما افراد همفكر و هم‏خط را در

يك جا جمع مى‏كنيم، مجرمان را در دوزخ و نيكان را در بهشت. وَ الَّذِينَ آمَنُوا ... أَلْحَقْنا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ و درباره‏ى اهل دوزخ مى‏خوانيم: «احْشُرُوا الَّذِينَ ظَلَمُوا وَ أَزْواجَهُمْ» ستمگران و همسرانشان كه مانند آنان بودند، با هم به دوزخ مى‏روند. در جاى ديگر مى‏خوانيم: «فَكُبْكِبُوا فِيها هُمْ وَ الْغاوُونَ» در آن روز عابد همراه با معبود خيالى خود با هم به دوزخ افكنده مى‏شوند و شايد آيه‏ى «وَ إِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ» نيز همين قرين بودن را بيان كند. بنابراین: «اصفاد» در اصل به معناى غُل و زنجير است و دو تفسیر دارد: 1. برخی گفته اند در خصوص آن غل و زنجيرى به كار مى‏رود كه دست و گردن را به هم مى‏بندد. 2. یا برخی آن را «كُنده» (چوب بزرگ) معنا كرده‏اند كه به پاى زندانيان مى‏بستند تا آنان را شكنجه و از فرارشان جلوگيرى كنند. «مَقَرّنين» در اصل به معناى «نزديك شدن» است و در این آیه سه گونه تفسیر کرده اند: 1. يا مقصود آن است كه مجرمان را در قيامت با غل و زنجيرى طولانى به هم مى‏بندند، كه اين تجسّمى از پيوند نزديك عملى و فكرى گناهكاران در دنياست. 2. يا منظور آن است كه مجرمان را به وسيله‏ى زنجيرها به شياطين نزديك مى‏كنند و پيوند باطنى آنها در دنيا، به صورت هم‏زنجير شدن آنان آشكار مى‏شود. 3. يا نزديك شدن دست و گردن آنها به وسيله‏ى زنجيرها مورد نظر است. البته مانعى ندارد كه هر سه تفسير در مورد اين آيه درست باشد، اما ظهور آيه در همان معناى اول است. «قَطْران» به معناى ماده‏اى سياه‏رنگ و بدبو و قابل اشتعال است. آن را از درختى به نام «ابهل» مى‏گيرند و پس از جوشاندن به پوست شتر مى‏مالند تا با سوزش خاص خود، بيمارى جرب او را بهبود بخشد. برخى نيز گفته‏اند مايعى است كه از تقطير ذغال سنگ به دست مى‏آيد. منظور از قطران در آیه آن است كه لباس دوزخيان، زشت، بدبو و قابل سوختن است و اين بدترين لباس‏هاست. در حقيقت، اين لباس، تجسّم لباس گناه است كه دوزخيان در اين جهان بر خود مى‏پوشند و با بوى تعفن گناه جامعه را آلوده مى‏كنند و به آتش مى‏كشند و خودشان را روسياه مى‏سازند. چهار نکته مهم در جزای اعمال دشمنان در آیه مبارکه پنجاه و یک، چهار نکته در مورد جزای اعمال وجود دارد: 1. اول این‌که تمام چیزی را که می‌بینند جزای اعمال است و هر انسان هر عملی را انجام بدهد جزای آن را خواهد دید. 2. ثانیاً خداوند تبارک و تعالی خودش جزا خواهد داد. 3. ثالثاً خداوند متعال همه انسان‌ها را مجازات خواهد کرد. همه اعم از مسلمان، مؤمن، یهودی و... 4. رابعاً انسان براساس اعمالش کیفر داده خواهد شد. نه بر اساس باورها و پیش زمینه های ذهنی اش. در اين آيه نمى‏فرمايد: «خدا پاداش اعمال هر كس را به او مى‏دهد.» بلكه مى‏فرمايد: «آنچه را انجام داده‏اند به عنوان پاداش به آنها خواهد داد.»؛ يعنى جزاى آنها، اعمال مجسّم شده‏ى خودشان است. از آن جا كه اعمال انسان با تغيير چهره به سراغ او مى‏آيند، در واقع، حسابش همراه خودش است و حساب‏رسى از اين سريع‏تر نخواهد بود و اصولًا خدا براى حساب‏رسى نياز به زمان ندارد.

الشَّمْسُ یَنْبَغِی لَها أَنْ تُدْرِکَ الْقَمَرَ وَ لاَ اللَّیْلُ سابِقُ النَّهارِ وَ کُلٌّ فِی فَلَکٍ یَسْبَحُونَ«40» نه خورشید را سزاست که به ماه رسد و نه شب را سزد که بر روز پیشی گیرد هر کدام در سپهر و مدار معینی شناورند. نکته ها: «عرجون»به آن قسمت از خوشه ی خرما گفته می شود که به درخت وصل است و پس از گذشت زمان به شکل قوس در می آید. از آین آیات برهان نظم استفاده می شود که یکی از برهان های اثبات وجود خداوند است. توجّه دادن مردم به حرکت خورشید و ماه و پیدایش شب و روز،تغییراتی که در ماه دیده می شود،شناور بودن کرات در آسمان،مدار کرات،عدم اصطکاک کرات و اندازه گیری های دقیق،عالمانه و حکیمانه،نشانه ی توجّه اسلام به علم هیئت و ایجاد بستری مناسب برای تحقیقات دانشمندان در طول تاریخ بوده است. پیام ها: 1- شب،از نشانه های قدرت و حکمت الهی است. «آیَهٌ لَهُمُ اللَّیْلُ» 2- یک برنامه ثابت در طول تاریخ،آن هم بدون خلل نشانه ی وجود حسابگری حکیم و علیم است. «ذلِکَ تَقْدِیرُ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ» 3- پیدایش شب و روز تصادفی نیست،کار خداست. «نَسْلَخُ مِنْهُ النَّهارَ» 4- مدار حرکت خورشید و ماه طوری طراحی شده که هرگز به یکدیگر برخورد نمی کنند و در ایجاد شب و روز خللی وارد نمی شود. «لاَ الشَّمْسُ یَنْبَغِی لَها أَنْ تُدْرِکَ الْقَمَرَ» 5-بر خلاف نظریه ثابت بودن خورشید،قرآن خورشید را دارای حرکت می داند،آن هم حرکت جهت دار. «تَجْرِی لِمُسْتَقَرٍّ لَها» 6- در نظم حاکم بر هستی احدی نمی تواند اخلال کند. تَقْدِیرُ الْعَزِیزِ ... 7- تشبیهات قرآن کهنه شدنی نیست.حرکت ماه به حرکت خوشه خرما تشبیه شده است. «عادَ کَالْعُرْجُونِ الْقَدِیمِ» 8-همه ی کرات در مدار خود در حرکتند. «کُلٌّ فِی فَلَکٍ یَسْبَحُونَ» 9- حرکت کرات در مدار خود با سرعت است.( «یَسْبَحُونَ» یعنی شنای سریع)

وَ آیَهٌ لَهُمْ أَنّا حَمَلْنا ذُرِّیَّتَهُمْ فِی الْفُلْکِ الْمَشْحُونِ«41» وَ خَلَقْنا لَهُمْ مِنْ مِثْلِهِ ما یَرْکَبُونَ«42» و نشانه ای(دیگر)برای آنان،آن است که ما فرزندانشان را در کشتی های پر از بار سوار کردیم.و برای آنان مرکب های دیگری مانند همان،(از قبیل اسب و شتر...)آفریدیم. وَ إِنْ نَشَأْ نُغْرِقْهُمْ فَلا صَرِیخَ لَهُمْ وَ لا هُمْ یُنْقَذُونَ«43» و اگر بخواهیم آنان را غرق می کنیم،به گونه ای که نه فریادرسی برایشان باشد و نه(از دریا)نجات داده شوند. إِلاّ رَحْمَهً مِنّا وَ مَتاعاً إِلی حِینٍ«44» مگر آنکه بار دیگر رحمت ما شامل حالشان شود و تا مدّتی(دیگر از زندگی)بر خوردار باشند. نکته ها: بهره گیری از کشتی ها و حیوانات،بارها در قرآن به عنوان نعمت های الهی مطرح شده است،ولی در این آیه به عنوان وسیله ای برای حمل فرزندان آمده تا انسان با عقل و عاطفه نعمت الهی را درک کند. «حَمَلْنا ذُرِّیَّتَهُمْ» همین امروز نیز اگر کشتی های نفت کش و حمل گندم و مواد غذایی در اقیانوس ها به حرکت در نیایند،زندگی بشر فلج می شود.علاوه برآنکه حمل و نقل از طریق دریا، ارزان ترین راه برای انتقال کالاهای حجیم وسنگین است. پیام ها: 1- این خداوند است که آب را به گونه ای قرار داده که انسان می تواند با ساخت کشتی بر روی آن حرکت کند و این از نشانه های قدرت الهی است. وَ آیَهٌ ... أَنّا حَمَلْنا ذُرِّیَّتَهُمْ فِی الْفُلْکِ» 2- مَرکب و وسیله نقلیه که از ضروریّات زندگی بشر است،یک نعمت ویژه و نشانه ای از لطف و تدبیر الهی است. «خَلَقْنا لَهُمْ مِنْ مِثْلِهِ ما یَرْکَبُونَ» 3- دست خدا در قهر و غضب باز است.به خود مغرور نشویم. «إِنْ نَشَأْ نُغْرِقْهُمْ» 4- اگر قهر خدا سرازیر شود احدی فریادرس نیست.پس نباید احساس امنیّت صد در صد داشته باشیم. «إِنْ نَشَأْ نُغْرِقْهُمْ فَلا صَرِیخَ لَهُمْ» 5-هرگز نجات خود را در سایه ی عوامل مادّی نپنداریم. «رَحْمَهً مِنّا» 6- هر کس اجلی دارد و زندگی ما محدود است. «مَتاعاً إِلی حِینٍ»

وَ إِذا قِیلَ لَهُمُ اتَّقُوا ما بَیْنَ أَیْدِیکُمْ وَ ما خَلْفَکُمْ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ«45» و هرگاه به آنان گفته شود از(مجازات دنیا)که پیش روی شماست و از (مجازات آخرت)که به دنبال شماست پروا کنید تا شاید مورد رحمت قرار گیرید(اعراض می کنند). وَ ما تَأْتِیهِمْ مِنْ آیَهٍ مِنْ آیاتِ رَبِّهِمْ إِلاّ کانُوا عَنْها مُعْرِضِینَ«46» و هیچ نشانه ای از نشانه های پروردگارشان برای آنان نمی آید مگر آن که از آنها روی گردانند. نکته ها: در آیات قبل به نعمت های الهی اشاره شد که اگر دقّت کنند همه آنها نشانه ای از قدرت و حکمت و لطف اوست.در این آیات می فرماید:لجاجت آنان به قدری است که نه از نشانه ها درس می گیرند و نه به موعظه ها گوش می دهند که به آنها گفته می شود:از انجام کارهایی که عقوبت دنیا و عذاب آخرت را به دنبال دارد بپرهیزید،تا خداوند گذشته شما را ببخشد و شما را مورد لطف خود قرار دهد. پیام ها: 1- با امر به معروف حجت را بر افراد تمام کنید. «قِیلَ لَهُمُ اتَّقُوا» 2- تقوا،رمز دریافت رحمت الهی است. اِتَّقُوا ... لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ 3- برای اتمام حجّت،انواع استدلال ها را مطرح کنید. «آیَهٍ مِنْ آیاتِ رَبِّهِمْ» 4- نشانه های خدا بسیار است،امّا پذیرش مردم اندک است. آیاتِ رَبِّهِمْ ... عَنْها مُعْرِضُونَ