❣ #اندکی_بیاندیشیم 🕋‏ قَوْلٌ مَّعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِّن صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَا أَذًى ۗ وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٌ (بقرة/٢٦٣) ⚡️ترجمه: سخن پسندیده و گذشت بهتر از صدقه ای است که آزاری به دنبال آن باشد، و خداوند بی نیاز (و) بردبار است. ✅ ممکن است شما با صدقه، گرسنه‌ای را سیر نمایید ❌ اما اگر همراه با منت و اذیت باشد بهتر است از انجام ‌آن خودداری نمود 👈 زیرا بنا بر نص صریح قرآن احساسات انسان بسیار گرانبهاست و نباید به بهانه‌ی نیکی کردن به وی احساساتش را جریحه دار نمود. ┈┄┅═✾•••✾═┅┄┈ @talangoremazhabi ┈┄┅═✾•••✾═┅┄┈

✅ استاد قرائتی : ❗️به هر دری می‌زند، نمی‌شود... 😔 بعضی‌ها رزقشان كم است؛ كاسبی می‌كنند، ورشكست می‌شوند!! مسافركشی می‌كنند؛ تصادف می‌كنند!! لبوفروشی می‌كنند؛ دیگ لبویش می‌سوزد!! «گاهی وقت‌ها به هر دری می‌زند نمی‌شود»😔 ❓چرا ؟؟!!🤔 ✅ كمی رزق دلایلی دارد: ۱- ممكن است بخاطر آزمایش باشد. خدا او را از این طریق آزمایش می‌كند. ۲- گاهی ممكن است به خاطر این باشد که سوء نیت دارد؛ 😱 حدیث داریم هر كسی خیرخواه مردم باشد، روزی او زیاد می‌شود؛ هركسی كه سوءنیت داشته باشد (بدخواه دیگران باشد) ، خدا رزقش را كم می‌كند. ۳- گاهی انسان كم می‌آورد، برای این است كه جلوی طغیانش گرفته شود. قرآن می‌گوید: «وَ لَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبادِهِ لَبَغَوْا فِی الْأَرْضِ» (شورى/27) 👌 آیه‌ی قشنگی است. «لو» به معنی (اگر) است. «بسط» به معنی (وسیع) است. «وَ لَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ»☝️ اگر خداوند رزق مردم را توسعه بدهد 😱«لَبَغَوْا» یاغی می‌شوند.😱⚠️ ❗️ اگر شكم‌ها سیر شود، یاغی می‌شوند. كم می‌دهیم تا یاغی نشوند. ۴- گاهی بخاطر كفران نعمت است. خداوند، نعمتی را به تو داده و تو نعمت را كفران كردی (در جای مناسبش استفاده نکردی و ناسپاسی نمودی). ⚠️ بخاطر همین آن را از تو گرفت. ۵- «كَلاَّ بَلْ لا تُكْرِمُونَ الْیَتیمَ» (فجر/17) ❗️به یتیم‌ها سركشی نكردی، به یتیم ندادی، رزقت كم شد. ۶- «وَ لا تَحَاضُّونَ عَلى طَعامِ الْمِسْكینِ» (فجر/18) ❗️به فقرا كمك نكردید، به چنین روزی مبتلا شدید. ۷- «وَ تَأْكُلُونَ التُّراثَ أَكْلاً لَمًّا وَ تُحِبُّونَ الْمالَ حُبًّا جَمًّا» (فجر/20-19) ارث كه به شما رسید، بدون اینکه راجع به آن تحقیق کنید آن را خوردید... #تلنگر #نکته #آیه_ها_و_آدم_ها #منبرک_فاطمی @fatemi222

❣️ نکات آیات 🕋 نحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ نَبَأَهُم بِالْحَقِّ ۚ إِنَّهُمْ فِتْيَةٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَزِدْنَاهُمْ هُدًى (کهف/١٣) ⚡️ترجمه: " ما داستان آنان را به حق برای تو بازگو میکنیم. آنها جوانانی بودند که به پروردگارشان ایمان آورده بودند، و ما بر هدایتشان افزودیم. " 🔹 سخت ترین مرحله ایمان در سنین جوانی رقم میخورد 🔹 اگر جوان در ایمانش راستگو باشد در مقابل وسوسه‌ها، ثابت قدم خواهد ماند 👈 و به هر آنچه در اطرافش مینگرد بر هدایتش میافزاید. ┈┄┅═✾•••✾═┅┄┈

✅جهاد تبیین ↩️ وقتی جهاد تبیین انجام میدهید یک جبهه ی دشمن در مقابل شما صف آرایی می کند. ↩️«يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكافِرِينَ»[مائدة آيه 67] 🌹اى پيامبر! آنچه را از سوى پروردگارت به تو نازل شده است (در مورد ولايت و جانشينى حضرت على) اعلام كن و اگر چنين نكنى، رسالت الهى را نرساندهاى و (بدان كه) خداوند تو را از (شرّ) مردم (و كسانى كه تحمّل شنيدن اين پيام مهم را ندارند) حفظ مىكند. همانا خداوند گروه كافران را هدايت نمىكند. 🌟✨امام خامنه ای در دیدار اعضای شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی ۱۳۹۶/۱۰/۰۶ ✅↩️ آیه‌ی شریفه‌ی «بَلِّغ ما اُنزِلَ اِلَیکَ مِن رَّبِّکَ وَ اِن لَم تَفعَل فَما بَلَّغتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعصِمُکَ مِنَ النّاس» که [میفرماید] خدا تو را حفظ میکند، نگران نباش، دغدغه نداشته باش از دشمن، پیدا است که در مقابل تبلیغ پیغمبر، صف دشمنان است، جبهه‌ی دشمنان است. 🌹 برادران عزیز، خواهران عزیز! ↩️معنای این چیست؟ معنایش این است که شما آن‌وقتی که تبلیغ میکنید، تبلیغ اساسی میکنید، تبلیغ اسلامی میکنید، در مقابل این تبلیغ شما یک جبهه‌ی دشمنی صف‌آرایی میکند؛ این را باید بدانید. #جهاد_تبیین #جشن_ملی۱۴۰۰ #دهه_فجر #ایران_قوی #روشنگری

🧕دختران قرآنی(۲)🧕 🌹🌿🌹🌿🌹🌿🌹🌿🌹🌿 2️⃣ دختران شعیب 💖 وَلَمَّا وَرَدَ مَاءَ مَدْيَنَ وَجَدَ عَلَيْهِ أُمَّةً مِّنَ النَّاسِ يَسْقُونَ وَوَجَدَ مِن دُونِهِمُ امْرَأَتَيْنِ تَذُودَانِ قَالَ مَا خَطْبُكُمَا قَالَتَا لَا نَسْقِي حَتَّىٰ يُصْدِرَ الرِّعَاءُ وَأَبُونَا شَيْخٌ كَبِيرٌ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﺏ ﻣﺪﻳﻦ ﺭﺳﻴﺪ ، ﮔﺮﻭﻫﻲ ﺍﺯ ﻣﺮﺩم ﺭﺍ ﺑﺮ ﺁﻥ ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﺩﺍم ﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﺁﺏ ﻣﻰ ﺩﺍﺩﻧﺪ ، ﻭ ﻏﻴﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﻭ ﺯﻥ ﺭﺍ ﺩﻳﺪ ﻛﻪ [ ﺩﺍم ﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺭﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﺁﺏ ] ﺑﺎﺯﻣﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ ; ﮔﻔﺖ : ﭼﻪ ﭼﻴﺰﻱ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺘﻦ [ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪﺍﻥ ] ﻭﺍﻣﻰ ﺩﺍﺭﺩ ؟ ﮔﻔﺘﻨﺪ : ﻣﺎ [ ﺍﻳﻦ ﺩﺍم ﻫﺎﻳﻤﺎﻥ ﺭﺍ ]ﺁﺏ ﻧﻤﻰ ﺩﻫﻴﻢ ﺗﺎ [ ﺍﻳﻦ ] ﺷﺒﺎﻧﺎﻥ [ ﺩﺍم ﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﺭﺍ ] ﺑﺮﮔﺮﺩﺍﻧﻨﺪ ﻭ ﭘﺪﺭ ﻣﺎ ﭘﻴﺮﻱ ﻛﻬﻨﺴﺎﻝ ﺍﺳﺖ (قصص٢٣) 📕ویژگیهای دختران شعیب 1️⃣ کمک حال پدر 💝 کار ﺯﻥ ﺩﺭ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﻣﻨﺰﻝ ﺍﺷﻜﺎﻟﻲ ﻧﺪﺍﺭﺩ، ﺑﻪ ﺷﺮﻁ ﺁﻧﻜﻪ: ✅ﺍﻟﻒ: ﺯﻥ ﺩﺭ ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎﺭ، ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺒﺎﺷﺪ. «ﺍﻣﺮﺃﺗﻴﻦ» ✅ﺏ: ﺑﺎ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺍﺧﺘﻠﺎﻃﻲ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. «ﻣﻦ ﺩﻭﻧﻬﻢ - ﻟﺎﻧﺴﻘﻲ ﺣﺘّﻲ ﻳﺼﺪﺭ ﺍﻟﺮّﻋﺎء» ✅ﺝ: ﻣﺮﺩﻱ ﻛﻪ ﺗﻮﺍﻥ ﻛﺎﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﺩﺭ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻧﺒﺎﺷﺪ. «ﺃﺑﻮﻧﺎ ﺷﻴﺦ ﻛﺒﻴﺮ» 2️⃣ عزتمندی 💝 ﺩﺧﺘﺮﺍﻥ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪﺍ ﭼﻮﭘﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ، ﻭﻟﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﺗﻦ ﺑﻪ ﺫﻟّﺖ ﻭﮔﺪﺍﻳﻲ ﻧﻤﻲ ﺩﻫﻨﺪ. «ﺍﻣﺮﺃﺗﻴﻦ ﺗﺬﻭﺩﺍﻥ» 3️⃣ حیا 💝 فَجَاءَتْهُ إِحْدَاهُمَا تَمْشِي عَلَى اسْتِحْيَاءٍ ﭘﺲ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﻭ [ ﺯﻥ ] ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﺷﺮم ﻭ ﺣﻴﺎ ﮔﺎم ﺑﺮﻣﻰ ﺩﺍﺷﺖ ، ﻧﺰﺩ ﺍﻭ(موسی) ﺁﻣﺪ.(قصص٢٥) 4️⃣ آگاهی به مسائل اجتماعی 💝 قَالَتْ إِحْدَاهُمَا يَا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِيُّ الْأَمِينُ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﻭ ﺯﻥ ﮔﻔﺖ : ﺍﻱ ﭘﺪﺭ ! ﺍﻭ ﺭﺍ ﺍﺳﺘﺨﺪﺍم ﻛﻦ ; ﺯﻳﺮﺍ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺍﺳﺘﺨﺪﺍم ﻣﻰ ﻛﻨﻲ ﺁﻥ ﻛﺴﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻣﻨﺪ ﻭ ﺍﻣﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ. (قصص٢٦) #دختر #خانواده

😄آیات شادی در قرآن😄 🌺☘️🌺☘️🌺☘️🌺☘️🌺☘️ 1️⃣شادی مومنان به خاطر نعمت قرآن✅ قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذَٰلِكَ فَلْيَفْرَحُوا هُوَ خَيْرٌ مِّمَّا يَجْمَعُونَ ﺑﮕﻮ : [ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﻋﻈﻪ ، ﺩﺍﺭﻭ ، ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻭ ﺭﺣﻤﺖ ] ﺑﻪ ﻓﻀﻞ ﻭ ﺭﺣﻤﺖ ﺧﺪﺍﺳﺖ ، ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺆﻣﻨﺎﻥ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺷﺎﺩ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﺛﺮﻭﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﻤﻊ ﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ ، ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ .(یونس٥٨) 2️⃣ شادی شهدا ✅ فَرِحِينَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺧﺪﺍ ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺍﺯ ﺑﺨﺸﺶ ﻭ ﺍﺣﺴﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﻋﻄﺎ ﻛﺮﺩﻩ ﺷﺎﺩﻣﺎﻧﻨﺪ .(آل عمران ١٧٠) 3️⃣ شادی مومنان از شکست دشمن ✅ فِي بِضْعِ سِنِينَ لِلَّهِ الْأَمْرُ مِن قَبْلُ وَمِن بَعْدُ وَيَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ ﻭ ﺁﻥ ﺭﻭﺯ [ ﻛﻪ ﺭﻭﻣﻴﺎﻥ ﭘﻴﺮﻭﺯ ﺷﻮﻧﺪ ] ﻣﺆﻣﻨﺎﻥ ﺷﺎﺩﻣﺎﻥ ﻭ ﺧﻮﺷﺤﺎﻝ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺷﺪ ،(روم٤) 4️⃣شادی بعضی از اهل کتاب از نازل شدن آیات قرآن بر پیامبر✅ وَالَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَفْرَحُونَ بِمَا أُنزِلَ الیک ﻭ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﺘﺎﺏ ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﻋﻄﺎ ﻛﺮﺩﻳﻢ ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻧﺎﺯﻝ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ، ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻨﺪ.(رعد٣٦) 5️⃣ خداست که می خنداند ✅ وَأَنَّهُ هُوَ أَضْحَكَ وَأَبْكَىٰ ﻭ ﺍﻳﻦ خداست ﻛﻪ ﻣﻰ ﺧﻨﺪﺍﻧﺪ ﻭ ﻣﻰ ﮔﺮﻳﺎﻧﺪ.(نجم٤٣) 6️⃣ شادی مومنان بر کفار در قیامت ✅ فَالْيَوْمَ الَّذِينَ آمَنُوا مِنَ الْكُفَّارِ يَضْحَكُونَ ﭘﺲ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﻣﺆﻣﻨﺎﻥ ﺑﻪ ﻛﺎﻓﺮﺍن ﻣﻰ ﺧﻨﺪﻧﺪ . (مطففین ٣٤) #شادی #اجتماعی

❌نشانه های سفیه(بیخرد و سبک مغز)❌ 🍂🌱🍂🌱🍂🌱🍂🌱🍂🌱 1️⃣ دین گریز است 🛑 وَمَن يَرْغَبُ عَن مِّلَّةِ إِبْرَاهِيمَ إِلَّا مَن سَفِهَ نَفسَه ﻭﻛﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺁﻳﻴﻦ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﺭﻭﻱ ﮔﺮﺩﺍﻥ ﺷﻮﺩ ، ﺟﺰ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ [ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺧﻮﺍﺭ ﻭ ﺑﻲ ﺍﺭﺯﺵ ﻛﻨﺪ ﻭ ] ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﺎﺩﺍﻧﻲ ﻭ ﺳﺒﻚ ﻣﻐﺰﻱ ﺯﻧﺪ ؟(بقره ١٣٠) 2️⃣ بهانه جو 🛑 سَيَقُولُ السُّفَهَاءُ مِنَ النَّاسِ مَا وَلَّاهُمْ عَن قِبْلَتِهِمُ الَّتِي كَانُوا عَلَيْهَا ﺑﻪ ﺯﻭﺩﻱ ﻣﺮﺩم ﺳﺒﻚ ﻣﻐﺰ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻨﺪ : ﭼﻪ ﭼﻴﺰﻱ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻗﺒﻠﻪ ﺍﻱ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺑﻮﺩﻧﺪ [ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻴﺖ ﺍﻟﻤﻘﺪﺱ ، ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﻛﻌﺒﻪ ] ﮔﺮﺩﺍﻧﻴﺪ ؟(بقره ١٤٢) 3️⃣ کشتن فرزندان خود 🛑 قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ قَتَلُوا أَوْلَادَهُمْ سَفَهًا بِغَيْرِ عِلْمٍ ﻗﻄﻌﺎً ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺭﻭﻱ ﺳﺒﻚ ﻣﻐﺰﻱ ﻭ ﺟﻬﺎﻟﺖ ﻛﺸﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﺯﻳﺎﻥ ﻛﺮﺩﻧﺪ.(انعام١٤٠) 4️⃣ حرام کردن حلال خدا بر خود 🛑 وَحَرَّمُوا مَا رَزَقَهُمُ اللَّهُ افْتِرَاءً عَلَى اللَّهِ قَدْ ضَلُّوا وَمَا كَانُوا مُهْتَدِينَ ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﺧﺪﺍ ﺭﻭﺯﻱ ﺁﻧﺎﻥ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺩﺭﻭﻍ ﺑﺴﺘﻦ ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﺣﺮﺍم ﺷﻤﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ، ﺯﻳﺎﻥ ﻛﺮﺩﻧﺪ ; ﺑﻪ ﺭﺍﺳﺘﻲ ﻛﻪ ﮔﻤﺮﺍﻩ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻧﺒﻮﺩﻧﺪ . (انعام١٤٠) #سفیه #اجتماعی

🌻مراحل ۵ گانه انسان دنیامدار🌻 🌗🌘🌗🌘🌗🌘🌗🌘🌗🌘 اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزِينَةٌ وَتَفَاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَتَكَاثُرٌ فِي الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ (حدید۲۰) 1️⃣ غفلت (کودکی) 🚫 انما الحیوه الدنیا لعب 2️⃣ سرگرمی(نوجوانی) 🚫 و لهو 3️⃣ تجمل(جوانی) 🚫 و زینه 4️⃣ تفاخرو فخرفروشی (میانسالی) 🚫 و تفاخر بینکم 5️⃣ تکاثر و افزون خواهی در اموال (پیری) 🚫 تکاثر فی الاموال و الاولاد #انسان #اجتماعی

4- در روابط نامشروع هر دو طرف به یک میزان تنبیه می شوند.(مگر در مواردی که حکم خاصی دارد) «کُلَّ واحِدٍ» 5-حدود کیفر باید از طرف خداوند معین شود. «مِائَهَ جَلْدَهٍ» 6- در مجازات مجرمان،ترحم و تحت تأثیر عواطف قرار گرفتن،روا نیست. «لا تَأْخُذْکُمْ بِهِما رَأْفَهٌ» 7- محبّت و رأفت باید در مدار شرع باشد. «لا تَأْخُذْکُمْ بِهِما رَأْفَهٌ» 8-دین،تنها نماز و روزه نیست؛اجرای حدود الهی نیز از دین است. «فِی دِینِ اللّهِ» 9- صلابت و قاطعیّت در اجرای حدود الهی،در سایه ی ایمان به مبدأ و معاد به دست می آید. «إِنْ کُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ» 10- مجازات مجرم،باید مایه عبرت دیگران شود. «وَ لْیَشْهَدْ عَذابَهُما» 11- زناکار،علاوه بر شکنجه ی جسمی،از نظر روحی نیز باید زجر ببیند. وَ لْیَشْهَدْ عَذابَهُما طائِفَهٌ ... 12- در مراسم اجرای حدّ الهی،گروهی از مؤمنان حضور داشته باشند. «مِنَ الْمُؤْمِنِینَ» اَلزّانِی لا یَنْکِحُ إِلاّ زانِیَهً أَوْ مُشْرِکَهً وَ الزّانِیَهُ لا یَنْکِحُها إِلاّ زانٍ أَوْ مُشْرِکٌ وَ حُرِّمَ ذلِکَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ«3» مرد زناکار،جز با زن زناکار یا مشرک ازدواج نکند.و زن زناکار جز مرد زناکار یا مشرک را به همسری نگیرد.واین(زناشویی)بر مؤمنان حرام است. نکته ها: * این آیه،حال و هوای آیه ی «الْخَبِیثاتُ لِلْخَبِیثِینَ وَ الْخَبِیثُونَ لِلْخَبِیثاتِ» را دارد که در آیه 26 همین سوره می آید و بیانگر این اصل است که:کبوتر با کبوتر،باز با باز. * در این آیه،زناکار در کنار مشرک قرار گرفته است. «زانِیَهً أَوْ مُشْرِکَهً» * علاوه بر تنبیه جسمی و اجتماعی،باید محدویّت های دیگری نیز برای زناکار باشد. * در روایات آمده است که حکم این آیه در باره ی کسانی است که به زنا شهرت دارند.و اگر زناکاری توبه کرد می تواند مانند دیگران با فرد دلخواهش ازدواج کند.[13] * امام باقر علیه السلام فرمود:در این آیه،خداوند زناکار را در برابر مؤمن قرار داده و این نشان می دهد که زناکار در هنگام زنا مؤمن نیست[14] پیام ها: 1- در ازدواج،کفو بودن،یعنی همسان و هم شأن بودن همسران،یک اصل است. زیرا زنان و مردان ناپاک،لایق همسران پاک نیستند. «الزّانِی لا یَنْکِحُ إِلاّ زانِیَهً» 2- افراد فاسد،در جامعه اسلامی از برخی حقوق محرومند. «لا یَنْکِحُ إِلاّ زانِیَهً» 3- مردان و زنان مؤمن،باید همسران پاک و پاکدامن انتخاب کنند. «حُرِّمَ ذلِکَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ» وَ الَّذِینَ یَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ ثُمَّ لَمْ یَأْتُوا بِأَرْبَعَهِ شُهَداءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمانِینَ جَلْدَهً وَ لا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهادَهً أَبَداً وَ أُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ«4» و کسانی که به زنان پاکدامن وشوهردار نسبت زنا می دهند و چهار شاهد نمی آورند،پس هشتاد تازیانه به آنان بزنید و گواهی آنان را هرگز نپذیرید و آنان خود فاسقند. نکته ها: * گرچه در آیات قبل،سخن از کیفر زناکاران به میان آمد،اما اثبات زنا،امری آسان و سهل نیست،بلکه باید چهار نفر عادل به تحقق آن گواهی دهند و اگر کمتر از چهار نفر در دادگاه حاضر شوند،هر کدام هشتاد ضربه شلاق می خورند. * از امام صادق علیه السلام پرسیدند:چرا برای اثبات قتل دو شاهد لازم است،ولی برای اثبات زنا چهار شاهد؟ حضرت فرمود:با ثابت شدن قتل،یک نفر به کیفر می رسد،امّا با اثبات زنا،دو نفر(زن و مرد زناکار). [15] * در میان تهمت های گوناگون،تهمت زنا حدّ و قانون معین دارد و قرآن با صراحت بر آن تکیه کرده است. «ثَمانِینَ جَلْدَهً» * تهمت به قدری مهم است که در مجازات مجرم،فاصله ی تهمت زنا با خود زنا بیست ضربه شلاق است. «مِائَهَ جَلْدَهٍ - ثَمانِینَ جَلْدَهً» * کسی که به دیگران تهمت زنا بزند،شهادت و گواهی اش اعتبار ندارد. «لا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهادَهً» پیام ها: 1- تهمت،به منزله ی پرتاب تیر وهجوم به آبروی مردم است. «یَرْمُونَ» 2- تهمت زدن به زنان همسردار و پاکدامن،کیفر سخت تری دارد. «الْمُحْصَناتِ» 3- دفاع از حریم زنان پاکدامن واجب است. یَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ ... فَاجْلِدُوهُمْ 4- برای حفظ آبروی مردم،گاهی افراد متعدّد شلاق می خورند. «فَاجْلِدُوهُمْ» 5-تهمت،هم عقوبت بدنی دارد، «فَاجْلِدُوهُمْ» هم اجتماعی، «لا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهادَهً أَبَداً» و هم اخروی. «أُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ» 6- در فسق کسانی که به زنان پاکدامن تهمت می زنند،شک نکنید. «هُمُ الْفاسِقُونَ» 7- شرط گواه شدن،عدالت است وگواهی فاسق قبول نیست. لا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهادَهً ... هُمُ الْفاسِقُونَ إِلاَّ الَّذِینَ تابُوا مِنْ بَعْدِ ذلِکَ وَ أَصْلَحُوا فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ«5» مگر کسانی که پس از آن(تهمت زدن)توبه کنند و در مقام اصلاح(و جبران)برآیند،که قطعاً خداوند آمرزنده و مهربان است. نکته ها:

* در حدیث می خوانیم:توبه کسی که آبروی زنان پاکدامن را برده،این است که در محضر مردم گفته خود را تکذیب نماید. [16] پیام ها: 1- توبه،سبب تجدید حیات دینی و اجتماعی است. إِلاَّ الَّذِینَ تابُوا ... وَ أَصْلَحُوا 2- در دین الهی،حتّی گنهکاران به بن بست نمی رسند. «إِلاَّ الَّذِینَ تابُوا» 3- توبه،باید با اصلاح و جبران اشتباه و عمل نیک همراه باشد. تابُوا ... وَ أَصْلَحُوا 4- ناامیدی از مغفرت و رحمت الهی،بی جاست. «فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ» 5-باز بودن راه توبه برای همه،نشانه ی رحمت الهی است. «رَحِیمٌ» وَ الَّذِینَ یَرْمُونَ أَزْواجَهُمْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُمْ شُهَداءُ إِلاّ أَنْفُسُهُمْ فَشَهادَهُ أَحَدِهِمْ أَرْبَعُ شَهاداتٍ بِاللّهِ إِنَّهُ لَمِنَ الصّادِقِینَ«6» و کسانی که به همسران خود نسبت زنا دهند،و جز خودشان شاهدی نداشته باشند، گواهی هر یک از آنان چنین است که چهار مرتبه به خدا سوگند یاد کند که از راستگویان است. وَ الْخامِسَهُ أَنَّ لَعْنَتَ اللّهِ عَلَیْهِ إِنْ کانَ مِنَ الْکاذِبِینَ«7» و پنجمین بار(بگوید:)لعنت خدا بر او اگر از دروغگویان باشد! وَ یَدْرَؤُا عَنْهَا الْعَذابَ أَنْ تَشْهَدَ أَرْبَعَ شَهاداتٍ بِاللّهِ إِنَّهُ لَمِنَ الْکاذِبِینَ«8» و عذاب(سنگسار)را از آن زن دفع می کند،اینکه او(در مقام دفاع)چهار بار به خدا قسم بخورد شوهرش(در این نسبتی که به او می دهد)از دروغگویان است. وَ الْخامِسَهَ أَنَّ غَضَبَ اللّهِ عَلَیْها إِنْ کانَ مِنَ الصّادِقِینَ«9» و مرتبه پنجم(بگوید:)غضب خدا بر او باد اگر شوهرش از راستگویان باشد. وَ لَوْ لا فَضْلُ اللّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ وَ أَنَّ اللّهَ تَوّابٌ حَکِیمٌ«10» و اگر فضل و رحمت خداوند بر شما نبود،و اینکه خداوند توبه پذیر و حکیم است.(رسوا می شدید و نظام خانوادگی شما مختل می شد) نکته ها: * شخصی به نام«هلال بن امیه»با اضطراب بر پیامبر صلی الله علیه و آله وارد شد و عرض کرد:زنم را در حال زنا دیدم،به خدا سوگند راست می گویم.پیامبر صلی الله علیه و آله ناراحت شد.اصحاب آن حضرت نیز هیجان زده شدند که این مرد،هم ناموسش را در چنین حالی دیده است و هم شلاق خواهد خورد،زیرا شاهدی ندارد تا سخن خود را ثابت کند.این آیه نازل شد وفرمود:اگر مردی به همسرش نسبت زنا داد و شاهدی نداشت،به جای آوردن چهار شاهد،چهار بار بگوید:«اشهد بالله انی لمن الصادقین»خدا را گواه می گیرم که من از راستگویانم.و برای تحکیم و تثبیت ادّعای خود یک بار هم این جمله را بگوید:«لعنت الله علی ان کنت من الکاذبین»لعنت خدا بر من اگر از دروغگویان باشم. البتّه زن نیز همچون شوهرش حقّ دارد از خود دفاع کند،زیرا ممکن است مردی با چهار سوگند دروغ،همسر خود را به سنگسار شدن محکوم کند و برای همیشه آبروی او و بستگانش را ببرد.اسلام که حامی حقوق همگان است برای پیشگیری از وقوع این کار،به زن نیز اجازه داده است تا برای اثبات پاکدامنی خود و نجات از سنگسار،چهار بار سوگند یادکند و چنین بگوید:«اشهد بالله انه لمن الکاذبین»خدا را گواه می گیرم که همسرم از دروغگویان است.و برای محکم کاری بیشتر بگوید:«غضب الله علی ان کان من الصادقین» قهر و غضب خدا بر من اگر همسرم از راستگویان باشد. در پنجمین جمله ی مرد،«لعنت خدا»بود و در پنجمین جمله ی زن،«غضب خدا»که از لعنت شدیدتر است،زیرا حساسیّت کسی که مورد تهمت قرار گرفته،بیشتر است و برای نجات از سنگسار شدن حاضر است غضب خدا را تحمّل کند. به هر حال،اگر در محضر قاضی و حاکم اسلامی،این ده جمله(پنج جمله از مرد و پنج جمله از زن)گفته شود،در اصطلاح به این کار،«لِعان»(یکدیگر را لعن کردن)می گویند. البتّه در این مورد مسائل فقهی و حقوقی خاصّی مطرح است.قاضی باید زن و شوهر را موعظه نماید و سعی کند لعان واقع نشود و در صورت لزوم اجرا،آن دو را به مکان های مقدّس مانند مسجد ببرد و رو به قبله بنشاند،آن گاه مراسم لعان انجام گیرد. * با اجرای لعان و سوگند خوردن زن و شوهر و گفتن جمله های ذکر شده،اسلام قوانینی را در نظر گرفته است که باید به آنها عمل شود: 1- این زن و مرد،بدون صیغه ی طلاق،برای همیشه از یکدیگر جدا می شوند و حقّ مراجعه و ازدواج مجدد ندارند. 2- حدّ از هر دو برداشته می شود،یعنی مرد،هشتاد ضربه شلاق نمی خورد و زن،سنگسار نمی شود. * قرار دادن چهار شاهد یا چهار سوگند،آن هم با لعنت و غضب،برای اثبات زنا،نشانه ی آن است که خداوند با فضل و رحمت خود از طریق این گونه احکام،مانع رسوایی افراد شده و گرنه هر روز خانواده هایی رسوا و قبیله ها و فامیل هایی به تباهی کشیده می شوند. پیام ها: 1- حفظ آبرو در اسلام مورد توجّه است. «أَرْبَعُ شَهاداتٍ بِاللّهِ» (قانون چهار سوگند و یک لعنت برخود،برای کنترل مردم از رسوا کردن یکدیگر است)

2- در اثبات زنای همسر،چهار سوگند و یک لعنت،به جای چهار شاهد پذیرفته است.ان لَمْ یَکُنْ لَهُمْ شُهَداءُ ... فَشَهادَهُ أَحَدِهِمْ أَرْبَعُ شَهاداتٍ 3- اسلام،حامی حقوق زن است.زن نیز با چهار سوگند می تواند اتّهامی را که مرد با چهار سوگند اثبات کرده،از خود دفع کند. أَرْبَعُ شَهاداتٍ ... أَرْبَعُ شَهاداتٍ 4- اسلام برای پیشگیری از فرو پاشی نظام خانواده،علاوه بر چهار بار خدا را گواه گرفتن،گفتن جمله ی پنجمی را نیز بر هر یک از طرفین واجب کرده است. «وَ الْخامِسَهُ» 5-نفرین برخود،برای رفع اتهام از خود جایز است. «غَضَبَ اللّهِ عَلَیْها» 6- اجرای قوانین و دستورات خداوند،به نفع خود مردم است. «وَ لَوْ لا فَضْلُ اللّهِ عَلَیْکُمْ» 7- عذر پذیری خداوند،با مصلحت و حکمت همراه است. «تَوّابٌ حَکِیمٌ» 8-قوانین کیفری اسلام،احکامی برخاسته از حکمت الهی است. «حَکِیمٌ» إِنَّ الَّذِینَ جاؤُ بِالْإِفْکِ عُصْبَهٌ مِنْکُمْ لا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَکُمْ بَلْ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ لِکُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اکْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ وَ الَّذِی تَوَلّی کِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذابٌ عَظِیمٌ«11» همانا کسانی که آن دروغ بزرگ را(در میان)آوردند،گروهی از خود شما بودند.آن را برای خود شرّ نپندارید،بلکه آن(در نهایت)به نفع شماست. بر عهده هر کدام از آنان،بدان اندازه از گناه است که مرتکب شده است و برای کسی که بخش بزرگ آن را انجام داده،عذاب بزرگی است. نکته ها: * کلمه ی«افک»در لغت،به معنای گرایش از حقّ به باطل است.تهمت زدن نیز نوعی پوشاندن حقّ و جلوه دادن باطل است. * برخی مفسّران درباره شأن نزول این آیه گفته اند:پیامبراکرم صلی الله علیه و آله در هر سفری با قید قرعه یکی از همسرانش را همراه می برد.در جنگ«بنی مصطلق»عایشه را برد.وقتی که نبرد پایان یافت و مردم به مدینه بازمی گشتند،عایشه برای تطهیر و یا یافتن دانه های گردنبند گمشده اش از قافله عقب ماند.یکی از اصحاب که او نیز از قافله دور مانده بود،عایشه را به لشکر رساند.بعضی افراد به عایشه و آن صحابی،تهمت ناروا زدند.این اتهام به گوش مردم رسید،پیامبر ناراحت شد وعایشه به خانه پدر رفت،تا آن که این آیه نازل شد. [17] * جمعی دیگر از مفسّران و خصوصاً نویسنده تفسیر«اطیب البیان»با استفاده از روایات متعدّد و مستند نقل می کنند که این آیه درباره ی«ماریه قبطیه»(یکی دیگر از همسران رسول خدا)است،که خداوند به او فرزندی به نام«ابراهیم»داد،ولی پس از 18 ماه از دنیا رفت.عایشه و حَفصِه گفتند:ای رسول خدا! چرا گریه می کنی؟ ابراهیم فرزند تو نبود،بلکه شخص دیگری غیر از تو با ماریه همبستر شده و ابراهیم متولد شده است.اینجا بود که این آیه نازل شد.علاّمه جعفر مرتضی در کتاب گرانقدر(حدیث الافک)نیز این بیان را تأیید می کند.در مورد هر دو شأن نزول سؤالاتی مطرح است ولی چون هدف ما در این تفسیر، پیام گیری از متن آیات است،درباره ی شأن نزولها بحث گسترده ای نداریم. * در ماجرای افک چندین گناه نهفته است:دروغ،سوءظن به مؤمن،ایذای مؤمن،تهمت، اهانت،آزردن پیامبر صلی الله علیه و آله،تضعیف خاندان رسالت و شایعه پردازی. پیام ها: 1- افراد فاسق،از نسبت دادن زنا،حتی به همسر پیامبر نیز ابایی ندارند. «جاؤُ بِالْإِفْکِ» 2- گاهی شایعه سازان،با سازماندهی قبلی و قصد توطئه،شایعه را القا می کنند. «عُصْبَهٌ» ( «عُصْبَهٌ» یعنی گروه متشکّل و متعصّبی که هدفی را دنبال می کند) 3- مراقب شایعه سازان در میان خود باشید. «مِنْکُمْ» 4- گاهی در پیش آمدهای تلخ منافعی وجود دارد.(مانند روشن شدن چهره ی منافقان،هوشیاری مردم،امدادهای الهی برای مظلوم) «لا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَکُمْ» 5-امیددادن به مؤمنان در برابر توطئه وتهمت بدخواهان لازم است. «بَلْ هُوَ خَیْرٌ» 6- کیفرهای الهی،عادلانه ومتناسب با اعمال ماست. «لِکُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اکْتَسَبَ» 7- در گناهان دسته جمعی،هر یک از افراد به مقدار سهم خود مجرم است. «لِکُلِّ اِمْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اکْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ» 8-انسان زمانی مجرم و مقصّر است که با علم و قصد گناه کند. «اکْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ» 9- گناه هر کس گریبان گیر خود اوست. «لِکُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اکْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ» 10- مجازات کسی که نقش اصلی را در ارتکاب جرم دارد،بزرگ تر است. وَ الَّذِی تَوَلّی کِبْرَهُ ... لَهُ عَذابٌ عَظِیمٌ

لَوْ لا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بِأَنْفُسِهِمْ خَیْراً وَ قالُوا هذا إِفْکٌ مُبِینٌ«12» لَوْ لا جاؤُ عَلَیْهِ بِأَرْبَعَهِ شُهَداءَ فَإِذْ لَمْ یَأْتُوا بِالشُّهَداءِ فَأُولئِکَ عِنْدَ اللّهِ هُمُ الْکاذِبُونَ«13» چرا زمانی که تهمت را شنیدید،مردان و زنان با ایمان نسبت به خویش گمان خوب نبردند و نگفتند که این تهمتی بزرگ وآشکار است؟ چرا چهار شاهد بر صحّت آن تهمت نیاوردند؟ پس چون گواهان لازم را نیاوردند، آنان نزد خدا همان دروغگویانند. نکته ها: * خداوند در این آیه،مسلمانان را به خاطر بدگمانی به همسر پیامبر و آسیب پذیری آنان در برابر شایعات،توبیخ می کند. * قرآن گاهی به جای کلمه ی«دیگران»کلمه ی«شما»را به کار برده است تا به مسلمانان بگوید:همه ی شما یکی هستید.مثلاً به جای این که بگوید:به دیگران نیش و طعنه نزنید، می فرماید: «لا تَلْمِزُوا أَنْفُسَکُمْ»[18]به خودتان نیش نزنید.و به جای این که بگوید:وقتی که وارد خانه ای شدید به دیگران سلام کنید،می فرماید: «فَسَلِّمُوا عَلی أَنْفُسِکُمْ»[19]به خودتان سلام کنید.در این آیه نیز به جای این که بگوید:به دیگران حسن ظن داشته باشید می فرماید: ظَنَّ ... بِأَنْفُسِهِمْ خَیْراً به خودتان حسن ظن داشته باشید. * در قرآن کریم،کلمه ی «لَوْ لا» در موارد متعدّدی برای انتقاد و توبیخ به کار رفته است که در این جا چند مورد را ذکر می کنیم: 1- «لَوْ لا یَنْهاهُمُ الرَّبّانِیُّونَ»[20]چرا علما نهی از منکر نمی کنند؟ 2- «لَوْ لا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ» [21]چرا هر شنیده ای را می پذیرید؟ 3- «لَوْ لا جاؤُ عَلَیْهِ بِأَرْبَعَهِ شُهَداءَ»[22]چرا برای سخن ناروای خود چهار شاهد نمی آورند؟ 4- «لَوْ لا تَسْتَغْفِرُونَ اللّهَ» [23]چرا از خدا آمرزش نمی خواهید؟ 5 - «فَلَوْ لا إِذْ جاءَهُمْ بَأْسُنا تَضَرَّعُوا»[24]چرا زمانی که عذاب ما به آنان رسید،تضرّع نکردند؟ 6- «فَلَوْ لا تَشْکُرُونَ»[25]چرا شکرگزار نیستید؟ 7- «فَلَوْ لا تُصَدِّقُونَ» [26]چرا تصدیق نمی کنید؟ 8 - «فَلَوْ لا تَذَکَّرُونَ»[27]چرا عبرت نمی گیرید؟ 9- «فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَهٍ مِنْهُمْ طائِفَهٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ» [28] چرا از هر فرقه ای دسته ای کوچ نمی کنند تا در دین آگاهی پیدا کنند؟ پیام ها: 1- دامن زدن به شایعه و پخش آن،ممنوع است.( «لَوْ لا» نشانه توبیخ از سوءظن و پخش شایعات است) 2- در جامعه ی اسلامی باید روحیه ی حسن ظن حاکم باشد. «ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بِأَنْفُسِهِمْ خَیْراً» (حسن ظن،یکی از آثار ایمان است). 3- مؤمنان در برابر آبروی یک«فرد»مسئول هستند. «الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ» 4- بنی آدم اعضای یکدیگرند.تهمت به هر عضوی از جامعه ی اسلامی،همانند تهمت به دیگر اعضاست. «بِأَنْفُسِهِمْ خَیْراً» 5-اصل اوّلیه در عمل مسلمان،صحت است،مگر جرم او با دلیل ثابت شود. «ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بِأَنْفُسِهِمْ خَیْراً» 6- حفظ حریم پیامبر صلی الله علیه و آله و خانواده اش بر هر مؤمنی واجب است. لَوْ لا ... قالُوا هذا إِفْکٌ مُبِینٌ 7- در برابر شنیده های ناروا در مورد مؤمنان،سکوت ممنوع است. لَوْ لا ... قالُوا هذا إِفْکٌ مُبِینٌ 8-جامعه ی ساده دل،زودباور و یاوه گو،توبیخ می شود. «لَوْ لا جاؤُ عَلَیْهِ بِأَرْبَعَهِ» 9- تهمت اگر ثابت نشود،گوینده ی آن دروغگو محسوب می شود. «هُمُ الْکاذِبُونَ» وَ لَوْ لا فَضْلُ اللّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَهِ لَمَسَّکُمْ فِیما أَفَضْتُمْ فِیهِ عَذابٌ عَظِیمٌ«14» و اگر فضل و رحمت الهی در دنیا و آخرت بر شما نبود،به سزای آن سخنان که گفتید،قطعاً عذابی بزرگ به شما می رسید. نکته ها: * کلمه ی «أَفَضْتُمْ» از«أفاضه»در موردی به کار می رود که در مسئله ای بسیار گفتگو شود و همه را به خود مشغول سازد و این نشان می دهد که تهمت به همسر پیامبر مسئله ی روز شده و همه به آن مشغول بودند. پیام ها: 1- امّت اسلامی تحت حمایت و لطف خداست. وَ لَوْ لا فَضْلُ اللّهِ ... 2- رحمت ولطف خدا،از فضل اوست نه استحقاق ما. «فَضْلُ اللّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ» 3- شایعات به منزله ی گردابی است که برخی در آن غرق می شوند. «أَفَضْتُمْ فِیهِ» 4- عموم مردم،در معرض پذیرش شایعات و تهمت ها و نزول بلایا هستند. وَ لَوْ لا ... لَمَسَّکُمْ فِیما أَفَضْتُمْ فِیهِ عَذابٌ عَظِیمٌ إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِکُمْ وَ تَقُولُونَ بِأَفْواهِکُمْ ما لَیْسَ لَکُمْ بِهِ عِلْمٌ وَ تَحْسَبُونَهُ هَیِّناً وَ هُوَ عِنْدَ اللّهِ عَظِیمٌ«15» آنگاه که از زبان یکدیگر(تهمت را)می گرفتید و آنچه را به آن علم نداشتید،دهان به دهان می گفتید واین را ساده وکوچک می پنداشتید،در حالی که آن نزد خدا بزرگ است. نکته ها: