💠 محاسبه
🔸 ما همواره نباید از محاسبهٴ خود غافل باشیم! در هر حرکتی ولو کوچک اگر باطل را تقویت کردیم به همان اندازه از دین خدا فاصله گرفتیم! اگر خدای سبحان می فرماید: ﴿وَیلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُّمَزَةٍ﴾[1] روی این حرکت های لبان ما قرآن تکیه می کند که مبادا لبانتان را نحوه ای حرکت بدهید که با لبانتان کسی را بیازارید یا تحقیر کنید. اگر بر حرکت مژه هایمان و حرکت دیدمان قرآن کریم حساب می کند ﴿یعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْینِ﴾،[2] نباید از محاسبهٴ خود غافل باشیم.
🔸 غزّالی یک وقت می گفت محصول زحمت های بیست ساله ام یا بیشتر که من سرگرم ارشاد و هدایت مردم بودم در این یک شعر فردوسی ظهور کرد و آن این است:
اگر بار خار است خود کِشته ای ٭٭٭ وگر پرنیان است خود رشته ای[3]
یعنی انسان شب و روز دارد کار می کند یا مشغول آبیاری درخت پرخار و تیغ است یا مشغول رشتن پارچه های پرنیانی و ابریشمی، اگر بعد از مرگ رنج می برد برای آن است که عمری زحمت کشید درخت پرتیغی را آبیاری کرد؛ این بدزبانی، بددهنی، بدقلمی، آزردن این و آن، بدگفتن به این و آن، رنجش خاطر این و آن را فراهم کردن همه تیغ است! هر کسی هر گناهی که می کند یا هر ظلمی که می کند ظرف آبی است که به پای درخت پرتیغ خود ریخته که او را سبز کند، آن گاه وقتی می میرد تمام این درخت های پرتیغ تیغ هایش علیه او خواهد بود.
🔸 البته انسان همان نرم رفتاری و احسان او نسبت به مسلمین، این در عین حال که ﴿أَشِدَّاءُ عَلَی الْكُفَّارِ﴾ است ﴿رُحَمَاءُ بَینَهُمْ﴾[4] بودن او همان پرنیان بافتن اوست و اگر می بینید فردوسی مانده است، اشعار توحیدی او مانده است! وقتی می گوید:
خداوند بالا و پَستی تویی ٭٭٭ ندانم چه ای هر چه هستی توای[5]
که خدا را حقیقت محض و هستی صرف می داند، این باعث ماندنش شد؛ وقتی می گوید: من شهر علمم علیم دَر ست ٭٭٭ درست این سخن قول پیغمبرست[6]
او را حفظ کرد و الا اشعاری که برای زید و عمرو سرود که قابل دوام و بقا نبود. این شعرهایی که در ولایت گفت که از شیعه های خاص علی و اولاد علی است، آن شعرهای بلندی که در توحید گفت و آن شعرها آموزندهٴ اخلاقی که گفت او را به این جا رساند که غزالی می گوید محصول نصایح چندین ساله ام در این یک بیت جمع شده است.
🔸 یک دعایی از امام رضا (سلام الله علیه) رسیده است، البته همهٴ این ادعیه نور است، همهٴ این کلمات نور است، وقتی شما انس بگیرید به این روایات و احادیث هر حدیثی را که می بینید یک نورافکنی است، یک مقدار لذت ببرید و انس پیدا بکنید ـ انشاء الله ـ می بینید وقتی کتاب حدیث را باز بکنید مثل اینکه وارد بوستان شدید معطر است شامهٴ تان لذت می برد، باطنتان لذت می برد، یک مقدار انس به سخنان معصومین (علیهم السلام) همهٴ خستگی ها را رفع می کند! اینطور نیست که راه ملکوت فقط برای دیگران باشد و ما راه نداشته باشیم، اگر ما راه نمی داشتیم ما را دعوت نمی کردند! راه داریم و ما را دعوت کردند. بیان نورانی امام هشتم (سلام الله علیه) این است: عرض می کند خدایا «لاَ لِغَیرِی فِی إِحْسَانِكَ وَ لاَ عُذْرَ لِی إِنْ أَسَأْتُ مَا أَصَابَنِی مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنْكَ یا كَرِیمُ اِغْفِرْ لِمَنْ فِی مَشَارِقِ اَلْأَرْضِ وَ مَغَارِبِهَا مِنَ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ اَلْمُؤْمِنَاتِ»؛[7] عرض می کند خدایا هر احسانی که به من رسیده است و هر کار خیری که به من رسیده است در اثر لطف و احسان و برکت شماست، نه خودم در رسیدن به آن کار خیر سهمی داشتم نه دیگران و هر قصوری که از من صادر شده است برای خود من است دیگران نقشی ندارند، آن گاه عرض کرد خدایا تمام مومنین مشرق و مغرب عالم را بیامرز این دید وسیع «رحمة للعالمین» بودن آن حضرت است که مثل اعلای ﴿رَحْمَةً لِلْعَالَمِینَ﴾[8] است.
[1]. سوره همزه, آیه1.
[2]. سوره غافر, آیه19.
[3]. شاهنامه فردوسی, فریدون, بخش20.
[4]. سوره فتح, آیه29.
[5]. شاهنامه فردوسی، بخش1، آغاز کتاب.
[6]. شاهنامه فردوسی، بخش7، گفتار اندر ستایش پیغمبر.
[7]. عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج2، ص205.
[8]. سوره انبیاء, آیه107.
#راه_ملکوت
#فردوسی
#لذت_باطنی
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
📚 سخنرانی ماه مبارک رمضان ـ جلسه 20
تاریخ: 1363
🆔 eitaa.com/EsraTvEitaa