بسم الله الرحمن الرحيم
🌹 #تفسیر_قرآن #جلسه_562
🌹 #آیه_92 #سوره_نساء
بخش۱
🌸 وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ أَنْ يَقْتُلَ مُؤْمِناً إلَّا خَطَاً وَمَنْ قَتَلَ مُؤْمِناً خَطَاً فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ وَدِيَةٌ مُّسَلَّمَةٌ إِلَى أَهْلِهِ إِلَّآ أَنْ يَصَّدَّقُواْ فَإِنْ كَانَ مِنْ قَوْمٍ عَدُوٍّ لَّكُمْ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُّؤْمِنَةٍ وَإِنْ كَانَ مِنْ قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ مِّيثَاقٌ فَدِيَةٌ مُّسَلَّمَةٌ إِلَىْ أَهْلِهِ وَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُّؤْمِنَةٍ فَمَنْ لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ تَوْبَةً مِّنَ اللَّهِ وَ كَانَ اللَّهُ عَلِيماً حَكِيما
ً
🍀 ترجمه: و هیچ مؤمنى را نرسد كه مؤمن دیگر را بكُشد، مگر از روى اشتباه، و هر كسى مؤمنى را به اشتباه كشت، پس باید برده ى مؤمنى را آزاد كند و خون بهای مقتول را به خانواده اش تسلیم كند، مگر آنكه (خانواده ى مقتول، از دیه ى قاتل) بگذرند و اگر (مقتول) با آنكه مؤمن است، از قومى است كه با شما دشمن است (جریمه اش فقط) آزاد كردن یک برده ى مؤمن است و اگر از قومى باشد كه میان شما و آنان پیمان است، پس دیه ى او را به خانواده اش تسلیم كند و برده ى مؤمنى را آزاد سازد. و اگر (برده اى براى آزاد كردن، یا پولى براى خرید برده) نیافت، پس دو ماه متوالی روزه بگیرد. این توبه الهی است و خداوند دانا و حكیم است.
🌷 #تحریر: آزاد کردن
🌷 #رقبة: گردن ، منظور در این آیه برده است.
🌷 #تحریر_رقبة: آزاد کردن برده
🌷 #دیة: خون بها ، دیه
🌷 #مسلمة: تسلیم شده
🌷 #أهل: خانواده
🌷 #یصدقوا: بگذرد
🌷 #عدو: دشمن
🌷 #لم_یجد: نمی یابد
🌷 #صیام: روزه
🌷 #شهرین_متتابعین: دو ماه متوالی
🔴 #شأن_نزول_آیه: یکی از بت پرستان مکه به نام حارث بن یزید با دستیاری ابوجهل مسلمانى را به نام «عیّاش بن ابى ربیعه» به خاطر مسلمان بودن او را سالها شکنجه می داد، پس از هجرت مسلمانان به مدینه، عیاش نیز به مدینه هجرت کرد. اتفاقا روزى حارث را در مدینه دید و او را به عنوان دشمن و كافر شكنجه گر كشت. در حالی که حارث توبه کرده بود و مسلمان شده بود ولی عیاش نمی دانست که حارث مسلمان شده بود. خبر به پیامبر دادند، و آیه ۹۲ سوره نساء نازل شد.
🌸 چون در آیات گذشته به مسلمانان آزادی عمل برای در هم کوبیدن منافقان و دشمنان خطرناک داخلی داده شده، برای این که مبادا کسانی از این قانون سوء استفاده کنند و با افرادی که دشمنی دارند به نام منافق بودن تصفیه حساب خصوصی کنند در این آیه و آیه بعد احکام قتل اشتباهی و قتل عمد بیان شده است، نخست در این آیه می فرماید: و ما کان لمؤمن أن يقتل مؤمنا إلا خطا: و هيچ مؤمنى را نرسد که مؤمن ديگر را بکشد، مگر از روی اشتباه. سپس جریمه و کفاره قتل اشتباهی و غیر عمد را در سه مورد بیان می کند:
1⃣ #مرحله_اول: اینکه فرد بی گناهی که از روی اشتباه کشته شده متعلق به خانواده مسلمانی باشد: در این صورت ، قاتل باید دو کار را انجام دهد یکی اینکه برده مسلمانی را آزاد کند و دیگر اینکه دیه مقتول را به خانواده مقتول بپردازد. که می فرماید: و من قتل مؤمنا خطا فتحرير رقبة و دية مسلمة إلى أهلة: و هر کسی مؤمنى را به اشتباه کشت، پس باید برده ی مؤمنى را آزاد کند و دیه مقتول را به خانواده اش تسلیم کند. سپس می فرماید: إلا أن يصدقوا: مگر آنکه خانواده مقتول، از دیه قاتل بگذرند.
2⃣ #مورد_دوم: اینکه مقتول مؤمن وابسته به خاندانى باشد که با مسلمانان دشمنی دارند، در این صورت کفاره قتل اشتباهی تنها آزاد نمودن برده مسلمان است. که می فرماید: فإن كان من قوم عدو لكم و هو مؤمن فتحرير رقبة مؤمنة: و اگر مقتول با آنکه مؤمن است ، از قومى است که با شما دشمن است جریمه اش فقط آزاد کردن یک برده مؤمن است. پرداخت دیه به جمعیتی که تقویت مالی آنان خطری برای مسلمانان محسوب خواهد شد ضرورت ندارد.
3⃣ #مورد_سوم: اینکه خاندان مقتول از کافرانی باشند که با مسلمانان هم پیمان هستند، در این صورت برای احترام به پیمان باید، علاوه بر آزاد کردن یک برده مسلمان خون بهای او را به بازماندگانش بپردازند. که می فرماید: و إن کان من قوم بینکم و بینهم میثاق فدیة مسلمة إلى أهله و تحرير رقبة مؤمنة: و اگر از قومی باشد که میان شما و آنان پیمان است، پس دیه او را به خانواده اش تسلیم کند و برده مؤمنى را آزاد سازد.
🌸 سپس در مورد کسانی که دسترسی به آزاد کردن برده ندارند یعنی قدرت مالی ندارند و یا برده ای پیدا نمی کنند می فرماید: فمن لم یجد فصیام شهرين متتابعین: و اگر نیافت، پس دو ماه متوالی روزه بگیرد. و در پایان می فرماید: توبة من الله و کان الله علیما حکیما: این توبه الهی است و خداوند دانا و حکیم است. این تبدیل شدن آزاد کردن برده به دو ماه روزه گرفتن یک نوع تخفیف و توبه الهی است.
بسم الله الرحمن الرحیم
🌹 #تفسیر_قران #جلسه_721
🌹 #آیه_95 #سوره_مائده
🌸 يَا أَيُّهَا الَّذِينَ ءامَنُوا لَا تَقْتُلُوا الصَّيْدَ وَأَنْتُمْ حُرُمٌ ۚ وَمَنْ قَتَلَهُ مِنْكُمْ مُتَعَمِّدًا فَجَزَآءٌ مِثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ يَحْكُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِنْكُمْ هَدْيًا بَالِغَ الْكَعْبَةِ أَوْ كَفَّارَةٌ طَعَامُ مَسَاكِينَ أَوْ عَدْلُ ذَٰلِكَ صِيَامًا لِيَذُوقَ وَبَالَ أَمْرِهِ ۗ عَفَا اللَّهُ عَمَّا سَلَفَ ۚ وَمَنْ عَادَ فَيَنْتَقِمُ اللَّهُ مِنْهُ ۗ وَاللَّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقَامٍ
🍀 ترجمه: ای کسانی که ایمان آوردید! در حالی كه در احرام [حجّ یا عمره] هستید، شكار را نكُشید. و هر كسی از شما عمداً آن را بكُشد، كفّاره ای همانند آن از جنس چهارپایانِ [اهلی] بر عهده اوست؛ كه [همانند بودن آن را] دو عادل از خودتان حکم کننند، و به عنوان قربانی به [حریم] كعبه رسد، یا به كفّاره به نیازمندان طعام دهد، یا برابر تعداد نیازمندی كه طعام می دهد روزه بگیرد، تا كیفر كار خود را بچشد. خدا از [گناه] كشتن شكارهایی كه قبل از این حكم انجام گرفته درگذشت. و هر كه به شكار كردن بازگردد، خدا از او انتقام می گیرد؛ و خدا توانای شكست ناپذیر و صاحب انتقام است.
🌷 #لَا_تَقْتُلُوا: نکشید
🌷 #الصَّيْد: شکار
🌷 #حُرُمٌ: کسانی که در حال احرام حج یا عمره هستند
🌷 #النَّعَم: چهارپایان« منظور گاو ، گوسفند و شتر است »
🌷 #ذَوَا_عَدْل: دو عادل
🌷 #هَدْيًا: قربانی مکه
🌷 #مَسَاكِين: نیازمندان
🌷 #عَدْل: برابری
🌷 #صِيَام: روزه
🌷 #لِيَذُوق: تا بچشد
🌷 #وبَال: کیفر و عذاب، عقوبت
🌷 #عَفَا: در گذشت
🌷 #سَلَفَ: گذشت
🌷 #عَادَ: بازگشت
🌷 #عَزِيز: توانای شکست ناپذیر
🌷 #ذُو_انْتِقَام: صاحب انتقام
🌸 موضوع این آیه در ادامه آیه قبلی است. در اين آيه با صراحت و قاطعيّت بيشتر و به طور عموم دستور حرام بودن شکار را در حال #احرام حج یا عمره صادر كرده و مى فرماید: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ ءامَنُوا لا تَقْتُلُوا الصَّيْدَ وَ أَنْتُمْ حُرُمٌ: ای کسانی که ایمان آوردید! در حالی که در احرام [حج یا عمره] هستید، شکار را نکشید» سپس به #كفّاره صيد در حال احرام اشاره كرده، مى فرماید: «وَ مَنْ قَتَلَهُ مِنْكُمْ مُتَعَمِّداً فَجَزاءٌ مِثْلُ ما قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ: و هر کسی از شما عمدا آن را بکشد، کفاره ای همانند آن از جنس چهارپایان اهلی بر عهده اوست» یعنی کسی که به طور عمد صیدی را به قتل برساند، باید کفاره ای همانند آن از چهار پایان بدهد یعنی گاو یا شتر یا گوسفندی را قربانی کرده و گوشت آن را به نیازمندان بدهد.
🌸 در اينجا منظور از «مثل» همانندى در شكل و اندازه #حيوان است به اين معنى كه مثلاً اگر كسى حيوان وحشى بزرگى را همانند شترمرغ صيد كند، بايد كفّاره آن را شتر انتخاب كند و يا اگر آهو صيد كند بايد گوسفند كه تقريباً به اندازه آن است قربانى کند. و از آنجا كه ممكن است موضوع همانندى براى بعضى مورد شك و ترديد واقع شود، #قرآن در اين زمينه دستور داده است كه بايد اين موضوع زير نظر دو نفر از افراد مطّلع و عادل انجام پذيرد «يَحْكُمُ بِهِ ذَوا عَدْلٍ مِنْكُمْ: دو عادل از خودتان از میان خودتان حکم کنند» و درباره اين كه اين كفّاره در كجا بايد ذبح شود، دستور مى دهد كه به صورت قربانى و اهدا به كعبه شود و به سرزمين كعبه برسد «هَدْياً بالِغَ الْكَعْبَةِ: و به عنوان قربانی به حریم کعبه برسد»
🌸 سپس اضافه مى كند كه، لازم نيست حتماً #كفّاره به صورت قربانى باشد، بلكه دو چيز ديگر نيز هر يک مىتوانند جانشين آن شوند، نخست اين كه معادل پول آن را در راه #اطعام_مساكين مصرف كند «أَوْ كَفّارَةٌ طَعامُ مَساكِينَ: یا به کفاره به نیازمندان طعام دهد» «أَوْ عَدْلُ ذلِكَ صِياماً: یا برابر تعداد نیازمندی که طعام می دهد روزه بگیرد» این به خاطر آن است «لِيَذُوقَ وَبالَ أَمْرِهِ: تا کیفر کار خود را بچشد» امّا از آنجايى كه هيچ حكمى معمولاً شامل گذشته نمى شود، تصريح مىكند كه «عَفَا اللّهُ عَمّا سَلَفَ: #خدا از گناه کشتن شکارهایی که قبل از این حکم انجام گرفته درگذشت» و هر گاه كسى به اين اخطارهاى مكرّر و حكم كفّاره اعتنا نكند و باز هم مرتكب صيد در حال احرام شود، خداوند از چنين كسى انتقام خواهد گرفت «وَ مَنْ عادَ فَيَنْتَقِمُ اللّهُ مِنْهُ وَ اللّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقامٍ: و هر که به شکار کردن بازگردد، خدا از او انتقام می گیرد و خدا توانای شکست ناپذیر و صاحب انتقام است»
🔹 پیام های آیه ۹۵ سوره مائده 🔹
✅ #امنیت در حال احرام، حتی برای حیوانات نیز باید حفظ شود.
✅ #کیفر باید عادلانه باشد.
✅ #اسلام به عدالت در همه جا توجه دارد.
✅ #اسلام به هر مناسبتی به مسئله گرسنگان و فقر زدایی توجه دارد.
✅ اصرار بر گناه و تکرار آن، بسیار خطرناک و عقوبت سختی در پی دارد.