خط سرخ مرجعیت یا مرجعیت خط قرمز ۱۱ ⁉️مجتهد بودن یا نبودن آخوند خراسانی و امثال وی 1️⃣ رسالت این بحث، معرفی مرجع تقلید یا نفی مرجعیت برای مقلد نیست که با شهادت دو خبره عادل، اجتهاد یا مرجعیت کسی برای مقلدش ثابت شود؛ بلکه سطح بحث، اثبات مساله برای خبرگان است؛ نه مقلدان. 2️⃣ #اجتهاد یعنی #ملکه_استنباطی که اگر دارنده آن ملکه، آن را به کار بگیرد، می تواند مساله دینی را از منابع اسلام بشناسد و #ملکه_استنباط یعنی درونریز شدن ورود، پرداخت و خروج مناسب و رهایی از موانع نفسانی فردی یا تلبیسات اجتماعی در حل مسأله. 3️⃣طبق این تعریف، برخی بر آنند که آخوند خراسانی در فقه سیاسی مجتهد نبوده است، اما وی را در فقه فردی مجتهد می پندارند؛ اما: 4️⃣اجتهاد (به معنای اسمی آن؛ نه به معنای مصدری که همان معنای تفقه کردن را دارد)، #ملکه_استنباط است و تجزی پذیر نیست؛ یعنی ما مجتهد متجزی نداریم و آنچه هست، تفقه و فقه متجزی است؛ بنابراین آخوند خراسانی یا مجتهد بوده است یا نبوده است و نمی توان گفت که وی در سیاست مجتهد نبود، اما در فقه فردی مجتهد (دارای ملکه اجتهاد) بود. لذا با نقض اجتهاد آخوند در سیاست، اساساً مجتهد بودن وی نقض می شود: آ. آخوند خراسانی و نائینی، نهایت تلاش خود را برای تفقه در امور سیاسی به کار بردند؛ پس اگر آنان ملکه اجتهاد داشتند، باید در حیاتی ترین مساله اسلامی زمان شان، حکم درستی می کردند. از آنجا که مشروطه کذایی (که آخوند برای مخالفان آن؛ مانند شیخ فضل الله و سید کاظم یزدی حکم محاربه با امام زمان عج را داده بود) به تصریح امام خمینی (صحیفه امام، ۱۸: ۲۴۸) به شکست اسلام انجامید، نمی توان سبب شکست اسلام را «اجتهاد اسلامی» دانست؛ به همین دلیل شیخ فضل الله حامیان چنین مشروطه ای را مشمول حکم «مرتد فطری» می دانست (زمزم عرفان، آ. بهجت: ۳۴۴ و ۳۴۵)؛ نه دارای مقام اجتهاد اسلامی! ب. اگر کسی بکوشد که عنوان شرعی مرتبط با خود را بشناسد، ولی نتواند اجتهاد درستی از خود (در حد ولیّ بودن یا نبودن) داشته باشد و خود را ولیّ امر بپندارد، آیا در ساده ترین مسأله فقه فردی فاقد اجتهاد نیست؟ «لا عقلَ لمن یَتجاوزُ حدَّه و قدرَه» لیثی، علی، عیون: 538. اگر کسی در درک حد مأموم بودن یا امام بودن خود ناتون باشد، مسأله از مجتهد نبودن هم خیلی سخت تر می شود. ج. ابرفقه: «العقول ائمة الافکار» پس اگر فکر و فقاهت بخواهد زنده باشد، باید معترف و مطیع امام خود (عقل) باشد. آخوند خراسانی ولیّ امر نبود و اگر فقیه بود، در لایه فکری جامعه متخصص بود و لایه فکر، هنگامی که عقل (ولیّ امر) خود را بشناسد و مطیع او باشد، حیات دارد. عدم معرفت و اطاعت لایه فکر فرد و جامعه از عقل جامعه (ولیّ امر) سبب فقدان حیات آن لایه است (امیرالمؤمنین: فقد العقل فقد الحیاة) و فقدان حیات قوه فکر با داشتن ملکه اجتهاد سازگار نیست؛ مثل این که بگوییم این راننده مرده است، اما در عین حال، ملکه رانندگی وی کارامد است. 5️⃣ بررسی شبهه مجتهد بودن آخوند و امثال وی 📚گفته می شود مهمترین دلیل بر اجتهاد آخوند خراسانی کتاب کفایه وی یا فتاوی وی در برخی مسائل است. نوشتن کتابی که حاوی برخی نیازهای فکری است، آن هم در یک حوزه از دانش های مورد نیاز برای تحقق اجتهاد، دلیل اجتهاد نیست. نکات سه گانه زیر نشان می دهد که فتوا دادن در مسائل فردی مانند طهارت و صلاة، دلیل اجتهاد نیست: ✅یک. فقه فردی به معنای فقه غیر نظاموار نیست. هر فردی، همانند هر جامعه ای، یک نظام پنج لایه «عقل، فکر، قلب، حس، عضو» و زیرلایه ها و فرایندهای ارتباطی دارد. در حوزه فکریات (حوزه اصلی اجتهاد نیز فکریات پنجگانه و روابط آنها و فرایندها مطرح است. بنابراین نظام فقه فردی، قسیم نظام فقه جمعی نیست و دقیقاً متناظر با آن، لایه مند است. ✅ دو. اجتهاد یعنی توانایی استنباط احکام (در فرض ما، احکام فردی) از منابع دین. بنابراین مجتهد باید بتواند اولاً مسأله بودن چیزی را درک کند. گاهی نیاز به نبوغ است که بگویی چرا سیب افتاد تا بشود جاذبه را صورتبندی کنی و دنیایی به روی فیزیک بگشایی ثانیاً منابع مناسب و کافی را شناسایی کند ثالثاً در صورت نیاز، نظام حاکم بر حل مساله را درک کند و حکم مساله را استخراج کند 👈بنابراین نمی توان کسی را که مساله ای را درس گرفته است، مباحثه کرده است، درس داده است، آنگاه با این پیشینه در مساله، با بررسی احادیث تبویب شده از سوی دیگران، و با مطالعه اقوال دیگران در مساله، نظرکی بدهد یا همان قول را تأیید کند و ما بگوییم که فلانی مجتهد است! ✅ سه. اینک پرسشی از امثال آخوند تا روشن شود که مجتهد هستند یا نه: 👈«روش تراز رسیدن به رشد از نظر اسلام چیست؟» 💠 در بهترین حالت باید گفت برای ما ثابت نیست که امثال آخوند بتوانند پاسخ فقهی قابل دفاعی به این پرسش بدهند! چون برای پاسخ به این پرسش باید نظام دینی انسان را کشف کرد که ... #ابرفقه @abarin