دیالکتیک ۳.mp3
6.79M
📖 فصل سوم:
دیالکتیک نظر و عمل در حادثه کربلا (۳)
🎙 همراه با:
حجت الاسلام عبدالله محمدی
#حسینیه_انسانیات
#فصل_سوم
•••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻•••
https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2
📚تازه های نشر
مقاله «بررسی رابطه نظر و عمل از منظر علامه طباطبایی»
این جُستار در پی تبیین رابطهٔ نظر و عمل در اندیشهٔ علامه طباطبایی با هدف روشنشدن یکی از مهمترین ارکان حکمت عملی؛ یعنی رابطهٔ نظر و عمل از منظر این حکیم نوصدرایی است که با روش توصیفی و تحلیلی، ضمن واکاوی آثار علامه طباطبایی، در مواردی که ایشان بهصورت مستقل به این مسئله وارد نشده، آن را براساس مبانی وی بازسازی کرده است. حاصل آنکه: علم از منظر علامه طباطبایی مبدأ تمام رفتارهای انسان است. علم و عمل، امور وجودی هستند و درنتیجه، شدت علم سبب شدت عمل میشود. بین نظر و عمل، تعاملی دوطرفه برقرار است. علامه با تأکید بر مفهوم التفات توانسته است عصمت معصومان و نیز تحقق ملکات اخلاقی را نیز با حقیقت علم مرتبط سازد.
نوآوریهای این جُستار عبارتاند از: سازماندهی سخنان پراکندهٔ علامه در این بحث، اصطیاد چهار تقریر از فرایند تعامل نظر و عمل، ارائهٔ تقریری ابتکاری از تأثیر عمل بر نظر، تکمیل دیدگاه علامه با رویکرد وجودی و نیز دخالتدادن حقیقت اعتباریات، نمایانساختن پیامدهای این دیدگاه در علوم انسانی.
پیوند دسترسی مستقیم به مقاله
https://jphilosophy.um.ac.ir/article_44850.html
👤 عبدالله محمدی
عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
https://eitaa.com/abmohammadi
📚گفتمان «وفاق»؛ ساده لوحی، کم سوادی یا شیطنت؟
✅ از جمله آسیبهای جامعه ما کم اطلاعی از بار معنایی اصطلاحات و مفاهیم است. همین امر سبب سوء استفاده فراوان سیاستمداران میشود. روزگاری اصطلاح «جامعه مدنی» گفتمان حاکم سیاستمداران گردید. بدون آنکه اشاره شود در ادبیات سیاسی جان لاک، جامعه مدنی بار معنایی خاصی دارد و نوعا در تقابل با جامعه دینی به کار میرود.
✅ جذابیت اصطلاح «حریم خصوصی» نیز سبب شد کسی دنبال خاستگاه و مدلول التزامی آن نگردد. لاک وظیفه دولتها را محدود به نیازهای عمومی جامعه معرفی کرد و امور خصوصی از شرح وظایف دولتها خارج گردید. از مصادیق حریم خصوصی که دولت حق ورود به آن ندارد، «دین» بود. این تفسیر از حریم خصوصی آشکارا به تئوریزه کردن سکولاریسم منتهی میشود.
❇️خلط بین معنای لغوی و اصطلاحی «تساهل و تسامح» نیز عده زیادی را فریفت؛ دامنه این فریب تا جلسه رأی اعتماد وزیر ارشاد دولت اصلاحات نیز ادامه یافت و وی با زیرکی تساهل و تسامح را با تفسیر لغوی و فقهی از شریعت سمحه و سهله یکسان تعریف کرد و موفق به کسب رای اعتماد شد. مفهوم «اعتدال» نیز هشت سال تعمداً مبهم رها شد تا بتوانند از چماق «افراطی گری» برای هر مخالفی استفاده کنند.
❇️مفهوم «وفاق» نیز از همین ابهام رنج میبرد. تکرار فراوان این اصطلاح به انضمام زیبایی آن سبب شده بسیاری جرأت نکنند بپرسند وفاق با چه کسانی و در چه شرایطی مطلوب است؟ وفاق نمیتواند ابزاری برای تطهیر کسانی باشد که منشأ اصلی اختلاف و فتنه در جامعه بوده اند.
کسی که نخستین کتابهای درسی فلسفه اخلاق را خوانده باشد میداند «وفاق» حسن ذاتی ندارد و به همین دلیل همیشه مطلوب نیست، بلکه ارزش آن مقید به قیودی است که انسان را به سعادت میرسانند.
✅بعید است مدعیان این شعار سواد یا حوصله توضیح این چارچوبها را داشته باشند. حتی شاید برایشان بهتر است که این مفهوم مانند مفهوم «اعتدال» مبهم بماند تا هر مخالفی را به نام تفرقه افکن از میدان خارج کنند.
✅اما وظیفه دلسوزان جامعه آن است که ایضاح این مفهوم و شرایط آن را مطالبه کنند؛ به جای برخورد احساسی و کورکورانه با این واژه، حدود و ثغور آن را تبیین کنند تا دوباره شعار وفاق، همچون شعارهای پیشین ابزاری برای سوء استفاده نباشد. طبیعتاً نباید از ترفند برچسب مخالفت با وفاق ترسید که این روش تکراری است و باید پیش دستانه آن را خنثی کرد.
👤عبدالله محمدی
عضو هیئت علمی موسسه حکمت و فلسفه ایران
https://eitaa.com/abmohammadi
📚 تقیه و مبارزه در سیره امام عسکری (ع)
✅ از اصول غیرقابل انکار در بحث امامت، آن است که هیچکدام و در هیچ مقطعی اصل مبارزه را ترک نکردند، بلکه روش مبارزه ایشان تغییر کرده است. حتی امام عسکری(ع) نیز که بیشتر عمرشان را در حصر و نظارت شدید عباسیان بودند، رهبری تشکیلات شیعیان را رها و یا حتی کمرنگ نکردند. اگر چنین است، تقیه به چه معناست؟ دو حکایت ذیل شناخت ما را نسبت به حقیقت تقیه و سیره این امام مظلوم دقیقتر می سازد:
1️⃣ ابوالادیان از خدمتکاران امام عسکری(ع) و مسئول رساندن نامه های امام به شیعیان بود. در واپسین روزهای حیات امام عسکری، به شهر مدائن رفت و تعدادی نامه و هزار دینار طلا از وجوهات شیعیان را دریافت کرد و بازگشت و ...
معنای این سخن آن است که در مدائن که نزدیکترین شهرها به پایتخت عباسی و تحت کنترل شدید آنهاست، جمعی از شیعیان همراه با تشکیلاتی منسجم زندگی میکنند . با اینکه اکثر آنها امام عسکری و حتی امام هادی را ندیده اند، از طریق این شبکه منسجم ایمان خویش حفظ کرده و توانسته اند در بین انبوه جاسوسان، با ابوالادیان ارتباط بگیرند، نامه ها و اموال خود را به وی بدهند و او به بیت امامت برساند.
2️⃣ امام عسکری (ع) یکی از خادمانش را مأمور کرد چوبی شبیه پاشنه در را به یکی از شیعیان برساند. در میانه مسیر چوب از دست خادم به زمین افتاد و شکست و نامه هایی از آن بیرون ریخت و ... .
پرسش مهم آن است که محتوای این نامه ها چه بوده است؟ اگر محتوای نامه ها مسائل شرعی، تفسیری و یا اخلاقی بود نیاز به چنین پنهان کاری نبود. این چه دستوراتی بوده است که امام با این حساسیت به نمایندگان خود میرساند؟ آیا غیر از این بوده که محتوای این نامه ها الهام بخش مبارزات فرهنگی و سیاسی شیعیان بوده ؟ آیا این نامه ها بیانگر شبکه ای منسجم بین امام و سرشاخه های شیعیان نبوده است؟
✅ این شواهد بیانگر آن است که تقیه را نمیتوان به معنای تعطیلی مبارزه تلقی کرد. بلکه تقیه تغییر شکل مبارزه و تبدیل موقت آن در قالبهای پنهانی و اطلاعاتی است.
👤عبدالله محمدی
عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
https://eitaa.com/abmohammadi
✅ لعن امام صادق به دشنام دهنگان
❇️وقيل للصادق(علیه السلام): يا ابن رسول الله! انا نرى فى المسجد من يعلن بسبّ اعدائكم و يسميهم. فقال: «ما له لعنه الله، يعرّض بنا. و قال تعالى: (و لا تسبوا الذين يدعون من دون الله فيسبّوا الله عَدوَاً بغير علم)(سوره انعام: 108« اعتقادات مفید، ج1، ص»107
❇️به امام صادق علیه السلام خبر دادند که ای پسر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم ما در مسجد می بینیم که مردی از [طرفداران شما] در مسجد علنی دشمنان شما را سب می کند و به آنها فحش می دهد!. حضرت پاسخ دادند، او را چه می شود!، چرا این کارها را می کند، خداوند او را لعنت کند که آبروی ما را می برد و زمینه تعرض به ما [و شیعیان و مکتب ما] را فراهم می سازد. خداوند متعال در قرآن فرمود :به آنچه مشرکان غیر از خدا میخوانند دشنام ندهید تا مبادا آنها از روی ظلم و جهالت خدا را دشنام دهند. (انعام :108)
👤عبدالله محمدی
عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
https://eitaa.com/abmohammadi
📚مطالبه انتقام، لازم است ولی کافی نیست.
1️⃣ روایات متعدد، فراگیر شدن ظلم را از مقدمات تکوینی ظهور دانسته اند. تفسیر دقیق این روایات آن است که باید «ادراک ظلم» در عالم فراگیر شود. بنابراین وظیفه مهم مومنان تبیین ظلم ظالم برای عموم مردم است. هر اندازه ادراک ظلم بیشتر شود، ظهور تعجیل خواهد شد و هر قدر عموم مومنان به ظلم و فساد بی تفاوت باشند، موانع ظهور بیشتر خواهد شد. بنابراین یادآوری مکرر ظلم اسرائیل و مطالبه انتقام به لحاظ معرفتی و دینی شایسته و بایسته است.
2️⃣ مطالبه انتقام نباید به شقاق و تفرقه بین مومنین منتهی شود. بدبینی مومنان به همدیگر به ویژه همرزمان و فرماندهان، همان است که دشمن دنبال میکند و اثر انتقام را نیز خواهد کاست
https://eitaa.com/abmohammadi/398
✅به همین ترتیب این مطالبه نباید با ناامیدی و رخوت منجر شود. اختلاف و ناامیدی هر دو مطلوب شیطان است
https://eitaa.com/abmohammadi/399
3️⃣ انتقام یکی از ابزار عادی و عقلایی مبارزه با ظلم است، لیکن این امر نباید ما را از توسل و تضرع به درگاه الهی غافل کند. تضرع به خداوند یک توصیه مقطعی برای مومنان نیست، بنده راهبرد دائمی است؛ چه در دوران فتح و چه در دوران ضعف؛ با تقوای الهی بن بستها گشایش می یابد «من یتق الله یجعل له مخرجا» و انابه باعث جبران ضعفها خواهد بود. «کان للاوابین غفورا»
( https://eitaa.com/abmohammadi/394)
4️⃣ قرآن کریم شرط نصرت الهی را انقطاع مومنان دانسته است. اعم از اینکه اسباب ظاهری همسوی با ایشان باشد یا خیر؛
مَسَّتْهُمُ الْبَأْسَاءُ وَالضَّرَّاءُ وَزُلْزِلُوا حَتَّىٰ يَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ مَتَىٰ نَصْرُ اللَّهِ ۗ أَلَا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِيبٌ (بقره 214)
✳️اگر تکیه بر اسباب ظاهری غلبه پیدا کند انقطاع درونی کمرنگ میشود و حتی در فراوانی امکانات ظاهری نیز نصرت شامل امت نخواهد شد.
5️⃣ بنابراین مطالبه انتقام با لحاظ حفظ وحدت و نشاط زمینه ساز ظهور است. لیکن همراه شدن این مطالبه با روح توسل و تضرع همگانی، انقطاع و به دنبالش نصرت الهی را محقق خواهد ساخت.
👤عبدالله محمدی
عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
https://eitaa.com/abmohammadi
📚توسل و جهاد تبیین، لازمه مطالبه انتقام
1️⃣ بر اساس مبانی قرآنی، توسل و تضرع مخصوص شرایط ضعف نیست، در اوج قدرت نیز توجه به پروردگار لازم است. (سوره نصر مصداق همین اصل است. ) اگر فقط با تکیه بر پهپادهای پیشرفته و هایپرسونیک مطالبه انتقام میکنیم، مرتبه ای از شرک در ما باقیمانده است. احساس انقطاع و تضرع به پروردگار است که ما و بلکه پیامبران را مشمول نصرت الهی میکند.
✳️أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَأْتِكُمْ مَثَلُ الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِكُمْ ۖ مَسَّتْهُمُ الْبَأْسَاءُ وَالضَّرَّاءُ وَزُلْزِلُوا حَتَّىٰ يَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ مَتَىٰ نَصْرُ اللَّهِ ۗ أَلَا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ (بقره214)
2️⃣ مسلمانان در بدر به دلیل احساس انقطاع به پروردگار شامل نصرت الهی شدند
✳️(وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ وَأَنْتُمْ أَذِلَّة آل عمران123)
ولی در حنین تکیه به اسباب و سلاح خود کردند و همین امر سبب شد از همان سلاح هم نتوانند استفاده کنند.
✳️(وَ يَوْمَ حُنَيْنٍ إِذْ أَعْجَبَتْكُمْ كَثْرَتُكُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنْكُمْ شَيْئًا؛ توبه25)
3️⃣ ابتلائات جمعی، نیازمند توسل جمعی است. حتی فرزندان را در ختم صلوات و توسلات دخیل کنیم . یقیناً این امر مقدمه ای برای تربیت سیاسی خانواده است.
4️⃣مطالبه انتقام امری به حق و ضروری است ولی نباید به اختلاف و شقاق بین مومنین منتهی شود. استکبار میلیونها دلار هزینه کرده تا قشر عادی را به سپاه بدبین کند، مبادا مطالبه به حق انتقام، به بدبین شدن قشر متدین و انقلابی به فرماندهان منجر شود.
5️⃣یکی از دغدغه های برخی مسئولین، همراهی افکار عمومی و سطح تاب آوری مردم است. صرفنظر از ضریب اهمیت این مولفه، پرسش مهم آن است که چه افراد و نهادهایی باید این آمادگی را ایجاد میکردند؟ سازمانها و گروههای تبلیغی انقلابی، اهل منبر و تریبون داران، رسانه ها و کانالهای پرجمعیت و ... چه میزان برای این دغدغه تلاش کردند؟ در این چند ماه چقدر این مساله در تبلیغ و رسانه برایمان اولویت بود که عزت ما با ارزش تر از رفاه ماست؟ چه کسی باید عموم مردم را به این باور برساند که هزینه سازش و سکوت از مقاومت بیشتر است؟ این باور چگونه باید تثبیت شود که تأسیسات آسیب دیده را میتوان دوباره ساخت اما اگر عزت و غرور ملی مخدوش شود، به راحتی قابل ترمیم نیست.
6️⃣ اگر این جهاد تبیین از سوی جبهه انقلاب فراگیر شود و با روحیه توسل و تضرع جمعی همراه گردد، یقینا مطالبه انتقام برکت خواهد یافت و در بستر عقلانی تری دنبال خواهد شد.
✅ پیشنهاد میکنم به جای متهم کردن افراد، هر کس سهم خود را در این جهاد تبیین روشن کند. اگر هیچ اقدامی نکنیم شش ماه دیگر هم این دغدغه باقیمانده و برای برخی بهانه خوبی برای فرار مخالفان مقاومت به شمار میرود.
👤عبدالله محمدی
عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
https://eitaa.com/abmohammadi
May 11