#واکاوی_واژه ۱۲
نام + پسوند اسب
🦋بسم الله الرحمن الرحیم
هست کلید در گنج حکیم🦋
واکاوی واژگان
نام+ پسوند اسب
🟨#گرشاسب:
(دارنده اسب لاغر)
گرشاسب از پهلوانان مقدم شاهنامه بوده و در زمان فریدون از او در کنار معدود پهلوانانی چون شاپور، سامنریمان و قارنرزمزن یاد میگردد.
⬛️ #تَهماسب/#طهماسب:
(دارنده اسب قوی)
یکی از معدود نامها در حماسه شاهنامه است که توسط یک سلسلهٔ اسلامی مستقر در ایران استفاده شدهاست. در شاهنامه، تهماسب پدرِ زو، شاه ماقبل آخر دودمان اساطیری پیشدادیان است.
🟪 #لُهراسب:
(دارنده اسب تندرو)
لهراسب در اساطیر ایران، از پادشاهان کیانی است و کیخسرو پیش از مرگ، او را به پادشاهی ایران برگزید.
🟦 #اَرجاسب:
(دارنده اسب با ارزش و پر بها)
اَرجاسب یکی از شاهان توران است. در شاهنامه پادشاه خیون تبار توران است.
🟩 #جاماسب:
(دارنده اسب درخشان)
جاماسب، از شخصیتهای شاهنامه، نام خردمندی ایرانی، وزیر و راهنمای لهراسب و گرشاسب
📚منابع:
۱.لغت شهنامه، عبدالقادر بغدادی، ترجمه دکتر منصور ثروت، چ1، تهران: علمی.
۲.لغت نامه دهخدا.
@adabkhane
#واکاوی_واژه 4
🟧واکاوی واژه #نزول_قرآن
🟦بسم الله الرحمن الرحیم
هست کلید درِ گنجِ حکیم
🟥نزول :[ ن ُ ] (ع مص )
الف. فرودآمدن.
ب. پائین آمدن.
ج. از بالا به پائین فرودآمدن .(اقرب الموارد- آنندراج - ناظم الاطباء).
🟩نزول قرآن، با تمام نزول ها متفاوت است. برای مثال چند نزول، جدای از معنای نزول قرآن، آورده می شود
🟪به نزول گرفتن جائی را ؛ در آنجا منزل کردن . در آنجا فرودآمدن :
شکایت از تو ندارم که شکر باید کرد/
گرفته خانه ٔدرویش پادشه به نزول سعدی .
🟦نزول باران
💦اگرچه باران نازل می شود:
أَأَنْتُمْ أَنْزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنْزِلُونَ ( واقعه: 69)
🟨قرآن نیز نزولی بوده :
وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ وَلَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا .(الإسراء۸۲)
🟧اما نزول قرآن، آویختنی است
و نزول باران، انداختنی و نزول درجایی، افتادنی است….
🟫قرآن، با همه چیز متفاوت است. قرآن، باران و… نیست که نازل شود و به پایان برسد، بلکه ریسمانی است که آویخته شده و ماندگار است. که می توان آن رشته الهی را گرفت و به تقرب دست یافت. وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا…(103 آل عمران)
🟩گرَت هواست که معشوق نگسلد پیمان /نگاه دار سر رشته تا نگه دارد.(حافظ)
⬜️آری مراد از نزول قرآن تحصیل سیرت خوب است . (گلستان).
🟥باشد که حقیقت قرآن کریم،بیش از پیش آشکار گردد.
🔷پژوهنده:#دکتر_ایلیا
@adabkhane
#واکاوی_واژه 5
#واکاوی_واژه_پیجامه/#پای_جامه
🦋بسم الله الرحمن الرحیم
هست کلید در گنج حکیم🦋
واکاوی واژه پیجامه/پای جامه
پیجامه[ مَ / مِ ] (اِ مرکب)
🔸از کلمهٔ هندی «پوی جاما» و آن نوعی شلوار گشاد است که زنان هند می پوشند. لباسی گشاد و سبک مرکب از نیم تنه و شلوار بند دار برای داخل خانه و خواب
🔸به نظر می رسد اصل این واژه «پا جامه» یا «پای جامه» ( جامه ای که در پای کنند ) بوده که از فارسی به زبان های هندی رفته و از آنجا به انگلیسی داخل شده و سپس فرانسویان آن را از انگلیسی گرفته و پیژاما «pyjama» گفته اند. آنگاه این واژه راه ایران را در پیش گرفته و این بار با تلفظ فرانسوی وارد فارسی شده است.
📚منابع:
لغت نامه دهخدا
فرهنگ معین
@adabkhane
ادبخانه
#واکاوی_واژه ۷
#واکاوی_واژه_صدقه
🔍واکاوی واژگان 🔍
🎁 واژه صدقه 🎁
💞بسم الله الرحمن الرحیم
هست کلیدِ درِ گنجِ حکیم 💞
📒صدقة. [ص َ دَ ق َ ] (ع اِ) آنچه بدرویش دهی در راه خدای تعالی.
مترادف صدقه: بلاگردان، خیر، خیرات، خیریه، تصدق، زکات
📝لغوی:
صدقه از ریشه صدق است که در لغت به معنای صحت ایمان شخص به ادای شکر خداست .
« الصدقة شکر ٌ لله تعالی علی نِعَمِهِ وهی دلیل بصحة ایمان مؤ دیها وتصدیقِهِ ولهذا سُمیِت صدقة ( مهر زنان راهم صداق گویند که نشانه صداقت مرداست) »
📗 الموسوعة الفقهیة
✏️اصطلاحی:
«صدقه» عبارت است از: مقدار مالى كه آن را از دارايى خود خارج كنند و با قصد قربت، به مستمندان بدهند و دو نوع است: واجب (زكات مال و زكات فطره) و مستحب.
برابر پارسی: دردگردان
🎁انواع صدقه :
صدقه بر پنج گونه است:
1: صدقه مال، که همان بذل و تصدق و انفاق است.
2: صدقه جاه و مقام، که شجاعت و واسطه شدن است (برای رفع حوائج و مشکلات دیگران).
3: صدقه عقل و نظر، که همان مشورت و شور دادن است.
از پیامبر اکرم(ص) نقل شده که فرمودند: صدقه بدهید بر برادرانتان با علمی که او را راهنمایی کند و رأی و نظری که او را استوار سازد و آموزش را اصلاح نماید.
4: صدقه علم، و آن بذل علم به اهلش، و نشر و گسترش آن بر مستحق آن است.
حضرت محمد(ص) در این رابطه فرموده اند: از صدقه اینکه آدمی علم را به مردم تعلیم دهد و فرمود: زکات علم، یاد دادن آن به کسی که نمیداند.
5: صدقه زبان، که همان اصلاح و وساطت بین مردم و کوشش در خاموش کردن چیزهایی که موجب افروختن کینهها و خصوصیتهاست و اصلاح و آشتی دادن میان افراد.
☀️از رسول خدا(ص) نقل شده که فرمودند: با فضیلتترین صدقه، صدقه زبان است. عرض کردند: یا رسولالله صدقه زبان چیست؟
فرمودند: شفاعتی که به واسطه آن، اسیری(بیچاره و مظلومی) را آزاد کند و از ریختن خونی مانع گردد و به برادر خویش خیری رساند و بدی و ناخوشایندی را از او دفع نماید.
📚منابع:
1-نهجالبلاغه، ص 494، حکمت 137 و 138
2-بحارالانوار، ج 75، ص68
3-کافی، ج 4، ص 3
4-مشکاةالانوار، ص 70
5-آموزههای اخلاقی در کلام معصومین، ص 260 – 249 – 250
6-بحارالانوار ، ج 73 ، ص 138
7-عدةالداعی، ص 71 – 72
8- بحارالانوار ، ج 93، ص 137
✍پژوهش: #دکتر_محمدی_مبارز
@adabkhane
ادبخانه
#واکاوی_واژه ۸
🦋 بسم الله الرحمن الرحیم
هست کلید در گنج حکیم 🦋
#واکاوی_واژه_برج/#تَبّرُج
🔸جای بلندی که برای نگهبانی عمارت و قلعه درست کنند(۱)،علم و رایت (۲) و....
همچنین در فارسی کهن واژه «برز» در «البرز» به معنای «بالا، بلند،بزرگ»است(۳) که معرب (عربی شده) آن، همان «بُرجْ» است.
«تَبَرُّجَ» از واژه «برج» گرفته شده است و به معناى خودنمايى است.به بررسی دو آیه از قرآن کریم می پردازیم:
۱.وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَىٰ
و در خانههایتان بنشینید و آرام گیرید ( بیحاجت و ضرورت از منزل بیرون نروید) و مانند دوره جاهلیت پیشین با آرایش و خود آرایی بیرون نیایید (۴)
۲.وَالْقَوَاعِدُ مِنَ النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا يَرْجُونَ نِكَاحًا فَلَيْسَ عَلَيْهِنَّ جُنَاحٌ أَنْ يَضَعْنَ ثِيَابَهُنَّ غَيْرَ مُتَبَرِّجَاتٍ بِزِينَةٍ ۖ وَأَنْ يَسْتَعْفِفْنَ خَيْرٌ لَهُنَّ ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
و زنان سالخورده که باز نشستهاند و امید ازدواج و نکاح ندارند بر آنان باکی نیست در صورتی که اظهار تجملات و زینت خود نکنند که جامههای خود (یعنی لباسهای رو مانند عبا و چادر و روپوش و امثال آن) را نزد نامحرمان برگیرند، و باز هم عفت و تقوا گزینی (و بر نگرفتن جامه) بر آنان (در دین و دنیا) بهتر است، و خدا (به سخنان خلق) شنوا و (به اغراض و نیّات آنها) آگاه است (۵)
🔹نتیجه:
پس با همه این اوصاف،تَبَرُّج در اسلام غالباً به معنای جلوهگری آمدهاست؛ بدینگونه که زن، بلندای خود را متبرّج (جلوهگر) میسازد.کلمهٔ تَبَرُّج به معنای ظاهر شدن در برابرِ مردم است، همان گونه كه برج در ميان ساختمانهاى ديگر جلوهى خاصّى دارد.
به امید روزی که عطر بهشتی حجاب در فضای جامعه اسلامی پراکنده شود و دختران و زنان با توجه به گفتار و کردار سرور زنان عالم ، حضرت فاطمه زهرا علیها السلام به کمال شایسته خویش دست یابند،ان شاء الله 🤲
✍️ ایلیا/خیری
(دکتر حسین محمدی مبارز ،صادق خیری)
📚منابع:
۱.واژه نامه معین
۲.لغت نامه دهخدا
۳. در اوستا «هره برزَیتی» Harā Bərəzaitī پهلوی «هربرز» مرکب از دو جزء: هر، به معنی کوه و برز به معنی بالا و بلند و بزرگ. در ادبیات پارسی «برزکوه» هم به معنی البرز آمده و ترجمهٔ تحتاللفظی آن است.
(لغت نامه دهخدا)
۴.سورهاحزاب،آیه ۳۳
۵.سوره نور،آیه ۶۰
@adabkhane
#واکاوی_واژه ۹
#فال_حافظ
#واکاوی_واژه_شب_یلدا
دکترحسین محمدی مبارز
برای تماشای کامل کلیپ،به لینک زیر مراجعه بفرمایید 👇👇
✨https://www.aparat.com/v/DRpeO
@adabkhane
#واکاوی_واژه ۱۰
✨ نامگذاری واژه ها بر پایه آوا ( در انگلیسی)
✅ سگ: bark / woof 🐶
✅ سگ ( در حین عصبانیت ) : growl 🐶
✅ توله سگ: yap 🐶
✅ بز یا گوسفند: bleat 🐏
✅ پرنده یا میمون: chatter 🐧 🐒
✅ قورباغه: croak / ribbit 🐸
✅ مار: hiss 🐍
✅ گرگ یا سگ: howl / growl / bay 🐺
✅ گربه: meow / purr 🐈
✅ گاو: moo / low 🐄
✅ خوک: oink / grunt 🐖
✅ فیل: trumpet 🐘
✅ پرنده: chirp / tweet / twitter / sing 🕊
✅ اسب ( شیهه ) : neigh / whinny / nicker 🐎
✅ زنبور: buzz 🐝
✅ مرغ: cluck / cackle 🐔
✅ خروس: cock - a - doodle - doo / crow 🐓
✅ غاز: honk / quack 🪿
✅ اردک: quack 🦆
✅ موش: squeak 🐀
✅ عقاب: screech / scream 🦅
✅ جغد: hoot / screech 🦉
✅ خفاش: screech 🦇
✅ شیر، خرس، ببر: roar 🦁 🐅 🐻
✅ کلاغ: Crow🐦⬛️
✅ خر، گورخر، الاغ: bray 🦓
✅ شتر: grunt 🐪
✅ جیرجیرک: chirp / creak 🦗
✅ دلفین: click 🐬
✅ بوقلمون: gobble 🦃
✅ زرافه: bleat 🦒
✅ صدای هر جوجه پرنده: cheep 🐥
✅ شغال: howl
✅ کفتار: laugh / scream
✅ صدای هر حیوانِ نر بزرگ: bellow 🐋
✅ صدای هر حیوانی که از روی خشم باشه: snarl 😾
✅ صدای کشیدن هوا داخل بینی: sniff 😪
✅ صدای بیرون دادن هوا از داخل بینی: snort 😤
@adabkhane
#واکاوی_واژه ۱۱
بسمالله الرحمن الرحیم
واکاوی واژه «موکب»
#موکب [مَ / مُو کِ]جمع: مواکب: سواران، گونه ای از رفتار. (ناظم الاطباء)
موكب : دسته اسب سواران ، سواری، گردش سواره ، راه پيمایی ، قدم رو ، قدم برداری ، گام.
گروهی از سواران يا پيادگان و شترسواران که در خدمت سلطان یا برای آرايش و زينت امير خود باشند. (ناظم الاطباء)
«با موکبيان يابم در موکب او جای
با مجلسيان يابم در مجلس او بار»
(فرخی)
«بسي نمانده که شاه جهان بيارايد
مصاف و موکب او را به صدهزار سوار».
(فرخی)
«بر آن دکان بايستاد... و موکبی سخت نيکو و بسيار مردم آراسته با سلاح تمام بگذشت.»(تاريخ بيهقی چاپ اديب ص272).
«ز گردی کز هوای کفر خيزد
چه زحمت موکب پيغمبری را.»
(ظهير فاريابی)
موکب داری: سرپرستي سواران و پيادگان که در التزام رکاب پادشاهند. جلوداری (آنندراج)
«به موکب داريش ناموس اکبر
خرامان گشته چون طاوس انور.»
(اميرخسرو)
اما واژه موکب در فرهنگ شیعیان عرب برای اشاره به هیئت و دسته عزاداری نیز به کار رفته است. در کشور عراق از دو واژه «موکبُ الْعَزاء؛ موکب عزاداری» و «موکبٌ خِدْمیّ؛ موکب خدماتی» استفاده میشود.
اما مَوْكِب از ریشه وكب است. یعنی رفتار و حرکتی انجام دادن. چنانچه «مَوْكِبُ الجنازةِ»: تشيع جنازه.
گاه حرکت قطره های اشک. مثال:
«تكبی مع اُمها: برای مادرش گريه کرد»
تحرک برای خدمت به محبوب
«أنا فی موكب حب:من در مرکب عشقم.»
نتیجه
موکب با خیمه و هیأت متفاوت است. موکب، رفتاری است که از یک هیأت(گروه) سر می زند و برای خدمت به امیر، گاه و بیگاه خیمه ای برپا می کنند.
در حقیقت موکب داری، رفتاری برای خدمت است که به طور خاص برای شاه کربلا انجام می گیرد که با اشک و عشق همراه است.
✍محمدی مبارز
.....................
@adabkhane
#واکاوی_واژه ۱۴
#قم #آرتاریت
✍نام کهن قم «آرتاریت» است که در کتاب “تاریخ طبری” نوشته محمد بن جریر طبری به آن اشاره شده است. ریشه این نام را به زبان اوستایی نسبت دادهاند و معتقدند که «آرتاریت» از ترکیب واژههای «آرتا» به معنای «پاک و مقدس» و «ریتا» به معنای «شهر» ساخته شده است.
📙در این تفسیر نیز، «آرتاریت» به معنای «شهر پاک و مقدس» است. آرتاریت یا ارتاریت، ترکیبی از ارت یا ارد که بمعنی مقدس و منزه است.
📗نکته: پیشوند «ارد» در «اردیبهشت: بهشت مقدس»، و «اردشیر: شیر مقدس»، از همین پیشوند است.
✍ گردآوری: دکتر محمدی مبارز
@adabkhane📘
هدایت شده از ادبخانه
#واکاوی_واژه ۹
#فال_حافظ
#واکاوی_واژه_شب_یلدا
دکترحسین محمدی مبارز
برای تماشای کامل کلیپ،به لینک زیر مراجعه بفرمایید 👇👇
✨https://www.aparat.com/v/DRpeO
@adabkhane