🔰#حدیث_شماره13
📍#اخلاق_اجتماعی #جامعه_ی_اسلامی #کنش_متقابل_بین-مسلمین #جامعه_فضیلت_ محور_هدف_بعثت_انبیاء
📙 أبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ جَمِيعاً عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَبِي أُسَامَةَ زَيْدٍ الشَّحَّامِ قَالَ:
▪️ قالَ لِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع اقْرَأْ عَلَى مَنْ تَرَى أَنَّهُ يُطِيعُنِي مِنْهُمْ وَ يَأْخُذُ بِقَوْلِيَ السَّلَامَ وَ أُوصِيكُمْ:
- بِتَقْوَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ
- وَ الْوَرَعِ فِي دِينِكُمْ
- وَ الِاجْتِهَادِ لِلَّهِ
- وَ صِدْقِ الْحَدِيثِ
- وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ
- وَ طُولِ السُّجُودِ
- وَ حُسْنِ الْجِوَارِ
فَبِهَذَا جَاءَ مُحَمَّدٌ صلی الله علیه و آله و سلم
▪️ أدُّوا الْأَمَانَةَ إِلَى مَنِ ائْتَمَنَكُمْ عَلَيْهَا بَرّاً أَوْ فَاجِراً فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلم كَانَ يَأْمُرُ بِأَدَاءِ الْخَيْطِ وَ الْمِخْيَطِ
- صِلُوا عَشَائِرَكُمْ
- وَ اشْهَدُوا جَنَائِزَهُمْ
- وَ عُودُوا مَرْضَاهُمْ
- وَ أَدُّوا حُقُوقَهُمْ
▪️فإِنَّ الرَّجُلَ مِنْكُمْ إِذَا وَرِعَ فِي دِينِهِ وَ صَدَقَ الْحَدِيثَ وَ أَدَّى الْأَمَانَةَ وَ حَسُنَ خُلُقُهُ مَعَ النَّاسِ قِيلَ هَذَا جَعْفَرِيٌّ فَيَسُرُّنِي ذَلِكَ وَ يَدْخُلُ عَلَيَّ مِنْهُ السُّرُورُ وَ قِيلَ هَذَا أَدَبُ جَعْفَرٍ وَ إِذَا كَانَ عَلَى غَيْرِ ذَلِكَ دَخَلَ عَلَيَّ بَلَاؤُهُ وَ عَارُهُ وَ قِيلَ هَذَا أَدَبُ جَعْفَرٍ فَوَ اللَّهِ لَحَدَّثَنِي أَبِي ع أَنَّ الرَّجُلَ كَانَ يَكُونُ فِي الْقَبِيلَةِ مِنْ شِيعَةِ عَلِيٍّ ع فَيَكُونُ زَيْنَهَا آدَاهُمْ لِلْأَمَانَةِ وَ أَقْضَاهُمْ لِلْحُقُوقِ وَ أَصْدَقَهُمْ لِلْحَدِيثِ إِلَيْهِ وَصَايَاهُمْ وَ وَدَائِعُهُمْ تُسْأَلُ الْعَشِيرَةُ عَنْهُ فَتَقُولُ مَنْ مِثْلُ فُلَانٍ إِنَّهُ لآَدَانَا لِلْأَمَانَةِ وَ أَصْدَقُنَا لِلْحَدِيثِ.
🖌ترجمه:
🔸 امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: با هر كس مواجه شدى و فكر كردى كه از من اطاعت مىكند و سخن مرا مىشنود، سلام مرا برسان و بگو من سفارش مىكنم كه:
- از خداى عز و جل بپرهيزيد
- در دين خود پارسا باشيد
- در بندگى و طاعت خدا تلاش كنيد
- در سخن خود صادق باشید
- در اداى امانت امين و با وفا باشيد
- سجدهها را طولانى كنيد
- حق همسايگان را به نيكى شناخته (و همسایه ی خوبی باشید]
كه رسول خدا با اين برنامهها مبعوث شد.
🔸 هر كس كه شما را امين دانست و امانتى به شما سپرد، امانت او را باز پس دهيد، چه نيكوكار باشد و چه بد كار باشد. رسول خدا دستور اكيد مىداد كه حتى نخ و سوزن را به صاحبش بازگردانند.
- به بستگان خود با محبت سلوک و احسان و دوستی داشته باشید
- در مراسم تشييع جنازه شركت كنيد
-به عیادت بیماران بروید
- حق مردم را ادا كنيد
🔸 هر يك از شما كه در دين خود پارسا و راستگو و امين و خوش اخلاق باشد مردم با شگفتى مىگويند: اين مرد مذهب جعفرى دارد، و اين مايه سرور و شادمانى من است و اگر بر خلاف اين برنامه رفتار كند، نكوهش و عار آن به من مىرسد كه با مسخره و استهزا مىگويند: افتضاى مذهب جعفرى بهتر از اين نيست. بخدا سوگند پدرم مىگفت كه پيش از اين اگر در ميان يك قبيله يك تن از شيعيان علىّ بود همان يك تن افتخار قبيله محسوب مىشد و در امانت دارى، حقشناسى، راستگوئى يك فرد نمونه بود. همه او را وصى خود مىكردند و امانات خود را به او مىسپردند و از هر كس سؤال مىكردى كه فلانى چگونه آدمى است؟ مىگفت كه او مثل و مانند ندارد، او در امانت دارى و راستگوئى بر همه ما مقدم است.
📚 وسائل الشیعة، کتاب الحج، أبواب أحکام العشرة و السفر و الحضر، بَابُ وُجُوبِ عِشْرَةِ النَّاسِ حَتَّى الْعَامَّةِ بِأَدَاءِ الْأَمَانَةِ وَ إِقَامَةِ الشَّهَادَةِ وَ الصِّدْقِ وَ اسْتِحْبَابِ عِيَادَةِ الْمَرْضَى وَ شُهُودِ الْجَنَائِزِ وَ حُسْنِ الْجِوَارِ وَ الصَّلَاةِ فِي الْمَسَاجِد حدیث شماره ی 2، ج12، ص6 به نقل از کافی ج2، ص636
💠 https://eitaa.com/ahadith_ejtemai
🔰#حدیث_شماره14
📍#اخلاق_اجتماعی #جامعه_ی_اسلامی #کنش_متقابل_بین-مسلمین #جامعه_فضیلت_ محور #باید_های_تعامل_بامردم
⚜️ جمع بندی باب اول از أبواب أحکام العشرة فی السفر و الحضر در نحوه ی معاشرت با مردم (أعم از سنی و شیعه و بر و فاجر)
🔶 آنچه مراعات آن با مسلمین لازم است و اهل بیت علیهم السلام نیز خود بدین نحو با مردم معاشرت می کنند (ح3) مراعات آنها موجب خوشنودی اهل بیت علیهم السلام شده (ح2) و شخص مودب شمرده می شود (ح2) و در نتیجه زینت اهل بیت به حساب می آید (ح8) و اهل بیت نیز در دل مردم عزیز و محبوب می شوند (ح8) و همین نحوه تعامل امور موجب تمییز و جداسازی میان شیعیان و غیر شیعیان می شود (ح6) و عدم مراعات آنها برای اهل بیت علیهم السلام مایه ی رسوایی و عیب است، به شرح زیر می باشد:
▪️صدق الحدیث (راستگویی)
▪️أداء الأمانة (ادا کردن امانت خواه طرف مقابل بر باشد و خواه فاجر و اگرچه آنچه به امانت داده شده است، به اندازه ی نخ و سوزنی باشد)
▪️حسن الجوار (مجاورت و همسایگی نیکو و پسندیده) / معرفة حق الجارة (شناختن حق همسایه)
▪️صلوا عشائرکم (صله ی رحم)
▪️اشهدوا جنائزهم (حضور در تشییع جنازه)
▪️عودوا مرضاهم (عیادت از مرضی)
▪️أدوا - أقضوا- حقوقهم (اداء حقوق)
▪️حسن الخلق مع الناس (حسن خلق با مردم)
▪️إقامة الشهادة لهم و علیهم (شهادت دادن به نفع یا بر علیه کسی)
▪️احضروا قومکم مساجدکم (حضور با مردم در مساجد)
▪️ أحبوا للناس ما تحبون لأنفسکم (دوست داشتن برای دیگران آنچه برای خود نیز می پسندیم)
▪️ولیعد غنیهم علی فقیرهم (کمک رسانی به فقراء)
▪️أن یتلاقوا فی بیوتهم (به خانه ی آنها رفتن و با ایشان ملاقات کردن)
▪️أن یتفاوضوا علم الدین (گفت و گو کردن با ایشان در باب علم دین و مسائل دینی)
📚 وسائل الشیعة، کتاب الحج، أبواب أحکام العشرة و السفر و الحضر، بَابُ وُجُوبِ عِشْرَةِ النَّاسِ حَتَّى الْعَامَّةِ بِأَدَاءِ الْأَمَانَةِ وَ إِقَامَةِ الشَّهَادَةِ وَ الصِّدْقِ وَ اسْتِحْبَابِ عِيَادَةِ الْمَرْضَى وَ شُهُودِ الْجَنَائِزِ وَ حُسْنِ الْجِوَارِ وَ الصَّلَاةِ فِي الْمَسَاجِد
💠 https://eitaa.com/ahadith_ejtemai
🔰#حدیث_شماره17
📍#اخلاق_اجتماعی #جامعه_ی_اسلامی #کنش_متقابل_بین-مسلمین #جامعه_فضیلت_ محور #باید_های_تعامل_بامردم
⚜️ جمع بندی باب دوم از أبواب أحکام العشرة فی السفر و الحضر در بیان حسن معاشرت و مجاورت و مرافقت
🔶 اموری که رعایت آنها در نگاه اهل بیت علیهم السلام، موجب حسن معاشرت با مردم می شود و اسباب "وطّن نفسک علی حسن الصحابة" (حدیث 2) و "حسن الصحابة لمن صحبت" (حدیث 7) را فراهم می کند به شرح زیر است:
▪️حدیث 2: حسن خلق (اخلاق نیکو) / حدیث 5: مخالقت با مردم (مخالقت همان حسن خلق و اخلاق نیکو است)
▪️حدیث 2: کفّ لسان (باز داشتن لسان از درشت گویی و آزردن)
▪️حدیث 2: کظم غیظ (خودداری از اظهار خشم و نگه داشتن آن در دل)
▪️حدیث 4: حلم ورزیدن، حلمی که به واسطه ی آن مالک غضب خود باشد [1] / حدیث 9: حلمی که جهل جاهل را با آن رد کند
▪️حدیث 2: اقلال لغو (کم کردن کارهای لغو و بیهوده گویی در مواجه با دیگران)
▪️حدیث 2: فرش/غرس عفو (گسترانیدن فرش عفو و گذشت از خطای مردم)
▪️حدیث 2: سخاوت نفس (بخشندگی) / حدیث 1: دست عطا و بخشش داشتن
▪️حدیث 8: پیگیر مومن بودن و جویای حالش شدن
▪️حدیث9: مداراة الناس: رفق و مدارا و نرم خویی ورزیدن با مردم [2]
📌 پانوشت:
[1] تفاوت کظم غیظ با حلم:
حلم عبارت است از صفتی نفسانی و حالتی روحانی که از آن به سکونت نفس و آرامش خاطر تعبیر میکنند که با ورود امر ناملایمی، شخص زود از جا بدر نمیرود. اما کظم غیظ، عبارت از اینکه شخص، حالت سکونت و آرامش را به خود بدهد که آن تحلّم است و این امری است عارضی برخلاف حلم که فطری انسان است.
اگر کسی حلیم باشد از غضب نابجا و مذموم جلوگیری میکند و نمیگذارد چنین غضبی وارد دل شود ولی صاحب کظم غیظ از غضب وارد شده جلوگیری میکند. به عبارت دیگر حلم در شخص حلیم مانند صفت عدالت است در شخص عادل که نمیگذارد از او معصیت صادر شود ولی کظم در آدم کاظم حکم توبه را دارد نسبت به شخص تائب. مثال حلم مثال آب است که فطرت آن این است که همیشه به طرف سرازیری متمایل است و پایین میرود ولکن تحلم (کظم غیظ) مثال آبی است که به وسیله تلمبه یا ادوات برقی بخواهد برخلاف جریان طبیعیاش به سمت بالا برود.
با این حساب روحی که دارای حلم است افضل است از روحی که تنها کظم غیظ دارد؛ و البته در کنترل غضب اولی آسانتر است از دومی. زیرا در دومی میان غضب و کظم غیظ جنگ واقع میشود تا کدام غالب شوند و کدام مغلوب، ولی در شخص حلیم، غضب اصلاً پیدا نمیشود.
[2] معنای مدارا و رفق:
در تعریف رفق چنین آمده است: الرِّفْقُ: اللُّطْفُ و هو ضِدُّ العُنْف؛رفق به معنای لطف در برابر زور است. (تاج العروس)
در مرآة العقول در تعریف رفق و مدارا آمده است: رفق یعنی نرمخویی، رأفت، ترک زور و خشونت در سخن و عمل در برابر مردم در تمام حالات، چه اینکه از طرف مردم خلافی نسبت به انسان سربزند یا نه. (مرآة العقول، ج8، ص223)
رفق و مدارا از صفات خدای متعال نیز در مواجه با بندگان شمرده شده است «عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (ع) قَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ رَفِیقٌ یُحِبُّ الرِّفْقَ وَ یُعْطِی عَلَى الرِّفْقِ مَا لَا یُعْطِی عَلَى الْعُنْفِ»؛ امام باقر(ع) فرمود: خداى عز و جل ملایم است و ملایمت را دوست دارد، و پاداشى که به ملایمت میدهد به خشونت و سختگیرى نمیدهد. (کافی ج2، ص119) و مهم ترین حکم عقلی در تعامل با مردم است: «واعْلَم أنَّ رأسَ العَقْلِ بعْدَ الإیمانِ باللَّهِ عز و جل مُدارَاةُ النَّاس» بدانکه بعد از ایمان به خدا، مدارا کردن با مردم حیاتیترین جزء عقل است. (من لایحضره الفقیه ج 4، ص387) - اگرچه در همین سیاق احادیثی چون رَأْسُ الْعَقْلِ بَعْدَ الْإِيمَانِ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ التَّحَبُّبُ إِلَى النَّاسِ (الخصال، ج1، ص16) و رَأْسُ الْعَقْلِ بَعْدَ الْإِيمَانِ بِاللَّهِ التَّوَدُّدُ إِلَى النَّاسِ وَ اصْطِنَاعُ الْخَيْرِ إِلَى كُلِّ بَرٍّ وَ فَاجِرٍ (عیون اخبار الرضا علیه السلام، ج2، ص35) نیز آمده است. تحبب و تودد به معنای مهربانی ورزیدن است که در قرابت زیادی با مدارا در مصداق دارد. -
📚 وسائل الشیعة، کتاب الحج، أبواب أحکام العشرة و السفر و الحضر، باب استحباب حسن المعاشرة و المجاورة و المرافقة
💠 https://eitaa.com/ahadith_ejtemai