بسم الله الرحمن الرحیم
#تربیت
#فرزند
#نکات
✅سلسله نکات طلایی تربیت فرزند از منظر قرآن و حدیث
مقدمه
خانواده همیشه و همهجا و در بین تمامی جوامع بشری به عنوان اساسیترین نهاد اجتماعی، زیربنای جوامع و منشاء فرهنگها، تمدّنها و تاریخ بشر بوده و زمینهساز خوشبختی و یا بدبختی انسانها و امتهاست.
وظیفه تربیت فرزند بنابر آیات و روایات فراوان، امری واجب و لازم است که بر دوش والدین نهاده شده است.
خداوند در قرآن کریم میفرمایند: «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْلیكُمْ ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ؛ ای کسانی که ایمان آوردهاید! خود و خانواده خود را از آتش جهنمی که هیزمش مردم و سنگ است نجات دهید». (تحریم، آیه 6)
این آیه شریفه به مؤمنان دستور میدهد که فرزندان خویش را از آتش جهنم و آنچه که باعث دوری از خداوند میشود محافظت نمایند و انجام این دستور الهی، زمانی برآورده میشود که فرزندان به صورت صحیح و درست تربیت شوند تا زمینه انجام واجبات و ترک محرمات را داشته باشد.
امیر مؤمنان علیه السلام میفرمایند: «بهترین هدیهای که والدین میتوانند به فرزند خود هدیه بدهند، همان ادب و تربیت نیکو و پسندیده است».
این وظیفه و مسؤولیت، آن قدر مهمّ و سنگین است که در صورت اهمال و کمکاری، والدین عاقّ فرزندان میشوند؛ یعنی همانگونه فرزندان به دلیل نافرمانی و ناسپاسی نسبت به پدر و مادر، عاقّ آنان میشوند، پدران و مادران نیز با کوتاهی نسبت به وظایف و مسؤولیتهای خود، عاقّ فرزندان میگردند.
پیامبر گرامی اسلام در این باره میفرمایند: «همان طور كه فرزند، عاقّ پدر و مادر مىشود، پدر و مادر نیز عاقّ فرزندان میگردند». (الکافی، ج 6، ص 48، ح 5)
بنابراین، لازم است که پدر و مادر در همان اوان زندگی و در خانه که نخستین و با دوامترین عامل رشد افراد خانواده است، تربیت فرزند را شروع کرده و هنر تربیت نیکو را فرا گرفته تا بتوانند حقوق فرزندان خویش را ادا کرده و آنها را درست تربیت کنند.
بر همین اساس، با توفیقات الهی، سلسله نکات طلایی تربیت فرزند از منظر قرآن و حدیث، در این ماه مبارک رمضان، مطرح خواهد گردید.
امیدواریم که همیشه پای مکتب معارف اهل بیت علیهم السلام توفیق تلمّذ داشته باشیم و خوشهچین معارف الهیه معصومان علیهم السلام باشیم.
در نشر معارف اهل بیت علیهمالسلام سهیم باشید و برای دیگران نیز ارسال فرمایید.
✅علی اکبر خدامیان آرانی
https://eitaa.com/khoddamiyan
سلسله نکات طلایی تربیت فرزند
#تربیت
#فرزند
#نکات
✅نکته طلایی اول: انتخاب همسر متديّن
براى تربيت فرزند بايد از پايه و اساس شروع کرد. يعنى همسرى بايد انتخاب کرد که داراى دين و ايمان باشد.
پيامبر اکرم صلی الله علیهم و آله مى فرمايد: عَلَيْكَ بِذَاتِ الدِّينِ؛ بر شما باد به گرفتن زن ديندار. (الکافی، ج5، ص332)
امام صادق علیه السلام مى فرمايد: إِنَّمَا الْمَرْأَةُ قِلَادَةٌ فَانْظُرْ إِلَى مَا تَقَلَّدُه؛ زن مانند گردنبند است، پس نگاه کن که چگونه گردنبندى براى خود انتخاب مى کنى. (الکافی، ج5، ص332)
پدرى به يکى از بزرگان گفته بود حدود بيست سال از سن پسرم مى گذرد و نماز نمى خواند؛ شما او را نصيحت کنيد. آن عالم فرمود: شايسته بود شما بيست و يک سال پيش نزد من مى آمديد و مشورت مى کرديد تا به شما شرائط و آداب ازدواج را بيان مى کردم تا به چنين فرزندى گرفتار نشويد.
در نشر معارف اهل بیت علیهمالسلام سهیم باشید و برای دیگران نیز ارسال فرمایید.
✅علی اکبر خدامیان آرانی
https://eitaa.com/khoddamiyan
سلسله نکات طلایی تربیت فرزند
#تربیت
#فرزند
#نکات
✅نکته طلایی سوم: والدین و سعادت و شقاوت کودک
⬅️از نظر اسلام گر چه پدر و مادر هر دو در سعادت و شقاوت فرزند نقش دارند و لکن نقش مادر در فرزند بيشتر می باشد. از اين رو پيامبر اکرم فرمودند: بپرهيزيد از خضراء دمن. پرسيدند مقصود از خضراء دمن چيست؟ فرمودند: زن زيبايى که در خاندان بد و پليد رشد کرده باشد. «اياکم و خضراء الدمن. قيل يا رسول الله و ما خضراء الدمن؟ قال المرأه الحسناء فى منبت السوء.» (الکافی، ج5، ص332)
همچنین متقابلًا انسان نبايد دخترش را به مرد شرابخوار بدهد. پيامبر اکرم مى فرمايند: شرابخوار اگر خواستگارى کرد، به او دختر ندهيد. «شارب الخمر لا يزوّج اذا خطب» (الکافی، ج5، ص300)
اين حقيقت، بديهى است که پدر پس از انعقاد نطفه، ديگر در ساخت طبيعى و جسمی فرزند تأثيرى ندارد، ولى مادر در تمام ايام حمل در فرزند مؤثر است و به همين جهت، سلامتی و مرض، پاکى و ناپاکى و تغذيه حلال يا حرام در جنين اثر دارد و اگر پدرى بعد از انعقاد نطفه از غذاى حرام استفاده کند، در فرزند او مؤثر نخواهد بود، زيرا ارتباط فرزند با پدر تا لحظه انعقاد نطفه بوده است؛ البته اگر غذاى حرام به فرزند بدهد آثار خودش را دارد و لکن مادر در مدت نه ماه باردارى پيوسته با فرزند خود مرتبط است. اگر مادر در ايام حمل بترسد، اين ترس در فرزند تأثير دارد، اگر مادر شاد و خوشحال باشد يا هميشه غمناک و افسرده باشد، در فرزندش اثر مى گذارد و به طور کلى فضائل و رذائل اخلاقى او در فرزند اثرگذار است.
✅در نشر معارف اهل بیت علیهمالسلام سهیم باشید و برای دیگران نیز ارسال فرمایید.
✍️علی اکبر خدامیان آرانی
https://eitaa.com/khoddamiyan
سلسله نکات طلایی تربیت فرزند
#تربیت
#فرزند
#نکات
✅نکته طلایی چهارم: انتخاب نام نیک برای فرزندان
⬅️امام کاظم علیه السلام فرمودند: نخستين نيکى انسان به فرزندش، انتخاب نام نيکو براى اوست و هر کس بايد نامی زيبا براى فرزندانش انتخاب کند.(الکافی، ج6، ص 18)
به امام صادق علیه السلام گفته شد ما نام شما و نام پدران شما را براى خودمان انتخاب مىکنيم، آيا اين کار به حال ما مفيد خواهد بود؟ امام فرمودند: آرى به خدا قسم، مگر دين بجز دوستى و محبت، چيز ديگرى است؟ (تفسیر العیاشی، ج1، ص168)
يعنى اين عمل اظهار دوستى و محبت نسبت به اهل بيت عليهم السلام است.
⬅️محبوبیت نام ائمه علیهم السلام:
امام صادق علیه السلام فرمودند: فرزندى براى ما متولد نمىشود جز اينکه نام او را محمد مىگذاريم. بعد از هفت روز اگر خواستيم آن را تغيير مىدهيم و اگر نخواستيم همان نام براى او باقى مىماند. (الکافی، ج6، ص18)
پيامبر اکرم فرمودند: اگر براى کسى چهار فرزند متولد شود و يکى از آنان را به نام من نامگذارى نکند، به من جفا کرده است. (الکافی، ج6، ص19)
ابو هارون مى گويد: من همنشين امام صادق علیه السلام بودم. چند روزى به خدمت آن حضرت نرفتم. پس از آن که به ديدارش رفتم، امام فرمود: چند روزى است که تو را نديدهام؟ عرض کردم: خداوند فرزندى به من عطا فرموده است. امام فرمود: خداوند قدمش را بر تو مبارک قرار دهد، چه نامى براى او انتخاب کرده اى؟ گفتم: نامش را «محمد» گذاشتم.
حضرت با گونه هايش به طرف زمين رو کرد و گفت: محمد، محمد و به اندازهاى خم شد که نزديک بود صورتش به زمين برسد. بعد فرمود: جانم و فرزندانم و اهل بيتم و پدرم و تمام اهل زمين فداى رسول خدا باد! سپس افزود: به کودک خود دشنام مده، او را کتک نزن و به او بدى نکن. (الکافی، ج6، ص39)
✅در نشر معارف اهل بیت علیهمالسلام سهیم باشید و برای دیگران نیز ارسال فرمایید.
✍علی اکبر خدامیان آرانی
🆔 https://eitaa.com/khoddamiyan
📜سلسله نکات طلایی تربیت فرزند
#تربیت
#فرزند
#نکات
✅نکته طلایی ششم: اهميت شير مادر
⬅️از پيامبر اکرم نقل شده که فرمودند: براى طفل، هيچ شيرى بهتر از شير مادر نيست. (عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج2، ص34)
همچنين از آن حضرت نقل شده که فرمودند: چيزى که بتواند جاى غذا و آب را بگيرد جز شير نيست.
⬅️امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودهاند: براى کودک هيچ شيرى با برکتتر از شير مادر نيست. (الکافی، ج6، ص40)
⬅️کار شير دادن، تنها تغذيه نيست؛ بلکه تبادل عاطفى و تقويت روحى است.
⬅️به مادر شيخ انصارى که يکى از افتخارات عالم تشيع است گفتند: بارک الله، چه فرزند خوبى تحويل جامعه دادى! مادر جواب داد: من توقع بيشتر، از اين پسر داشتم؛ براى اينکه من در مدت دو سال که او را شير دادم، هيچ وقت بدون وضو نبودم. نصف شب بچهام گريه مىکرد و شير مىخواست، بلند مىشدم وضو مىگرفتم و بعد به او شير مىدادم.
⬅️آرى مادرى که نماز شب بخواند و در ميان نماز شب سینه در دهان کودک بگذارد، خيلى تفاوت دارد با زنى که اصلا نماز نمىخواند.
⬅️همچنين از مادر مقدس اردبيلى سؤال کردند: سبب مقام ارجمند مقدس اردبيلى چيست؟ فرمود: من هرگز لقمهاى شبههناک نخوردم و قبل از شير دادن بچه، وضو مىگرفتم و ابداً چشم به نامحرم نينداختم و در تربيت او کوشيدم و نظافت و طهارت را مراعات داشتم و با بچههاى خوب او را مىنشاندم.
✅در نشر معارف اهل بیت علیهمالسلام سهیم باشید و برای دیگران نیز ارسال فرمایید.
✍علی اکبر خدامیان آرانی
🆔 https://eitaa.com/khoddamiyan
📜سلسله نکات طلایی تربیت فرزند
#تربیت
#فرزند
#نکات
✅نکته طلایی دوازدهم: احترام گذاشتن به فرزند
⬅️يکى از حقوق فرزند بر پدر و مادر آن است که به او احترام بگذارند و براى او شخصيت قائل شوند.
⬅️بايد بدانيم فرزند ما يک انسان است و هر انسانى به شخصيت خويش علاقهمند است. او دوست دارد تا ديگران براى او احترام قائل شوند.
⬅️پدر و مادر بايد از کلمات توهينآميز و خلاف ادب و کارهاى پرخاشگرانه نسبت به فرزندان خود بپرهيزند، زيرا احترام و تکريم به فرزند، از عوامل رشد شخصيت آنان است.
⬅️پيامبر اکرم میفرمایند: فرزندانتان را گرامى بداريد و آنها را خوب تربيت كنيد. (مکارم الاخلاق، ص222)
⬅️در اينکه چگونه به کودکان احترام کنيم به امور ذيل توجه کنيد:
1- به آنها سلام کنيم.
2- با احترام آنها را صدا کنيم.
3- به آنها ناسزا نگوییم و نام حیوانات را بر آنها نگذاریم و القاب نامناسب استفاده نکنیم.
4- به حرف آنان همچون بزرگترها توجه کنيم.
5- به وعدههايى که به آنان مىدهيم عمل کنيم.
6- به خواستههاى آنان توجه کنيم و اگر نمىتوانيم نياز آنها را تأمين کنيم، با منطق صحيح آنها را قانع کنيم.
7- انتظارات ما از آنان به اندازه قدرت و توان و ظرفيت آنها باشد.
8- در مهمانىها و مجالس عمومى با آنان برخوردى همچون بزرگترها داشته باشيم.
9- به آنان به خاطر اشتباهات و لغزشها توهين نکنيم.
10- در کارهايى که از او ساخته است به او مسئوليت بدهيم.
11- از کارهاى مثبت و شيرين او قدردانى کنيم.
12- در برخى از امور که مىتواند طرف مشورت باشد، با او مشورت کنيم.
13- به نيازهاى روانى و عاطفى آنها پاسخ دهيم به آنها اظهار علاقه کنيم و به آنها بگوییم من شما را دوست دارم.
14- به پرسشهاى دينى و مذهبى او پاسخ مناسب بدهيم.
✅در نشر معارف اهل بیت علیهمالسلام سهیم باشید و برای دیگران نیز ارسال فرمایید.
✍️علی اکبر خدامیان آرانی
🆔 https://eitaa.com/khoddamiyan
📜سلسله نکات طلایی تربیت فرزند
#تربیت
#فرزند
#نکات
✅نکته طلایی هفدهم: تنبيه فرزند
⬅️تنبيه به معناى آگاه ساختن است.
⬅️وقتى که فرزند، مرتکب کار ناپسندى شد، بايد او را به زشتى کار ناپسندش آگاه ساخت.
⬅️متأسفانه بسيارى از پدر و مادرها، تنها وسيله تنبيه را منحصر در دشنام دادن يا کتک زدن مىدانند، با اينکه تنبيه راههاى مختلفى دارد، مانند سکوت کردن، نگاه پر معنا به او کردن يا قهر کردن به صورت موقت.
⬅️از نظر اسلام، انسان جز در موارد ضرورى، حق تنبيه بدنى را حتى نسبت به حيوان ندارد، چه برسد به انسان، آن هم کودک ناتوان.
⬅️به چند روايت توجه کنيد:
1- کودکان خود را به جهت گريه کردنشان نزنيد، زيرا گريه کودک به مدت چهارماه، شهادت بر يگانگى خداوند و چهارماه دوم، درود بر پيامبر وآل اوست و چهارماه سوم، دعا براى پدر و مادرش مىباشد. (التوحید، ص331)
2- همسران خود را تنبيه بدنى نکنيد که در اينصورت بايد قصاص شويد. (جامع الأخبار، ص158)
3- به صورت حیوانات نزنيد، زيرا تسبيح خدا مىگويند. (المحاسن، ج2، ص633)
4- امام سجاد علیه السلام، بيست بار با شترش به حج مشرف شد و حتی يک تازيانه هم به حيوان نزد. (المحاسن، ج2، ص362)
⬅️چند توصيه درباره تنبيه فرزند:
1- رفتارهاى غير منتظره کودکان را تا حدودى بايد تحمل کرد. خطاى کودک را هميشه گناهى نابخشودنى تصور نکنيم که مجبور به تنبيه باشیم. کمى هم گذشت، صبر وحوصله داشته باشيم.
2- در تنبيه، عمل بد کودک را نکوهش کنیم، نه خود او را. اگر او مورد نکوهش قرار مىگيرد باید به خاطر آن عمل ناپسندش باشد.
3- تنبيه خوب است، ولى نبايد افراط آميز باشد.
4- در تنبيه، نباید احساسات را دخالت داد.
5- تنبيه را آنچنان انجام دهيم که بعداً محتاج به نازکشى فوق العاده نشویم.
6- در همه حال بر اعصاب خود مسلط باشيم و تنبیهی نکنیم که بعداً پشیمانی فایدهای نداشته باشد.
✅در نشر معارف اهل بیت علیهمالسلام سهیم باشید و برای دیگران نیز ارسال فرمایید.
✍علی اکبر خدامیان آرانی
🆔 https://eitaa.com/khoddamiyan
📜سلسله نکات طلایی تربیت فرزند
#تربیت
#فرزند
#نکات
✅نکته طلایی بیست و پنجم: توجه به اصل تدریج و تربیت مرحلهای
⬅️تدریج، یکی از مهمترین و اساسیترین اصول تربیت فرزند است. قوای انسانی به تدریج، شکوفا میشود، تربیت این قوا نیز باید تدریجی باشد.
⬅️نباید توقّع داشته باشیم که فرزندمان، یک ماهه یا یک ساله، تربیت کامل اسلامی را رعایت کند. سرعت بیش از اندازه در تربیت، ظرفیتسوزی است، همانند میوهای که قبل از رسیده شدن، به شکل نارس چیده شود و فرصت رسیده شدن آن از بین میرود و حالت کال و نارس آن نیز قابل استفاده نخواهد بود.
⬅️قرآن نیز که بیان معارف و اخلاق و احکام است، به صورت تدریجی و مرحلهای برای مردم بیان شده است. حتی نسبت به انجام واجبات و ترک محرمات مانند شرب خمر نیز یک سیر تدریجی رعایت شده است.
⬅️تدریج به این معناست که اول تکالیف آسان، بیان گردد و سپس به سختتر و سختتر از آن پرداخته شود، نه اینکه اول تکلیف دشوار را بیان کنند و بعدا آسانتر آن را بگویند.
⬅️بنابراین در تربیت، باید اصل تدریج را رعایت نمود وگرنه موجب فساد خواهد شد و چه بسا، عدم رعایت تدریج و سختگیری نادرست و عدم رعایت طاقت و توانایی انسان، موجب فساد و فرار از دین و بشود.
⬅️ریشه تدریج، توجه به ظرفیت افراد است و چون ظرفیت افراد به تدریج گسترده میشود، لذا باید اصل تدریج را رعایت نمود.
⬅️امام صادق علیه السلام درباره توجه به اصل تدریج چنین میفرمایند: «مرد مؤمنى همسايهای نصرانى داشت. او را به اسلام دعوت كرد و او هم پذيرفت. نزديک سحر نزد آن تازه مسلمان رفت و در خانهاش را زد. گفت: كيست؟ پاسخ داد:من فلانيم. گفت: چكار دارى؟ گفت: وضو بگیر تا برای نماز به مسجد برويم. آن تازه مسلمان وضو گرفت و همراه او به مسجد رفت. حسابی نماز خواندند تا آنكه نماز صبح هم خواندند و ماندند تا طلوع آفتاب.
آن مرد مسيحى برخاست تا به خانهاش برود، آن مرد گفت كجا مىروى؟ روز كوتاه است و تا ظهر چيزى نمانده است. با او نشست تا نماز ظهر را هم خواند، ميان ظهر و عصر نیز او را نگهداشت تا نماز عصر را هم خواندند.
آن تازه مسلمان برخاست تا به منزلش برود، مسلمان به او گفت: اكنون ديگر پايان روز است و از آغازش كمتر است و او را نگهداشت تا نماز مغرب را هم خواندند و سپس خواست به منزلش برگردد، باز هم به او گفت: يک نماز ديگر مانده، تا نمازعشاء هم او را نگهداشت تا آن را هم خواند و از هم جدا شدند.
سحرگاه فردا، مسلمان باز به دنبال او رفت و در خانه او را زد. گفت: كيست؟پاسخ داد: من فلانيم. تازه مسلمان گفت:چه كارى دارى؟ گفت: وضو بگیر و بيا برويم مسجد تا نماز بخوانيم. تازه مسلمان گفت: برو براى اين دين، یک مرد بیکارترى از من پيدا كن، من مرد مستمندى هستم و عيال دارم.»
⬅️امام صادق عليه السلام بعد از بیان این داستان فرمودند: «او را در دينى وارد كرد و از آن بيرونش آورد، بخاطر آنكه او را تحت فشار گذاشت و بيش از طاقتش بر او تحميل كرد و سبب شد كه از دين اسلام دست بكشد و به آئين قبلى خود بازگردد.» (الکافی، ج2، ص43)
✅در نشر معارف اهل بیت علیهمالسلام سهیم باشید و برای دیگران نیز ارسال فرمایید.
✍علی اکبر خدامیان آرانی
🆔 https://eitaa.com/khoddamiyan