عمر می گذرد و لحظه ها سپری می شود. انسان اجتماعی در تمام لحظات زیست مشترکش با دیگر انسان ها گاه به دلیل شهوات، جاه، حسادت، تکبر و حتی سوءتفاهم موجبات ناراحتی دیگران را فراهم می کند. آنچه که آب زلالی ست بر تیرگی ناراحتی و نفرت و کینه، «بخشش» است. این بخشش اگر در آستانه سال نو و ماه مبارک رمضان که مهمانی مشترک مومنین است باشد، ارزشی دو چندان دارد... چه زیباست آنچه یونس بن عبدالرحمن در باب بخشش دیگران که به او تهمت ها زدند، گفت؛ 🛑 عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا: أَنَّ يُونُسَ بْنَ عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ قِيلَ لَهُ: إِنَّ كَثِيراً مِنْ هَذِهِ اَلْعِصَابَةِ يَقَعُونَ فِيكَ وَ يَذْكُرُونَكَ بِغَيْرِ اَلْجَمِيلِ! فَقَالَ: أُشْهِدُكُمْ أَنَّ كُلَّ مَنْ لَهُ فِي أَمِيرِ اَلْمُؤْمِنِينَ (عَلَيْهِ السَّلاَمُ) نَصِيبٌ فَهُوَ فِي حِلٍّ مِمَّا قَالَ . 🔰به یونس بن عبدالرحمن که از اصحاب امام کاظم و امام رضا" علیهماالسلام" است گفته شد: کثیری از مردم تو را مذمت کرده و به زشتی از تو یاد میکنند یونس بن عبدالرحمن گفت: شاهد باشید هر کسی که محبت امیرالمومنین علیه السلام را داشته باشد، حلال کردم 📚:رجال کَشی ج۱ ص ۴۸۸ (یونس بن عبدالرحمان از یاران امام رضا علیه السلام بود که بارها مورد بی احترامی و جسارت های نااهلان قرار گرفت اما مقامی خاص نزد حضرت داشت که وی را سلمان زمان خویش معرفی کردند) ☘سال نو مبارک☘ @ahmad_olyaei

سلسله یادداشت های «جستجوی عدالت در قرآن»؛ قسمت اول تأمل در قرآن کریم کاری به غایت دشوار است بخصوص زمانی که در باب موضوعی پیچیده همچون عدالت اجتماعی باشد. ماه مبارک رمضان و اهمیت عدالت اجتماعی بهانه خوبی است تا تأملاتی کوتاه درین باب داشته باشیم. ان شاء الله در این ماه که بهار قرآن است سلسله یادداشت هایی را با عنوان «جستجوی عدالت در قرآن» تقدیم میکنم که البته تأملی بیش نیست و نیازمند کمک دیگران برای اصلاح و تکمیل. روش شناسی فهم دیدگاه قرآن پیرامون مفهومی که تطور مفهومی در بستر تاریخ داشته و اکنون در زمره مفاهیم مدرن هم بشمار می رود، خود کار سختی ست. البته عدالت اجتماعی برخلاف مفاهیمی مانند «حزب» است. حزب و تحزب در اندیشه سیاسی مدرن به یک معناست و با آنچه در قرآن مانند آیه «فَإِنَّ حِزۡبَ ٱللَّهِ هُمُ ٱلۡغَٰلِبُونَ» آمده تفاوت دارد. اما عدالت اجتماعی در طول تاریخ وجود داشته و حداقلی از ارتکاز مشترک مفهومی را در میان مکاتب، متون و اندیشه ها دارد. با این حال باید به تفاوت دو مبنای گسست در اندیشه کوئنتین اسکینر (Quentin Skinner) و مبنای پیوست در نظر آرتور لاوجوی (Arthur Lovejoy) توجه کرد؛ مبنای گسست که معتقد است مفاهیم، زمانمند و مکانمند هستند و قدرت انتقال تاریخی ندارند و مبنای پیوست که مفاهیم را دارای اتحاد معنایی در طول تاریخ می داند. با تمام توضیحات فوق بنظر عدالت اجتماعی را نمی توان بدون توجه به پرسش های امروزینش مانند دعوای خیر (good) و حق (right)، عاملیت عدالت و ... در قرآن جستجو کرد. از طرف دیگر مرور آیه های متعدد مرتبط با عدالت مانند نحل ۹۰، ص۲۶، مائده ۸، حدید۲۵، شوری۱۵، اعراف ۲۹، نساء۱۳۵، ممتحنه ۸، یونس ۴۷، انعام ۱۵، نساء ۵۸، حجرات ۹، مائده ۴۲، انعام ۱۵۲، اعراف ۸۵، هود ۸۴، اعراف ۱۸۱، بقره ۲۱۳، رحمن ۸ و ... نیز باید انجام شود تا یک میدان معنایی شکل گرفته و معنای عدالت اجتماعی قرآنی از آن استخراج شود. البته پیمودن هر دو مسیر کار سختی است. @ahmad_olyaei

سلسله یادداشت های «جستجوی عدالت در قرآن» قسمت دوم: عامل عدالت یکی از مهم ترین بحث ها در عدالت اجتماعی، عاملیت (agency) و بسط عدالت است؛ اینکه چه کسی یا نهادی و یا به طور کل عاملی، مسئول بسط و نهادینه کردن عدالت در جامعه است؟! می دانیم که ما اکنون از عدالت فردی (individual justice) صحبت نمیکنیم بلکه محل بحث ما عدالت اجتماعی (social justice) است. عدالت فردی بیشتر در حوزه اخلاق فردی و فقه فردی از لزوم عادلانه رفتار کردن فرد صحبت می کند؛ آیاتی مانند آیه ۲۸۲ سوره بقره «وَلْيَكْتُبْ بَيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِ» که در مورد عدالت کاتب و شاهد معاملات است، یا آیه ۹۵ سوره مائده «يَحْكُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِنْكُمْ» که در باب عدالت شاهدست، در حوزه عدالت فردی هستند. اما مسأله عاملیت بیشتر در عرصه عدالت اجتماعی که عدالت در ساختار و کلیت جامعه را دنبال می کند، نمود دارد. آیه ۲۵ سوره حدید «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ» شاید شروع خوبی برای جستجوی بحث عاملیت در عدالت باشد. پیامبران علیهم السلام با خود سه چیز دارند؛ بینات، کتاب و میزان. این سه یحتمل حاوی مواد نظریه جامع اسلامی عدالت اجتماعی ست که باید در فرایند اقامه اولا نظریه تولید و ثانیا اجرا شود. مردم که در این آیه فاعل فعل «یقوم» هستند، عامل بسط عدالت اند. اما یک نکته اساسی وجود دارد؛ این برداشت (عاملیت مردم) نباید این تصور را ایجاد کند که دولت(state) ها دیگر نقشی ندارند. شاید کلمه قسط در اینجا و تفاوت ظریفش با عدل، از همین منظر باشد با این توضیح که عدل (عدالت اجتماعی) که توزیع عادلانه منابع مهم ترین رکن آن است، وظیفه دولت هاست چرا که منابع و قدرت در اختیار آن هاست. اما قسط که معنای اخص دارد، به وظیفه مردم در برابر یکدیگر و انصاف در شراکت اشاره دارد. به عبارت دیگر، عاملیت عدالت در شرایط وجود دولت ها و حاکمیت ها (مانند جوامع کنونی) بر عهده آن هاست و پس از توزیع، اقامه قسط و امتداد توزیع و رعایت عدالت نسبت به یکدیگر، توسط عامل بعدی یعنی مردم صورت می گیرد. @ahmad_olyaei

سلسله یادداشت های «جستجوی عدالت در قرآن»: قسمت سوم؛ اقامه عدل آیه ۲۵ سوره حدید «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ» نکات بسیاری در بحث عدالت اجتماعی دارد که نکته عاملیت از این آیه قبلاً بیان شد. یکی دیگر از نکاتی که این آیه در بحث عدالت اجتماعی برای ما دارد مقوله «اقامه» است. اقامه عدل که بر عهده ناس یا مردم در این آیه گذاشته شده، هدف انبیا ذکر شده است. اقامه در قرآن در آیات متعددی آمده؛ اقامه صلات مانند آیه ۵ سوره بینه؛ وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ، اقامه تورات و انجیل در سوره مائده آیه ۶۶؛ وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَكَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ، اقامه شهادت در سوره مائده آیه ۱۰۷؛ فَإِنْ عُثِرَ عَلَىٰ أَنَّهُمَا اسْتَحَقَّا إِثْمًا فَآخَرَانِ يَقُومَانِ مَقَامَهُمَا مِنَ الَّذِينَ اسْتَحَقَّ عَلَيْهِمُ الْأَوْلَيَانِ و مانند اقامه عدالت در آیه ۲۵ سوره حدید و ۱۳۵ سوره نساء؛ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ. علامه طباطبایی در جلد ۱۱ المیزان در باب اقامه توضیحاتی داده اند: «ظاهرا ریشه این لغت از قیام آدمى گرفته شده باشد، چون انسان ... در حال قیام مسلط بر کارها و مقاصد خود هست ... وقتى انسان بر پاى خود بایستد از هر حال دیگرى بهتر تعادل خود را در دست دارد و در نتیجه به تمامى اعمال خود از ثبات و حرکت ، دادن و گرفتن ، اعطاء و منع و جلب و دفع مسلط تر است ، و نیز کنترل تمامى قواى خویش و افعال آن قوا را در دست دارد...و قیام عدل این است که در زمین گسترده شود. و به همین منوال اقامه ، به معناى بپاداشتن هر چیز است به نحوى که تمامى آثار آن چیز مترتب بر آن شود، و هیچ اثر و خاصیتى پنهان و مفقود نماند، مانند اقامه عدل و اقامه سنت و اقامه نماز و اقامه شهادت و اقامه حدود و اقامه دین و امثال آن.» لذا اقامه عدالت از جنس استوارترین و محکم ترین کارهاست که با سستی و رخوت و تعلل همخوانی ندارد. انسانی که می‌خواهد اقامه عدل کنند باید دست بر زانوان گذاشته، حالت قیام بگیرد و بایستد و تمام توان خود را برای اقامه عدل به کار گیرد. نکته دوم این است که اقامه عدل فقط به معنای اقامه فردی نیست، بلکه باید عدالت در همه جا گسترش یابد. این نکته هم دایره وظیفه انسان نسبت به اطرافش را روشن می کند، هم یک نگاه تمدنی به او می دهد و هم مقوله انتظار و مهدویت را برای وی معنادارتر می کند. @ahmad_olyaei

#ایران،کهن ترین کشور جهان منبع: USAtoday ✍ یکی از ارکان تحلیل امیدمحور از وضعیت موجود و آینده ی یک جامعه، توجه به مؤلفه های هویتی آن است. 🔹 تاریخ و فرهنگ از مصادیق همین مؤلفه های هویتی هستند. 🔸کسانی که تصور می کنند جامعه ایران اکنون با تبلور و تبرج تعداد محدودی کشف حجاب کننده، دارد از یک جامعه دیندار به بی دین تبدیل می شود، سخت در اشتباهند و قدمت فرهنگی ایران که شامل دینداری جداناپذیر و همچنین حیا به عنوان یک ساختار فرهنگی ایرانی کهن می شود را نادیده گرفته اند. 🔹 تلاش دشمن در مقوله حجاب زدایی، عفت زدایی و دین زدایی جامعه ایرانی قطعا محکوم به شکست است چراکه در برابر فرهنگ کهن دین محور ایرانی قرار گرفته است و یارای تقابل ندارد هرچند ممکن است فراز و نشیب هایی را طی کند. @ahmad_olyaei

#نشست 🕗 سه‌شنبه ۱۵ فروردین ۱۴٠۲، ساعت ۲٠ 📱به صورت زنده در کانال ایتا حجت الاسلام حسین میرزایی (نماینده مجلس شورای اسلامی) به آدرس؛ @huseinmirzaie_ir @ahmad_olyaei

سلسله یادداشت های «جستجوی عدالت در قرآن» قسمت چهارم: عدالت اجتماعی «با» مردم یا «برای» مردم؟َ به نظر می رسد مردم عمدتاً در بحث عدالت اجتماعی، حالت انتظار و قعود دارند تا اقامه. بدین معناکه انتظار دارند بسط عدالت در جامعه توسط حاکمیت صورت گیرد. البته این انتظار به نوعی طبیعی است چرا که در وضعیت دولت_ملت (nation_state) هستیم. دولت_ملت یا دولت ملی شکل خاصی از حاکمیت و دولت سازی مدرن است که ساختارهای اداری، اقتصادی و فرهنگی مشخص و منضبط دارد و عقلانیت سیستمی در آن در جریان است. فارغ از ارزش گذاری بر این مدل، منابع، عمدتاً در اختیار سیستم یا دولت یا حاکمیت (state) است. یعنی مردم در توزیع معادن، آب ها، جنگل ها، انرژی، گاز، نفت، یارانه ها و غیره نقشی ندارند. همین وضعیت، یک دولت حداکثری (maximum state) و نوعی دولت گرایی (statism) ایجاد می‌کند که مقام معظم رهبری نیز در سخنرانی سال نو در حرم رضوی فاصله گرفتن از آن را توصیه کردند. مردمی که با این وضعیت رو به رو هستند مقوله توزیع و عدالت اجتماعی را نیز از دولت و حاکمیت انتظار دارند. حال، این انتظار، رافع وظیفه مردم و حتی حق مردم (اگر اقامه عدل را حق بدانیم چون قیام به فضایل حق انسان است) است یا خیر، بیشتر باید بررسی شود اما بنظر می رسد آیه ۲۵ سوره حدید؛ «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ» برای اقامه عدل توسط مردم اهمیت خاصی قائل است. (این بحث، ادامه دارد...) @ahmad_olyaei

📣 اطلاعیه #سخنرانی #شب_قدر @ahmad_olyaei

#صوت #سخنرانی 💠 مراسم شب احیاء وعزاداری شهادت امیرالمومنین حضرت علی علیه‌السلام سخنران: احمد اولیایی موضوع: نزول ولایت 🗓 ۱۸رمضان/ یکشنبه ۲۰ فرودین ۱۴۰۲ 🕌 حرم مطهر امامزادگان موسی مبرقع و چهل اختران علیهم السلام @ahmad_olyaei

سلسله یادداشت های «جستجوی عدالت در قرآن» قسمت پنجم: قیام دائمی و پرقوت برای عدالت اجتماعی بیان شد که عاملیت در بسط عدالت بسیار مهم است و مردم به مثابه رکن یک جامعه سهم بسزایی از این عاملیت دارند. عدالت اجتماعی البته که «برای» مردم است اما قطعا این مهم «با» مردم اتفاق می افتد نه بدون آن ها. آیه ۲۵ سوره حدید «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ» گویی اساسا اقامه عدالت را بر عهده مردم گذاشته بود هرچند نقش پیامبران در زمینه سازی اقامه عدل و فراهم آوردن مقدماتش نیز در این آیه بیان شده است. یکی دیگر از آیات مرتبط، آیه ۱۳۵ سوره نساء « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ» است. قوَّام مبالغه است و به معنای اولا قیام دائمی برای عدالت و ثانیا قیام کامل و تام برای عدالت است. این معنا، یک رویکرد دائمی است نه یک تصمیم و کنش لحظه ای. «کونوا» اشاره به بودن در کسوت عامل و قائم به عدالت است نه فقط مطالبه گری عدالت. بدین معنا که عاملیت عدالت مقصود است و الا مطالبه کردن عدالت می تواند مقصود دیگری باشد که ضمن قیام به عدالت حاصل شود یا از دستورات دیگر دینی استفاده شود. ادامه این آیه عدم ملاحظه در اجرای عدالت را گوشزد می کند حتی نسبت به والدین و اقوام. همچنین اهمیت معیار عدالت را تبیین می کند با این فراز که « إِنْ يَكُنْ غَنِيًّا أَوْ فَقِيرًا»؛ یعنی لزوما همواره طرف فقیر را گرفتن و به نفع غنی حکم کردن خلاف عدالت نیست، بلکه باید بسط عدالت بر اساس معیار عادلانه باشد. اگر این معیار رعایت شد، مهم نیست که سهم به غنی رسیده یا فقیر، به والدین رسیده است یا اقوام یا غریبه ها. اگر مسیر بسط عدالت اجتماعی به سه بخش چیستی عدالت، چرایی عدالت و چگونگی عدالت تقسیم شود، این «چگونگی» است که جوامع را با خود درگیر کرده و بشر را دچار اختلاف نظر ها و چالش های فراوان نموده است. چگونگی بسط عدالت دقیقا به همان معیارهای عدالت اجتماعی اشاره دارد که کشف و انتخاب آن ها کار بسیار دشواری است. مروری بر یادداشت های قبلی رمضان؛ یادداشت اول؛https://eitaa.com/ahmad_olyaei/170 یادداشت دوم؛ https://eitaa.com/ahmad_olyaei/171 یاداشت سوم؛ https://eitaa.com/ahmad_olyaei/172 یادداشت چهارم؛ https://eitaa.com/ahmad_olyaei/175 @Ahmad_olyaei

«شب قدر، ولایت و عدالت» 🔹همه می دانیم «قُتِلَ عَلِیٌّ فِی مِحْرَابِ عِبَادَتِهِ لِشِدَّةَ عَدْلِهِ». به قول استاد شهید مطهری «عدالتي كه قاتل علي شد آيا صرفاً اخلاقي بود نظير عدالت امام جماعت يا قاضي و شاهد طلاق يا بينه شرعي، اين جور عدالت ها كه باعث قتل كسي نمي شود بلكه بيشتر باعث شهرت و محبوبيت و احترام مي گردد. پس آنچه باعث كشته شدن مولا شد، نوع تفكر مخصوصي بود كه در عدالت اجتماعي اسلامي داشت و خودش بر آن اصرار مي ورزيد. او تنها عادل نبود، عدالتخواه بود همان طور كه فرق است بين آزاد و آزاديخواه. يكي آزاد است يعني خودش شخصاً مرد آزادي است و يكي آزاديخواه است يعني طرفدار آزادي اجتماع است و آزادي هدف و ايدۀ اجتماعي اوست همين طور يكي عادل است يعني شخصاً آدم عادلي است و يكي عدالتخواه است يعني عدالت فكر اجتماعي اوست. »(کتاب بيست گفتار، ص۱۱). 🔸شب قدر شب نزول ولایت است. قال الصادق علیه السلام: «... نَزَلَتْ وَلَایَهًُْ أَمِیرِ‌الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام فِیهَا قُلْتُ فِی لَیْلَهًِْ الْقَدْرِ الَّتِی نُرَجِّیهَا فِی شَهْرِ رَمَضَانَ قَالَ نَعَمْ هِیَ لَیْلَهًٌْ قُدِّرَتْ فِیهَا السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَ قُدِّرَتْ وَلَایَهًُْ أَمِیرِ‌الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام فِیهَا؛ امام صادق علیه السلام فرمود: در آن شب ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام نازل شده است. گفتم: در شب قدری که ما آن را در ماه رمضان امید داریم؟ فرمود: آری! شبی که در آن شب آسمان‌ها و زمین اندازه‌گیری شده، و ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام در آن تقدیر و معیّن شده است».(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۲۴۰) 🔸و شب قدر شبی ست بهتر از هزار ماه بشرط ولایت که در امام عادل بروز و ظهور دارد. قال الصّادق علیه السلام- قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ هُوَ سُلْطَانُ بَنِی أُمَیَّهًَْ وَ قَالَ لَیْلَهًٌْ مِنْ إِمَامٍ عَدْلٍ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ مِنْ مُلْکِ بَنِی أُمَیَّهًْ؛ امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند عزّ‌وجلّ فرمود: خَیْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ؛ که سلطنت بنی امیّه [در آن] می‌باشد. شبی از [امامت] امامی عادل، بهتر است از هزار ماه حکومت بنی امیّه.(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۲۶۰) @ahmad_olyaei

"وقتی یک «مجتهد تبلیغ» خطابه می کند..." _ رحمت خدا را معرفی می کند _ پروژه دشمن در حجاب را تبیین می کند _ مهر را نثار بدحجاب و بی حجاب می کند _ وجوب حجاب را اشاره می کند _ از زنان الگو در اسلام بهره می برد _ عشق نهادینه شده در دل مخاطب نسبت به اهل بیت علیهم السلام را برای حجاب، تحریک می کند _ بصیرت سیاسی (اشاره به دشمن)، اعتقادی (اشاره به رحمت خدا)، ملی(اشاره به دختران ایران)، بصیرت مناسکی (اشاره به حضرت زهرا و حضرت رقیه علیهما السلام) اش را یکجا به رخ می کشد ✍ او در سخنوری دینی در اوج قدرت، اخلاص و توانایی همه کار می کند. او مجتهد تبلیغ و جذب دینی در عین وفاداری به مبانی اسلام، تشیع و نظام است. نابجا نیست اگر همین چهار دقیقه کارعملی کلاسهای تبلیغ در حوزه ها و میان مبلغان باشد. @ahmad_olyaei