❇️خط هستی شناسی در نهج البلاغه 🔹یکی از مهمترین منابعی که، اندیشه و ذهن و ضمیر انسان را در شناخت «عالم خلقت» از شوائب تطهیر کرده و صاف و زلال میسازد، خطب توحیدی نهج البلاغه است. دل سپاری به مضامین این خطب توحیدی، و اندیشه ورزی ذیل کلام امیرالمؤمنین (سلام الله علیه) سبب میشود، صورتهای ذهنیه انسان پالایش شده و عینک نگاه جدیدی بر روی دیدگان او بنشیند و با همان به عالم بنگرد. ضمن اینکه، یکی از مهمترین اثرات مطالعه و تأمل در این مضامین، درک عظمت و جلالت و بزرگی مقام امیرالمؤمنین (سلام الله علیه) است، در آنجایی که انسان متحیر از این مضامین میشود و اظهار عجز در فهم و درک ژرفای آن معارف میکند. «الْحَمْدُ لِلَّهِ خَالِقِ الْعِبَادِ وَ سَاطِحِ الْمِهَادِ وَ مُسِيلِ الْوِهَادِ وَ مُخْصِبِ النِّجَادِ لَيْسَ لِأَوَّلِيَّتِهِ ابْتِدَاءٌ وَ لَا لِأَزَلِيَّتِهِ انْقِضَاءٌ هُوَ الْأَوَّلُ لَمْ يَزَلْ وَ الْبَاقِي بِلَا أَجَلٍ خَرَّتْ لَهُ الْجِبَاهُ وَ وَحَّدَتْهُ الشِّفَاهُ حَدَّ الْأَشْيَاءَ عِنْدَ خَلْقِهِ لَهَا إِبَانَةً لَهُ مِنْ شَبَهِهَا لَا تُقَدِّرُهُ الْأَوْهَامُ بِالْحُدُودِ وَ الْحَرَكَاتِ وَ لَا بِالْجَوَارِحِ وَ الْأَدَوَاتِ ....» https://eitaa.com/alfigh_alosul

#فقه_انتخابات ⁉️پرسش اول: چگونه در «تعیین اصلح در انتخابات» به نتیجه برسیم؟ 🔹اشاره برای تعیین اصلح، دشواریهایی وجود دارد که سبب میشود این مسیر با پیچیدگیهایی عجین گردد که در برخی اوقات، دستیابی به نتیجه را برای افراد سخت و سنگین میسازد. اما به حسب وظیفه باید قدمهایی برداشت و سعی بلیغ خود را در وصول به نتیجه به کار گرفت. برهمین اساس، مراحلی برای تعیین اصلح بیان میشود: 1⃣مرحله اول: موضوع شناسی این مرحله، شامل دو مرحله «مفهوم شناسی اصلح» و «تطبیق مصداقی» است که، در حقیقت رفع «شبهه مفهومیه» و «شبهه مصداقیه» میباشد. پس، در قدم اول باید ویژگیها و مؤلفه های دخیل در عنوان «اصلح» مورد بحث و بررسی قرار بگیرد. معلوم است که در این مرحله باید به منابع دینی، بیانات بزرگان دین بالاخص امام راحل و مقام معظم رهبری مراجعه نمود. 2⃣مرحله دوم: ضریب‌دهی به ویژگیها یکی از مشکلات و به عبارتی نواقص مفهوم شناسی «اصلح»، فقدان «ضریب» و «شاخصه» است. از آنجا که چندین ویژگی در تعریف «اصلح» ارائه میشود، باید تفاوت ویژگیها را با ارائه ضریب و سهم تأثیر هرکدام از آنها در صدق عنوان اصلح، مشخص نمود. ضمن آنکه، باید با ارائه «شاخصه» مفاهیم کلی را به عینیت نزدیکتر ساخت تا داوری درست و صحیحی در خصوص تطبیق عناوین بر مصادیق صورت بگیرد. 3⃣مرحله سوم: تقیید مفهوم کلی به شرایط زمانی در این مرحله، باید تلاش نمود آن مفهوم کلی از «اصلح» که در حقیقت تفسیری از این عنوان در وضعیت مطلوب است، تنزل داده شده و در نسبت با شرایط زمانی قرار بگیرد. چرا که، ممکن است که با ملاحظه شرایط زمانی، نسبت ضریبها تغییر پیدا کرده و برخی ویژگیهای اصلح اولویت پیدا کرده و به صورت موقت از ضریب بالایی برخوردار شود. برای اینکه این مرحله به خوبی انجام بگیرد، باید «صحنه شناسی» خوب و کاملی در اختیار داشته باشیم. (پیرامون این نکته به تفصیل بحث خواهم کرد.) 4⃣مرحله چهارم: تطبیق بر مصداق با ارائه شاخصه ممکن است که، در تطبیق ویژگیهای اصلح بر مصادیق موانعی به وجود آید. ابتدائاً با ارائه «شاخصه» تلاش میکنیم که، تمثل و تجسدی از مفاهیم کلی در اختیار بگذاریم. سپس با جمع آوری اطلاعات از طرق معتبر، عمل «تطبیق» را انجام میدهیم. ممکن است که در این مرحله، میان گزارشات و اطلاعات تعارض هایی پیش آید که البته طبیعی است و باید برای آن راه حلی را جست. در مجال دیگری به این مسئله خواهیم پرداخت. https://eitaa.com/alfigh_alosul

❇️اخلاق را نبازیم 🔹متأسفانه در چند روز اخیر شاهد رفتارها و موضع گیریهایی از سوی هواداران کاندیداهای جبهه انقلاب اسلامی هستیم که واقعاً بهت انگیز و غیرقابل درک است. 🔹اساس گفتمان برخی در این ایام، بر محور «نفی مطلقِ» دیگری پا گرفته و تمام اهتمام و جد و جهد ایشان بر «انکار» کاندیدای دیگر است که، اتفاقاً در درون جبهه انقلاب تعریف میشود. 🔹مع الأسف، در این میان برخی آنچنان برحسب «انجام تکلیف» در تضاد با اخوان مؤمنین میتازند که، گویا با اعداء دین در حال نبردند. بنا نیست برای این صحنه های موقت، اخلاق اسلامی را باخته و معاذالله مبتلا به محرماتی چون غیبت، تهمت و بهتان، تمسخر برادران دینی شویم. ارتکاب این معاصی، هیچ ارزش و نورانیتی در این فعالیتهای انتخاباتی باقی نگذاشته و قلب مبارک امام عصر (ارواحنافداه) را محزون میسازد. 🔹بیایید در این ایام با «نهی از منکر»، به مقابله با بی اخلاقی‌ها و بی‌تقواییها برخیزیم و دامن انقلاب اسلامی را از این آلودگیها تطهیر نماییم. https://eitaa.com/alfigh_alosul

باغیان بر حکومت اسلامی، بدون آنکه توبه کرده باشند، به صحنه انتخابات بازگشتند. و نیروهای انقلابی در حال تخلیه انرژی خود در محکومیت یکدیگر. «فَاعْتَبِرُوا یَا أُولِی الْأَبْصَارِ» https://eitaa.com/alfigh_alosul

🎙جلسه پایانی فقه الصوم_ ۱۴۰۳ 🔹استاد: آیت‌الله صادق لاریجانی (دام عزه) 🔹موضوع: 1. توصیه به مجاهدت علمی 2. ضرورت انجام «روش تعمیقی» در علم اصول 3. توصیه اخلاقی پیشنهاد میکنم حتما گوش کنید. https://eitaa.com/alfigh_alosul

❇️ضرورت روش تعمیقی در علم اصول استاد آیت الله شیخ صادق لاریجانی (دام عزه) 🔹نکتۀ دیگر اهمیت شناخت روش کار است. روش ما روش تعمیقی است لذا مباحث طولانی می‌شود و شاید عده‌‌ای خسته می‌شوند اما خواهشم از دوستان این است که به این سبک فکر کنید تکرار مکررات فایده ای ندارد. تدریس اصول مختصر به نحوی که هر شش سال یک دوره تمام شود این چه اثری دارد؟ ما هر چه در این مباحث تعمیق کنیم جا دارد. استادهایی دیده‌‌ام که خیلی از بحث‌ها را مجمل می‌گذارند و عبور می‌کنند. این کار چه فایده دارد؟ 🔹آن روشی که بزرگان ما مثل مرحوم شیخ انصاری، مرحوم میرزای قمی مرحوم وحید بهبهانی حتی مرحوم آخوند داشتند همین روش بود. بعضی خیال می‌کنند در کفایه بحث‌ها طرح نشده است. کفایه بنایش بر تلخیص بوده است و این گونه ای از تنوع است. من که می‌گویم تعمیق و تفصیل نمی‌گویم که تلخیص نباشد. تلخیصات هم باشد. بعضی از بزرگانی که علم اصول را به توسعه بحث کردند تلخیصات هم داشتند مثلاً مرحوم صاحب ضوابط کتاب مبسوطی دارد و معروف است که تقریرات درس مرحوم شریف العلما مازندرانی است که اهل آمل مازندران است. ولی ایشان یک کتاب به نام نتایج الافکار دارد که تلخیص همین ضوابط الاصول است که در برخی از نسخه‌های سنگی در حاشیه ضوابط الاصول، نتایج الافکار چاپ شده است البته چاپ مستقل هم دارد گاهی اوقات علمای بزرگ نیز تشخیص می‌دادند باید یک تلخیص هم داشته باشند. مرحوم محقق عراقی می‌خواسته مقالات الاصول را بر وزان کفایه بنویسد منتهی فرمایشات جدیدتری هم بیاورد. مسلماً قلم مرحوم عراقی مثل صاحب کفایه نیست ولی بحث های نوین را در همان میزان تقریباً تلخیص شده آورده است. اینکه ما یک اصول ملخص هم بیاوریم یک حرف است، اینکه وظیفۀ ما به لحاظ روشی چه باشد حرف دیگری است. 🔹معتقدم راهی جز توسعه و تعمیق نداریم همان روشی که علمای بزرگ شیعه به کار بستند. به لحاظ عقلی سبکی که می‌شود تأییدش کرد همین است. لذا توصیه‌‌ام به دوستان این است که خسته نشوید و کمرها را برای کار اجتهادی و زحمات آن ببندید. گاهی اشخاصی مقدمه‌‌ای طی نکرده است یکهو آیت الله و مجتهد می‌شود، شاید فایدۀ تبلیغاتیش را ببرد ولی این به لحاظ ثبوتی آن چیزی نیست که جامعۀ علمی شیعه به آن نیاز دارد. با ادعا و دعوا که نمی‌شود حوائج را برطرف کرد. بنده معتقدم حتی در معارف دینی هم ما نیازمند یک اصول منضبط خوب هستیم. 📚جلسه پایانی فقه الصوم_ ۱۴۰۳ https://eitaa.com/alfigh_alosul

#ببینید... 🖥 ارائه حجت الاسلام محمد متقیان تبریزی در ششمین نشست از سلسله گردهمایی‌های اصحاب علوم انسانی و اجتماعی در یادبود "شهدای پرواز اردیبهشت" با عنوان "دولتمردی در فقه سیاسی" 🗓 پنجشنبه ۲۴ خرداد ۱۴۰۳ 🔗 مشاهده در آپارات (کیفیت بالا) 🔗 دیگر ارائه ها فرهنگستان علوم اسلامی قم ایتا|وبگاه|اندیشه منیر|انتشارات

❇️متون یکسان و اسناد کاملاً متفاوت 🔹اشاره پیشتر در معرفی اصل همبستگی متن و منبع گذشت که «یکسانی یا شباهت بالای الفاظ دو متن، نشانه اشتراک در مصدر مکتوب است»؛ زیرا انتقال صرفاً شفاهی و کاملاً متکی به ذهن گرچه تا حدی مضامین را حفظ می‌کند، ولی ناگزیر یک‌بارشنیدن جملات عادی، بخش زیادی از الفاظ و جزئیات متعدد را انتقال نمی‌دهد. طبعاً وقتی دو خبری که حتی آخر اسنادشان متفاوت است، یکی دانسته می‌شوند، این تفاوت اسناد نیازمند توضیح است. در فرضی که تنها مضامین مشابه و الگوهای محتوایی ما را به اتحاد دو خبر رهنمون سازد، بسیاری اوقات وجه تفاوت اسناد آن است که از ابتدا کسان مختلفی خبر را در جلسه‌ای شنیده و در نقل به معنا با تفاوت در تعابیر به راویان گونان انتقال داده‌اند. با این همه مکرر دیده می‌شود که متون چندجمله‌ای (که خیلی کوتاه و آهنگین نیستند) با یکسانی بالا در الفاظ از اسناد کاملاً موازی نقل می‌شوند که رجال آن در طبقات متقدم‌تر اشتراکی ندارند. یعنی حتی در یکی دو طبقه نزدیک به صدور جمله، شخصیت مشترکی نمی‌یابیم که انتظار برود او از نویسندگان و ثبت‌کنندگان متن یا حدیث باشد تا شخصیت‌های متفاوت بعدی بتوانند آن متن مکتوب را مانند هم ضبط کنند. و از طرفی نمی‌توان این یکسانی را نتیجه ثبت مشابه در فرایند انتقال شفاهی هرچند در حد یک طبقه دانست. بنابراین، چون متون یکسان متأثر از مکتوب ابتدایی واحدی بوده‌اند، پس باید دنبال روابطی مکتوب میان دو سند به ظاهر بی ارتباط باشیم: 1⃣کتابت یا املاء امام عادتاً روایات نوشته یا املای خود امام نبوده است، و در ثبت اقوال هر معصوم، در نخستین طبقه، قرائن نقل شفاهی به مراتب گسترده‌تر از قرائن کتابت روایت یا املا از سوی معصوم است (مانند تفاوت متون جلسات واحد و نقل به معنا و انتقال نیافتن کتب از بیشتر صحابه). این بخش حداقلی از روایات که از ابتدا مکتوب ثبت شده‌اند، بیشتر در نامه‌های امامان یا املای روایات نبوی و علوی از سوی امامان میانی است (نمونه: بصائر، ص118-120). پس این وجه نمی‌تواند به صورت حداکثری اتحاد الفاظ در روایت اقوال (چندجمله‌ای) امامان را با اسناد کاملاً موازی توضیح دهد. 2⃣ارتباط نزدیک راویان مباشر گرچه عادتاً احادیث از سوی امامان املا نشده‌اند، و بدین خاطر ناگزیر از ابتدا در ثبت احادیث پس از جلسه صدور، در متن راویان باید الفاظ تفاوت داشته باشند، اما گاهی از میان دو راوی حاضر در جلسه، وقتی یکی بعدها خبر را مکتوب کرد، دیگری نیز که با کاتب اولی مرتبط بوده به جای اتکا به حافظه‌اش، به متن راوی اول اعتماد می‌کند، اما چون خودش در جلسه بوده از راوی اول نام نبرده و مستقیم از امام متن مشابه را نقل می‌کند. البته اثبات نمونه‌های این واقعه نیازمند شواهد بسیار است. 3⃣تسامح در ذکر اسناد برای مضامین مشابه محقق شوشتری در موارد متعددی تذکر داده که برخی جوامع روایی در نقل روایات منابع متقدم‌تر پس از نقل یک روایت، در نقل روایت مشابه دیگر، تنها سند را نقل کرده، و به جای متن آن تعبیر «مثله» را به کار برده و بعضاً تفاوت الفاظ را تذکر نداده و گاهی تذکر داده‌اند (نمونه: الأخبار الدخيلة، ج‏۲، ص۱۳۲؛ ج‏۴، ص۷۷). همین اتفاق در منابع متقدم نیز افتاده که پس از نقل چند سند کاملاً مجزا برای مضمونی واحد، به خاطر اختصار به نقل یکی از متون نزدیک اکتفا کرده، و گاهی به تفاوت به تعلق متن به یک سند و تفاوت دیگر متون تصریح کرده و گاه نکرده‌اند (نمونه: عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج‏1، ص138-140؛ 284-285). در طبقات بعدی این تذکرندادن زمینه آن می‌شود که برخی یک متن را عین الفاظ برای چند سند بپندارند. 4⃣تصحیف و تحریفات ناشی از مشکلات نقل در دوران متقدم این رایج‌ترین وجهی است که محقق شوشتری در اتحاد الفاظ متون با اسناد موازی بدان اشاره می‌کند، و بدین صورت است که راویان بعدی در فرایند نقل سند را بد خوانده‌اند یا سبق ذهنی آن‌ها را به اشتباه انداخته و لذا در یکی از دو سند راوی متفاوتی را ثبت کرده‌اند. برای کشف این نمونه‌ها می‌توان از مقایسه الگوهای اسناد، تشابهات کتابت و تحریرهای گوناگون روایات بهره برد. (نمونه‌‌ها: همبستگی متن و منبع روایات در نظر محقق شوشتری) 5⃣ارسال روشن است که ارسال می‌تواند موجب آن شود که بخش مشترک یکی از دو سند مرتبط حذف شده، و عملا ارتباط آن‌دو در ظاهر نمایان نباشد. ولی خود ارسال هم همیشه آشکار نیست. همچنان‌که در طبقات بعدتر عالمان در آثار مختلف عموماً دو روش متفاوت روایتگری مرسل و مسند را دارند، بنا بر شواهد بسیار در یکی دو طبقه پس از امام نیز راویان هر دو نوع نقل مرسل و مسند را داشته‌اند. ادامه در فرسته بعدی 👇👇👇

ادامه از فرسته قبلی 👆👆👆 بنابراین وقتی در این طبقات نخستین که هنوز سندی معنعن شکل نگرفته، صرف تعبیر «عن ابی‌ عبد الله» اعم از این است که نقل مستقیم باشد (همانند تعابیر «سألت اباعبد الله قلت له، کنت عند…، دخلت علی...، و...») یا نقل مرسل باشد. در اینجا البته بسیاری اوقات خاصه برای اصحاب سرشناس‌تر هر امام، شواهد برای حکم به اتصال وجود دارد. به هر حال این ارسال عادی در طبقات بعدی و پس از تشکیل اسناد معنعن، می‌تواند به ارسال خفی تبدیل شده که کشفش منوط به تحقیق طبقات و روابط و گونه‌های روایت‌گری روات است. 6⃣ تدلیس و سرقت هرگاه راوی با ذکر یا حذف کلمات یا نام افرادی در سلسله سند بکوشد که ضعف سند روایت (مانند متصل‌نبودن سند یا ضعف واسطه) را بپوشاند، تدلیس کرده است. منظور از سرقت حدیث این است که راوی حدیث دیگران را که نشنیده، بگیرد و صریحاً ادعای سماع حدیث از مشایخ ایشان بکند (نمونه: جديع، تحرير علوم الحديث، ج1، ص392). گاهی بدون نیاز بدون جعل نام‌هایی در سند، سرقت متن مکتوب حدیث راوی اصلی موجب می‌شود سندی مجزا از راوی اصلی به وجود آید. از آن‌جایی‌که این دو پدیده بیشتر نسبت به غیر از طبقه اول پس از معصوم صورت می‌گیرد، نقش کمتری در شکل‌گیری اسناد کاملاً جدید دارد، ولی بسیاری اوقات چون در تدلیس و سرقت نام جاعل یک سند مخفی می‌شود، به جا افتادن برخی اسناد جعلی کمک می‌کند. 7⃣ تسری سند در کتب قدیم در حین نقل مجموعه روایات یکی از مشایخ، بسیاری اوقات پیش از هر سند او، نام شیخش را نمی‌آورده و معلّق به سند نخست می‌کرده‌اند و گاهی اخبار متعدد پیاپی را با چند طبقه تعلیق در سند می‌آوردند و خاصه در مسندنگاری این کار را برای مجموعه‌های متعدد انجام می‌دادند. گاهی نیز ذکر نشدن بخشی از اسناد نه به خاطر تعلیق، بلکه ارسال بوده است. حال نویسنده‌ای که بعدها از یکی از اسناد ناقص نقل می‌کند، ممکن است در تشخیص اسناد مرسل از معلّق اشتباه کرده، یا محل تعلیق را اشتباه فهمیده، و سند ناقص را با نام‌هایی بی‌ربط تکمیل کند، و اشتباهاً سندی جدید برای اخبار غیر مرتبط بیافریند. (نگر: اکبری و قندهاری، نقش تسرّی اِسناد در انتساب‌های اشتباه منابع متقدّم شیعی) برای نمونه در جامع الأحادیث جعفر بن احمد قمی احادیث اول هر باب مسند و بقیه مرسل است. ولی بحار الأنوار، روایات مرسل را معلق به سند  نخست هر باب تشخیص داده، و اسناد اوایل باب را به کل روایات هر باب تسری داده است. بنا براین، متونی که در دیگر منابع به اسنادی کاملاً متفاوت منسوب‌اند، در گزینش‌های بحارالانوار از جامع الاحادیث به اسناد جدیدی منسوب شده‌اند. 8⃣جعل پدیده قلب اسانید از سوی جاعلان متقدم از مشکلات رایج بوده که موجب انتساب متون یکسان به راویان متعدد می‌شده است و محدثان قدیم و پژوهش‌های جدید نمونه‌های بسیاری از این دست را با کمک ابزارهایی مانند همبستگی متن و اسناد نشان داده‌اند. در موارد بسیاری ابزارهای گسترده دیگری نیز به کمک این قضاوت می‌آیند که اسناد پراکنده احادیث متعددی حذف شده و یک‌جا به سندی دیگر منسوب شده‌اند. 🌐 کانال معرفة الرجال و الآثار https://eitaa.com/alfigh_alosul

#میزگرد_علمی 🔰انجمن مطالعات اجتماعی حوزه با همکاری گروه فقه سیاسی مرکز پژوهشی فقه و اجتهاد فاضل برگزار می‌ گردد. 📚میزگرد علمی: «از نقد تا تخریب» 💢ارائه دهندگان: ▫️حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی امیدی ▫️حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدعلی رنجبر ▫️حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد قاسمی ▫️حجت الاسلام و المسلمین محمد متقیان ▪️دبیر علمی: حجت الاسلام و المسلمین حسین حمزه ⏰ زمان: شنبه ۲ تیرماه ساعت ۱۰. 🕌 مکان: خ جمهوری اسلامی، کوچه ۲ ساختمان انجمن های علمی حوزه علمیه 🌐کانال انجمن علمی مطالعات اجتماعی در پیام‌رسان ایتا @motaleate_ejtemai

#میزگرد_علمی گروه فقه سیاسی مرکز پژوهشی فقه و اجتهاد فاضل برگزار می‌کند: 📚میزگرد علمی: فقه و انتخابات در آراء فقیهان معاصر 🔹 ارائه دهندگان: حجت الاسلام و المسلمین محمدمهدی مقیسه حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی امیدی حجت الاسلام و المسلمین محمد متقیان حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد قاسمی ▪️دبیر علمی: حجت الاسلام و المسلمین حسین حمزه ⏰ زمان: شنبه 6 تیرماه ساعت 13. 🕌 مکان: مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم‌السلام، طبقه دوم، اتاق جلسات ➖➖➖➖➖➖➖➖ #نشست_علمی #فقه_سیاسی #انتخابات 💠 گروه فقه سیاسی؛ مرکز پژوهشی فقه و اجتهاد فاضل https://eitaa.com/joinchat/1690304590Cfccefed4e8