#نوآوری_های_استاد 🔻نوآوری_های استاد در کتاب #فقه_و_عقل (1) 🔘تبیین خاستگاه و مرجع واقعی گزاره های عقلی: برخی از اندیشمندان دینی و اساطین فقه و اصول، مانند محقق اصفهانی و علامه مظفر معتقدند که مرجع و بازگشتنگاه گزاره های عقلی، مشهورات و تأدیبات صلاحیه است. #استاد_علیدوست در این ادعا خدشه نموده و بازگشت گزارههای عقلی مشهورات و تأدیبات صلاحیه را رد و بازگشت آنها به قضایای ضروری و اولی را اثبات نموده است. #نوآوری_های_استاد #فقه_و_عقل ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

#نوآوری_های_استاد 🔻نوآوری_های استاد در کتاب #فقه_و_عقل (2) 🔘 واکاوی حدیث نمای ان دینالله لایصاب بالعقول: 🔹یکی از احادیثی که به طور مکرر در مباحث مربوط به عقل و نقش آن در فهم معارف دینی مورد استناد و استدلال مخالفان قرار میگیرد، حدیث «ان دین الله لایصاب بالعقول» میباشد. 🔹استاد علیدوست در کتاب فقه و عقل، روایت بودن این گزاره را مورد خدشه قرار داده و اثبات نموده است که چنین حدیثی، حتی با سند ضعیف نیز در منابع روایی وجود ندارد و از این رهگذر، زمینه طرح و بحث حضور عقل در فقه و کارائی آن در فقه و اجتهاد را فراهم نموده و بخش معظمی از هجمه ها علیه حضور این عطیه الهی در فقه را برطرف نموده است. #نوآوری_های_استاد #فقه_و_عقل ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

#نوآوری_های_استاد 🔻نوآوری_های استاد در کتاب #فقه_و_عقل (3) 🔘 ظرفیت شناسی و آسیب شناسی حضور عقل در فقه: 🔹نوآوری مهم دیگری که در حوزه نگرش به عقل در کتاب #فقه_و_عقل رخ داده است «ظرفیت شناسی و آسیب شناسی #حضور_عقل_در_فقه» -فقه به معنای فرآیند استنباط- است. 🔹استاد علیدوست در بخش چهارم کتاب تحت عنوان آسیب شناسی و پاسخ به شبهه ها و پرسش ها»، در دو فصل به تبیین آسیب ها و نیز شبهات و پرسش های ناظر به کاربرد عقل در فقه و استنباط پرداخته و با طرح مثال ها و نمونه هائی عینی و ملموس این مسئله را مبرهن نموده، و راه های مبارزه با این آسیب ها را نیز ارائه نموده است. 🔹 رصد، طرح و تبیین پرسش ها و شبهه های مختلف ناظر به حضور عقل در فقه و پاسخ به آنها به صورتی مستوفا ابتکار استاد در این حوزه را تکمیل نموده است. 🔹تبیین، تحلیل و حل شبهاتی از قبیل «محذور دور در حجیت و اعتبار گزاره های عقلی» و تبیین پاسخ های چندگانه آن، تنافی اعتبار حکم عقل با توحید در تقنین، لغویت حکم شرع، مسخ شریعت و سوءاستفاده از عقل، تخطئه حکم عقل از سوی شرع از جمله مباحث بدیع این بخش - بدیع در نحوه طرح و تبیین و نیز روش پاسخ به آنها- است. #نوآوری_های_استاد #فقه_و_عقل ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

#نوآوری_های_استاد 🔻نوآوری_های استاد در کتاب #فقه_و_عقل (4) 🔘 اثبات عدم تنافی روایت ابان با عقل و قاعده ملازمه: 🔹 روایت ابان یکی از عویصه های فقهی در بحث قاعده ملازمه است و پاسخ های متعدد و گوناگونی از قبیل کنار گذاشتن روایت تا تخصیص آن و ... بدان داده شده است. 🔹استاد علیدوست در این بحث نیز با ارائه تحلیلی نوین و ابتکاری، عدم تنافی این روایت با عقل و قاعده ملازمه را اثبات نموده است. 🔹نوآوری استاد در این نکته نهفته است که دیگران پس از ناامیدی از برقراری توافق بین روایت و قاعده ملازمه، به طرد و یا تخصیص آن اقدام کردهاند، اما استاد بدون طرد و یا تخصیص و یا حتی تصرف در محتوای روایت، تحلیلی دقیق و عقلی از آن به دست داده و عدم تنافی آن با قاعده ملازمه را تبیین نموده است. #نوآوری_های_استاد #فقه_و_عقل ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

#نوآوری_های_استاد 🔻نوآوری_های استاد در کتاب #فقه_و_عقل (5) 🔘کشف و مدیریت کاربست های عقل: هدف نهائی و بنیادین استاد در کتاب فقه و عقل بیان این نکته است که: اگر عقل به عنوان یکی از منابع چهارگانه استنباط تلقی می گردد، باید نقش آن در فقه با حفظ ضوابط و قواعد مورد وارسی قرار گیرد و بر همین اساس به تحلیل و تبیین کاربست ها و کارآئی های عقل در فقه پرداخته و در نهایت به چهار کاربست رسیده است: استقلالی، آلی، ترخیصی-تأمینی و تسبیبی. 🔻1- #کاربرد_استقلالی: در این کاربست، عقل به عنوان یکی از منابع استنباط در عرض و کنار دیگر منابع، یعنی قرآن، سنت و اجماع قرار داشته و کارآئی سندی دارد. گرچه کلیت حضور و کاربرد عقل در فقه از ناحیه کثیر از فقها و اصولیین پذیرفته شده است، اما برخی از آنان این مهم را کبرائی می دانند که در سراسر فقه صغرائی برای آن نتوان یافت! 🔹 از باب نمونه محقق خوئی در این زمینه میفرماید: قاعده کل ما حکم به العقل حکم به الشرع کبرائی است که صغری ندارد (محاظرات، 3: 70). 🔹بر این اساس استاد علیدوست در این اثر تلاش کردهاند تا صغریات کاربرد عقل را نیز نشان داده و عملیاتی کنند. ایشان حتی نسبت به استفاده از عقل در استنباطات علمایی مانند محقق خویی که کارایی صغروی عقل را منکر شده بودند، مویداتی را ذکر کرده اند. 🔹علاوه بر این به خوبی بر کاربرد استقلالی عقل نیز استدلال شده است که به نظر میرسد استدلالات ارائه شده مکفی به ادعا نیز بوده اند. #نوآوری_های_استاد #فقه_و_عقل ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

#نوآوری_های_استاد 🔻نوآوری_های استاد در کتاب #فقه_و_عقل (6) 🔘کشف و مدیریت کاربست های عقل: 🔻 2- #کاربرد_غیر_استقلالی: مقصود از کاربست غیر استقلالی عقل، نقش عقل در اجتهاد، نه به عنوان دلیلی مستقل بر حکم فرعی فقهی، بلکه به عنوان ابزاری در خدمت فهم و تفسیر ادله دیگر و منابع است. این کاربست خود دارای اقام سه گانه ذیل است: 🔹1-2- کارائی آلی و تفسیری؛ 🔹2-2- کارآئی ترخیصی و تأمینی؛ 🔹3-2- کاربرد تسبیبی. (توضیح این سه گانه در پست های پسینی خواهد آمد). #نوآوری_های_استاد #فقه_و_عقل ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

#نوآوری_های_استاد 🔻نوآوری_های استاد در کتاب #فقه_و_عقل (7) 🔘کشف و مدیریت کاربست های عقل: 🔻 2- #کاربرد_غیر_استقلالی: 🔹1-2- کارائی آلی و تفسیری: در این کاربست عقل به عنوان خادم در خدمت دیگر منابع و ادله قرار دارد و به تثبیت، رد، تفسیر، تخصیص، تقیید و یا تعمیم آنها میپردازد. 🔻در تعارض احتمالی آنها به سود یک طرف حکم میدهد، سند را تصحیح یا رد میکند، از ادله مفهوم میگیرد و سرانجام به صغرا و کبرائی که به خود او تعلق ندارد، قیاس پدید میآورد و فقیه را در استنباط احکام یاری میدهد. 🔻 به عنوان نمونه عقل در مواجهه با برخی از ادله که عامنما یا خاص نما هستند، به تفسیر آنها میپردازد و روشن می سازد که عام مورد نظر در واقع خاص بوده و یا آن چیزی که در بدو امر گمان عام بودن آن میرفته، خاص بوده است. کارگشائی این کاربرد بیشتر در دو جا نمایان میشود: تعارض بین ادله و مفهوم گیری از ادله. 🔹استاد این مباحث را با مثالهائی عینی طرح، تبیین و اثبات نموده است. به عنوان نمونه در موضوع «فروش سلاح به دشمن» سه دسته روایت وجود دارد. دستهای از روایات دال بر حرمت، داستهای دیگر دال بر جواز و گروه سومی از آنها نیز قائل به تفصیل شده و حرمت را مقید به زمان جنگ و جواز را مقید به زمان صلح نمودهاند. 🔻مرحوم شیخ انصاری دسته سوم را قرینهای برای دو دسته دیگر قرار میدهد و شهید اول را که حکم به «عدم جواز فروش صلاح به کفار در صورت تقویت آنان» داده است را متهم به اجتهاد در مقابل نص مینماید! 🔹استاد علیدوست در اینجا مسئله را بدینگونه و با استفاده از استدلالات عقلی حل میکند که شهید اول این نصوص را با توجه به مسلّمات درک عقل و همچنین مسلّمات خود شرع تفسیر کرده است. بدین بیان که: روایت دال بر جواز مطلق، آیا واقعاً مطلقا جایز میداند، ولو به قیمت تضعیف مسلمانان و تقویت کفر!؟ یا روایتی که حکم به جواز فروش سلاح در زمان صلح میکند، این جواز مطلقا جاری است ولو اینکه دشمنان سلاحها را خریداری و ذخیره کنند تا در موقعیت مناسب بر علیه مسلمین استفاده کنند؟! سپس استاد به موارد کارآئی این کاربرد از عقل به طور تفصیلی و با مثالهای عینی میپردازد. اثبات شرع و شارع توسط عقل، استفاده از آن در اثبات یا عدم اثبات حجیت قطع، خبر واحد و ...، تفسیر سایر ادله (تفسیر روایات، تعمیم و تخصیص برخی از ادله و ...)، کاربرد عقل در تعارض ادله، نقش عقل در تصحیح یا رد اسناد روایات، استفاده از عقل در مفهوم گیری از ادله و استفاده از عقل در تشکیل قیاس از جمله کاربردهای این قسم از کاربستهای غیر استقلالی عقل به شمار آمده است. #نوآوری_های_استاد #فقه_و_عقل ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

#نوآوری_های_استاد 🔻نوآوری_های استاد در کتاب #فقه_و_عقل (8) 🔘کشف و مدیریت کاربست های عقل: 🔻 2- #کاربرد_غیر_استقلالی: 🔹2-2- کارآئی ترخیصی و تأمینی: کارآئی دیگری که ذیل کارائی آلی جای دارد، کارآئی ترخیصی و تأمینی است. در این کاربست، از عقل در حکم به ترخیص ظاهری و تأمین از عقاب در حادثهای که حکم شرعی و واقعی آن مجهول است، استفاده میشود. روشن است که در این کاربست از عقل برای استنباط حکم استفاده نمیشود. در این کاربرد حاصل تلاش مجتهد نفی حکم شرعی در ظاهر و تأمین خاطر مکلف از عقاب است. به بیان دیگر، در این کاربرد عقل در اجتهاد موثر است، هر چند در استنباط حکم و تکلیف شرعی تاثیر ندارد. 🔹3-2- کاربرد تسبیبی: در این کاربرد از عقل برای استنباط قواعد کلی و عام -که خود حکم کلی شرعی هستند- استفاده میشود که از آن قواعد صدها حکم شرعی جزئی استنباط میگردد. تفاوت این کاربرد با کاربرد آلی این است که در آنجا عقل در خدمت منبع حکم شرعی است، اما در کاربرد تسبیبی در خدمت حکم شرعی کلی. استاد علیدوست پس از تبیین اقسام چهارگانه کاربستهای عقل، در ذیل هر کدام به شواهد و مثال های عینی فراوانی اشاره می کند که بحث را از حالت انتزاعی و ذهنی خارج میکند. رصد و تبیین این امثله خود ابتکار دیگری در ذیل ابتکار پیشین (اثبات کاربست های عقل) به شمار میرود. #نوآوری_های_استاد #فقه_و_عقل ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

#نوآوری_های_استاد 🔻نوآوری_های استاد در کتاب #فقه_و_عقل (9) 🔘 نوآوری های استطرادی 🔻یکم) نوآوری روش شناسانه (روش تحقیق) 🔹یکی از اصول تحقیق و پژوهش بهره وری از منابع اصلی و دست اول و مراجعه مستقیم به آن منابع است، کاری که امروزه در تحقیقات کمتر انجام می گیرد! 🔹یکی از ویژگی های بارز سیره تحقیقی استاد علیدوست، مراجعه مستقیم به منابع دست اول در موضوع تحقیق است و در «فقه و عقل» نیز شاهد این امر هستیم. 🔹به عنوان نمونه اگر در جائی از اشاعره یا اخباری ها بحث می شود، منابع اصلی و دست اول آنها مورد رجوع و استفاده بوده و نقل و قول ها نیز دقیق و کامل است. کاری که حتی گاهی مورد غفلت بزرگان فقهی و اصولی ما بوده است. 🔹به عنوان مثال شیخ انصاری وقتی از اخباری ها نقل می کند به طور گزینشی این کار را انجام می دهد و لذا نسبتی هم که می دهد نسبت ناصحیحی است. به دنبال این امر، اشکال محقق خوئی به صاحب کفایه نیز ناشی از همین نقل ناقص شیخ انصاری است. 🔹 به نظر استاد علیدوست این رویه و روش در تحقیق غلط است و منجر به اشتباهات فراوانی می شود. لذا در چنین مواردی باید به منابع اصلی مراجعه کرد و اکتفا به منابع دست دوم و متأخر و نیز نقل و قول ناقص و گزینشی، از لحاظ روشی، غلط است. #نوآوری_های_استاد #فقه_و_عقل ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

#نوآوری_های_استاد 🔻نوآوری_های استاد در کتاب #فقه_و_عقل (10) 🔘 نوآوری های استطرادی 🔻 دوم) ماهیت شناسی حکم ارشادی و مولوی 🔹از قدیم الایام، به هنگام بحث از حکم، آن را به مولوی و ارشادی تقسیم مینمودند. 🔹 استاد در این مورد نیز با خدشه در این تقسیم و با ابتکاری نوین، در ماهیت شناسی حکم مولوی و ارشادی، احکام را به سه دستة حکم مولوی محض، حکم ارشادی محض، و حکم مولوی-ارشادی تقسیم نموده و باز با ارائه مثالهائی عینی و کاربردی این مسئله را منقح و تبیین نموده است. 🔹همچنین اشتباهات برخی از اساطین مانند مرحوم مظفر در این موضوع را نیز روشن و مبرهن نموده و از غلطیدن در ورطه آنها خود را حفظ نموده است. #نوآوری_های_استاد #فقه_و_عقل ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

مروری بر نوآوری ها و ابداعات علمی-فقهی و روشی استاد علیدوست در: #فقه_و_مصلحت #فقه_و_عقل #فقه_و_عرف👇

#نوآوری_ها #آثار_علمی #فقه_و_عقل #استاد_علیدوست ✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh