F14000121.pdf
205.1K
📝متن درس #خارج_فقه؛ #کتاب_الصلوه ـ مبحث مسائل متفرقه شکوک
🔸آیتالله العظمی مظاهری
🔹جلسه شماره ۳۱۵
📆۱۴۰۰/۰۱/۲۱
🆔 @almazaheri_dorous
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
🎙درس #خارج_فقه؛ #کتاب_الصلوه ـ مبحث مسائل متفرقه شکوک
🔸آیتالله العظمی مظاهری
🔹جلسه شماره ۳۱۶
📆۱۴۰۰/۰۱/۲۲
🆔 @almazaheri_dorous
حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
🎥درس #خارج_فقه؛ #کتاب_الصلوه ـ مبحث مسائل متفرقه شکوک
🔸آیتالله العظمی مظاهری
🔹جلسه شماره ۳۱۶
📆۱۴۰۰/۰۱/۲۲
🆔 @almazaheri_dorous
F14000122.pdf
208.2K
📝متن درس #خارج_فقه؛ #کتاب_الصلوه ـ مبحث مسائل متفرقه شکوک
🔸آیتالله العظمی مظاهری
🔹جلسه شماره ۳۱۶
📆۱۴۰۰/۰۱/۲۲
🆔 @almazaheri_dorous
بسمه تعالی
💠إنشاءالله جلسۀ بعدی درس خارج فقه حضرت آیتالله العظمی مظاهری بعد از ماه مبارک رمضان برگزار میگردد.
هدایت شده از دفتر آیت الله العظمی مظاهری
🔺خلاصۀ درس اخلاق آیتالله العظمی مظاهری؛ فضیلتهای فراموش شده
🔸فضیلت چهارم؛ امانتداری- جلسۀ اول
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم
🔹بحث این جلسۀ اخلاق راجع به امر مهم «ادایامانت» است. فضیلت ارزندهای که متأسفانه در جامعۀ ما فراموش شده و بیشتر افراد، از مردم گرفته تا مسئولان نسبت به آن بیتفاوتند.
🔹امیرالمؤمنین«ع» در زمان حکومت، روزی خبردار شدند یک گردنبند از خزانۀ بیتالمال نزد یکی از دخترانشان است. ناراحت شدند و مسئول بیتالمال را احضار کرده، به وی فرمودند: آن گردنبند چه شد؟ او گفت: دختر شما برای روز عید، گردنبند را عاریۀ مضمونه گرفته تا پس از استفاده، برگرداند و اگر خسارتی به آن وارد شد یا مفقود گردید، جبران کند. امیرالمؤمنین«ع» گردنبند را از دخترشان گرفتند و فرمودند: چرا چنین کردى؟! آیا همۀ زنان چنین امکانی را دارند؟ تو نباید از بیتالمال استفاده کنى، ولو عاریۀ مضمونه باشد.
🔹قرآن کریم در ابتدای سورۀ مؤمنون، به ذکر برخی از صفات و ویژگیهای مؤمنان اشاره فرموده است. در ادامۀ بیان خصوصیّات افراد با ایمان، از امانتداری بهعنوان یکی از صفات مؤمنان یاد کرده، میفرماید: «وَ الَّذينَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُون»؛ یعنی مؤمن آنست که به امانتش خوب عمل میکند، مراعات امانت را مینماید و امانتدار است؛ اگر هم تعهدی با کسی کرده، به عهدش عمل میکند.
🔹امانتها و عهدها اقسام گوناگونی دارند؛
🔸اوّلین و ابتداییترین نوع امانت، اموال مردم است. مال مردم گاهی به صورت امانت است که باید سر موعد مقرّر و در زمان طلب صاحب مال، صحیح و سالم بازگردانده شود. گاهی هم در بازار و معاملات مطرح میشود، مانند آنکه اگر نسیه گرفت، باید فوراً سر وقت نسیه را رد كند یا لاأقل از آن طلبکار عذرخواهى نماید و با اجازۀ او، تأخیر بیندازد.
🔹برخی افراد بهعنوان مضاربه از افراد مختلفی پول میگیرند تا با آن مضاربه کنند و وقتی مال فراوانی جمع شد، ناگهان ناپدید میشوند. اینها کار مسلمان نیست، حقّهبازى است. همچنین مسألۀ معاملات هرمی که علاوه بر اینکه اكل مال به باطل و حرام و رباخواری است، نوعی خیانت در مال مردم به شمار میرود.
🔹پیامبر اکرم«ص» به امیرالمؤمنین«ع» میفرمایند: اى على! مسلمانها پس از من با تمسّک به حیلههای شرعی، حرام خدا را حلال میشمارند؛ شراب را به نام نبیذ، رشوه را با عنوان هدیه و ربا را به اسم معامله میخورند.
🔸قسم دوم امانت، راجع به نحوۀ کارکرد افراد در محلّ کار و در ادارهها است. هرکس باید در کار خود کمکاری، بیکاری یا بدکاری نداشته باشد. در ادارهها باید تراکم پرونده نداشته باشیم. جمع شدن پروندهها و تأخیر در رسیدگی، حقّالنّاس است و نوعی فریب و خیانت در امانت است.
🔸قسمت سوم، راجع به بیتالمال است. بیتالمال بهعنوان امانت در اختیار متصدّیان امور است و باید امانتداری کنند.
🔹بیتالمال برای اینست که مردم در رفاه باشند. همه، بهخصوص مسئولان باید مواظب بیتالمال باشند و امیرالمؤمنین«ع» را سرمشق خود قرار دهند.
🔹إنشاءالله جلسۀ آینده باز در مورد ادای امانت صحبت میکنم. امیدوارم خدا لطف کند و خدا توفیق به همۀ ما بدهد تا بتوانیم ادای امانت کنیم و خیانت در امانت اصلاً و ابداً نداشته باشیم.
🔹متن کامل در:
🌐 https://b2n.ir/j23687
#درس_اخلاق #فضیلت_های_فراموش_شده
🆔 @almazaheri
هدایت شده از دفتر آیت الله العظمی مظاهری
🔺خلاصۀ درس اخلاق آیتالله العظمی مظاهری؛ فضیلتهای فراموش شده
🔸فضیلت چهارم؛ امانتداری- جلسۀ دوم
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم
🔹طبق روایتی از امام صادق«ع» خداوند عزّوجلّ، هیچ پیامبرى را جز با راستگویى و ادای امانت، مبعوث نفرموده است: «إِنَّ الله عَزَّ وَ جَلَّ لَمْ يَبْعَثْ نَبِيّاً إِلَّا بِصِدْقِ الْحَدِيثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ إِلَى الْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ».
🔹امیرالمؤمنین«ع» در دوران حکومت خویش جدیّت و قاطعیّت ویژهای راجع به حراست از بیتالمال مسلمانها داشتند.
🔹قسم دیگر از ادای امانت راجع به گفتار، رفتار و اسرار دیگران است. همۀ افراد بايد مواظب باشند که سرّ کسی را فاش نکنند. اگر گناهی از کسی دیدیم حق نداریم این طرف و آن طرف بگوییم. اگر هم کسی برای ادای شهادت وظیفه پیدا کرد، باید طبق آداب و احکام آن رفتار کند، مثلاً نزد قاضی علیه کسی شهادت بدهد، وگرنه حق افشای سرّ دیگران را ندارد.
🔹قرآن کریم در این باره میفرماید: «إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَن تَشِيعَ الْفَاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ».
🔹امام صادق«ع» در حدیثی فرمودهاند: به روزه و نماز مردم فریب نخورید، زيرا چه بسا انسان به نماز و روزه شيفته مىشود تا آنجا كه اگر ترك كند به هراس و وحشت میافتد، پس مردم را به راستگوئى و ادای امانت بيازمائيد؛ یعنی اگرچه نماز و روزه واجب است، ولی برای امتحان و آزمایش مردم، صداقت و امانتداری آنها ملاک است.
🔹همه باید سِرپوش باشند، بهویژه همه باید در حفظ اسرار خانوادگی بکوشند. آبروی هر انسانی محترم است و باید حفظ شود و هیچ کس حق ندارد با افشای اسرار دیگران، آبروریزی کند.
🔹نوع دیگری از افشای اسرار که نوعی خیانت در امانت است، در نمامي و سخنچینی اتفاق میافتد. به این معنا که وقتی یک نفر غیبت کسی را میشنود، آن غیبت را به شخصی که از او غیبت شده، منتقل کند و بگوید فلانی نزد من پشت سر تو حرف زد.
🔹گناه سخن چینی به اندازهای بزرگ است که پیامبر اکرم«ص» میفرمایند: پروردگار عالم به عزت و جلال خودش قسم خورده است که هشت گروه از آدمیان در بهشت جای ندارند، یک دسته از آنها افراد نمّام و سخن چین هستند.
🔹پذیرش سخنچینی از شخص نمّام و توجه به او و تشویق او نیز گناهش خیلی بزرگ است.
🔹هنگام شنیدن غیبت، دفاع از آنکه غیبت او میشود واجب است. اگر دشمن به شهری هجوم آورد، چطور بر همه واجب است که از شهر دفاع کنند؟ دفاع از آبروی مردم مهمتر از آن است.
🔹باید توجه شود که خیانت در امانت آبرویی مردم، مهمتر از خیانت در امانت مالی آنان است. برای اینکه همه، اموال دنیا را برای آبرویشان میخواهند و اگر آبرو برود، مال به چه دردی میخورد؟
🔹اگر کسی شاهد آبروریزی از دیگران باشد، باید دفاع کند، نه اینکه تمایلی به شنیدن غیبت و سخن چینی نشان دهد و اجازه دهد تا سخن چین تا آخر حرفش را بگوید.
🔹افشای اسرار حکومتی و نظامی نیز مذمّت شده و نوعی خیانت در امانت است. این نوع افشای اسرار منجر به جاسوسی خواهد شد و گناه آن بسیار بزرگ است.
🔹کسی حق ندارد اسرار و رازهای محلّ کار خود را نزد دیگران افشا کند، حتی مثلاً یک نیروی نظامی نمیتواند در جلسۀ خودمانی و نزد خویشان و دوستان خود از اسرار ارگانی که در آن کار میکند، سخنی بر زبان براند.
🔹انسان باید مراقبت کند و از خدا هم کمک بگیرد که با حرکات و سخنان نسنجیده و حساب نشده، سبب آبروریزی و افشای اسرار نشود.
🔹یکی از دعاهای پیغمبر اکرم«ص» در دل شب، موقعی که حالی داشتند این بود: «اللَّهُمَّ وَ لَا تَكِلْنِي إِلَى نَفْسِي طَرْفَةَ عَيْنٍ أَبَداً»؛ یعنی خدایا مرا یک لحظه به خودم وانگذار. من از همۀ آقایان و از همۀ خانمها تقاضا دارم که این دعا را همیشه برای خودتان و مخصوصاً برای نسل جوان و برای بچههایتان بخوانید.
🔸امانتداری اقسام دیگری نیز دارد که إنشاءالله در جلسۀ بعدی راجع به آن صحبت خواهیم کرد.
🔹متن کامل در:
🌐 https://b2n.ir/z37516
#درس_اخلاق #فضیلت_های_فراموش_شده
🆔 @almazaheri
هدایت شده از دفتر آیت الله العظمی مظاهری
🔺خلاصۀ درس اخلاق آیتالله العظمی مظاهری؛ فضیلتهای فراموش شده
🔸فضیلت چهارم؛ امانتداری- جلسۀ سوم
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم
🔹امام سجاد«ع» میفرمایند: در ادای امانت کوشا باشید، قسم به خدایی که محمد«ص» را به پیامبری مبعوث کرد، اگر قاتل پدرم امام حسین«ع» به من اعتماد کند و شمشیری که با آن پدرم را به شهادت رسانده، نزد من به امانت بسپارد، آن امانت را به وی بازمیگردانم.
🔹در شرح انواع امانتداری بحث به لزوم امانتداری راجع به اسرار مردم رسید. پیامبر اکرم«ص» میفرمایند: لغزشها و عیوب مؤمنان را دنبال نکنید، هرکه لغزش مؤمنى را جستجو کند، خداوند تمام لغزشهاى او را دنبال خواهد کرد و او را حتی در میان خانهاش رسوا مىسازد.
🔹امیرالمؤمنین«ع» در عهدنامۀ مالک اشتر میفرمایند: «تنها خداست که در رابطه با عیوب و لغزشهای مردم حکم میکند».
🔹قسم ديگرى از امانتداری، حفظ نعمتهایی است که خداوند متعال به عنوان امانت و ودیعه به انسان عطا فرموده و از او خواسته است که امانتدار خوبی برای آنها باشد.
🔹یکی از امانتهای الهی، «روح» انسان است. روح مقدس ما، نزد ما امانت است.
🔹پس ما باید روح خود را حفظ کنیم. چه چیز به روح ضربه میزند؟ گناه، مانند دروغ، غیبت، نمامی، سخنچینی، مال مردم خوردن، پر شدن شکم از حرام، دروغگویی و دوری از صداقت و بالاخره ارتکاب هر نوع گناه.
🔹در روايتى از امام باقر«ع» میخوانیم: هیچ عاملی مثل گناه، دل و روح انسان را فاسد و تباه نمیسازد؛ چراکه گناه، قلب انسان را وارونه مىكند.
🔹گناه وجهۀ ملکوتی و معنوی انسان را میکُشد و در واقع دل او را میمیراند، بهتعبیر روایت دل را وارونه میسازد.
🔹روح انسان باید بهعنوان یک امانت الهی، حفظ و تقویت گردد تا صاحب خود را به مقام عنداللهی و به لقای پروردگار متعال برساند. آنچه سبب تقویت روح و جلای دل میشود، اجتناب از گناه، عبادت، مداومت بر مستحبات و ارتباط با خداوند متعال است.
🔹یکی دیگر از انواع امانت الهی، اموال و دارایی انسان است که بهعنوان امانت در اختیار او قرار میگیرد. قرآن کریم راجع به اموال انسان میفرماید: «وَ آتُوهُمْ مِنْ مالِ اللَّهِ الَّذي آتاكُمْ»؛ یعنی از اموال خداوند که به شما عطا کرده، به دیگران بدهید.
🔹در واقع خدا میفرماید: من مال به تو دادم، هم برای خودت و هم برای دیگران، پس رسیدگی به دیگران به اندازۀ ¬توان لازم است. اگر کسی تمام اموالی که خداوند به او داده است را فقط برای خودش بخواهد، خیانت در امانت کرده است. صرف اموال در کارهای حرام یا در تجمّلگرایی، از مصادیق خیانت در امانت است.
🔹از دیگر اقسام امانتداری و پایبندی به عهدها، تعهّد به پیوندی است که زن و شوهر در پی ازدواج با یکدیگر برقرار میسازند. زن و شوهر متعلق به یکدیگرند؛ عفت خانم، مال شوهرش است، چنانکه ناموس و عِرض مرد مربوط به همسر اوست. کوتاهی در حفظ عفّت، چه از سوی مرد و چه از سوی زن، خیانت در امانت است.
🔹امانت دیگر الهی، اعضاء و جوارح بدن انسان است. چشم، گوش، دست و پا، از جمله نعمتهای خداست که نزد آدمی امانت است و خیلی ارزش دارد.
🔹اگر کسی از اعضای بدن خلاف نظر خداوند و در جهت گناه استفاده کند، خیانت در امانت کرده است.
🔹نعمت بزرگ دیگری که در اختیار انسان است، نعمت ثقلین، یعنی «قرآن» و «عترت» است.
🔹هرکه در متابعت از اهلبیت«ع» کوتاهی کند و پیرو ایشان نباشد یا هرکه به آیات نورانی قرآن کریم عمل نکند، امانتدار نیست و در حفظ و استفاده از این دو ثقل گرانبها و این دو امانت رسول گرامی«ص» خیانت ورزیده است.
🔹متن کامل در:
🌐 https://b2n.ir/n84799
#درس_اخلاق #فضیلت_های_فراموش_شده
🆔 @almazaheri
هدایت شده از دفتر آیت الله العظمی مظاهری
📝پيام مرجع عاليقدر حضرت آیتالله العظمی مظاهری«مدّظلّهالعالی» به مناسبت رحلت عالم مجاهد و خدوم آیتالله آقای حاج سید کمال فقیه ایمانی«رضواناللهتعالیعلیه»
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم
«إِنَّا لِلهِ وَ إِنّا إِلَيْهِ راجِعُونَ»
🔹️ رحلت عالم مجاهد و خدوم مرحوم آیتالله آقای حاج سید کمال فقیه ایمانی«رضواناللهتعالیعلیه» موجب تأسّف و تأثّر فراوان گردید.
🔹️این عالم جلیلالقدر، عمر مبارک و شریف خویش را یکسره در خدمت به اسلام و مسلمین و حوزههای علمیّه و ترویج و تحکیم معارف والای قرآن کریم و عترت طاهره«علیهمالسّلام» مصروف ساخته و کارنامهای پربار و سرشار از برکات درخشان دینی، فرهنگی و اجتماعی از خود به یادگار نهادند.
🔹️تأسیس مراکز متعدّد حوزوی و مذهبی و مساجد و کتابخانهها و بیمارستانها و مؤسّسات خیریه و نظایر اینها و همچنین نقش برجستۀ این عالم بزرگوار در حوزۀ علمیّۀ اصفهان و تربیت جمع کثیری از طلّاب و روحانیّون و نیز در جریان مبارزات و امور مربوط به انقلاب اسلامی و نهضت امام راحل عظیمالشّأن«قدسسرّهالشّریف»، جلوههایی روشن از این کارنامۀ ماندگار است که امید است اینک در آستان واسعۀ پروردگار متعال مورد عنایت ویژه و قبول الهی واقع گردیده باشد.
🔹️با عرض تسلیت به بیت محترم این عالم جلیل خصوصاً به همسر مکرّمه و آقازادگان و فرزندان گرامی و سایر بازماندگان و شاگردان و ارادتمندان ایشان و به حوزۀ علمیّه و عموم مردم بزرگوار اصفهان، از خداوند سبحان علوّ درجات این عالم فقید و حشر و نشر ایشان با اجداد طاهرینشان«صلواتاللهعلیهماجمعین» و همچنین صبر و اجر و سلامت و سعادت خاندان مصاب را مسألت میکنم و امیدوارم خدمات بزرگ دینی و حوزوی و اجتماعی ایشان همچنان با لطف پروردگار متعال به نحو احسن، استمرار یابد. انشاءاللهتعالی.
والسّلام علیه و علی جمیع عباداللهالصالحین و رحمةالله و برکاته.
حسينالمظاهرى
۱۲/محرمالحرام/۱۴۴۳
۳۰/مرداد/۱۴۰۰
#پیام
🆔 @almazaheri
هدایت شده از دفتر آیت الله العظمی مظاهری
🔺خلاصۀ درس اخلاق آیتالله العظمی مظاهری؛ فضیلتهای فراموش شده
🔸فضیلت ششم؛ عفو- جلسۀ اول
🔹بحث این جلسۀ اخلاق در مورد یکی از فضیلتهای فراموش شده، به نام «عفو و گذشت» است.
🔹️قرآن کریم در این باره میفرماید: «وَ لْيَعْفُوا وَ لْيَصْفَحُوا أَ لا تُحِبُّونَ أَنْ يَغْفِرَ الله لَكُم»؛ آیا دوست داری در قیامت نه فقط از گناهانت بگذرم، بلکه تو را رسوا هم نکنم؟ معلوم است که در جوابش همه میگویند: آری. قرآن میفرماید: اگر دوست داری، تو باید در دنیا چنین باشی. باید عفو داشته باشی و از بدی دیگران بگذری.
🔹️چه کسی میتواند مورد شفاعت اهلبیت«ع» واقع شود؟ آنکه به اهلبیت«ع» شبیه است، اساساً شباهت لازمۀ شفاعت است. از بالاترین فضائل اهلبیت«ع»، عفو، صفح، گذشت، ایثار، فداکاری و به دل نگرفتن کینۀ دیگران است.
🔹️آدم سختگیر که از بدی دیگران نمیگذرد و بلکه حسّ انتقامجویی در او زنده است، در قیامت نمیتواند مورد شفاعت اهلبیت«ع» واقع بشود.
🔹️اگر زن بدی کرده است، مرد حق ندارد کینۀ او را به دل بگیرد. چنانکه اگر مرد مرتکب کار بدی شده، زن حق ندارد که عفو نکند و کینۀ او را به دل بگیرد.
🔹️رسول خدا«ص» به روایت امام صادق«ع» میفرمایند: اگر دو مسلمان با هم قهر کنند و قهرشان سه روز طول بکشد و آشتی نکنند، آنها از ربقۀ اسلام بیرونند.
🔹️ما کارمان به آنجا رسیده که پدر با پسر قهر است و پسر با پدر قهر است؛ به خاطر مسائل عروس و مادر شوهر، پسر با مادرش کینهتوز شده و کینۀ مادرش به دلش است؛ در اثر حرفهای زنانه، مادر کینۀ پسر به دلش است. این مادر، این پدر، این پسر، این دختر، در قیامت نمیتوانند مورد عفو خدا واقع شوند و لیاقت شفاعت ندارند.
🔹️مقدس کینهتوز نمیتواند مورد شفاعت اهلبیت«ع» واقع شود، چون از نظر فضائل اخلاقی به ایشان شبیه نیست.
🔹️سیرۀ اهلبیت«ع» سرشار از عفو، گذشت و ندیده گرفتن است. از امام صادق«ع» روایت شده که فرمودند: ما خاندانى هستيم كه روشمان بخشيدن كسانى است كه به ما ظلم كردهاند.
🔹️در جنگ احد که جنایات کفار و مشرکین شدّت داشت، پیامبر اکرم«ص» در پاسخ به درخواست دستهای از مسلمانها مبنی بر نفرین به کفّار و طلب نابودی آنان از خداوند، نه تنها نفرین نکردند، بلکه فرمودند: «اللَّهُمَ اغْفِرْ لِقَوْمِي فَإِنَّهُمْ لَا يَعْلَمُونَ»؛ یعنی خدایا! قوم من را ببخش، گناهان آنها را بپوشان، آنان جاهلند و نمیفهمند چه میکنند!
🔹️پیامبری که ما باید پیرو او باشیم، عفو و صفح دارد. کسی با کینهتوزی و با فراموشی فضیلت عفو، لایق شفاعت نمیشود، از عفو خداوند تعالی نیز برخوردار نخواهد شد. چه خوب است که ما دست کم خودمان را فریب ندهیم. نگوییم همه غرق گناهیم و یک حسین داریم، نگوییم همه غرق گناهیم و با شفاعت پیغمبر اکرم«ص» به بهشت میرویم.
🔹️از رسول خدا«ص» روایت شده که به اصحاب خود فرمودند: آيا میخواهید شما را از بدترينِ مردم خبر دهم؟ گفتند: آری يا رسول الله، فرمودند: او كسى است كه مردم را دشمن دارد، و مردم نيز او را دشمن دارند. سپس فرمودند: آيا شما را از بدتر از اين خبر ندهم؟ گفتند: چرا يا رسول الله، فرمودند: او كسى است كه از هيچ خطائى چشم پوشى نميكند، عذرى را نمىپذيرد و گناهى را نمىبخشد.
🔹️همه توجه داشته باشند که امام حسن مجتبی«ع» در لحظات آخر عمرشان حاضر نشدند بگویند که همسر من، مرا کشت. ایشان شهید شدند و آن زن را رسوا نکردند. کدام زن؟ بدترینِ زنها و شقیترینِ زنها. حال ببینید که بین زن و شوهرها چه اختلافها و چه رسواییهایی وجود دارد. این طرز رفتار از اسلام به دور است و تناسبی با شیوۀ زندگی معصومین ندارد.
🔹متن کامل در:
🌐 https://b2n.ir/k39669
#درس_اخلاق #فضیلت_های_فراموش_شده
🆔 @almazaheri
هدایت شده از دفتر آیت الله العظمی مظاهری
🔺خلاصۀ درس اخلاق آیتالله العظمی مظاهری؛ فضیلتهای فراموش شده
🔸فضیلت ششم؛ عفو- جلسۀ دوم
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم
🔹فراموش شدن فضیلت عفو در جامعه خیلی خطرناک است. این وضع سرسختی و نگذشتن از گناه دیگران که در بین برخی از مردم شایع است، خسارت دارد.
🔹قرآن کریم میفرماید: «وَ لا تَنْسَوُا الْفَضْلَ بَيْنَكُمْ إِنَّ اللَّهَ بِما تَعْمَلُونَ بَصيرٌ»؛ یعنی نگذارید این فضیلتها در بین شما فراموش شود که خداوند به آنچه انجام میدهید بیناست.
🔹یکی از تبعات فراموشی فضیلت عفو در جامعه، آن است که افرادی صرفاً بابت مهریّه در زندان بهسر میبرند که این مسأله مفاسد فراوانی دارد و برای جامعۀ اسلامی ننگ است.
🔹هنگامی که حق با انسان است و از حقّش میگذرد و عفو میکند، معنا ندارد که خدا در این دنیا به او کمک نکند. کسی که بدون دلیل موجه و با سرسختی و لجاجت عفو نمیکند نیز، معنا ندارد که در این دنیا نجات پیدا کند.
🔹فضیلت عفو، مراتبی دارد که در این جلسه به برخی از آن مراتب اشاره میگردد:
🔸مرتبۀ اوّل از عفو، همان بخشیدن و گذشتن است. این مرتبه، مربوط به عموم مردم است و تمام بندگان باید آن را تحصیل کنند. حتی اگر طرف مقابل انسان مقصّر باشد، باز هم بهکارگیری این مرتبه از عفو پسندیده است.
🔹در آیهای از قرآن شریف میخوانیم: «جَزاءُ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِثْلُها»؛ برخی از مفسرین در معنای این آیه نوشتهاند: «اگر کسی به تو بدی کرد، تو به اندازۀ بدی او میتوانی به او بدی کنی». امّا معنای ظریف و دقیقتری هم میتوان برای این آیه در نظر گرفت که با روش اهلبیت«ع» سازگار است و آن اینکه: «بدی کردن در مقابل بدی دیگران، به همان اندازه بد است»؛ یعنی اگر کسی به تو بدی کرد، چنانچه تو هم بخواهی به او بدی کنی، چه فرقی با او خواهی داشت؟
🔹بر این اساس، بخشیدن دیگران و خودداری از مقابله به مثل، در هر صورت پسندیده است. حتی قرآن کریم در مبحث قصاص، چه قصاص نفس و چه قصاص عضو، که حقّ مسلّم بندگان است، عفو و بخشش را کفّارۀ گناهان دانسته است.
🔸مرتبۀ دوّم از عفو، «صفح» نام دارد. صفح به معنای ندیده گرفتن و به دل نگرفتن بدی دیگران است. در این مرتبه، انسان علاوه بر اینکه می بخشد، خطاى او را در نظر نمىآورد، گويا او اصلاً مرتكب خطا نشده است.
🔹این مرتبه مربوط به خواص جامعه است که توانستهاند نفس خود را مهذّب سازند. آنان که درخت رذالت را از دل کنده و درخت فضیلت به جای آن کاشتهاند و دلشان پاک است. دل پاک یعنی دل بدون کینه و دل بدون بغض دیگران. دلی که بتواند بدی دیگران را فراموش کند.
🔹دل پاک اقتضاء میکند که انسان با مواجهه با بدی دیگران، اصلاً ناراحت نشود تا نوبت به عفو و صفح برسد. یعنی اصلاً و ابداً کینه در آن نیست.
🔹این مرتبه از عفو، به طور ویژه در روابط اجتماعی و در معاشرت با خویشان، رفقا، همکاران، همسایهها و نظایر آن کاربرد دارد، بهخصوص در بین اقوام و خویشاوندان که اگر صفح و ندیده گرفتن در روابط بین آنها فراموش گردد، رفته رفته مرتکب گناه ترک رحم میشوند و با هم قهر میکنند که از گناهان کبیره است. قرآن کریم در سه موضع تارک رحم را لعن کرده است.
🔹همه باید از بدی همدیگر بگذرند و آن بدی را به دل نگیرند، حتی اگر خودشان مقصّر نباشند و تقصیر را با طرف مقابل بدانند. حساب اینکه چه کسی تقصیر دارد نیست، حساب اینست که تو باید گذشت داشته باشی! مگر ما بندگان گناهکار و مقصّر نیستیم؟ اما خداوند سبحان در صورت توبه و عذرخواهی از ما میگذرد و پروندۀ گناه را محو و نابود میکند.
🔸مرتبۀ سوم عفو، «غفران» نام دارد. این مرتبه به أخصّ الخواص مربوط میشود. غفران بر ستر و پوشش دلالت دارد، به این معنا که انسان روي گناه یا خطای دیگران را با چيزي اضافهتر از آن بپوشاند؛ يعني علاوه بر بخشیدن و افزون بر ندیده گرفتن، بدی دیگران را با نيکي و احسان پاسخ گويد.
🔹عمل کردن به این مرتبه از عفو، یعنی پوشاندن خطا و بدی با نیکوکاری، بهطور ویژه در رابطۀ بین اعضای خانواده کاربرد دارد. بهخصوص زن و شوهر در خانه، هر دو باید نه تنها خطا و گناه دیگری را عفو کنند و ندیده بگیرند، بلکه در پاسخ بدی، احسان کنند؛ یعنی اگر یکی از آنها قهر کرد، دیگری با او آشتی و به وی محبّت کند. این طرز رفتار او را شرمنده ساخته و محبّت را در خانه حکمفرما خواهد کرد.
🔹نکتهای که در پایان این مبحث لازم است بدان توجه جدی شود، آن است که عمل به این فضیلت ارزشمند نباید منجر به گسترش ظلم ظالمان و ترویج رذائل اخلاقی گردد. پس فضیلت عفو برای بخشیدن مجازات مجرمين يا گناهکاراني که پشيمان نيستند و به جرم و معصيت خويش ادامه ميدهند، کاربرد ندارد و نتایج نامطلوبی در پی خواهد داشت.
🔹متن کامل در:
🌐 https://b2n.ir/f45223
#درس_اخلاق #فضیلت_های_فراموش_شده
🆔 @almazaheri