هدایت شده از دفتر آیت الله العظمی مظاهری
🔺درس اخلاق آیتالله العظمی مظاهری؛ فضیلتهای فراموش شده
🔸فضیلت چهاردهم: فعالیّت، جلسۀ اول
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم
🔹رسیدن به هر خیر و نیکی و فضیلتی، کوشش و فعالیّت میطلبد. امکان ندارد انسان در زندگي خود، اهداف بلند مادي يا معنوي داشته باشد، ولي بدون تلاش و کوشش مداوم به آن اهداف دست يابد.
🔹از نظر قرآن شريف، انسان باید برای آنچه میخواهد بهدست بیاورد، سعی و تلاش کند: «وَ أَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعى».
🔹هر ملتی تمدّن دارد، آن تمدّن را از ناحیۀ فعالیّت هدفمند کسب کرده است، چنانکه جامعۀ تنبل و بدون حرکت، نمیتواند از نظر تمدن، جایگاهی در دنیا داشته باشد.
🔹امام باقر«ع» فرمودهاند: من از کسی كه در كار دنياى خود تنبل باشد، بیزارم؛ بعد در بیان علت آن فرمودهاند: آنكه در كار دنيایش تنبل است، در كار آخرت خود تنبلتر خواهد بود.
🔹در جنگ جهانی دوم، کشورهایی مثل آلمان یا ژاپن، آسیب فراوانی دیدند و تخریب شدند، اما در اثر تلاش و کوشش و کار، از جوان و پیر و زن و مرد آنها، بالاخره توانستند جبران خسارت کنند و به موقعیّت ممتازی در دنیا دست یابند.
🔹در مقطعی از تاریخ، مسلمین در اثر تلاش و کوشش، و با تکیه بر عقلانیّت، موفقیّتهای چشمگیری از نظر اختراع، اکتشاف و ابتکار در علوم و فنون مختلف کسب کردند؛ ولی بعد تلاش و کوشش آنها مبدّل به سستی و تنبلی شد و به وضعیّت فعلی گرفتار شدند.
🔹وقتی که تلاش و کوشش و جدیت، در بین مسلمانها فراموش شد، رسید به جایی که ما الان از لحاظ علمی و از نظر تمدّن، در جایگاه مناسبی قرار نداریم.
🔹انسان اینست که اگر بخواهد، میتواند به هرکجا که دوست داشته باشد، برسد، چه در مادیات و چه در معنویّات. امّا الان کار و تلاش و کوشش، برای مردم یک فضیلت فراموش شده است.
🔹کسانی که موفق به اختراع شدهاند، خیال نکنید کار آنها ساده بوده است! دانشمندانی که اختراع یا اکتشاف یا نوآوری دیگری، از خود به یادگار گذاشتهاند، با تلاش و با جدیّت و با پشتکار مثال زدنی، به اهداف خود رسیدهاند.
🔹بزرگان جملهای دارند و چقدر جملۀ خوبی است؛ میگویند: نمیدانم، نمیتوانم و نمیشود در قاموس انسانها راه ندارد.
🔹اگر کسی بخواهد، میداند و اگر بخواهد، میتواند و اگر بخواهد، میشود. اگر نشد، نخواسته است. اگر ندانست، نخواسته است و اگر نتوانست، نخواسته است، وگرنه نمیدانم و نمیشود و نمیتوانم در قاموس انسانها راه ندارد. انسان میتواند به هرکجا که بخواهد، برسد.
🔹اگر اکنون جامعۀ ما از جهاتی به سایر کشورها احتیاج دارد، اگر برای ساخت بعضی ماشینآلات و تجهیزات و وسایل، وابسته و محتاج به کشورهای دیگر هستیم و هنوز خودکفا نشدهایم، نشانۀ آن است که به اندازۀ لازم کار و تلاش از یک سو، و تفکّر و تعقّل از سوی دیگر، در جامعه نبوده است.
🔹چرا به جایی رسیدهایم که تحریم، یک جنگی برای ما شده است؟ چرا باید کشورهای دیگر ما را تحریم کنند و ما در بن بست بمانیم؟ در حالی که ما باید به قدری قدرت داشته باشیم که در صورت لزوم، بتوانیم آنها را تحریم کنیم. این در اثر چیست؟! چرا چنین است؟!
🔹امام صادق«ع» در نامهای به یکی از اصحاب نوشتهاند: در فراهم آوردن معيشت خود تنبل مباش، كه سربار ديگران خواهى شد.
🔹یک ملّت نیز اگر بخواهد سربار و محتاج دیگران نباشد، باید همۀ افراد آن ملّت، در انجام وظایف کوشا باشند و از کار و تلاش، مضایقه نکنند.
🔹افراد و امّتهایی اراده کردند و با تلاش خود به هرچه میخواستند، رسیدند؛ افتادند در معنویت و به مقامات والایی رسیدند، افتادند در مادیت و به درجات عالی دست یافتند.
🔹راوی نقل کرده است که روزی امام صادق«ع» به من فرمودند: به چه كاری مشغول هستی؟ گفتم: اين روزها كارى نمىكنم. فرمودند: چنين است كه اموالتان از دست مىرود؛ و از كار نكردن من سخت ناراحت شدند.
🔹وقتی کار و تلاش در بین ملّتی، یک فضیلت فراموش شده باشد، ناچارند شاهد اتلاف اموال خود باشند و بیگانگان با تسلّط بر آنان، اموال و منابع آن ملّت را به یغما میبرند.
🔹امام کاظم«ع» در روایتی نقل کردهاند که پدرم امام صادق«ع» به یکی از فرزندان خود چنین سفارش فرمودند: از تنبلى و بىحوصلگى بپرهيز، زيرا كه اين دو، تو را از رسيدن به بهرۀ دنيا و آخرتت باز مىدارند.
🔸انشاءالله در زمان ظهور امام زمان«ارواحنافداه»، و در دوران رجعت، یعنی در زمان حکومت اهلبیت«ع»، طبق آنچه در روایات آمده است، دنیا برای مردم بهشت میشود. آن زمان، از نظر اختراع، از نظر استغناء و از نظر امکانات، بهترینِ زمانها است؛ زندگی منهای فقر، زندگی منهای بیماری و زندگی منهای اختلاف، نصیب آدمیان میشود و بالاخره در آن دوران، زندگی مردم به تمام معنا، انسانی خواهد شد.
🔹متن کامل در:
🌐 https://b2n.ir/t91244
#درس_اخلاق #فضیلت_های_فراموش_شده
🆔 @almazaheri
هدایت شده از دفتر آیت الله العظمی مظاهری
🔻درس اخلاق آیتالله العظمی مظاهری؛ فضیلتهای فراموش شده
🔸فضیلت چهاردهم: فعالیّت، جلسۀ دوم
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم
🔹موفقیّت در هر هدفی، وابسته به فعالیّت و پشتکار است.
🔹معنا ندارد کسی بدون کوشش، مهذّب شود و بتواند درخت رذالت را از دل بکَند و درخت فضیلت را به جای آن غرس کند.
🔹اگر کسی بخواهد در امور دنیوی موفق گردد، دوست داشته باشد به ثروت و امکانات دست یابد، آن هم کار و تلاش و کوشش و جدّیت میخواهد.
🔹راوی میگوید: روزی امام صادق«ع» سراغ یکی از یاران خویش را گرفتند. به ایشان گفتم او به عبادت روى آورده و از كسب و كار دست كشيده است. فرمودند: واى بر او، آيا نمیداند كه دعاي بیکار مستجاب نخواهد شد؟ بعد امام«ع» تعریف کردند که در زمان پیامبر اکرم«ص» هنگامى كه آيۀ «وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً، وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ» نازل شد، گروهى از ياران پيامبر«ص» درب مغازهها و حجرهها را بستند و به عبادت مشغول شدند و گفتند: رزق و روزی ما تضمين شده است. وقتی خبر به رسول خدا«ص» رسيد، آنان را نزد خود خوانده، فرمودند: چه امری شما را وادار به اين كار کرد؟ گفتند: يا رسول اللَّه! خداوند متكفّل روزى ما شد و ما به عبادت روى آورديم. پیامبر گرامی«ص» به آنان فرمودند: هر كس چنين كند دعايش مستجاب نخواهد شد، برويد دنبال كسب و كار. سپس فرمودند: من از کسی که دهانش را میگشاید و میگوید: خدایا رزق من را برسان، ولی کار را ترک میکند، بیزارم.
🔹استاد بزرگوار ما علامه طباطبائی«ره» میفرمود: این معجزهها که از انبیاء است، همۀ این معجزات از راه استکمال است، اما استکمالش فوری است؛ حرف زیبایی است. یعنی در حوادث طبيعى، اسباب و علل بهتدريج اثر مىبخشند، ولی در معجزه فورى اثر مىگذارند.
بالاخره تأثیر تلاش و کوشش و حرکت، بهاندازهای است که میتواند یک عصا را اژدها کند. حال گاهی با معجزه، فوراً اژدها میشود و گاهی در راه استکمال با حرکت جوهری و صد سال طول میکشد، اما بالاخره میشود.
🔹انسان اگر بخواهد به جایی برسد و موفق شود، بدون کار امکان ندارد. با خوردن و خوابیدن و تنبلی، نه اهداف معنوی حاصل میشود و نه اهداف مادی.
🔹از قول امام باقر«ع» در حدیثی نقل شده است که فرمودند: حضرت موسى«ع» به خداوند گفت: پروردگارا! از كدام يك از بندگانت بيشتر نفرت دارى؟ خداوند فرمود: آنكه شبها مثل مردار است و روزها بيكار. یعنی خداوند از بندۀ تنبل و بیتحرّک، که شبها از عبادت خودداری میکند و تا صبح میخوابد و روزها را با بطالت و بيهودگی میگذراند، تنفّر دارد.
🔹تنبلی، تباهی و نابودی بههمراه دارد. یک درخت اگر تنبل شد، جزای او تبر و کیفرش آتش است. یک انسان اگر تنبل شد، نتیجۀ آن، خسران در دنیا و خسران در آخرت است.
🔹خداوند متعال، کم کاری، بطالت و کسالت را ناپسند میداند و آن را مبغوض میشمارد.
🔹رسیدن به دنیا، کار روزانه می طلبد و برخورداری از آخرت، نماز شب میخواهد.
🔹اهمیّت به کار و تلاش باید از خانواده و از زن و شوهر شروع شود تا هم زندگی آنها از نظر مادی و معنوی، آباد شود و هم کم کم اجتماع با تلاش خانوادهها ساخته شود.
🔹جدیّت خانم در ادارۀ خانه و خانهداری،بر فرزندان او تأثیر بهسزا دارد، ثواب فراوانی هم خواهد داشت.
🔹اگر زن خوب شوهرداری کند، برای او مثل جهاد در راه خداست. زن میتواند به جبهه برود و جبهۀ او خانه است و خانهداری و بچهداری و شوهرداری ثواب جهاد و شهادت را دارد.
🔹تلاش و جدیّت مرد هم برای تأمین معیشت خانواده و رسیدگی به همسر و فرزندان، علاوه بر اینکه در تربیت فرزندان و در کوشا شدن آنها مؤثر است، ثواب جهاد در راه خدا را دارد.
🔹فعالیّت و تلاش مرد، منحصر در کارهای بیرون خانه و تأمین معیشت خانواده نیست، بلکه هنگام حضور در خانه نیز باید از بیکاری و فراغت بپرهیزد و در کارهای خانه به همسر خود کمک کند.
🔹شما نمیتوانید عمل صالحی را پیدا کنید که به اندازۀ فعالیّت و کار، ثواب داشته باشد.
🔹متن کامل در:
🌐 https://b2n.ir/w98129
#درس_اخلاق #فضیلت_های_فراموش_شده
🆔 @almazaheri
هدایت شده از دفتر آیت الله العظمی مظاهری
🔻درس اخلاق آیتالله العظمی مظاهری؛ فضیلتهای فراموش شده
🔸فضیلت چهاردهم: فعالیّت، جلسۀ سوم
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم
🔹سورۀ عصر به ما میفرماید: همۀ انسانها بدبختند و همۀ انسانها ورشکسته هستند و همۀ انسانها سرمایۀ خود را میدهند و چیزی عایدشان نمیشود، مگر یک طایفه و آن یک طایفه، کسانی هستند که ایمان دارند و عمل صالح بهجا میآورند.
🔹انسان سعادتمند آن است که خودش کار و تلاش و کوشش و جدیّت دارد و دیگران را هم وادار به تلاش میکند. ملتی که از این قبیل افراد تشکیل شود، پیروز است.
🔹از نظر تعالیم قرآن و عترت، تلاش انسان لازم است برای آبادانی دنیا و آخرت او باشد و تلاش یک جانبه یا فعالیّت یک بعدی در اسلام مذمّت شده است.
🔹«عمل صالح» که قرآن كريم در آيات فراوانى بر آن تأكيد مىورزد و آن را جزء لاينفكّ ايمان برمیشمرد، منحصر در اعمال عبادى نیست. یعنی علاوه بر عباداتی مثل نماز، روزه، حج و جهاد، انجام كار شايسته، كه دنياى انسان را آباد كند نیز مصداق عمل صالح است.
🔹قرآن کریم چه خوش میگوید: مواظب آخرتت باش، اما دنیا را هم فراموش نکن.
پیامبر اکرم«ص» از رها ساختن دنیا، ترک ازدواج و رهبانیّت نهی کرده، فرمودند.
🔹مسلمانی که میخواهد طبق تاکید تعالیم دینی، به فکر دنیا و به فکر آخرتش باشد، باید در روز کار کند و جدّیت و تلاش و کوشش داشته باشد و شب ها هم، به نماز شب و به ارتباط عاطفی با خداوند اهتمام ورزد.
🔹امام صادق«ع» میفرمایند: از ما نیست، یعنی مسلمان نیست، کسی که دنیای خود را بهخاطر آخرت یا آخرتش را بهخاطر دنیا ترک کند.
🔹در جامعۀ اسلامی، باید در وقت نماز مسجدها پر باشد، در ماه مبارک رمضان، روزه برای همۀ مکلّفین لذت بخش باشد، برای پیر و جوان و زن و مرد، نشاط آور باشد، مومنین نماز شب را با نشاط بخوانند، و بالاخره برای انجام امور آخرتی، همه با نشاط باشند. اما به همین صورت، باید به فکر آبادی دنیا هم باشند و از تامین معیشت خود و خانواده غافل نشوند.
🔹همانطور که توجه بيش از حد به امور دنيوى، تا حدّى كه منجر به غفلت از ارزشهاى معنوى شود، مذموم است؛ بازماندن از وظايف دنيوى و پرهیز از کار و تلاش، در اثر زیادهروی در به جا آوردن اعمال عبادى نیز مطلوب نيست.
🔹پيامبر اکرم«ص» میفرمایند: از دسترنج خود بخوريد. از ایشان پرسيدند: كدام كسب مرد پاكيزهتر و بهتر است؟ پاسخ دادند: کار كردن مرد با دست خود، و هر تجارت یا خريد و فروش مشروع.
🔹کار و فعالیّت در سیرۀ همۀ ائمۀ طاهرین«ع» بوده است و دسترنج خود را صرف رفاه و آسایش مردم کردهاند. امام صادق«ع» میفرمایند: امیرالمؤمنین«ع» از دسترنج خود، هزار بنده را در راه خداوند آزاد ساختند.
🔹اگر کسی بدون عذر موجه، کار و تلاش را رها سازد و بخواهد خانه نشین شود، کم کم تنبل و پرخواب می گردد و از نظر اسلام غلط است.
🔹مردى نزد امام صادق«ع» آمد و گفت: از من برنمىآيد كه با دست خود كار كنم، در تجارت و دادوستد نيز ناتوانم، از این جهت محروم و محتاج شدهام. امام«ع» در پاسخ به به وی فرمودند: «كار کن»، یعنی بههر صورتی که میتوانی، مشغول کار باش؛ بعد گفتند: «با سر خود بار حمل کن و خودت را از احتیاج و نیازمندی، رهایی بخش».
🔹در احوال امیرالمؤمنین«ع» در روایات آمده است که هیچگاه بیکار نبودند و همیشه و در هر حال، از وقت خویش بهرهبرداری مفید داشتند. ایشان وقتی از جهاد فارغ میشدند، به كار آموزش و تعليم مردم مشغول بودند، در منازعات و مرافعات دیگران نیز بین آنها قضاوت میکردند و هنگام اتمام آموزش یا قضاوت، بیکار نمیماندند و در در باغچهاى كه داشتند با دست خودشان باغبانی میکردند و در کنار این کارها، ذکر هم میگفتند.
🔹تلاش انسان در راستای رفاه و پیشرفت دنیوی او، اقسامی دارد که عبارتند از: «کار علمی و فرهنگی»، «کار تولیدی»، «کار توزیعی یا تجاری» و «کار خدماتی».
🔹متن کامل در:
🌐 https://b2n.ir/s48912
#درس_اخلاق #فضیلت_های_فراموش_شده
🆔 @almazaheri
هدایت شده از دفتر آیت الله العظمی مظاهری
🔻درس اخلاق آیتالله العظمی مظاهری؛ انسان در قرآن
🔸 جلسۀ اول: انسان خلیفۀ خدا
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم
🔹بحث جلسات اخلاق، از این جلسه به بعد، دربارۀ «انسان در قرآن» است.
🔹در آیات اوّل سورۀ بقره، انسان معرفی شده است. قرآن کریم میفرماید: انسان خلیفۀ خداست. پروردگار عالم به ملائكه خطاب كرد که میخواهم خلیفهام را در این جهان خلق كنم.
🔸ملائكه دیدهاند كه انسان اگر در كرۀ زمین بیاید مفسده ایجاد میشود، كشت و كشتار ایجاد میشود.
🔸ملائکه به خداوند گفتند: خدایا اگر تسبیح و تحمید میخواهی، اگر عبادت میخواهی، ما تسبیح و تحمید تو، ما عبادت تو را میكنیم. گناهی از ما سر نمیزند.
🔸سپس خداوند به ملائکه خطاب کرد: من چیزی را میدانم كه شما نمی دانید.
🔸معلوم است ملائكه ساكت ماندند. نفهمیدند حقیقت انسان چیست؟ پینبردند خلقت انسان برای چیست؟ و چون پینبردند ساكت ماندند.
🔹وجود آدم دو بُعدی است؛ یعنی یک جسم دارد، همان كه پروردگار عالم در قرآن میفرماید: من به دست خودم انسان را از گِل خلق كردم، بعد دیگر، روح اوست.
🔹سپس قرآن کریم میفرماید: «وَ عَلَّمَ آدَمَ الْأَسْماءَ كُلَّها»؛ حضرت آدم«ع» یک تجلی برای همۀ اسماء و صفات حق شد. مظهر قدرت، مظهر علم، مظهر شجاعت، مظهر رأفت و مظهر سایر اسماء و صفات.
🔹خداوند سبحان، آدم را با آن روح الهی که در وی دمیده بود، بر همۀ ملائكه عرضه داشت.
🔹ملائكه ناگهان متوجه شدند که خلقت انسان جا دارد، ولو بعضی آدمیان خونریزی کنند، ولو مفسدهها از برخی از آنها دیده شود، اما اگر در بین آنها وجودی مثل امیرالمومنین علی«ع» بیاید، كافی است تا اینکه هدف خلقت عالم صددرصد درست باشد.
🔸وقتی فرشتگان آنچه را باید ببینند، دیدند، و فهمیدند که انسان، مظهر همۀ اسماء و صفات حق است، به عجز در آمده، گفتند: خدایا! ما اشتباه كردیم، ما نمیدانستیم این خلیفَةَالله کیست؟
🔸بعد میفرماید: همه به او سجده كنید.
🔸جبرئیل، میكائیل، اسرافیل، حملۀ عرش و بالاخره آنها كه از نظر رتبه بالاترین رتبۀ غیر از انسان را دارند، همه سجده كردند، به جز شیطان.
🔹از اینجا شروع شد، شیطان سجده نكرد، در حالیكه دید فرشتههایی مثل جبرئیل سجده كردند.
🔸شیطان به آدم سجده نکرد، امّا متأسفانه کثیری از فرزندان حضرت آدم شیطان را میپرستند. بسیاری از مردم، با متابعت از شیطان او را عبادت میکنند و بالاخره شیطان بت آنهاست.
🔸شیطان گفت: «خدایا من بهتر از انسان هستم». چرا بهتر از انسان هستی؟ گفت: «خدایا او از خاک خلق شده است و من از آتش خلق شدهام. من نورانیّتم بیشتر است.
🔸اشتباه شیطان همینجا بود. برای اینكه پروردگار عالم كه نفرمود به این جسم سجده كن، بلکه فرمود: وقتی كه من روحم را در او دمیدم، به او سجده كنید. یعنی به روح او، نه به جسم او.
🔸لذا پروردگار عالم فرمود: از این درگاه برو بیرون!
🔹این مقام و منزلت انسان است، میتواند خلیفةالله شود و کارهای خدایی بکند. افرادی از عرفا بوده و هستند که با رسیدن به مقام خلیفةاللهی طیّالارض دارند و راحت، در چشم بر هم زدنی، هزارها کیلومتر را طی میکنند تا به مقصد برسند.
🔹خدایا به حق آنان كه كشته شدند تا ما آدم شویم، خدایا به حق آن كسانی كه زن و بچۀ خود را در راه تو فدا کردند، برای اینكه آدم بسازند، خدایا همه را ولو ضعیف، به مقام آدمیّت برسان.
🔹متن کامل در:
🌐 https://b2n.ir/z20741
#درس_اخلاق #انسان_در_قرآن
🆔 @almazaheri
هدایت شده از دفتر آیت الله العظمی مظاهری
🔻درس اخلاق آیتالله العظمی مظاهری؛ انسان در قرآن
🔸 جلسۀ دوم: انسان خلیفۀ خدا
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم
🔹قرآن شریف میفرماید: انسان خلیفۀ خداست. خلیفۀ خدا كیست؟ آنكه مظهر همۀ اسماء و صفات حق است. معدن علم خدا، معدن قدرت خدا، معدن رأفت خدا، معدن فضل خدا و بالاخره به قول قرآن، معدن همۀ اسماء و صفات حق است، و به او «خلیفةالله» میگویند.
🔹اگر انسان در راه خلیفةاللهی بیفتد و جلو برود، به آنجا میرسد كه در معراج، پیغمبر اكرم«ص» با جبرئیل جلو میرفتند و جبرئیل با آن سعۀ وجودی نتوانست بالاتر برود.
🔹خداوند سبحان با خلق حضرت آدم، او را بهطور دفعی خلیفۀ خود قرار داد و کسب این مقام برای او تدریجی نبود، امّا رسیدن به این مقام برای سایر بندگان تدریجی است.
🔹تمام بندگان، از هنگام تولد، آن روح را بالقوّه دارند و باید با زحمت، با خون جگر، با صبر و استقامت و با حوصله، مو به مو جلو بروند تا به مقام خلیفةاللهی نائل گردند.
🔹اگر بندهای به مقام خلیفةالهی رسید، آنگاه تفاوتی بین او و حضرت آدم باقی نمیماند، به جز مقام پیامبری، که حضرت آدم دارد و او ندارد، یعنی مقام خلیفةاللهی را دارد.
🔹انسان میتواند به جایگاهی برسد که وقتی در نماز میگوید: «السّلام عَلَیكُم و رَحمَة الله و بركاتُه»، موجودات و حتی در و دیوار، به او سلام كنند و با وی هم صدا شوند.
🔸به جوانان عزیز توصیه میشود به اینگونه مطالب توجه داشته باشند. مراقبت کنند که خود را به آنچه محتوا ندارد، نفروشند. خود را در آن راهی كه خداوند تعیین كرده، سرگرم کنند. جوانی خود را در راه خلیفةالهی صرف کنند تا جانشینی خدا برای آنها بالفعل شود.
🔹پروردگار عالم در حدیث قدسی فرموده است: وقتی بندهام در راه افتاد، وقتی اهمیت به واجبات داد، مخصوصاً نماز، وقتی كه اهمیت به مستحبات داد، مخصوصاً خدمت به خلق خدا، من او را دوست دارم، یعنی من عاشق او میشوم. آنگاه دیگر چشم او چشم من است، گوش او گوش من است، دیگر دست او دست من است، دیگر زبان او زبان من است؛ دعایش مستجاب است و هر چه از من بخواهد به او میدهم.
🔹دل انسان جایگاه خداست، اصلاً دل بنده مال خداست، امّا متأسفانه بندگان، هر چیزی و هرکسی را در دل راه میدهند، بهجز خدا.
🔹معمولاً یک گوشۀ دل انسانها را حبّ دنیا، یک گوشۀ دل را حُبّ ریاست، یک گوشۀ دل را حُبّ جاه و مقام، یک گوشۀ دل را حسد، یک گوشۀ دل را تكبر پر کرده است. بعضی افراد هم دلشان مملوّ از عشق مجازی به دیگران است.
🔹وقتی هر گوشۀ دل انسان مال چیزی یا کسی شد، به جز خدا، معلوم است که دیگر پناه ندارند و زندگی تاریک است، زندگی وحشتناک است.
🔹پول، مال، جاه، مقام، زن خوب، شوهر خوب و بچههای خوب نمیتوانند به انسان اطمینان بدهند، دلیلش هم این است كه بسیاری از افراد، اینگونه امکانات را دارند، اما ضعف عصبشان بیشتر از همه است. چه کسی میتواند صددرصد انسان را در بن بستها یاری كند؟ خدا.
🔹متن کامل در:
🌐 https://b2n.ir/e81247
#درس_اخلاق #انسان_در_قرآن
🆔 @almazaheri
هدایت شده از دفتر آیت الله العظمی مظاهری
🔻درس اخلاق آیتالله العظمی مظاهری؛ انسان در قرآن
🔸 جلسۀ سوم: انسان خلیفۀ خدا
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم
🔹موضوع بحث جلسات درس اخلاق، در چند جلسۀ گذشته، «انسان در قرآن» بود؛ بحثی که اگر حل شود، اوّل چیزی كه پیدا میشود نورانیّت در زندگی است.
🔹دنیا و زندگی دنیا همیشه جزر و مد دارد. بهعبارت دیگر، زندگی مشكل دارد، زندگی گره روی گره دارد. چه کسی میتواند گرههای زندگی را باز كند؟ بندهای که بداند برای چه به این دنیا آمده است؟ آنکه در راه بیفتد و درک کند که میتواند از جزرومدّ زندگی استفاده کند و به آنجا برسد كه خلیفۀ خدا شود.
🔹یک دسته از بهشتیان، همان عموم مردم هستند كه در بهشت از نظر نعمتهای مادی و جسمی، هرچه بخواهند دارند، یعنی باغ و حور و قصر و نظایر آن، در اختیار آنهاست. امّا بهشت برتر و والاتری نیز برای بعضی بندگان وجود دارد؛ آنها در بهشت، افزون بر آن نعمتها، خدا را هم دارند.
🔹آسیه زن فرعون زنی بود كه هرچه یک زن بخواهد، او داشت. ولی آن موقعیّت و تمام آن امکانات، برای آسیه، مبدّل به زندان شده بود. چرا؟ برای اینكه دید این زندگی منهای خداست. بالأخره آسیه شهید شد، امّا قبل از شهادت و زیر شکنجه، با خدا مناجات کرد و گفت: خدایا! یک خانه نزد خودت در بهشت برای من باشد.
🔹جوانهای عزیزم! در بهشت تكلیف نیست، اما استكمال هست. پس انسان بهسوی مقام عنداللهی حرکت میکند و تا خدا، خدایی میكند، حرکتش ادامه خواهد یافت.
🔹حتی میتوان گفت: انسان از وقتی به دنیا میآید، دیگر مردن ندارد. ما خیال میكنیم وقتی كه انسان جان از بدنش بیرون آمد، مرده است، خیر، در واقع او لباسی كنده است و لباسی نو پوشیده است. جان از بدن خارج میگردد و به عالم برزخ میرود. یعنی از نشئهای به نشئۀ دیگر منتقل میگردد و هنگامی که به آن نشئۀ آخر رسید، تازه اوّل استكمال اوست.
🔹اگر ما عاشق خداییم، قبل از ما، او عاشق ماست. به خاطر اینكه عشق بین بنده و خدا دوطرفه است.
🔹بندهای که واقعاً در راه رسیدن به مقام خلیفةاللهی بیفتد، در همین دنیا به آنجا میرسد كه نمازش یک معاشقه است. به جایگاهی میرسد كه با خواندن حمد و سوره، كلام خدا را میشنود.
🔹این نماز خیلی شیرین و گواراست، اما برای بعضی از افراد، شیرینی بالاتر از این نماز هم هست. خداوند سبحان گاهی با اهل بهشت سخن میگوید، آن وقتی كه آنها منغمر در نعمتها هستند، ناگهان خداوند به آنها سلام میکند. این سلام آنها را مست میكند و در اثر آن، سالیان سال در حال مدهوشی هستند.
🔹متن کامل در:
🌐 https://b2n.ir/t17885
#درس_اخلاق #انسان_در_قرآن
🆔 @almazaheri
هدایت شده از دفتر آیت الله العظمی مظاهری
🔻درس اخلاق آیتالله العظمی مظاهری؛ انسان در قرآن
🔸 جلسۀ چهارم: کرامت انسان
🔹در جلسات قبل درس اخلاق، از قرآن کریم استفاده شد که انسان خلیفۀ خداست.
🔸بحث این جلسه راجع به «کرامت انسان» است.
🔹آیۀ كرامت بسیار برای انسان فضیلت دارد، یک دنیا فضیلت برای انسان تعیین میكند. میفرماید: «وَ لَقَدْ كَرَّمْنا بَني آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلى كَثيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضيلاً».
🔹در حالی كه ما بسیار مخلوق داریم و مخلوقات ما از عالم ناسوت و از عالم مجرد شمارش نمیشوند، اما انسان از همه بالاتر است. أفضل از ملائكه و عالم مجردات، أفضل از ناسوت و مادیات و بالاخره هر مخلوق كه ما داریم این انسان را بر آنها فضیلت و برتری دادیم.
🔹توهین به یک مؤمن به اندازهای بزرگ است که امام صادق«ع» از قول خداوند تعالی میفرمایند: توهین به یک مؤمن بهمنزلۀ جنگ با خداست.
🔹احترام به یک مؤمن و دل یک مؤمن را به دست آوردن، به اندازهای ثواب دارد كه انسان مبهوت است. راستی به خاطر یک كار جزئی این قدر ثواب!! آری چرا اینقدر ثواب؟ برای اینكه مؤمن پیش خدا محترم است.
🔹خداوند تعالی انسان را گرامی داشته و به وی عزّت بخشیده است، امّا متأسفانه دنیای روز ارزشی برای نوع انسان قائل نیست.
🔹در بیان کرامت و منزلت انسان، همین بس که در تعالیم قرآن و عترت، افراد مجرم، گناهکاران و اسیران نیز حقوقی دارند که باید مراعات شود و هرگونه آزار و شکنجۀ روحی یا جسمی حتی برای زندانیان، ممنوع است.
🔹اگر بحث انسان در قرآن بهراستی در عمق جان ما مخصوصاً جوانهای ما جای بگیرد و بتوانیم مقام و منزلت انسان را درک کنیم، خود یک نیروی كنترل كننده است. کسی که بفهمد در این جهان چقدر ارزش دارد، شهوتران نمیشود؛ آنکه ارزش سایر انسانها را بداند، آدمكش نمیشود؛ انسانی كه برای همنوعان خود احترام قائل است، ظالم نمیشود، بلکه خدمتگذار خلق خدا خواهد شد.
🔹امیرالمؤمنین«ع» قیمت انسان را تعیین کردهاند. ایشان میفرمایند: «قِيمَةُ كُلِ امْرِئٍ مَا يُحْسِنُهُ»؛ ارزش و قیمت هرکس، به اندازۀ آن چیزی است که او تحسین میکند، به اندازۀ احسان و نیکوکاریاش و به میزان دانایی، علم و فضائل اوست.
🔹اگر انسان قدر خود را بداند و بفهمد چه جایگاهی در عالم دارد، اسیر دنیا و مادیّات نمیشود و صفات رذیله او را احاطه نخواهد کرد.
🔹متن کامل در:
🌐 https://b2n.ir/u06004
#درس_اخلاق #انسان_در_قرآن
🆔 @almazaheri
هدایت شده از دفتر آیت الله العظمی مظاهری
🔻درس اخلاق آیتالله العظمی مظاهری؛ انسان در قرآن
🔸 جلسۀ پنجم: قیمت انسان
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم
🔹یكی از امتیازهای مهم انسان در قرآن کریم راجع به «قیمت انسان» است. انسان چه قدر ارزش دارد؟
🔹اگر از ما بپرسند از نظر قرآن یک انسان، حتی مثلاً یک بچه، نزد خداوند چه مقدار ارزش دارد؟ میگوییم: به اندازۀ عالم وجود و به اندازۀ عالم انسانی، پیش خدا ارزش دارد.
🔹خداوند تعالی میفرماید: ای انسان! تو نزد من عزیز هستی! تو به اندازۀ همۀ انسانها از نظر من قیمت داری! مواظب باش از قیمت و ارزش تو كاسته نشود.
🔹اگر انسان در راه خلیفةاللهی بیفتد، به آنجا میرسد كه ارزش او بالاتر از عالم ملكوت است.
🔹اگر بندهای خیانتكار شد، ظلم کرد، دستش به جنایت آلوده شد، لجاجت ورزید و زیر بار حق و حقیقت نرفت، نزد خدای تعالی، از هر موجود بیارزشی پستتر است.
🔹در آیهای میخوانیم: مثل اینكه برخی برای جهنّم خلق شدهاند. معلوم است وقتی انسان سقوط كند، هر چه پائینتر برود، سرعتش در سقوط بیشتر میشود.
🔹قرآن میفرماید: کسی که ساقط شده، چشم ندارد، یعنی چشم دل؛ گوش ندارد، یعنی گوش دل؛ زبان ندارد، دیگر اصلاً دل ندارد. آن دلی كه جبرئیل الهام روی آن دل داشته باشد، آن دلی كه ملائكه الهام روی آن داشته باشند، نیست.
🔹مشکل است كسی روی غرایز و تمایلات پا بگذارد. مشکل است اما اگر پا گذاشت، نتیجهاش خیلی بالاست.
🔹اگر انسانیت میخواهیم باید چنین باشیم. مفت نمیدهند، معنا هم ندارد مفت به كسی بدهند. معنا هم ندارد كه انسان بدون تلاش و زمینهسازی به جایگاهی برسد. ما اصلاً در این دنیا برای همین آمدهایم که با زحمت و مشقّت حرکت کنیم، مبارزه کنیم تا به خدا برسیم.
🔹الان در درون ما جنگ است، چه جنگی؟! جنگ با خودمان، جنگ با نفسمان که بیشترین دشمنی را با ما دارد.
🔸بهتعبیر حکیمانۀ پیامبر اکرم«ص» دشمنترینِ دشمنان انسان، نفس اوست.
🔹الان همه در درون خود یک جبهه دارید بهنام جهاد با نفس. یعنی آن روحی كه از خداست، با بُعد حیوانی، با نفس اماره، با هوا و هوس و با صفات رذیله، در جنگ است.
🔹انسان باید با صفاتی نظیر حسد، تكبر، منیّت، پولپرستی، ریاستطلبی، شهوترانی و بالاخره با همۀ دشمنهای درونی مبارزه کند تا پیروز شود.
🔹متن کامل در:
🌐 https://b2n.ir/t81571
#درس_اخلاق #انسان_در_قرآن
🆔 @almazaheri
هدایت شده از دفتر آیت الله العظمی مظاهری
🔻درس اخلاق آیتالله العظمی مظاهری؛ انسان در قرآن
🔸 جلسۀ ششم: قیمت انسان(2)
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم
🔹امیرالمؤمنین«ع» تعبیر زیبا و دقیقی از قیمت انسان دارند، میفرمایند: وجود شما قيمتى جز بهشت نيست، آن را جز به بهشت نفروشيد.
🔸بدون ترديد با هيچ ثمنی بهجز بهشت، قيمت انسان ادا نمیشود و اگر کسی برای خودش بهكمتر از بهشت رضايت دهد، خود را بسيار ارزان فروخته است.
🔹انسان برای رسیدن به جایگاه خود و برای نیل به بهشت، ابتدا باید با نفسانیّت بجنگد. نفس اماره در درون انسان، دشمن سرسخت اوست.
🔹در قرآن کریم، از زبان حضرت یوسف«ع» میخوانیم:«إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلاَّ ما رَحِمَ رَبِّي».
🔹پیامبر اکرم«ص» نیز دشمنترینِ دشمنان انسان را نفس او میدانند: «أَعْدَى عَدُوِّكَ نَفْسُكَ الَّتِي بَيْنَ جَنْبَيْكَ».
🔹آقایان، خانمها، بدانید که برای پیروزی در این میدان، خداوند باید كمک كند، بدون یاری پروردگار موفقیّت حاصل نمیشود.
🔹جوانها! در این راه باید از نماز اوّل وقت، از خدمت به خلق خدا و بالاخره از رابطۀ با خدا كمک بگیرید.
🔹جبهۀ در درون ما همیشه هست، تا وقتی كه بمیریم هست. هیچ وقت تمام نمیشود و درون ما روی صلح را نمیبیند. هر روز این جبهه هست، هر روز ما در جبهه هستیم.
🔹اگر بخواهیم در این جنگ پیروز شده، به مقام خلیفةاللهی برسیم، اگر دوست داشته باشیم این روحی كه مال خداست، نزد خدا برود و ما را بهمقام عنداللّهی برساند، تا جایی که بهشت برایمان كوچک باشد، باید چه کنیم؟ هیچ راهی جز موفقیّت در جهاد با نفس نداریم.
🔹مشكل است، اما برای همین آمدهایم. مشكل است، امّا باید در امتحانها قبول شویم. نمیشود كسی امتحان نشود. امتحان رنگارنگ است و همۀ ما لحظه به لحظه امتحان میشویم.
🔹نزاع بین بعد روحی و بعد جسمی، جنگ بین موسی و فرعون و دعوای بهلول و هارون، همیشه بوده است، چون شیطان، نفس اماره، هوا و هوس و صفات رذیله، همیشه در مقابل انسان و در برابر صعود معنوی او بوده، تا روز قیامت نیز این جنگ و نزاع ادامه دارد، ما باید متوجه باشیم، ما باید بیتفاوت نباشیم.
🔹انسان خلق شده که خلیفۀ خدا در زمین بشود، امّا حیف که بعضی از بندگان سقوط میکنند و ظالم و جنایتکار میشوند، راه را گم میکنند و از مقامی که برای آنها در نظر گرفته شده، دور میشوند.
🔹اگر کسی قدر و قیمت خود را بشناسد و طبق آن عمل کند، حكومت خدا بر دلش را میبیند. به جایگاهی میرسد كه دیگر هیچ چیزی و هیچ كسی بر دل او حكومت ندارد جز خدا.
🔹الان خیلی چیزها بر دل آدمیان حكومت میکند؛ شهوت بر دل بسیاری از مردم حاكم است. همین شهوت، انسان را آنجا میبرد كه خاطرخواه اوست. پولپرستی و ریاستطلبی، او را آنجا میبرد كه خاطرخواه اوست. اما اگر خدا بر دلش حكومت كند، وی را به آنجا میرساند كه خاطرخواه خداست.
🔹انسان چنین قیمتی دارد و خودش از ارزش و بهای خویش میکاهد و آن را دست کم میگیرد. بیجهت نیست که قرآن کریم قیمت انسان را-اگر در راه بیفتد-، از عالم وجود بیشتر میداند و او را از عالم ملكوت ارزشمندتر میشمارد.
🔹انسان چنین قیمت و ارزش والایی دارد که خدمت به او، بر اساس روایات، برترین کار نیک است و ثوابی افضل از هزار حجّ مقبول دارد. بر وفق این قیمت است که اهانت به او عقوبت دارد و بر اساس حدیث قدسی، مثل جنگ با خداوند است.
🔹همه باید مواظب باشند که با یک رفتار یا یک سخن، خواسته یا ناخواسته به دیگران اهانت نکنند. بهخصوص زن و شوهر لازم است کوچکترین توهینی در رفتارشان نباشد تا به محبّت آنها ضربه نزند.
🔹متن کامل در:
🌐 B2n.ir/m11233
#درس_اخلاق #انسان_در_قرآن
🆔 @almazaheri
هدایت شده از دفتر آیت الله العظمی مظاهری
🔻درس اخلاق آیتالله العظمی مظاهری؛ انسان در قرآن
🔸 جلسۀ هفتم: هدف از خلقت انسان(1)
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم
🔹بحث این جلسه راجع به «هدف از خلقت انسان» است. در واقع میخواهیم بدانیم که چرا پروردگار عالم انسان را خلق كرده است؟
معمولاً افرادی كه در مشكل واقع میشوند یا در محرومیّت زندگی میكنند، این سوال را از خود یا از دیگران میپرسند.
قبل از هر چیز لازم است بدانیم که از منظر قرآن کریم عالم وجود برای انسان خلق شده است.
🔹قرآن میفرماید: «أَ لَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ أَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَةً وَ باطِنَةً».
ای انسان! هدف از عالم وجود تو هستی! اگر عالم ناسوت را، یعنی عالم ماده و این دنیا را، عالم طبیعت را از اتم تا كهكشانها خلق كردم، برای توست. اگر عالم ملک را، عالم ملكوت را، عالم جبروت را خلق كردم، برای توست.
🔹ای انسان! آیا فكر نمیكنی، آیا نمیبینی همۀ جهان را برای تو خلق كردم و همۀ جهان مسخّر توست؟ تو آن كسی هستی كه میتوانی بر عالم ماده و ملک تسلط پیدا كنی. میتوانی بر عالم ملكوت تسلط پیدا كنی و بالاخره میتوانی بر عالم جبروت تسلط پیدا كنی!
🔹پس چرا احترام برای خودت قائل نیستی؟ ای انسان! عزیز هستی، اما چرا خود را ذلیل میكنی؟
🔹اگر امتیازی برای انسان جز همین امتیاز نداشتیم، بس بود برای اینكه انسان به خود ببالد.
🔹قضیۀ معراج به ما میفهماند که انسان خلق شده است برای اینكه از آسمان اول به دوم، دوم به سوم، تا آسمان هفتم بالا برود، مثل پیامبر اكرم«ص» که به معراج رفتند.
🔹«آصف بنبرخیا» در زمان یک چشم بر هم زدن، بلقیس را با تختش در مقابل حضرت سلیمان حاضر ساخت.
🔹 هر بندهای که قطرهای از دریای علم قرآن را داشته باشد، قدرت تسخیر عالم وجود را پیدا میکند و میتواند بر جهان مسلّط گردد، نه فقط بر كهكشانها، بلکه میتواند بر عالم ملكوت، بر عالم جبروت و بالاخره بر ما سویالله تسلّط پیدا کند.
🔹این قدرت، مربوط به بندگان عادی است، وگرنه انبیاء و اوصیای ایشان و نیز اولیای الهی از مراتب والاتری از قدرت تسخیر عالم برخوردارند، چراکه مراتب بیشتری از علم کتاب نزد آنهاست.
🔹 امام صادق«ع» دربارۀ این آيۀ شريفه میفرمایند: به خدا قسم كه همۀ علم كتاب نزد ماست.
🔹اگر آصف بنبرخیا با برخورداری از یک قطره از علم کتاب توانست چنین تسلّطی بر یمن بیابد و این چنین تخت بلقیس را از یمن به شام بیاورد، آیا حضرت ولیّعصر«ارواحنافداه» که تمام علم کتاب نزدشان است، تمیتوانند به یک چشم بر هم زدن، بر جهان مسلّط شوند؟ آری میتوانند. در زمان ظهور، یاران امام زمان«ارواحنافداه» نیز مانند آصف بنبرخیا و برتر از او قدرت تسخیر دارند.
🔹خداوند متعال قدرت تسخیر عالم را به بندگان داده و جهان هستی را مسخّر آنها فرموده است، مشروط بر آنکه بندگان استعداد و توانایی خود را دریابند و بهمقامی که حق تعالی برای آنها مقدّر فرموده، دست یابند.
🔹متن کامل در:
🌐 B2n.ir/n18401
#درس_اخلاق #انسان_در_قرآن
🆔 @almazaheri
هدایت شده از دفتر آیت الله العظمی مظاهری
🔻درس اخلاق آیتالله العظمی مظاهری؛ انسان در قرآن
🔸 جلسۀ هشتم: هدف از خلقت انسان(2)
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم
🔹خداوند عالم را برای انسان خلق كرده و به او قدرت تسلط بر جهان را عطا فرموده، ولی متاسفانه بعضی از آدمیان در این دنیا مثل كرم ابریشم در خود میتنند تا خفه شوند.
🔹در روایتی از امام باقر«ع»، حكايت شخص حريص به دنيا، حكايت كرم ابريشم قلمداد شده كه هر چه بيشتر به دور خود میتند، راه رهایی خود را تنگتر و سختتر میکند تا آنكه از غم و غصه بميرد.
🔹خداوند سبحان به بندگان میفرماید: من شما را برای تنیدن و پیچیدن به دور خودتان خلق نکردم، من شما را خلق نكردم تا در شهوت غوطهور شوید، خلق نکردم که مثل پشه در این دنیا سرگردان باشید؛ بندگان من! شما برتر از آن هستید که به این مراتب پست سقوط کنید؛ عالم وجود مال شماست، بیدار شوید تا ببینید چه خبر است؟!
🔹انسان باید حرکت را آغاز کند و مسیر را ادامه دهد تا در صعود بهسمت ملکوت، به آسمان اول، آسمان دوم تا آسمان هفتم و بعد به جایگاهی نائل گردد كه به جز خدا را نبیند.
🔹افراد وارستهای در این دنیا هستند که بندها را پاره کرده، بر عالم وجود مسلط شدهاند. این افراد در دل شب، در محضر خداوند با او نجوا دارند و درد و دل میکنند.
🔹در دل شب خدا را مییابد، نه اینکه میداند خدا هست، بلکه او را مییابد. بیكس است، اما همه كس او خداست؛ بیپناه است، اما پناه او خداست؛ هیچ ندارد، اما همه چیز دارد و او خداست.
🔹امام صادق«ع» در بیان علّت مدهوشی در نماز میفرمایند: من در نماز، آیات قرآن را تکرار میکردم تا اینکه به حالتی رسیدم که گویا آن آیات را از کسی که قرآن را نازل فرموده، بهطور مستقیم شنيدم.
🔹آیا وقتی معشوق در حال سخن گفتن با عاشق است، عاشق میخواهد كلامش تمام شود؟ معلوم است که نمیخواهد.
🔹این بنده، با این نماز و با این ارتباط عاطفی که با خدا دارد، بر عالم وجود تسلط یافته است. راستی عالم وجود را مییابد. قطرهای از دریای ذات خداوند سبحان، قطرهای از دریای ربوبیّت پروردگار عالم را درک کرده است. مییابد که خودش و همۀ عالم وجود، ذرهای از ربوبیّت خداوند است.
🔹آن لذّتی که از نظر قرآن کریم مزه دارد، لذّت همین نماز و ارتباط با پروردگار است. لذّتی که هیچكس نمیتواند شیرینی آن را درک كند، مگر آنكه خودش هم آن را چشیده باشد، مگر آنکه خودش هم اینكاره باشد، آنگاه درک میكند كه معنای نماز و معاشقه در نماز یعنی چه؟ شیرینی و حلاوت مكالمه در نماز یعنی چه؟
🔹هر بندهای با پشت پا زدن به دنیا و آنچه در دنیاست، حتی با پشت پا زدن به عالم ملكوت و آنچه در عالم ملكوت است، با پشت پا زدن به عالم جبروت و آنچه در عالم جبروت است، به خدا میرسد، به همان مبدأ كه این عوالم را خلق كرده، خواهد رسید.
🔹متن کامل در:
🌐 B2n.ir/e76879
#درس_اخلاق #انسان_در_قرآن
🆔 @almazaheri
هدایت شده از مؤسّسهٔ الزّهرا
📱نسخۀ الکترونیک دورۀ عوائد القوائد الفقهیّه
📘مقدمه
🌐 B2n.ir/f48039
📘جلد اول
🌐 B2n.ir/q60345
📘جلد دوم
🌐 B2n.ir/z56677
📘جلد سوم
🌐 B2n.ir/w97542
#کتاب_الکترونیک #عوائد_القوائد_الفقهیه
🆔 @alzahrabook_ir
🆔 @almazaheri