🖋 شرح #دعای_روز_سوم ❇️يكي از چيزهايي كه در روز سوم ماه مبارك رمضان از خدا مي‌خواهيم، "هوش" است. اگر چه اغلب ما اين چنين مي‌پنداريم كه هوش و مقدار آن خدادادي بوده و قابل افزايش نيست، اما در آثار ديني ما براي تقويت اين قوه و استفاده درست از آن سفارش شده است. مثل مضمون اين دعا که به ما مي‌فهماند با دعا كردن مي‌توانيم از خدا بخواهيم كه هوش ما را زياد كند و بهره ما را از اين نعمت الهي افزايش دهد. از هوش نيز همانند عقل و علم و بسياري از نعمت‌هاي ديگر بايد در مسير كسب رضاي خدا استفاده کرد. پيامبر اكرم (ص) فرمودند: "مؤمن، زيرك و باهوش و هشيار است." (ميزان الحکمه، ج ۱، ص ۴۵۷) و در روايتي از حضرت اميرالمومنين علي (ع) نيز نقل است كه فرمودند: "ارزش انسان به هوش اوست، نه به شكل و شمايلش؛ ارزش انسان به همت اوست، نه به مال و اندوخته‌اش" (همان، ج ۱، ص ۴۹۷)؛ باز از آن حضرت نقل شده كه فرمودند: "پرخوري، حكمت را تباه مي‌كند و شكم‌بارگي، هوش و ذكاوت را مي‌بَرَد". (غررالحکم، ص ۶۵۱) ❇️در فراز ديگری از دعاي روزسوم ماه مبارك رمضان از خداوند متعال مي‌خواهيم كه ما را از سفاهت و ناداني دور گرداند. سفاهت يا ناداني يكي از تعابيري است كه مثل جهل و حماقت در مقابل عقل و علم و دانايي به كار مي‌رود. در اين زمينه هم احاديثي در دست است كه به چند نمونه از آنها اشاره مي‌كنيم: امام باقر (ع) فرمودند: "هركس كه مُسْكِر (مست كننده) مي‌خورد، سفيه و نادان است". (ميزان الحکمه، ح ۸۸۳۲) امام صادق (ع) نيز فرمودند: آدم سفيه به زيردست خود زور مي‌‌گويد و در برابر بالا دست خود زبون است". (همان ، ح ۸۸۳۳) ايشان در حديثي ديگر مي‌فرمايند: "با بي‌اعتنايي به سفيه و ندادن جواب او با وي مقابله كن تا مردم جانب تو را بگيرند، زيرا كسي كه جواب سفيه را بدهد و مقابله به مثل كند، هيزم روي آتش نهاده است". (ميزان الحکمه ، ح ۸۸۳۹) ❇️خواسته ديگر ما در اين دعا بهره‌مندي از تمام خيرات است. "خير" از واژگان اسلامي است كه در قرآن و روايات براي آن مصاديق‌ فراوانی بيان شده و از بسياري امور الهي و خوب به "خير" تعبير شده است و در ادعيه به ما آموخته‌اند كه تمام خيرها را از خداوند مسألت كنيم تا او به جود بي‌پايانش به ما عطا نمايد. امام زين‌العابدين (ع) در دعايي كه به ابوحمزه ثمالي آموختند و خواندن آن در سحرهاي ماه مبارك رمضان بسيار سفارش شده است از خداوند چنين درخواست مي‌فرمايد: "اَسْئَلُكَ يا رَبِّ مِنَ الخَيْرِ كُلِّهِ ما عَلِمْتُ مِنْهُ و ما لَمْ اَعْلَمْ؛ خدايا هرچه خير است از تو مي‌خواهم؛ آنچه را كه مي‌دانم و آنچه را كه نمي‌دانم." و در بخش ديگري از همين دعا با عبارت "وَ اَلْهِمْني الْخَيْرَ وَالْعَمَلَ بِهِ؛ خير را به من الهام كن و توفيق عمل به خير را به من بده". از خداوند درخواست "خير" مي‌فرمايد . (مفاتيح الجنان، ص ۳۲۲) همانگونه که قبلاً اشاره شد در قرآن و روايات مصاديق گوناگوني براي "خير" بيان شده است. براي نمونه قرآن كريم از "حكمت" به "خير" تعبير كرده است. آنجا كه مي‌فرمايد: "وَ مَنْ يُؤْتَ الحِكْمَةَ فَقَد اُوتِيَ خَيْراً كثيراً؛ به هركس كه حكمت داده شود، همانا خير فراوان به او داده شده است". (سوره مبارکه بقره، آيه ۲۶۹) در سوره مبارکه نحل از خود قرآن هم تعبير به "خير" شده است: "وَ قيِلَ لِلَّذينَ اتَّقَوْا ماذا اَنْزَلَ رَبُّكُمْ قالوُا خَيْراً؛ به اهل تقوا گفته شد كه پروردگار شما چه چيزي را نازل كرد و آنها در جواب گفتند: "خير" را". (سوره مبارکه نحل، آيه ۳۰) درآيه ۱۰۳ سوره مبارکه بقره به پاداش الهي نيز "خير" اطلاق شده است. خداوند در اين آيه مي‌فرمايد: "وَ لَوْ أَنَّهُمْ امَنوُا واتَّقَوْا لَمَثوبَةٌ مِنْ عِنْدِالله خَيْرٌ لَو كانُوا يَعْلَمُونَ؛ اگر آنها ايمان مي‌آوردند و پرهيزكاري مي‌كردند، پاداشي كه نزد خداست براي آنان خير بود، اگر آگاهي داشتند." (سوره مبارکه بقره، آيه ۱۰۳) آنچه مهم است اين كه ما تمام خير و مصداق‌هاي آن را از خداوند مسألت كنيم و از آن منبع خير بخواهيم كه ما را از اهل خير قرار دهد. 🔸حسن ختام شرح دعاي اين روز، ذکر اين مطلب است که محوريت "خير" در عالم هستی، وجود نورانی ائمه هدی، اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام هستند. در زيارت جامعه کبيره می خوانيم: "اِنْ ذُكِرَ الخَيْرُ كُنْتُمْ اَوَّلَهُ وَ اَصْلَهُ وَ فَرْعَهُ و مَعْدِنَهُ و مَاْويهُ وَ مُنْتَهاهُ ؛‌ اگر از خير نام برده شود، شما آغاز آن و اصل آن و شاخه آن و معدن و جايگاه و نهايت آن هستيد." 📚 برگرفته از کتاب "تا آسمان" اثر #دکترحسین_محمدی_فام #اینستاگرام : https://www.instagram.com/mohammadifam/ @amadnewsanti 🇮🇷

🖋 شرح #دعای_روز_چهارم ❇️آنچه در اين فقره دعا لازم به ذکر است، اهميت به پا داشتن دستورات الهی است. قرآن کريم ما را به قيام برای خدا دعوت کرده است؛ آنجا که می فرمايد: "بگو شما را تنها به يك چيز نصيحت مي‌كنم و آن اين كه دو نفر دو نفر، يا يك نفر يك نفر، براي خدا قيام كنيد"، اين قيام‌كردن براي خداوند، با بر پا داشتن دستوراتش جامه عمل می پوشد. زمانی انسان، عملي را انجام مي‌دهد و گاهي عملي را برپا مي‌دارد. علما بين اين دو تفاوت بسياري قائلند؛ مانند خواندن نماز و يا بر پا داشتن نماز. مي‌توان اين دو را دو درجه يا دو مرحله متفاوت از يك عمل دانست. انسان بايد تلاش كند تا از نماز خواندن به اقامه صلوة برسد. قرآن هم ما را به برپا داشتن يا اقامه نماز كه ستون دين است، دستور مي‌دهد و در آيات مختلفي كلمه "اقام" را براي "صلوه" به كار مي‌برد. بی شک توضيح مفصّل اين مفهوم در اين مجال نمی گنجد. ❇️در ادامه دعا مي‌خوانيم :"بارالها! شيريني ذكرت را در اين روز به من بچشان". ياد خدا شيرين است همان‌طور كه معرفت، محبت، عشق و نزديكي و ايمان به او نيز شيرين است. در ادعيه گوناگوني كه از اهل‌بيت (ع) به ما رسيده، گاهی شيرينی محبت، گاهی شيرينی معرفت، زمانی حلاوت ايمان و در بيانی حلاوت ياد خدا مسألت شده است. قرآن نيز ما را به ذکر ياد خدا ترغيب مي‌كند. در آيه‌اي مي‌فرمايد: "... واذْكرُوااللهَ كثيراً لَعَلَّكُمْ تُفْلِحونَ ؛ خدا را بسيار ياد كنيد شايد كه رستگار شويد". (سوره مبارکه انفال ، آيه 45) و در آيه‌اي ديگر اهل ايمان را از سايرين جدا مي‌كند و صفت ياد خدا را براي آنان بر شمرده و مي‌فرمايد: "اِلَّاالذيِنَ امَنُوا وَ عَمِلُوا الصالِحات وَاذكُروالله كَثيرا ؛ مگر آنان كه ايمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند و خداوند را بسيار ياد كردند." (سوره مبارکه شعراء ، آيه 227) در آيه‌41 سوره مبارکه احزاب هم به طور صريح و با لحن دستور، ما را به فراوان ياد کردن خدا امر مي‌فرمايد: "يا اَيُّها الَّذيِنَ امَنُوا اذْكُروا اللهَ كَثيِراَ ؛ اي كساني كه ايمان آورده‌ايد! خداوند را بسيار ياد كنيد". با تدبّر در قرآن کريم درمي‌يابيم كه بايد مشغول ذکر الهی و غرق در ياد خدا بوده و به طور فراوان و در تمام آنات و ساعت‌ها مشغول ذكر او باشيم. 🔸سفارش به ياد خدا در روايات نيز به طور گسترده‌ آمده است. تنها به چند روايت در اين خصوص اشاره مي‌كنيم تا اهميت موضوع بر كسي پوشيده نماند: اميرالمؤمنين علي (ع) مي‌فرمايد: "خوشا به حال كسي كه لب فرو بندد، مگر از ياد خدا". (غرر الحکم، ح 5936) ايشان در حديث ديگري نيز فرموده‌ است: "ياد كردن خدا لذّت محبّان است". (همان ، ح671) همچنين در دو بيان نورانی می‌فرمايد: "ياد خدا كردن، خوبي پرهيزكاران است". (همان، ح5163) "ياد خدا شادي هر تقوا پيشه‌اي و لذّت هر اهل يقيني است". (همان ، ح 5174) ❇️در فراز ديگري از دعای روز چهارم ماه مبارک رمضان مي‌گوييم: بار پروردگارا! در اين روز مرا توفيق شكرگزاري ات عطا فرما. يکی از اموري كه بايد همواره انجام دهيم، "شكر خداوند" است. در بيشتر دعاها در كنار سفارش به "ذكر"، توصيه به "شكر" شده است. به عنوان مثال، در دعاي كميل مي‌خوانيم: "... وَ اَنْ توزِعَنيِ شُكْرَكَ وَ اَنْ تُلْهِمَني ذِكْرَكَ ؛ شكر و سپاسگزاري‌ات را روزي من كن و ياد خود را بر من الهام بفرما..." (مفاتيح الجنان، ص102) در اين دعاي شريف نيز پس از "ذكر" صحبت از "شكر" شده است. در همين رابطه با ذکر چند روايت ، بحث را به پايان مي‌بريم. امام صادق (ع) فرمودند: "شكر نعمت‌هاي الهي با دوري از گناهان است و تمام شكر، گفتن اين جمله است: "اَلْحَمْدُلِلَّه رَبِّ الْعالَميِن" (اصول کافی، ج 2، ص95) ايشان در كلام نورانی ديگري فرموده اند: هركس هنگام صبح چهار مرتبه بگويد "اَلْحَمْدُلِلَّه رَبِّ الْعالَميِن" شكر آن روز را ادا كرده است و اگر اين ذكر را هنگام غروب نيز چهار بار بگويد، شكر آن شب را ادا كرده است". (وسائل الشيعه، ج 7، ص172) در حديث ديگري، امام علي (ع) فرمودند: "شكر نعمت موجب زيادي آن مي‌شود". (غررالحکم، ح 6182) پيامبر اكرم (ص) در بيان ارزشمندشان ايمان را دو قسم معرفی و فرمودند: "ايمان دو قسم است، نيمي از آن صبر و نيمي از آن شكر است". (ثواب الاعمال، ص29) 📚 برگرفته از کتاب "تا آسمان" اثر #دکترحسین_محمدی_فام #اینستاگرام : https://www.instagram.com/mohammadifam/ @amadnewsanti 🇮🇷

🖋 شرح #دعای_روز_پنجم ❇️مهم‌ترين مسأله‌اي كه در دعاي امروز بايد به آن توجه كنيم، مسأله مهم "استغفار" است. 🔸موضوع استغفار از ديدگاه قرآن: "وَاسْتَغْفِراللهَ اِنَّ اللهَ كانَ غَفُوراً رَحيماً ؛ و از خداوند طلب آمرزش نما كه همانا او آمرزنده و مهربان است". (سوره مبارکه نساء ، آيه 106) "... وَ اسْتَغْفِرْ لِذَنْبِكَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ ؛ و براي گناهت طلب آمرزش كن و تسبيح و حمد پروردگارت را بجا آور. " (سوره مبارکه غافر ، آيه 55 ) "وَ مَنْ يَعْمَلْ سُوءً اَوْ يَظْلِمَ نَفْسَهُ ثُمَّ يَسْتَغْفِرِاللهَ يَجِدِاللهَ غَفُوراً رَحيماً ؛ كسي كه كار بدي انجام دهد و يا به خود ستم كند، سپس از خدا طلب آمرزش نمايد، خدا را آمرزنده و مهربان خواهد يافت. " (سوره مبارکه نساء ، آيه 110) "وَ ما كانَ اللهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ يَسْتَغْفِروُنَ ؛ تا زماني كه آنها استغفار مي‌كنند خداوند آنان را عذاب نمي‌كند. " (سوره مبارکه انفال ، آيه33) "وَ بِالْاَسْحارِهُمْ يَسْتَغْفِرونَ ؛ [متقين كساني هستند كه] در سحرگاهان استغفار مي‌كنند. " (سوره مبارکه ذاريات ، آيه 18) 🔸نگاهي گذرا به اهميت استغفار در روايات: حضرت امام علي (ع)می فرمايند: "به هركس توفيق استغفار عطا شود، از آمرزش محروم نمي‌ماند". (ميزان الحکمه، ج 2، ص124) آن حضرت در حديث ديگري مي‌فرمايد: [اي كميل!] هرگاه در روزيِ تو تأخير و تنگي پديد آمد، استغفار كن تا روزيِ تو فراخ شود". (همان،ج4، ص440) امام صادق (ع) نيز درخصوص اهميت استغفار فرمود: "دل‌ها نيز همچون مِس زنگار مي‌بندد، پس آنها را با استغفار صيقل دهيد". (همان ،ج 1، ص543) اميرالمؤمنين علي (ع) به مستغفرين بشارت داده و فرمودند: "در شگفتم از كسي كه استغفار را با خود دارد و در عين حال نااميد مي‌شود." (نهج البلاغه، حکمت 87) پيامبر اكرم (ص) در فرمايشات نورانی جداگانه ای پيرامون موضوع استغفار می فرمايند: "بهترين عبادت، استغفار كردن است". (الکافی، ج 2، ص517) و يا"خوشا به حال كسي كه در نامه عملش استغفار بسيار وجود داشته باشد". (ميزان الحکمه ،ج 8، ص462) در جاي ديگر نيز فرمود: "هركه غم و اندوهش بسيار شود، استغفار كند". (همان ، ج 8، ص463) و همچنين مي‌فرمايد: "آيا شما را به دردتان و داروي دردتان راهنمايي نكنم؟ بدانيد كه درد شما گناهان است و دارويتان استغفار". (همان ، ج8، ص463) 🔸معناي استغفار، درجات و مراحل گوناگون آن : آنچه كه از روايات منقول از ائمه اطهار (ع) و نظرات علماي بزرگ دين که شاگردان مکتب قرآن و عترت اند به دست مي‌آيد اين است كه در توبه از گناه و استغفار و طلب آمرزش براي خطاها تنها بسنده کردن به چند ذكر کافی نيست و نمي‌توان با گفتن چند مرتبه "استغفرالله" خود را اهل استغفار دانست، بلكه بايد مراحلي طي شود تا انسان مشمول "استغفار" شود. اميرالمؤمين علي (ع) براي "استغفار" شش مرحله قائل هستند كه پس از انجام اين شش مرحله استغفار معنا پيدا مي‌كند. ايشان مي‌فرمايند: "همانا براي استغفار درجه علّيين قرار داده شده و آن نامي است كه شش معنا را در بر دارد: نخست، پشيماني از گذشته؛ دوم، تصميم بر ترك هميشگي گناه؛ سوم، بازگرداندن حقوق خلايق به آنها؛ چهارم، ادا كردن حق هر عمل واجب كه حق آن را ضايع كرده‌اي؛ پنجم، اين كه گوشت برآمده از حرام را با اندوه توبه آب كني و ششم، همان طور كه شيريني گناه را به جانت چشانده بودي، حالا سختي طاعت را به تن خويش بچشاني آن گاه [پس از سير اين مراحل] بگويي: "اَستغفراللهَ" (نهج البلاغه ، حکمت 417) لذا بايد ابتدا عزم بر توبه و ترك معصيت كرده و اين مراحل عملي را انجام دهيم تا ذكر استغفار اثر كند و مشمول غفران الهي شويم. شکی نيست که اگر علاقه به گناه و لذت آن هنوز در كام ما باشد از استغفار، جز گفتن ذكر، چيزي حاصل نخواهد شد. حضرت علي ابن موسي‌الرضا (ع) در اين زمينه فرموده ‌اند: "كسي كه به زبان خود استغفار كند، اما در دلش [از گناه] پشيمان نباشد، خودش را مسخره كرده است!" (بحارالانوار، ج 78، ص356) با اين کلمات نورانی حال، مي‌توانيم براي "استغفار" ظاهر و باطني فرض كنيم؛ ظاهر آن همين ذكرهاي سفارش شده برای طلب آمرزش از خداوند است و باطن آن، همان حال توبه و ندامت و پشيماني و اراده ترك گناه و حركت به سوي خداست كه عرفا از اين حال انابه و ندامت به "سوز استغفار" تعبير مي‌كنند. از خداوند غفار می خواهيم که حال توبه و پشيمانی از گناه را به ما عطا فرمايد و توفيق دهد که در سحرهای ماه مبارک رمضان بتوانيم به معنای حقيقی استغفار کنيم تا غفران بی پايان حضرت دوست شامل حال ما شود. ان شاءالله 📚 برگرفته از کتاب "تا آسمان" اثر #دکترحسین_محمدی_فام #اینستاگرام : https://www.instagram.com/mohammadifam/ @amadnewsanti 🇮🇷