#نوکرانی که عامل #تشخص_اربابان هستند
ایرانیان #قاجاری در راستای تشخص خود از افرادی با عنوان نوکر بهرهمند بودند. تعداد نوکران با میزان تشخص افراد در ارتباط بود و هر چه این تعداد بیشتر میشد تشخص افراد بالاتر میرفت. معمولاً نوکران در ازای دریافت مبالغی پول در خدمت افراد ثروتمند جامعه بودند و وظایف خاصی را بر عهده داشتند:
«از جمله وسایل شکوه و جلال شرقی که ایرانیان به آن تشخص میگویند غیر از اسب، چادر، قالی، لباس و وسایل زینتی باید گروه نوکران و غلامان، اعم از زن و مرد، پادوها و خواجهها را نیز محسوب داشت. تعداد آنها در خانه ثروتمندان از تصوری که ما در اروپا از خدمه داریم سخت فراتر میرود. از نوکرها کمتر در امور خانهداری استفاده میشود و فقط آنها را برای تجمل نگاه میدارند. آنها ارباب خود را به هنگامی که سواره در شهر به دنبال کاری میرود همراهی میکنند؛ قسمتی از نوکرها جفت جفت جلو اسب حرکت میکنند، بعضی دیگر که محرمتر هستند در پهلوی ارباب قدم بر میدارند و عقبه که مسلح به تفنگند بدنبال میآیند. هرچه تعداد نوکران بیشتر باشد تشخص و مقام ارباب آنها هم بیشتر است. با فریادهای: «بروید، برو» هر که را از روبرو میآید از سر راه ارباب می رانند و عابر یا باید از پشت به دیوار تکیه کند یا راه دیگری برای خود بجوید. بدین ترتیب است که بعضی از خآنها یا حکام و شاهزادگان بین چهل تا شصت نوکر به دنبال خود دارند؛ تعداد نوکران همراه وزیر اعظم بندرت ممکن است از دویست تا سیصد نفر کمتر باشد. همه اینها هم مزد نمیگیرند بلکه خیلیها به عنوان اتباع و اجزا به ارباب میپیوندند و ماهها و سالها بدون مزد، به این امید بسر میبرند که صاحب قدرت سرانجام نگاه شفقتی به آنها بیندازد: یکی از آن جهت که در پناه وی مطمئن باشد کسی دست تطاول به مالش دراز نمی زند و دیگر به آن خاطر که بدون بیم کیفر حقوق دیگران را پایمال سازد. ملازمان بیشمار ملاهای عالیمقام، امام جمعه، مجتهدین و شیخ الاسلام اغلب از مقوله اخیر محسوب میشوند.»1
1.یاکوب ادوارد پولاک، سفرنامه پولاک: ایران و ایرانیان، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران، انتشارات خوارزمی، 1368، چاپ دوم، ص 167
@Ancients