🔴 حکیم لیبرال
(مهدی حائری یزدی در کجای سپهر معرفتی ایران جای می گیرد؟)
✍️ حامد زارع
✅ 23 تیرماه 1378 و در اوج درگیریهای برخاسته از حادثه کوی دانشگاه، حکیمی لیبرال، فیلسوفی منزوی و فقیهی اصولی از دنیا رفت که قدر و منزلتش به سبب دیدگاه سیاسی متفاوتش هیچگاه آنطور که باید شناخته نشد و هیچ مراسم یادبودی نیز برای او برپا نشد. 27 آبان 1398 و در اوج درگیریهای برخاسته از اعتراضات به افرایش نرخ بنزین، فرصتی برای شکستن سکوت بیست ساله درباره مهدی حائری یزدی در دانشکده الهیات دانشگاه تهران پیش آمد و طی آن به گرامیداشت یاد و خاطره این متفکر آزاده پرداخته شد.
✅ در این مراسم که با پخش فیلمی به تهیهکنندگی عبدالرضا تاجیک درباره آراء و آثار مهدی حائری یزدی آغاز شد، فتحالله مجتبایی، مهدی محقق، مصطفی محقق داماد، غلامرضا اعوانی سخنرانی کردند. در این پرونده متن منقح سخنرانی این چهار اندیشمند در این مراسم استثنائی برای نخستین بار منتشر میشود. در این مراسم که در نوع برگزاری آن بسیرا قابل توجه بود، ابتدا مصطفی محقق داماد پشت تریبون قرار گرفت و درباره دایی خود سخنرانی کرد. او با انتقاد از دانشگاه تهران به خاطر سکوت بیست ساله درباره مهدی حائری یزدی، نخبگان را مورد انتقاد قرار داد که نتوانستند توده مردم را با حکمت و اندیشه آشنا سازند.
✅ او در بخش دیگری از سخنان خود، حائری یزدی را تنها متفکر معاصر خواند که همانند فیلسوفان قدمایی، یک دوره کامل حکمت نظری (الهیات و طبیعیات) و حکمت عملی (اخلاقیات و سیاسات) را به رشته تحریر درآورده است. پس از سخنرانی محقق داماد، نوبت به غلامرضا اعوانی رسید که درباره مهدی حائری یزدی سخنرانی کند. اعوانی از میانه دهه شصت تا میانه دهه هفتاد و در زمانی که مسئولیت انجمن حکمت و فلسفه ایران را بر عهده داشت، میزبان درسگفتارهای مرحوم حائری یزدی و کلاسهای آزاد او برای عموم دانشجویان و علاقمندان بوده و به همین خاطر خاطراتی از آن مرحوم دارد.
🔻🔻متن کامل را از دست ندهید:
https://andishehma.com/hakim-e-liberal/
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
🔴 تقابل همتایان برداشت سیاسی ادیان
✍️ مرضیه حاجی هاشمی
✅ وقتی «هگل» ادعا کرد که عصر مدرن، عصر آشتی باورهای مذهبی، فلسفه (به ویژه فلسفه سیاسی) و «جامعه خوب» است و در کنار نظر متفکران اولیه مدرن که راه جدایی بزرگ (جدایی دین و سیاست) را هموار کردند، نظر دیگری را تعبیه کرد، بسیاری را خوش نیامد. شاید آنها چنین روزی را میدیدند که نگاه خوشبینانهای به این آشتی نداشتند.
⬅️ متفکران اولیه مدرن بر این باور بودند، «تاریخ باستان و قرون وسطی، درسی روشن به ما میدهد: اینکه وحدت اقتدار سیاسی و دینی هر دو را به فساد کشاند». هگل این نظر را پذیرفت؛ اما علاوه بر آن، بر این عقیده پای فشرد که «تاریخ مدرن؛ ولو نوخاسته باشد، درس دیگری را آموخت: اینکه جدایی جزمی اقتدار سیاسی از کل اعتقادات دینی پایداری ندارد».
اما شرط هگل برای دینی که با سیاست در جامعه مدرن، آشتی پذیر است، «پروتستانتیسم» بود. او بر این باور است، پروتستانتیسم که واسطه بین خدا و انسان را حذف میکند و او را آزاد از انحصار طلبی و تحکم روحانیان و اقتدار سیاسی کلیسا میخواهد، دین جامعه مدرن است و به تعبیر وی، «انسان مدرن بودن؛ یعنی پروتستان بالفعل بودن».
⬅️ این ادعای هگل در جامعه آمریکا و رویداد انتخاباتی آن به اثبات رسید؛ آنچه نشان داد «تا چه حد، سیاست و مذهب در جامعه پروتستان محافظهکار و راستگرای آمریکا به هم گره خورده است» و شگفتی اینجاست، برخی دین ستیزان ناآگاهانه به جانبداری از فرد و جریانی برمیخیزند که اگر نبود، حمایت دینداران راستگرا و ارتباط محکم سیاستمداران محلی آنها در چندین ایالت، هرگز به جشن پیروزی نمینشستند.
⬅️ «رهبری دوگانه در سیاست و مذهب، معمولاً در منطقهای از آمریکا دیده میشود که به «کمربند انجیلی» معروف است، منطقهای وسیع که شامل دست کم ۹ ایالت عمدتاً پروتستان و جمهوریخواه است»، منطقهای که به واقع، به طور غالب، خواهان تنیدگی دین و سیاست و پاسداری حکومت از ارزشهای دینی هستند. «کمربند انجیلی که در جنوب آمریکا واقع شده، مرکز رشد و افزایش نفوذ سیاسی رهبران محافظهکار پروتستان بوده است».
⬅️ پیش از این، در یادداشتی، به نقل از «مارک لیلا» اندیشمند سیاسی آمریکایی بدین اشاره شد که «اگر قانون اساسی و نهادهای تحکیم شده دموکراتیک در آن کشور نبود، امواج آخرالزمانی و معطوف به احیای الهیات سیاسی، این کشور را در خود فرو میبلعید». کشیشان کمربند انجیلی بر این باورند که «باید ساختارهای قدرت را تغییر دهیم» و «جدا کردن مذهب از سیاست بی معنی است» و بسیاری بر این باورند، «ترامپ» را خدا فرستاد تا بر کشور ما حکومت کند!
⬅️ به لحاظ اندیشهای، بسیار طنز گونه مینماید، عدهای برای سرنگونی یک حکومت دینی که باورهای مذهبی آخرالزمانی در آن با سیاست عجین شده است، تشکیل دولت راستگرای کاندیدای پیروز این جریان فکری را در آمریکا انتظار میکشند، جریانی که همتایان مسیحی اندیشه حاکم در آن حکومت اسلامی هستند و همتایان یهودی آنها نیز در ضلع دیگر این مثلث، در سرزمین موعود آخرالزمانیشان بر سر کار.
⬅️ این چیزی جز تقابل همتایان برداشت سیاسی ادیان نیست، باورمندان به الاهیات سیاسی و برداشت های موعدگرایانه آخرالزمانی از دین سیاسی. آیا هگل این را در عصر مدرن از نظر دور داشته بود؟ آنچه که به باور اندیشمندان مدرن تهدیدی جدی برای بزرگترین دستاورد مدرن یعنی «دموکراسی» است.
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
🔴"دزدسالاری" و سقوط انسانیت!
♦️حتما خوانده اید که کلپتو کراسی نوعی از حکومت است که برپایه غارت اموال عمومی و تاراج منابع ملی بنا شده است! اما جالب است بدانید در سیاست اصطلاح دُزدسالاری یا کلپتوکراسی به دولتی اشاره دارد که عامه مردم را فدای افزایش ثروت و قدرت سیاسی شخصی طبقه حاکم میکند. دزدسالاری معمولاً با اختلاس در بودجههای دولتی همراه است.این نوع حکومت بیشتر در کشورهای توسعه نیافتهٔ دارای رژیمهای دیکتاتوری، سرزمینهایی که مردمش به حقوق خود واقف نیستند و به بلوغ سیاسی نرسیده اند و همچنین اقتصاد آنها دولتی است دیده میشود.
♦️از مشکلات و آسیبهای کلپتوکراسی یکی این است که در آن فساد از سطوح مدیریتی کلان به خُرد گسترش مییابد و در جامعه شایع میشود و هرکس که به منابعی دسترسی دارد، بسته به میزان نفوذ و توان و جایگاه خود دست یغما و چپاول بدان مییازد، پدیدهای که خود تباهی جوامع و سقوط اخلاقیات آن را به دنبال خواهد داشت.
♦️دیگر این که چون مبالغی که توسط سردمداران و صاحبان پست و قدرت به تاراج میرود همه از منابع عمومی است که بایستی خرج پیشرفت و توسعه شود، بنابراین سطح و کیفیت زندگی و میزان برخورداری مردم به شدت رو به کاهش مینهد و رفاه و امنیت اجتماعی در سطح پایینی قرار میگیرد.علاوه بر این به علت دست داشتن صاحبان اصلی قدرت در فسادها، اجازهٔ شفافیت در اقتصاد داده نمیشود تا به راحتی به سودجوییهای خود بپردازند و نتیجهٔ این است که اقتصاد در این کشورها انحصاری، مریض، فاسد، غیرشفاف و ناایمن است.
♦️مشکل دیگر این است که به علت نبود سیستم بوروکراسی درست و مراجع بررسیکننده در این موارد و عدم وجود عدالت، کسانی که بر مشاغل دولتی مینشینند در هر جایگاهی که باشند بر گردهٔ مردم سوار شده و بر آنان ظلم میکنند و درعین حال وظایف خود را انجام نمیدهند.
♦️برآیند همهٔ موارد یاد شده این است که در این جوامع فساد، دزدی، رشوهخواری و رانتبازی رواج مییابد و نیز طبقهای ناراضی بهوجود میآید که همان عامهٔ مردمند.این طبقه بر این باورند که حقوقشان ضایع شده و عده ای در کشور حقشان را میخورند و به ایشان ظلم میکنند.
♦️بنابراین، این گروه های ظلم دیده هم در هر جا که بتوانند دست به تلافی زده و با تخریب کردن، دزدی، درست کار نکردن، کوتاهی در انجام وظایف، کمفروشی و احتکار خشم خود را فرو مینشانند
♦️بدینترتیب فساد اقتصادی و سیاسی در این جوامع تبدیل به فرهنگ غالب شده و جزئی جدانشدنی از زندگی روزمرهٔ مردم میشود و فرهنگ و اخلاقیات از آن رخت میبندد. بزرگترین مشکل این نظامهای حکومتی "سقوط اخلاقیات و انسانیت" است.
برگرفته از مقاله پروفسور داگلاس نورث (برنده جايزه نوبل اقتصاد١٩٩٣)
مدرسه علوم انسانی
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
✅ «فقیه» هم درست شدنی و ساختنی نیست که با تبلیغات این و آن درست شود.
🎙 حضرت آیتالله العظمی نوری همدانی
🔴 امروز فضای حوزه متفاوت است، تفکرات و سلایق مختلفی هم در آن حاکم است و در بعضی جاها قدرت تحمل افراد نیز کم شده، باید قدرت تحمل مخالف بالا رود، باید شأن و جایگاه حوزه به سمت استدلال برود متأسفانه گاهی انسان میبیند یا میشنود که افراد خیلی زود قضاوت میکنند و عدهای هم سریع تخریب میکنند و برچسب هایی هم میزنند و فرقی هم نمیکند اگر در موضوعات سیاسی اختلاف نظر داشته باشند میگویند ضد فلان شده و یا تندرو است، اگر اختلاف علمی داشته باشند میگویند سواد ندارد، توقع از حوزه این است که کار با ارزش را ارج بگذارند و انصاف را در نوشتار یا گفتار رعایت کنند.
🔴 برخی میگویند «فقه سنتی» پاسخگو نیست، این حرف نباید درست باشد
🔴 بنده معتقدم باید فقه سنتی ما، فقه جواهری ما و تراث گذشتگان حفظ شود و می توانم بگویم بر همان اساس اما با نگاه نو میتوانیم اثرگذار باشیم اخیراً در بعضی از مقالات میخوانیم که دوران گذر است و دیگر فقه سنتی پاسخگو نیست بنظرم این حرف نباید درست باشد.
🔴 البته در مسائل روز باید از مشاوران متخصص در آن حوزه استفاده کرد، خصوصاً در این زمان که بحث روز، ارز دیجیتال و عناوین مانند رمز ارزها مطرح است، یا موضوع هوش مصنوعی که دنیای جدیدی را باز خواهد کرد، یا موضوع بورس که حوزه باید ورود پیدا کند و از مشاوران که در این امر متخصص هستند استفاده کنند.
حوزهای زنده است که ۵۰ سال و ۱۰۰ سال آینده را ببیند.
حوزه باید پاسخگو شبهات در سطوح مختلف باشد.
🔴 حوزه باید پاسخگو شبهات در سطوح مختلف باشد حالا گاهی این شبهه از خود حوزه باشد یا بیرون حوزه انسان باید آماده پاسخگویی باشد. مدتی پیش از یکی از آقایان اهل علم که در سطح بالایی هم هست و من با آثار و کار او آشنایی دارم مسائلی مطرح شد دیدم جناب آقای فاضل آقازاده محترم مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی (رحمت الله علیه) یک جواب متین و خوب و محترمانه و انصافاً عالمانه داد یا همین مناظره جناب آقای علیدوست که اصل این کار چقدر قابل تحسین است که حوزه چنین آمادگی داشته باشد، ما باید افرادی تربیت کنیم که در فن مناظره ورود پیدا کنند و الحمدلله در حوزه داریم این چنین افرادی را، خدا رحمت کند مرحوم آیتاللّه مصباح یزدی را انصافاً در این موضوع با آن دانش بالا ممتاز بود اصلاً کار اهل بیت (علیهم السلام) هم یکی تربیت افرادی برای مناظره بوده است.
🔴 «فقیه» هم درست شدنی و ساختنی نیست که با تبلیغات این و آن درست شود
🔴 خلاصه امروز حوزه وظایف سنگینی دارد و این را عرض کنم تا انسان فقیه نباشد در این مسائلی که عرض کردم نمیتواند اثر گذار باشد، فقیه هم درست شدنی و ساختنی نیست که با تبلیغات این و آن درست شود.
🔴 باید توجه داشت فقاهت اول اخلاص میخواهد. فقیه مهم؛ درسش، تألیفاتش و تربیت شاگردانش معرِّف او هستند این فقیه برای رسیدن به این مقام استاد میخواهد، پشتکار میخواهد، مطلب میخواهد نه اینکه جوری برنامه ریزی کنیم کتب فنی و اصلی را حذف کنیم آن هم بدون جایگزین مناسب و بعد هم امتیاز قائل شویم. بله اصلاح خوب است اما با جایگزین بهتر و یا در انتخاب استاد از طرق مختلف دخالت کنیم اینگونه حوزه فقیه پرور نخواهد شد.
فقهای بزرگ ما یک سیاستمدار کامل بودند
🔴 من بارها گفتم بعد انقلاب اسلامی انتظار از حوزه چند برابر شده، عدهای هم خوششان بیاید یا نه این انقلاب توسط یک فقیه و فیلسوف ممتاز بوقوع پیوست و در رأس نظام هم فقیه است پس بدانیم که یکی از طرف ها حوزه است، عدهای هم میخواهند اینگونه القاء کنند که یک فقیه سیاسی نمیتواند در فقه موفق و یا اثرگذار باشد و می خواهند از این طریق علماء را منزوی کنند این هم حرف غلطی است اتفاقاً فقهای بزرگ ما یک سیاستمدار کامل بودند اما روش همان روش برگرفته از سیره اهل بیت (علیهم السلام) است، هر کدام به طریقی به مقتضی شرایطی که در آن واقع شدهاند با تدبیر و نگرش خود به این مسئله مهم پرداختند؛ امام راحل یک جور، مرحوم آقای خویی که یک فقیه ممتاز بود یک جور، مرحوم آقای صدر یک جور، مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری یک جور و در واقع بعد از تذکرات و عدم تأثیر از طرف حکومت، حوزه را حفظ کرد که خروجی آن امام شد که هر کدام یک جور وارد این میدان شدند، امروز آقای سیستانی در عراق چقدر با آن متانت به عنوان یک فقیه اثرگذار است لذا فقهات با سیاست منافات ندارد منتهی تشخیص در مصدایق متفاوت است.
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
andishehma.com/faghih-dorost-shidani-nist
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
✅ شفاعت مشروط، اصل مسلم و پذیرفتهشده دینی است
🎙 آیتالله ابوالقاسم علیدوست
🔴 اصل شفاعت امری مسلم است ولی مهار شده است زیرا برخی اشکال میکنند که شفاعت انسانها را فاسد و خودخواه و سهلانگار کرده و اباحهگری را ترویج میکند لذا باید گفت این شفاعت را به هر کسی نمیدهند.
🔴 نکته بنده نسبت به لا تجزی نفس عن نفس یا شخصیبودن مجازاتها این است که گاهی سؤال میشود اگر این مفاد را بپذیریم در این صورت با عهدهدار بودن مجازات فردی از سوی عاقله او یا جبران خطای قاضی توسط بیتالمال چه باید کرد. در این آیات آنچه نفی شده، مجازات یک فرد به جای دیگری است نه شخصیبودن مسئولیت. در تمامی نظامهای حقوقی اگر مثلاً پلیس یا قاضی خطا کرد با بیتالمال آن را جبران میکنند. در نظام قبیلگی هم عاقله ضامن بوده است.
🔴 گاهی اوقات گفته میشود کسی که قرار است شفیع باشد این شفیع باید مهربانتر از شافع باشد، درست مانند زمانی که یک مادری پادرمیانی کند تا پدر فرزند را ببخشد و وزیری میخواهد که سلطان فلان فرد را ببخشد ولی در مورد خدا که ارحم الراحمین است، ما نمیتوانیم این سخن را بگوییم. مثلاً پیامبر(ص) میخواهد کسی را در نزد خدا شفاعت کند، خوب چرا این فرد مستقیم نزد خود خدا که مهربانتر است، نرود.
🔴 جواب این است که همانطور که خود پدر آمادگی بخشش فرزند را دارد ولی برای حفظ احترام و جایگاه مادر شفاعت او را میپذیرد، در مورد خدا و پیامبر(ص) و ائمه(ع) و سایر شافعان هم این مسئله صدق دارد، یعنی درست است افراد میتوانند مستقیم نزد خدا بروند و از او درخواست شفاعت کنند ولی خدا برای حفظ جایگاه انبیاء، اولیاء، مؤمنان، شهدا، صلحا، قرآن و … که مقام شفاعت دارند، این راه را قرار داده است .....
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
andishehma.com/shefaat-mashrot
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
✅ دغدغههای حقوق بشری حوزه در یکصد سال اخیر
🎙 حجت الاسلام والمسلمین حسین جوان آراسته
🔴 حوزه علمیه قم بعد از گذشت یک قرن از باز تأسیس آن، در سایه تحولات چشمگیری که به ویژه بعد از انقلاب اسلامی داشته است به عنوان مرکزیت نخست علمی جهان تشیع مطرح است و انتظارات از آن روز به روز در حال افزایش است
🔴 رابطه بین فقه و حقوق بسیار در هم تنیده و پیوسته است، به طوری که بخش های گستردهای از حقوق خصوصی، حقوق جزای و حقوق بشر از این میراث گران سنگ فقهی ما در حوزههای علمیه گرفته شده است، به همین خاطر موضع گیری و نقش آفرینی حوزویان و ورود حوزویان به عرصه های حقوقی قابل توجه بوده استآنچه امروزه به عنوان “حقوق بشر” از آن نام میبریم در ادبیات رایج حقوقی و دینی ما “حق الناس” است که طیف گستردهای از حقوق اخلاقی و قانونی را شامل می شود یعنی دامنه و گستره حق الناس وسیعتر از قلمروی حقوق بشر امروز است.
🔴 وقتی در حوزه آزادیها در حقوق مدنی و سیاسی وارد می شوید آزادی یکی از مهم ترین حقوق است و در طول تاریخ خونهای زیادی برای ریخته شده است.
🔴 انقلاب اسلامی ایران داعیه جهانی داشت و تاثیر جهانی نیز گذاشت و یک زلزله بزرگی بود که در اواخر قرن بیستم (۱۹۷۹) به وقوع پیوست. در این انقلاب نظریه پرداز و رهبری سیاسی و میدانی امام خمینی (ره) بود که در حوزه علمیه قم رشد کرده بود و نتیجه حوزه علمیه قبل از انقلاب بود .....
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
andishehma.com/hoghogh-bashar-va-howzeh
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
✅ دو خصوصیت ضروریِ هادیان جامعه
🎙 استاد هادی سروش
⏱ زمان مورد نیاز برای مشاهده این ویدیو: ۳ دقیقه
🖇 آیدی اندیشهما در شبکههای اجتماعی:
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
🔴 شاهی که خودی و غیر خودی نمی شناخت
✍️ رضا احمدی
✅ حکومت های تمامیت خواه بر این اصل استوارند که همه ی وابستگان به قدرت از امنیت سیاسی، اقتصادی و قضائی برخوردارند. زیر سؤال رفتن هر بخشی از وابسته بودن به قدرت، به مثابه خدشه کل قدرت تلقی می شود. و اجازه داده نمی شود که کسی به ناکارآمدی، فسادها، و سوء استفاده های آنها از قدرت و بیت المال و یا بی لیاقتی ها و.... اشاره و ورود نمایند. بدین خاطر همه سعی دارند در حلقه ی قدرت وارد شوند تا به امنیت برسند. شاه عباس اول علیرغم مشی استبدادی، ولی نسبت به حقوق رعایای خود بسیار حساس بود و سخت گیرانه برخورد می کرد و اجازه نمی داد، کارگزاران حکومت به مردم اجحاف نمایند.
🔸 احترام به حقوق مالکیت
سالها قبل خاطرات میرزا صالح شیرازی را خواندم، او جزء اولین محصلان ایرانی بود که به فرمان عباس میرزا نائب السلطنه در اردیبهشت 1194ش، به انگلستان اعزام شد. او در اکسفورد درس می خواند، میرزا صالح در خاطرات خود می آورد: که مقابل دانشگاه اکسفورد خیابان بزرگی بود، فقط یک باب مغازه خراب نشده بود، زیرا صاحبش رضایت نمی داد، از کسی پرسیدم مگر حکومت نمی تواند مغازه او را تخریب و خیابان را مستقیم کند؟ آن شخص گفت: ملکه ی انگلستان هم نمی تواند بدون رضایت او مغازه ی آن نعل بند را تخریب کند. زیرا حق مالکیت به حکومت اجازه چنین کاری نمی دهد.
میرزا صالح از این پاسخ درمانده بود، که در ولایت ما، یک حاکم محلی شهر یا مملکتی را به نیست و نابود می کشد. چطور حکومت انگلیس نمی تواند دکان یک نعل بند را تخریب کند. در تاریخ ایران هم تک ستاره هایی بودند که با مردم خود رفتار با انصافی داشته اند. یا در تاریخ انو شییروان می خوانیم آنگاه شاه قصد ساخت کاخی در تیسفون را کرد، پیرزنی که در مجاور کاخ ، خانه داشت حاضر نبود خانه اش را بفروشد. انوشیروان، کاخ را با «قناس» ساخت. در واقعه ی دیگر وقتی که عباس میرزا نائب السلطنه، می خواست در تبریز باغ بزرگی در منطقه درست کند یکی از همسایگان باغ حاضر نشد، زمین خود را به نائب السلطنه بفروشد و باغ کج ساخته شد. بی احترامی به حقوق مالکیت، از موانع عمده توسعه در کشور ماست.
🔸 حقوق مردم
شاه عباس کبیر توجه خاص به حقوق رعایا داشت و در برخورد با نقض کنندگان، بسیار بی رحمانه و سختگیر انه برخورد می کرد و توجه نداشت که نقض کننده خودی یا غیر خودی است. در یکی از لشکرکشی ها به فرماندهی فریدون خان، سردار و از نزدیکان شاه و حاکم استرآباد ، بجرم چیدن میوه از باغ رعیتی، او مورد خشم شاه واقع شد و شاه حکم کرد تیری از دماغ او بگذرانند و او را سوار اسب برهنه کنند و در مقابل لشکریان بگردانند.
🔸 رعایت حقوق اقلیت ها
روش اعتدال و ملایم ، و همراهی با اقلیتها در زمان شاه عباس ، امری ملموس بود. شکایتی از زرتشتیان کرمان بدست شاه رسید، او شخصاً برای رسیدگی به شکایت زرتشتیان کرمان با لباس مبدل به همراه یک نفر، در پنج شبانه روز مسیر 780 کیلومتری را طی کرد تا شخصاً به شکایت رعایای زرتشتی رسیدگی کند و تفحصی از عملکرد حاکم شهر داشته باشد. در این زمان گنجعلی خان حاکم کرمان بود، او یکی از سرداران مدیر و توانمند بود و کسی است که در به قدرت رساندن شاه و حفظ جان او نقش موثری داشته بود. شاه به کرمان رفت و مسأله را بررسی و بی آنکه گنجعلیخان متوجه شود، به اصفهان بازگشت.
🔸 تظلم خواهی رعیت
وقتی که شاه عباس برای سرکشی یا سفرهای استانی به استرآباد رسید، خروش و ناله ی زن و مرد برآمد و به شاه عرضه کردند، طایفه سیاه پوشان یا همان نیروهای حکومتی که زیر فرمان حاکم منطقه بودند، در چندین سال، ما را از عیال و اطفال بی اختیار کردند تا حدی که خواجه شرالدین ساوری، وقتی که با گروهی به درب گرمابه ی زنانه آمدند. او ماموران را به درون حمام فرستاد و زنان عریان را اسیر کرد. و اسیران را با خود به ساور بردند و آنان را به شوهران و برادرانشان و....فروختند و پولها اندوختند.
شاه فرمان داد سیاه پوشان را دستگیر و خواجه شرف الدین ساوری را به نزد او بیاورند، شاه حکم کرد که خواجه ی سیاه رو را بکشند و تن او را قطعه قطعه نمایند و هر قطعه را به دروازه ای بیاویزند و نیز سر او را بر درب حمام زنانه آویختند. شاه عباس کبیر در مواجهه با زورگویی های نزدیکان، حاکمان و سردارانش، که از خودی ها بودند، چشم پوشی نمی کرد و بلکه با آنها با شدیدترین وجه برخورد می کرد.
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
✅ دغدغههای حقوق بشری حوزه در یکصد سال اخیر
🎙 استاد هادی سروش
🔴 جهان معاصر به شدت محتاج شناخت جلوه های رحمانی رسول الله (ص) است. امروز از آنجا که طالبان و داعش کریه ترین چهره از اسلام را برای جهان به نمایش گذارده اند و از سوی دیگر برخی از سیاسیون داخلی برای تقویت اقتدار خود سخنی از رحمت پیامبر خدا به میان نمی آورند ، نیاز به نوشتن و گفتن و شنیدن های پی در پی در مورد چهره رحمانی اسلام و اخلاق رحیمانه پیامبر خدا(ص) ضرورت بیشتری پیدا میکند.
رحمت کلید شخصیت پیامبر
برای ارزیابی یک شخصیت ، باید به کلیدشخصیت او دسترسی پیدا کرد وکلید شخصیت حضرت رسول (ص) در این جمله نهاده شده ؛ 《وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا رَحْمَهً لِّلْعَالَمِینَ (انبیاء۱۰۷)》، او در تلقی رسالتش و القاء رسالتش به جامعه ، تحت نفوذ رحمت بی انتهاء خداست.
🔴 رسالت رحمانی ، ریشه در شاکله وجودیش دارد که حضرت صادق(ع) فرمود : 《خدای متعال ، با عنصر محبت پیامبرش را ارتقاء بخشید / ادب نبیه علی محبته》”رحمت و محبت” عنوان کلی و تابلوی شخصیت پیامبر برای جهانیان است.
🏷 ظهور رحمت در شرح صدر ومدارا
پیامبر خدا -ص- رحمت به تمام معنا برای تمام جهانیان است. و روشن است جهان تشکیل شده از مومن و غیر مومن ، و موحد و کافر است ، و مشی دینی و اجتماعی و سیاسی پیامبر خدا بر شرح صدر و اِعمالِ سیاست “مدارا ” است ، و واضح است هرکسی نمیتواند اهل مدارا باشد چرا که مدارا یک شرح صدر جدی میطلبد .
شرح صدر آن توسعه وجودی است که هم شخص دارای کمالات بی نهایت میشود و هم میتواند بسیاری از ناگواری ها را در وجود خود جای دهد تا جاییکه چیزی از آن ناگواری ها به بیرون نمایان نشده و که کسی خبر دار نمیشود. این میشود ؛ شرح صدر.
رحمت و مدارا در قبال دشمن
پیامبر عزیز ، رحمت و مدارای خود را فقط هزینه ی دوستان خود نمیکند بلکه در برابر دشمن مدارا میکند تا از هدایت آنان سر باز نزده و فرصت به آنان داده باشد .....
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
andishehma.com/jahan-eslam-va-jelve-rahmani-payambar
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
✅ حضرت زینب (س) اندیشه جبرگرایی و فضیلتسازی یزید را باطل کرد
🎙 استاد محمد علی مهدویراد
🔴 در مجلسی با حضور سفرای کشورها و فرماندهان لشکرها یک خانمی که اسیر است چنین سخن آن هم خطاب به خلیفه مثلا بلامنازع و پیروز میگوید و میفرماید: به این طرف و آن طرف نگاه کرده و باد به غبغب انداخته و پز میدهی و به سر مطهر فرزند رسول الله جسارت میکنی زیرا تو در برابر خدا سرکش هستی و پیامبر(ص) و دستورات خدا را منکر هستی. به زودی معلوم میشود که آن کسی که تو را به این جایگاه نشانده چقدر پست است و تو چقدر پستتر. پدر تو تجسم عینی شیطان بود
🔴 حاکمیت جهل بر ذهنها در شام به صورت حیرتآوری گسترش یافته بود ولی زینب(س) در چنین جلسهای باید در مدت چند دقیقه چنان سخن بگوید که همه بافتههای امویان و آنچه را به اذهان مردم تحمیق کرده بودند بر باد بدهد.
🔴 چرا از میان هزاران آیه قرآن زینب(س) در آغاز سخن این آیه را میخواند: ثُمَّ کَانَ عَاقِبَهَ الَّذِینَ أَسَاءُوا السُّوأَى أَنْ کَذَّبُوا بِآیَاتِ اللَّهِ وَکَانُوا بِهَا یَسْتَهْزِئُونَ. آیه در مورد انسانهای سرکش هرزهگرای ستمگستر در برابر خداوند است. در ادامه این جریان است که خدا تاکید فرموده جنایت جنایتگستران و ظلم ظلمگستران از خودشان سرچشمه گرفته و به خود آنها بازخواهد گشت و در واقع به خودشان ظلم کردهاند.
🔴 حضرت زینب(س) در یک خطبه کوتاه تبار و پیشینه یزیدیان را بر هم ریخت و اندیشه جبر حاکم را در هم شکست و فضیلتسازی آنها را برملا کرد و چهره منور آلالله را به مردم فهماند و نگاه به تاریخ را آنگونه که #حقمدارانه به آن نگاه میکنند نشان داد و این نگاه، نگاه مؤمنانه است. ماجرای بعد از عاشورا واقعا مطالعهکردنی است زیرا زینب(س) با تک تک کلمات شریفش بخشی از تاریخ انحرافی را برملا و تاریخ درست را جایگزین کرد......
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://andishehma.com/fazilatsazi-yazid/
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
✅ بیمکانی علم در ایران، دردی مزمن بود و همچنان هست
✏️ مقصود فراستخواه
🔴 علم یک نهاد اجتماعی است. نهادها ساختارهای بادوام اجتماعی هستند. هنجارهایی دارند. نظم های درونزای اجتماعی تولید می کنند. با نهادهاست که حیات جامعه قابل پیش بینی می شود.
🔴 علم، نهادی خودآیین است. از ابتدا دانشگاه به عنوان «اجتماع خود تنظیم دانشمندان» تعریف شده است. مهم تر از سازمان دانشگاه، این «اجتماعات علمی» هستند که علم را بسط و توسعه می دهند. اصلی ترین معیارهای علم مثل «شناسایی» و «اصالت» و بقیه ملاکهای اعتبارسنجی علم از جمله در علوم اجتماعی به توسط این اجتماعات علمی مثل انجمن ها و نشریات نهادمند می شوند.
🔴 غربت انجمن جامعه شناسی در خانه اش دانشکده علوم اجتماعی و بسته شدن مرکز آموزش های تخصصی انجمن به دست یک نهاد عمومی، نشانگر آشکاری است از بی مهری یا بی اعتنایی ِ سیستماتیک به علوم انسانی در جامعه ما. افزون بر این، نشان ناخوشایند نگران کننده ای است از سیطره یک «شبْه مدیریت گرایی نوین» نئولیبرالی (آن هم از نوع نسخۀ مقلدانه و جعلی اش) بر حیات آکادمیک و علمی در ایران امروز. ایدئولوژی و نابازار در ایران بر دانش پژوهی و نشر و اعتلای علم مسلط شده است.
🔴 در چنین وانفسایی، مسؤولان و ما همه اعضای انجمن جامعه شناسی، رسالت سنگین اجتماعی علم را بر روی شانه های خود داریم و لازم است پابه پای نقد در حوزه عمومی و پیگیری جدی از طریق مسؤولان امر در دانشگاه و جامعه و دستگاههای مسؤول خصوصا دولتی که به نام تکریم علم و عالمان و پژوهش های علمی به سر کار آمده است! .....
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت کلیک کنی
🌐 اندیشهما
🔹در فضیلت درستکاری
✍🏻دکتر مهراب صادقنیا
✅ معمولاً درستکاری را به "انجام دادن کارِ درست" معنا میکنند. بر اساس این تعریف، گویی فهرستی از کارها وجود دارد که "درست" توصیف میشوند و هرکس با هر انگیزهای آنها را انجام بدهد، درستکار خوانده میشود. با این حال، درستکاری به مثابه یکی از مؤلفههای هوش اخلاقی، معنای پیچیدهتری دارد.
✅هری فرانکفورت درستکاری را "سازگاری شخصیّت" و یا "یکپارچگی شخصیّت" تعریف میکند. بر این اساس، درستکار کسی است که آنچه انجام میدهد با آنچه که میاندیشد سازگار است. درستکار کسی است که رفتارش با اعتقاداتش همداستان است. درستکاری به این معنا، چیزی نزدیک به صداقت و بیریایی و یک فضیلت اخلاقی است. انسانهای درستکار به این معنا، از انسجام شخصیت، شادی، آرامش، و احساس اطمینان و اعتماد بهنفس بیشتری برخوردارند.
✅کسانی که در ظاهر به گونهای رفتار میکنند و در باطن جوری دیگر میاندیشند، حتی اگر رفتارشان اخلاقی و درست باشد، از فضیلت درستکاری بیبهرهاند. دلایل زیادی برای درستکار نبودن وجود دارد که مهمترین آنها فشارهای اجتماعی است. جامعهای که با زور و بگیر و ببند، مراقبت و تنبیه، و طرد و مجازات شهروندان خود را به انجام دادن چیزی که درست میداند وادار میکند، درحقیقت، درستکاری را پیش پای اطاعتطلبی خود سر بریده است. در این جامعه ممکن است بتوان رفتار آدمها را با فهرست اخلاقی مورد نظر سازگار کردد؛ ولی نتیجهی این فشار پیدایش اجتماع ریاکارانِ افسرده، ناامید، غیرقابل اعتماد، و ناشاد است.
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
✅ فمینیسم اسلامی و اتهام دنبالهروی غرب
✏️ دکتر سید حمید موسویان
🔴 فمینیستهای مسلمان با این اتهام در جوامع اسلامی مواجه هستند که آنچه توسط آنان مطرح میشود تکرار مباحث غربیهاست و تنها تفاوت کار آنها در اضافه کردن برخی آیات یا روایات برای توجیه مباحث خود است.
🔴 نهایت تلاشهای جدید در جهت بحث از جایگاه زنان در اسلام به عنوان کارهایی بیتوجه به مبانی و بنمایههای این نوع مباحث در غرب معرفی میشود که کاملا در تقابل با دینداری و بینش صحیح دینی است.
🔴 فمینیستهای مسلمان به دلیل سیاسی شدن مباحثشان و تضاد فزایندهای که مطرح شد همواره قربانی شدهاند و مورد حمله هر دو گروه قرار گرفتهاند.
🔴 نگاه فمینیستها به میراث اسلامی؛ رویکرد آنها در برابر غرب.آمنه ودود به عنوان یکی از چهرههای شاخص جریان فمینیسم اسلامی ضمن تأکید بر اینکه تغییر نگاه نسبت به زنان، برآمده از دوره جدید و تحولات جامعه جهانی است اشاره میکند جوامع مسلمانی که هویت قویای از خود بروز میدهند نسبت به مشارکت بیشتر زنان و توسعه آنها انعطاف بیشتری دارند.
🔴 به نظر ودود باید مبنا را قرآن قرار داد و هر چیزی که در تقابل با آن است طرد کرد و اجازه نداد که به عنوان اسلام عرضه شود. برای رفع تبعیض علیه زنان به باور ودود نیازی به نهادهای بینالمللی و کنوانسیون منع تبعیض علیه زنان نیست؛ هرچند با آنها هم تقابل نباید کرد. اما متن قرآن باید محور توجه باشد. قرآن با مفهوم کرامت انسان، پتانسیل زیادی برای بهبود شرایط زنان مسلمان دارد ......
🔻 جهت مطالعه این مطلب کلیک کنید.
🌐 اندیشهما
✅ اجتهاد بدون روششناسی سامان نمییابد
🎙 آیتالله ابوالقاسم علیدوست
🔴 نمیگویم روششناسی اجتهاد فقهی بلکه کسی که بخواهد در تفسیر، کلام، معارف و فقه قلم بزند نیازمند روششناسی و منهج است وگرنه بیراهه رفته و سعی نامشکور از او صادر خواهد شد.
🔴 کسی که مکاتب اجتهادی معاصر را مطالعه کرده و اشکالات و مزایای آن را بیان میکند طبیعتا انتظار وجود دارد که خود این فرد هم نظریه دهد.
🔴 بنده درکتاب روششناسی اجتهاد؛ دنبال نظریه اطمینان رفتهام تا بایستههای اجتهاد تراز و آسیبهای آن بیان شود زیرا اگر هر آسیبی اصلاح شود تبدیل به بایسته خواهد شد.
🔴 مکاتب فقهی نظاممند با مکتب فقهی اتمیک هم از دیگر مباحث است؛ برخی میگویند ما یکسری احکام اتمیک در جعاله و اجاره و … داریم و نظام در این مباحث نداریم ولی برخی میگویند ما در ورای این مباحث اتمیک نظامی داریم که کشف این نظام مهم است.
🔴 در بخش دوم کتاب به ۲۰ مکتب اشاره شده است که این مکاتب گاهی دوقلو هستند؛ از جمله مکتب فقهی قناعت یا همان تجمیع ظنون و مکتب فقهی صناعت یعنی همان کبری صغری و نتیجه که کاری به اقناع ندارد و میگوید قاعده این گونه اقتضاء میکند
مکتب دیگر وثوق و سند است که زیرمجموعه دو مکتب قناعت و صناعت است؛ شیخ انصاری بیشتر وثوق را مدنظر قرار داده است.
🔴 فقه اصطیاد قاعده از نصوص هم مکتب دیگری است که در برابر آن فقه اقتصار بر مورد نص است.
🔴 مکتب دیگر فقه نص و مقاصد بسند و نصمحور با نظارت بر مقاصد است.....
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
andishehma.com/ravesh-shenasi-ejtehad2
🌐 اندیشه ما
🔴 سه دوره اندیشه سیاسی داود فیرحی
(به مناسبت چهارمین سالگرد درگذشت استاد فقید دکتر داود فیرحی)
✍️ رضا تاران
✅ به نظر میرسد سه دهه فعالیت علمی داود فیرحی را میتوان در پاسخ به سه پرسش اصلی خلاصه کرد؛ دولت اسلامی و نظریه حکمرانی در جهان اسلام چگونه شکل گرفته است؟ فقه دموکراتیک بر پایه چه مفاهیمی استوار است؟ و در نهایت چگونه میتوان الهیات جدید برای فقه سیاسی دموکراتیک بنا کرد؟ به نظر میرسد آثار فیرحی در سه دوره و در پاسخ به این سه پرسش بوده است؛ او در دوره اول تبارشناسی فقه اقتدارگرا و بررسی زمینههای شکلگیری آن در صدر اسلام و دوره میانه را دنبال میکند. کار او در دوره دوم نقد فقه اقتدارگرا و تدارک فقه دموکراتیک است. در دوره سوم با طرح چالشهای فقه سیاسی به بازخوانی مفروضات فقه و طرح الهیات سیاسی تجدد میرسد.
۱.دوره اول: بررسی زمینههای شکلگیری اندیشههای سیاسی اقتدارگرا
۲.دوره دوم: تفسیر دموکراتیک از فقه سیاسی
۳. دوره سوم: بررسی چالشهای فقه دموکراتیک و طرح الهیات سیاسی جدید.
🔻🔻متن کامل را از دست ندهید:
https://andishehma.com/andishe-feyrahi-taran/
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
➕آفاق دانایی در سپهر تمدن اسلامی
🔻 گفتگوی حامد زارع با رسول جعفریان منتشر شد
▪️رسول جعفریان: کتاب «آفاق دانایی در سپهر تمدن اسلامی» بیان تجربههای فکری چند دهه زندگی بنده است. گفته آمد تا شاید نکاتی در آن برای نسل جوان باشد، نکاتی که بداند و مسیر تکراری را نرود. به نظرم بیش از درست ها، باید از غلطها درس گرفت. در اولین قدم خواستم عرض کنم، کتاب حاضر ارزش خواندن ندارد، دیدم ناسپاسی است؛ هم به خاطر تلاش آقای زارع، و هم به خاطر مطالبی که از دیگران نقل کردهام و بسا ارزش مرور داشته باشد. با این حال مصرّم بر این که مطالب مربوط به شخص من ارزش خواندن ندارد؛ گره ای از مشکلات نمی گشاید و بیشتر سرگرمی است. طبیعی است که دیگران مثل من فکر نمیکنند و خیلی از اوقات از من میخواستند شرحی از آنچه در کارهای نوشتنی بر من رفته، بنویسم. اکنون این کار همان است. آقای حامد زارع، دوستی که ایشان را در سالهای اخیر شناختم، بسیار علاقهمند به مسائل اندیشهای ایران است، جستجوگری که سعی هم میکند افکار مختلف را درست بفهمد، هر کسی را از نظر فکری در جایگاه خودش بشناسد، و اندیشههای او را در مقایسه با افکار دیگران بسنجد، تعریف کند و از تأثیر آن در جامعه معاصر مطلع باشد. او این تجربه را در اختیار دیگران میگذارد و این تلاشی بسیار سودمند و با ارزش است.
🖇 منبع: نشر روزنه
📚 جهت مطالعه این مطلب و خرید کتاب به لینک زیر مراجعه کنید:
andishehma.com/afagh-danaii
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
🔴 پایان خشونت و فساد دینی؟
✍️ مرضیه حاجی هاشمی
🗒 روزهای پایانی آبان ماه مرا بار دیگر عمیقاً به فکر درباره استادم، زنده یاد «داود فیرحی» فرو میبرد، کسی که کلاسهای درسش، یکی از پربارترین کلاسهای درس دوره دکترا بود، آنجایی که اندیشه های «جان لاک» و «میرزای نایینی» را در زمینه تطبیق الهیات سیاسی بر دموکراسی برابری می دادیم یا اشکال مختلف الگوهای دولت - تمدن را بررسی میکردیم و کم کم زاویه فکری خود را از اندیشههای استاد، صیقل یافتهتر میدیدم؛ گرچه به واقع اندیشههای وی و حوزه مطالعاتی هیچ استادی را به این اندازه نزدیک به دغدغههای فکری خویش نمی یافتم.
⬅️ داود فیرحی آنگاه که قربانی تعلل در واکسینه کردن جامعه در برابر «ویروس کرونا» شد، گرچه عمر علمی پرباری داشت؛ ولی هنوز میوه اصلی تکاپوهای علمی خویش را نچیده بود؛ چرا که چنین برمیآمد، وی در حال تلاش برای رسیدن به یک الهیات سیاسی جدید بود، یک الهیات سیاسی، واجد عناصر بالای دموکراتیک. البته به واقع روشن نیست، اگر داود فیرحی، رویدادهای تلخ و در عین حال تأمل برانگیز و تحول ساز ۱۴۰۱ و سپس جنگ خونبار و ویرانگر غزه را به نظاره مینشست، هنوز بر این باور بود که میتوان الهیات سیاسی را اصلاح کرد یا تمام قد از الهیات سیاسی عبور میکرد.
⬅️ به نظر میرسد، فیرحی در نسبت با نظم سیاسی با یا بدون ارجاع به اقتدار الهی که از اوایل قرن نوزدهم، دو شیوه متفاوت پرداختن بدان در غرب رشد کرده بود و زمینه ایجاد دو مکتب فلسفه سیاسی را فراهم ساخته بود؛ گرچه متأثر از «روسو» و نحله فکری وی بود؛ ولی به وصف روحانی بودنش نمیتوانست، با آنها بر سر این باور از دین هم داستان باشد که «دین در عمیقترین سطح خود جلوهای از ذات خود ذهن است» و انسان برای اینکه به لحاظ روانشناختی و اجتماعی با خودش آشتی کند، باید به فهم عقلانی و اخلاقی از آن دست پیدا کند؛ نه برای چیزی مانند «رستگاری» در الهیات سنتی. فیرحی چه آگاه به این باور از دین یا ناآگاه از آن، کارش در ارائه یک الهیات سیاسی مدرن در الگوگیری از مکتب فلسفه سیاسی که به نظر متأثر از آن میبود، دشوار می نمود.
⬅️ میتوانیم دو مکتب فلسفه سیاسی را که در زمینه نسبت دین و سیاست در غرب مدرن رشد کرد، «فرزندان «هابز» و فرزندان روسو بنامیم». به زبان ساده میتوان گفت، در نظر فرزندان هابز تنها در صورتی میتوان از خشونت و فساد الهیات سیاسی، رهایی یافت که در سرچشمههای ایمان مردم تشکیک ایجاد کرد و آنها را به این باور رساند که باورهای دینیشان به سبب نادانی، ترس و شهوت است و وقتی به روحانیان بی اعتماد شدند، «شاید طلسم الهیات سیاسی شکسته می شد و در نتیجه و تنها در همین صورت، ممکن بود، اندیشه هوشیارانه در باب زندگی سیاسی شروع شود».
⬅️ فرزندان روسو، متأثر از وی بر این باور بودند که «دین اصیل، هیچ ربطی به نادانی، ترس یا شهوت نداشت. این نهادهای دینی و سیاسی فاسد بودند که با وارونه کردن ایمان اخلاقی، آب به آسیاب خرافه ریخته، احساس اخلاقی را تنزل داده و مومنان را نسبت به یکدیگر، نامتساهل و خشن کرده بودند». آنها بر این عقیده بودند که «هر تمدن شناخته شدهای بر دین استوار شده؛ نه فلسفه. در جوامع سالم، دین به برقراری تعهد اجتماعی و تشویق فداکاری در راه خیر عمومی کمک کرده است».«کانت» و «هگل» از این مکتب فلسفه سیاسی بودند؛ اما الهیات سیاسی آنها کاملاً جدید بود؛ نه آن الهیات مسیحی سنتی، الهیاتی که خدا را آن «خدای قادر متعال» نمیدید که بیرون از ماست و احکام و دستوراتی را به نام دین بر ما ملزم ساخته است؛ بلکه چنانچه گفته شد از نظر آنها «دین در عمیقترین سطح خود، جلوهای از ذات خود ذهن است».
⬅️ حال سوال اینجاست: اگر مانند فیرحی، مکتب دوم را بپذیریم؛ بدون اینکه باور ما نسبت به خدا تغییر کند، میتوانیم همچنان امید به تاسیس الهیات سیاسی مدرن داشته باشیم؟ وقتی فیرحی هنوز از «فقه سیاسی» سخن میگفت، بیانگر این بود که از الهیات سنتی عبور نکرده است، آیا او دچار پارادوکس بود یا این مسئله را نزد خود حل کرده بود؟ به واقع به زعم وی با کدامین خدا پایان خشونت و فساد دینی رقم خواهد خورد؟
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
✅ علوم عقلی، مانند سایر علوم حوزوی همیشه بوده است و قابل حذف نیست.
🎙 استاد هادی سروش
🔴 بیرون از حوزه، مطالبه ی جامعه جستجوگر و علم دوست از عالم دینی؛ آشنایی به زبان روز است و قطعا فلسفه و استدلال بر واقعیات جدای از زبان روز نیست.
🔴 ما به عنوان یک مسلمان دارای دو منبع سرشار بنام وحی و عقل هستیم که هر دو برای ما “حجت” هستند و هر چقدر بتوانیم از این دو منبع بیشتر بهرمند باشیم ، عینِ سعادت است و روش های استفاده از این دو منبع متفاوت است و البته ارزشمند.
🔴 بعد از کار طاقت فرسای دو اندیشمند فقیه و عقل گرا در حوزه علوم عقلی – یکی در عرفان نظری و دیگری در فلسفه اسلامی- یعنی ؛ فقیهِ متفاوت و عارف خبیر به حقائق امام خمینی و چهره پرافتخار حوزه در عصر حاضر علامه طباطبایی، دو رشته مهم از علوم عقلی به شکل خوب و مدون در آمده است که قابلیت متن درسی دارد.
🔴 در این گردهمایی؛ ضروری به برخی چالش های درس و بحثِ فلسفه و عرفان در حوزه پرداخته شود.
🔴 امروز بعد از مجاهدات امام خمینی و علامه طباطبایی و شاگردان این دو بزرگوار در نهادینه کردنِ تدریسِ فلسفه و عرفان در حوزه قم، طبق اطلاع ؛ در برخی از مدارس حوزه بر علیه علوم عقلی کار مستمر میشود تا اذهان طلبه های نوپا به فلسفه و عرفان بدبین شود! و حتی گاهی زبان به اهانت نسبت به بزرگانی چون آیت الله علامه حسن زاده آملی باز میکنند! .....
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
andishehma.com/olom-aghli
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
🔴آیا جامعه ایران از دل تهدیدها و نا امیدیها سربلند بیرون میآید؟
(هفت ماه چگونه گذشت؟)
✍️عباس عبدی
✅ هفت ماه گذشته، مقطع عجیبی از تاریخ ایران است. بارها گفتهام وضعیت ما در ایران مثل کسی است که روی بند راه میرود، و هر لحظه ممکن است که سقوط کند و یا میتواند با حفظ تعادل خودش به سمت جلو برود و در نهایت این بند و دره زیر آن را رد کند. در واقع بینندگان و کسی که روی بند حرکت میکند در یک وضعیت اضطرابی هستند.
✅ بعد از بحران ۱۴۰۱ جنگ غزه شروع شد. بعد از آن هم تنشی که هر لحظه انتظار میرود که به بقیه منطقه خاورمیانه و بویژه ایران سرایت کند. سقوط هلیکوپتر حامل رئیس جمهوری و همراهان مساله دیگری بود که مردم شاهد آن بودند. سپس انتخاب آقای پزشکیان به عنوان رئیس جمهور جدید اتفاق افتاد که امیدی جدید ولو محدود را در جامعه ایجاد کرد. اما در روز تحلیف رئیس جمهور، اسماعیل هنیه که میهمان ایران بود در تهران ترور شد. این اتفاقات پشت سر هم ادامه پیدا کرد تا اینکه به تقابل بیشتر رسید و در آخرین اتفاق صبح شنبه 5 آبان ماه اسرائیل به شکل جدی به ایران حمله کرد. ما در طول این مدت همواره در یک وضعیت خوف و رجا بودهایم. همیشه نشانههای مثبتی میبینیم در عین حال که با اوضاع نا امید کنندهای مواجه هستیم. این وضعیت ادامه دارد تا اینکه ببنیم آیا میتوانیم از این بحران عبور کنیم یا خیر؟
✅ واقعیت این است که به نظرم هیچ چشمانداز قطعی و تضمین شدهای برای ما وجود ندارد و تنها امید ما این است که به یک توافق و نوعی تفاهم و وفاق جمعی در داخل برسیم و هم در داخل ساختار حکومت و هم میان ساختار قدرت و مردم این وفاق شکل بگیرد و امید به این داشته باشیم که بتوانیم از این مرحله و از این بحران عظیم عبور کنیم.
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
🔴 نسلِ جدید نسلِ پوچ گرا و هیچ انگار است؟
✍️محمد باقر تاج الدین
دوست گرامی اَم اقای دکتر بهروز مرادی در یادداشتی تلگرامی با عنوان "جامعه شناسی دنباله روانه" _(اینجا)به این موضوع پرداخته اند که نسلی پوچ گرا و هیچ انگار تمام میراث دینی و فرهنگی و فکری گذشتۀ ایران را نادیده می گیرد و بر آنان می تازد.
ایشان در بخشی از نوشتۀ خود در این زمینه آورده اند:«نسلی پدید آمدهاند که ارتباط هویتی و شخصیتی خود را با عناصر تاریخی و دینی و مجموعهی فرهنگی ایرانی بریده و در وادی پوچگرایی و هیچانگاری و لذتپرستی و زندگیِ دمغنیمتی فرو افتاده است.».
برای روش شدن موضوع چند نکته و نقطه نظر زیر می تواند مطرح شود:
1️⃣ آیا منظور جناب دکتر مرادی این است که تمامی افراد نسل جدید به ورطۀ پوچ گرایی و هیچ انگاری افتاده اند یا بخشی از آن ها؟
به نظر نمی رسد که چنین باشد که ادعا کنیم تمامی افراد نسل جدید در چنین ورطه ای افتاده باشند چرا که نیاز به بررسی دقیق و علمی دارد. ضمن این که باید روشن کنیم که منظور از پوچ گرایی و هیچ انگاری در میان نسل جدید چیست تا به ابعاد این موضوع بیش تر و بهتر بپردازیم.
2️⃣ فرض که چنین باشد (فرضی که نیازمند راستی آزمایی و سنجش دقیق است) اما می ماند این پرسش مهم که چرا چنین شد؟
اگرچه آقای دکتر مرادی در بخشی از نوشتۀ خودشان به یکی از دلایل بروز چنین وضع اسف باری توجه کرده اند یعنی عملکرد نادرست دست اندرکاران جامعه اما این تمام قضیه نیست و موضوع ابعاد بسیار پیچیده تری دارد که نیازمند تأمّل و تعمق بیش تری است.
من هم چونان دوست فرهیخته ام جناب دکتر مرادی نگرانی هایی در این زمینه دارم و چنین انقطاع فکری و فرهنگی و تاریخی را می بینم و به یکی از دغدغه هایم بدل شده است. اما می ماند این پرسش مهم که اگر نسل های پیشین دچار چنین گسستی نشده اند و با ملی گرایی و اسلام گرایی غلیظ زیست خود را تنظیم کرده اند چه دستاوردهای مشخص و قابل قبولی برای جامعه داشته اند؟ کدام قله های پیشرفت و توسعه و عظمت را فتح کرده اند؟
3️⃣ این موضوع هم باید روشن شود که فرض که ما به میراث فرهنگی و تاریخی و ملی مان بپردازیم و هر روز و ساعت در مورد آن ها داد سخن دهیم اما می ماند این نکتۀ کلیدی که چنین اقدامی قرار است کدام یک از مشکلات و مسائل کنونی انسان های ایرانی و به ویژه نسل جدید را حل و فصل کند؟ مثلا میراث ادبی ما و بزرگانی چون مولوی و حافظ و سعدی برای امروز ما چه ره آورد و کارکردی دارند؟
آیا معلمان و استادان و اندیشمندان در این زمینه اندیشه های درست و دقیق را عرضه و ارائه کرده اند؟
چرخۀ معیوب آموزش در مدارس و دانشگاه های ما هیچ گاه به درستی روشن نکرده اند که نسل های جدید از میراث ادبی و تاریخی و فکری مان چه چیزهایی را باید بیاموزند؟ به راستی این نسل چه تقصیری در این زمینه دارد؟
4️⃣ این جاست که از قول دکتر شریعتی یک بار دیگر و از زبان این نسل باید گفت:
«پدر، مادر، معلم، استاد، روشنفکر، اندیشمند، دست اندرکار، مسئول، مدیر و همه و همه ما متهمیم».
ما متهم به پوچ گرایی و هیچ انگاری هستیم چون شمایان نگفتید که زندگی واقعی چیست؟ آرمان ها کدامند؟ ایدئولوژی چیست؟ واقعیت ها کدامند؟ اقتصاد کجای زندگی قرار دارد؟ سیاست با ما چه می کند؟ فرهنگ چه نقشی در زندگی مان دارد؟ جوانی چیست؟ انسان کدام است؟ شاعران و عارفان چه دردی از دردهای ما در این روزگار آشفته درمان می کنند؟ جایگاه فلسفه های جدید، علوم جدید، اخلاقیات جدید کجاست؟ دنیای سنتی با دنیای مدرن چه شباهت ها و تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟ سنت ها چه کارکردی برای این روزگاران دارند؟ ما به جز یکسری حرف های تکراری و کلیشه ای کدام سخن جدید شنیده ایم که به ورطۀ پوچ گرایی و هیچ انگاری نیفتیم؟
5️⃣ از قضا من معتقدم که دست کم بخش از نسل جدید به خوبی دریافته است که زندگی چیست و خود را سرگرم برخی آرمان گرایی ها و میراث های نادرست گذشته نمی کند و فهمیده است که زندگی بر اساس واقعیت ها تنظیم می شود و نه آرمان های دور از دسترس و برخی آرزو اندیشی های دست نایافتنی.
هنگامی که به افکار و اعمال نسل های گذشته می نگرم بیش از همه آنان را غرق در میراث فکری و فرهنگی و ملی گذشته می بینم و صد البته زیست و زندگی شان را نه چندان موفق و ارزشمند!
در مورد تمامی افراد نسل گذشته داوری کلی نمی کنم بلکه فقط مثالی از واقعیت موجود را می گویم و بیان مقایسه تا ابعاد موضوع برای همه ما روشن شود.
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
✅ ضرورت بهرهمندی از هوش مصنوعی در اجتهاد فقهی
🎙 آیتالله احمد مبلغی
🔴 نیازمندیم تا با دقتی ژرف، عرصههای اجرا و اجتهاد را از یکدیگر بازشناسیم و به تمایز میان آنها و نقش هوش مصنوعی در هر یک بنگریم. این تمایزگذاری در شناخت ویژگیهای اجرا و روح اجتهاد و نسبت هر یک با هوش مصنوعی اهمیت بسزایی دارد.
🔴 عرصه اجرا، میدان تصمیمگیریهای خودکار و عملیات سریع است، جایی که دقت کامل، سرعت بالا و پردازش حجم گستردهای از اطلاعات لازم است.
🔴 در عرصه اجرا، هوش مصنوعی همچون دستیاری گرانبها ظاهر میشود که با قدرت الگوریتمهای پیشرفتهاش، میتواند کارهای دشوار را با شتابی کمنظیر به انجام رساند
🔴 عرصه اجتهاد، سرزمینی است که تأملی ژرف در چشمه زلال شریعت میطلبد؛ جایی که قواعد دین و روح احکام، با واقعیات زمانه پیوند میخورند.
🔴 اجتهاد، حرکتی زنده و پویشی ماندگار است که از مجتهد دانشی عمیق در ذات متون تشریعی دین و فهم اسرار و منطق آنها میطلبد.
🔴 اجتهاد، فعالیتی عقلانی محض نیست و به تحلیلهای سرد و بیروح محدود نمیشود؛ بلکه پرتوی فروزان از عواطف انسانی بر آن میتابد: از رحمتی که احکام را لطیف و نرم میسازد، از عدالتی که پناه مظلومان میشود و از تقوایی که مسیر تصمیم را روشن میکند. این احساسات بلند، راهی برای اجتهاد میگشایند و نتایجی متوازن میآفرینند که نه از حقیقت دور میشوند و نه از خیر فاصله میگیرند
🔴 اما هوش مصنوعی، هر چند در تحلیل دقیق و استنتاج سریع شگفتآور است، از جایگاه مسئولانه بیبهره است؛ چراکه فاقد آن جوهر انسانی برخوردار از ارتباط ویژه و مسئولانه در پیشگاه خداوند است که توانایی درک پیچیدگیهای اخلاقی و حسهای زنده فطری را به انسان میبخشد ....
🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید:
andishehma.com/hosh-masnoii-va-fighh
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
✅فیرحی یک دموکرات بود
🎙ابوالفضل دلاوری
قسمت اول
♦️امروز دموکراسی صرفا در قالب ساز و کارهای حکمرانی نیست و مثلا در عرصه جنبش های اجتماعی هم محقق می شود. در جامعه خودمان هم در این عرصه ها دموکراسی در حال محقق شدن است. دموکراسی اصالت وجودی دارد. دموکراسی بر فقه تقدم دارد. تا الان این طور نبوده که دموکراسی یا اقتدارگرایی را از فقه بیرون بکشیم. حکومت دینی صرفا استنادی به شکلی از دولت است که گویا ما شکلی از ظهورش و تجربه اش نداشته ایم. فقه دموکراسی، معنای خودش را در بحران تئوکراسی می بیند.
♦️فقیه سیاسی امروز، می تواند به مسئله دموکراسی بیندیشد و نه بیش از این. مرحوم فیرحی، عملا کسی بود که داشت به دموکراسی می اندیشید به عنوان یک فقیه نه به عنوان کسی که دموکراسی را از فقه استخراج بکند. قبلا گفته ام که فیرحی یک مصلح بود و دنبال اصلاح می گشت و امروز می خواهم اضافه کنم که او یک دموکرات هم بود.
ادامه در فرسته بعدی
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
اندیشه ما
✅فیرحی یک دموکرات بود 🎙ابوالفضل دلاوری قسمت اول ♦️امروز دموکراسی صرفا در قالب ساز و کارهای حکمران
✅ فیرحی سه دوره اندیشه ای و فکری دارد
🎙سید محمدعلی حسینی زاده
قسمت دوم
فیرحی سه دوره اندیشه ای و فکری دارد. این سه دوره را باید زیر سایه تحولات اسلام سیاسی در ایران بررسی کرد. در دوره اول، یک پژوهشگر تازه کار را می بینیم و زمانی بود که بحث تاریخ اندیشه اسلام داغ شده بود. دوره دوم که به فقه دموکراتیک بر می خوریم، با متفکری روبرو هستیم که عمیق تر فکر می کند. در دوره سوم، با متفکری مواجه هستیم که پاسخی برای چالش ها ندارد مثلا در کتاب قانون، نمی تواند یک راه حل ارائه بدهد.
وی افزود: در کتاب آخر فیرحی، نشانه هایی از یک تحول عمیق در اندیشه او را می توان دید. در اینجا او از فقه فراتر می رود و از بازسازی اساسی مذهب سخن می گوید و به اسلام سیاسی انتقاد وارد می کند.
ادامه در فرسته بعدی
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
✅پروژه فیرحی، ذیل نو اندیشی دینی بود
🎙دکتر سید صادق حقیقت
قسمت سوم
سید صادق حقیقت از اساتید دانشگاه، ابراز داشت: پروژه فیرحی ذیل نو اندیشی دینی است یعنی ارتباط فقه و دموکراسی. او معتقد بود که ما در درون فقه، ظرفیت هایی داریم که در حالت بالقوه باقی مانده است و ظرفیت های اقتدارگرای فقه برجسته شده و ظرفیت های دموکراسی فقه مانده است. وی در تلاش برای برجسته کردن ظرفیت های دموکراسی فقه بود و از روش فوکویی یعنی دیرینه شناسی و تبارشناسی استفاده می کرد. فیرحی در کتاب "قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام" با استفاده از روش فوکویی به دنبال این پروژه خود بود. او تک نفره توانست کار بزرگی انجام دهد و این پروژه را تا حد زیادی پیش ببرد. پس از او، متفکران زیادی ندیدیم که این پروژه را ادامه بدهند و این پروژه به جهات مختلف، ناقص ماند.
عنوان نشست از این جهت ابهام دارد که بین «فقه» و «دموکراسی» کاما هست یا مضاف و مضاف الیه هستند. این ابهام را در چهار حالت بررسی می کنیم:
1- رویکرد حداکثری به دین: در حوزه انتظار از دین، برخی به فقه تربیت و یا حتی فقه فیزیک، فقه نفت و فقه متاورس(!) نیز معتقدند. بر اساس این مبنا، می توان از «فقه دموکراسی» نیز سخن گفت. در کتاب «همروی فلسفه سیاسی و فقه سیاسی» این مبنا مورد نقد واقع شده است.
2- رویکرد حداقلی: روشنفکران دینی از دین انتظار مبدأ و معاد دارند، و بنابرین فقه سیاسی را معتبر نمی دانند. بدیهی است، بر این اساس، فقه دموکراسی نیز معنای محصلی نخواهد داشت. این مبنا نیز در همان کتاب مورد نقد قرار گرفته است.
3- پروژه دکتر فیرحی: از نظر ایشان، امکان زدودن وجوه اقتدارگرایانه از دین و فقه، و احیای وجوه دموکراتیک از آنها، وجود دارد. پروژه ایشان ذیل گفتمان نواندیشی دینی قرار می گیرد. این گفتمان، برخلاف گفتمان روشنفکری دینی، سکولار نیست و فقه سیاسی را دانشی معتبر تلقی می کند. بر اساس این دیدگاه، «فقه دموکراسی» اصطلاح صحیحی نیست، هرچند می توان از نسبت فقه و دموکراسی سخن گفت.
4- نظریه همروی: این نظریه نیز همانند مورد قبل ذیل گفتمان نواندیشی دینی قرار می گیرد. بر اساس این نظریه، فقه سیاسی اعتبار محدودی دارد؛ و نمی توان از فقه انتظار پرداختن به دولت و مانند آن را داشت. هرچند «فقه دموکراسی» معنای محصلی ندارد، ولی می توان از «ظرفیت سنجی» فقه در برابر شاخص های دموکراسی (و دیگر مفاهیم مدرن) بحث
کرد.
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034
♦️سفرهای استانی: بازنگري و توصيه
✍🏻دکترمحمدرضا يوسفی
🔹 سفرهای استانی با هدف آشنایی مقامات با زندگی مردم مناطق مختلف، ایجاد حس پیوند دولت و مردم و کمک به رشد متوازن کشور با ابتکار دولت نهم شکل گرفت. اما این سفرها در این دوره با مشكلاتی مواجه شد. اهداف سفرهای استانی در دولت سیزدهم بازنگری شد. آقای رئیسی دو هدف تلاش برای راه اندازی مجدد طرح های نیمه تمام و تعطیل شده جهت اتمام آنها و دیدار مردمی را برای اين سفرها بیان کردند.
🔹اما بر حسب گزارشها و در عمل، بر خلاف سخن ایشان، صدها طرح جديد با اعتبارات بالاتر از صد همت به تصویب رسید. این در حالی است كه اين طرح ها نيازمند كارشناسي مورد تاييد در سازمان مديريت هستند. از سوی دیگر اعتبارات عمرانی بودجه های سنواتی امكان تحقق اين حجم از پروژه را نداشته است. افزابش بودجه رئیس جمهور در سال های اخير می تواند زمينه ساز عدم شفافيت، رانت و فساد شود و امكان نظارت ناپذيري را افزايش داده است. این در حالی است كه برای تخصیص بودجه خاص به رئیس جمهور جهت سفرهای استانی منطق قابل دفاعی وجود ندارد. به ویژه اینكه كسری های رو به گسترش بودجه كشور و همچنين افزايش واگذاري اوراق مالي موجب شده است تا در لايحه بودجه سال 1404، تنها 500 همت فروش اوراق به پرداخت اوراق سر رسيد شده و بهره آنان اختصاص يابد. بر اساس داده هاي اين لايحه، كسري تراز عملياتي بالغ بر 1850 همت بوده و كسري واقعي حداقل 300 همت خواهد بود. از اين جهت انتظار اين است كه در لايحه بودجه 1404 به اين انحراف و بستر رانت و فساد توجه شود.
🔹 در یادداشت «سخنی با رئیسجمهور » ( شرق، 15 آبان 1403) به برخي نتايج منفي اين سفرها اشاره شد. از اين گذشته، اگر هدف ارزيابي وضعيت طرح هاي نيمه تمام است، بدون سفر و بدون مشاهده عینی، نيز مي توان متوجه وضعيت آنها شد. زيرا رئيس جمهور با مشاهده عيني، وضعيت فيزيكي طرح را مشاهده مي كند اما چرايي آن را بدون مشاهدات عيني هم مي تواند از كارشناسان دريافت كند. اين نوع بررسي وضعيت طرح هاي عمراني، از ساختار معيوب مديريتي كشور اعم از فقدان شايسته سالاري و ضعف نظارت موثر و بستري فسادزا حكايت مي كند.
🔹 بنابر برخي گزارشها اكنون ميانگين عمر طرح هاي نيمه تمام كشور، 16 سال است كه عدد بسيار بالايي است و نشان از اتلاف منابع دارد. اين امر به ويژه در دوران تحريم و ضرورت مديريت كارآمد منابع محدود از اهميت بيشتري برخوردار است.
🔹 اگر دغدغه دولتمردان رسيدگي به مناطق محروم و كم برخوردار باشد، در اين صورت باید به آمایش سرزمین در برنامه هفتم با اتکاء بر ظرفیت های استانی توجه شود. بر فضاسازي جهت رشد متوازن، امکان رشد بدون تورم، بر اصلاح ساختار بودجه، بر بحران های زیست محیطی و بر شایسته سالاری تمرکز شود. در غير اين صورت این سفرها جنبه پوپولیستی داشته، بر تعهدات دولت افزوده و موجب تشدید ناقوارگی ساختار دولت خواهد شد.
🌐 اندیشه ما
eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034