[در تفسیر آیه قنوت]
#منبر_قرآنی_حدیثی
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ صَلّیَ اللهُ عَلَى خَیرِ خَلْقِهِ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِین
رابطه دنیا و آخرت از جمله مباحث قابل طرح در مجالس مؤمنان است .
➖گاهی دنیا و آخرت به هوو تشبیه شده است یعنی گفته شده جمع بین دنیا و آخرت مقدور نیست:
حضرت علی(ع) می فرماید:«الدُّنيا وَالآخِرَةُ ضَرَّتانِ؛ فَبِقَدرِ ما تُرضي إحداهُما تُسخِطُ الاُخرى»
دنيا و آخرت ، دو هوويند . پس به اندازه اى كه يكى از آن دو را خشنود سازى ، ديگرى را ناخشنود مى گردانى.(۱)
اما گاهی جمع بین دنیا و آخرت مطرح شده است؛
« وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ» و بعضی میگویند: «پروردگارا! به ما در دنیا (*نیکی*) عطا کن! و در آخرت نیز (*نیکی*) مرحمت فرما! و ما را از عذابِ آتش نگاه دار!»
👌نکته ای که مفسرین در تفسیر این آیه معروف گفته اند عبارت است از اینکه؛
اگر انسان صرفا دنبال منافع دنیوی باشد و جهت اخروی را در آن در نظر نگیرد این منافع آخرت انسان را تهدید میکند اما اگر جهت اخروی در امور نیک دنیا مورد نظر باشد در این صورت آن امر دنیوی نیز خوب خواهد بود از این جهت با کلمه « حسنه » تعبیرشد یعنی امر دنیوی که به امور اخروی منتهى گردد.
در این رو در دعا میخوانیم؛
همانطور كه در دعاي ماه رجب مي خوانيم« أَعْطِني بِمَسْأَلَتي إِيّاكَ جَميعَ خَيْرِ الدُّنْيا وَجَميعَ خَيْرِ الآخِرَةِ».
اما چگونه میتوان خیر و نیکی دنیا و آخرت را باهم جمع کرد؟ در پاسخ به این سؤال مهم بحث کوتاهی تقدیم می شود.
✔️تقوا
پيامبر خدا فرمود:« مَن رُزِقَ تُقىً فَقَد رُزِقَ خَيرَ الدُّنيا وَالآخِرَةِ»
هر كس تقوا روزي اش شود خير دنيا و آخرت روزي اش شده.(۲)
✔️خوف از خدا
امام معصوم فرمود: «أَصْلُ كُلِّ خَيْرٍ فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ الْخَوْفُ مِنَ اللَّهِ تَعَالَى»
ريشه هر خير در دنيا و آخرت خوف از خداست.(۳)
✔️دينداري
اميرالمومنين مي فرمايد: «مَنْ رُزِقَ الدِّينَ فَقَدْ رُزِقَ خَيْرَ الدُّنْيا وَ الآخِرَةِ»
هر كس دين روزى او شود، براستى خير دنيا و آخرت روزى او شده است.(۴)
✔️محبت اهل بيت
رسول خدا(ص)فرمود: «مَنْ رَزَقَهُ اللّه ُ حُبَّ الاَئِمَّةِ مِنْ اَهْلِ بَيْتى فَقَدْ اَصابَ خَيْرَ الدُّنْيا وَ الآخِرَةِ »
هر كس كه خداوند محبت امامان از اهل بيت مرا نصيب او كرده بى گمان به خير دنيا وآخرت دست يافته.(۵)
✔️علم
پيامبر اكرم(ص) فرمود: «خَيْرُ الدُّنْيا وَ الآْخِرَةِ مَعَ العِلْمِ وَ شَرُّ الدُّنْيا وَ الآْخِرَةِ مَعَ الْجَهْلِ»
خير دنيا و آخرت با دانش و شرّ دنيا و آخرت با نادانى است.(۶)
✔️خدمت به خانواده
رسول خدا به اميرالمومنين فرمود: پيامبر صلي الله عليه و آله :«يا عَلىُّ لا يَخْدُمُ الْعِيالَ اِلاّ صِدِّيقٌ اَوْ شَهيدٌ اَوْ رَجُلٌ يُريدُ اللّه ُ بِهِ خَيْرَالدُّنْيا وَ الآخِرَةِ »
اى على! به خانواده خود خدمت نمى كند، مگر مرد بسيار راستگو يا شهيد يا مردي كه خداوند خير دنيا و آخرت را براى او مى خواهد.(۷)
✔️ یگانه ای برای خیر دنیا و آخرت
امام صادق(ع) مىفرمايد: پدرم از پدرش روايت كرد كه مردى از اهل كوفه خدمت امام حسين(ع) نامه نوشت و عرض كرد: اى آقا و سرورم، برنامهاى به من بدهيد كه خير دنيا و آخرت در آن جمع باشد. امام(ع) [جواب كوتاه و پرمعنايى] براى او نوشتند:« بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ مَنْ طَلَبَ رِضَى اللهِ بِسَخَطِ النَّاسِ كَفَاهُ اللهُ أمُورَ النَّاسِ وَ مَنْ طَلَبَ رِضَى النَّاسِ بِسَخَطِ اللهِ وَكَّلَهُ اللهُ إِلَى النَّاسِ، وَ السَّلاَم»
به نام خداوند بخشنده مهربان، كسى كه رضايت خدا را بر ناراحتى مردم ترجيح دهد، خداوند قلبهاى مردم را به سوى او جلب خواهد كرد و كسى كه رضايت مردم را بر خشنودى خدا ترجيح دهد، خداوند او را به مردم وا مىگذارد.(۸)
✔️دو گانه ای
امام على عليه السلام : : جُمِعَ خَيرُ الدُّنيا والآخِرَةِ فيكِتْمانِ السِّرِّ ومُصادَقَةِ الأخْيارِ ».
خوبى دنيا و آخرت در رازدارى و دوستى با نيكوكاران گرد آمده است(۹)
✔️سه گانه
[رضا، صبر، شکر]
اميرالمومنين مي فرمايد: «ثَلاثٌ مَنْ كُنَّ فيهِ فَقَدْ رُزِقَ خَيْرُ الدُّنْيا وَ الآْخِرَةِ، هُنَّ الرِّضا بِالقَضاءِوَ الصَّبْرُ عَلَى الْبَلاءِ وَ الشُّكْرُ فِى الرَّخاءِ»
به راستى خير دنيا و آخرت روزىِ كسى مى گردد كه از سه ويژگى برخوردار باشد:خشنودى به مقدرات، صبر در بلا و شكر در آسايش. (۱۰)
✔️سه گانه ای دیگر
[ زهد،تفقه،بصیرت]
امام صادق(ع) مي فرمايد: اِذا اَرادَ اللّه ُ بِعَبْدٍ خَيْرا زَهَّدَهُ فِى الدُّنْيا وَ فَقَّهَهُ فِى الدِّينِ وَ بَصَّرَهُ عُيوبَها وَ مَنْ اوتِيَهُنَّ فَقَدْ اوتىَ خَيْرَ الدُّنْيا و