📚📚📚 سوره #بقره آیه ۳۰ 🌿 وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلاَئِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً قَالُواْ أَتَجْعَلُ فِيهَا مَن يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاء وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لاَ تَعْلَمُونَ (30) ترجمه : وهنگامى كه پروردگارت به فرشتگان گفت: من بر آنم كه در زمین جانشینى قرار دهم. فرشتگان گفتند: آیا كسى را در زمین قرار مى دهى كه در آن فساد كند و خون ها بریزد؟ در حالى كه ما با حمد و ستایش تو، ترا تنزیه و تقدیس مى كنیم. خداوند فرمود: همانا من چیزى مى دانم كه شما نمى دانید. ❇️ خواست خداوند چنین بود که در روى زمین موجودى بیافریند که نماینده او باشد، صفاتش پرتوى از صفات پروردگار، و مقام و شخصیتش برتر از فرشتگان خواست او این بود که تمامى زمین و نعمت هایش را در اختیار چنین انسانى بگذارد نیروها، گنج ها، معادن و همه امکاناتش را. چنین موجودى مى بایست سهم وافرى از عقل، شعور، ادراک، و استعداد ویژه داشته باشد که بتواند رهبرى و پیشوائى موجودات زمینى را بر عهده گیرد. در این آیه مى گوید: به خاطر بیاور هنگامى را که پروردگارت به فرشتگان گفت من در روى زمین جانشینى قرار خواهم داد (وَ إِذْ قالَ رَبُّکَ لِلْمَلائِکَةِ إِنِّی جاعِلٌ فِی الأَرْضِ خَلیفَةً). #خَلِیْفَة به معنى #جانشین است، ولى در این که منظور از آن در اینجا جانشین چه کسى و چه چیزى است؟ مفسران احتمالات گوناگونى داده اند: بعضى گفته اند: منظور جانشین فرشتگانى است که قبلاً در زمین زندگى مى کردند. بعضى گفته اند: منظور جانشین انسان هاى دیگر یا موجودات دیگرى که قبلاً در زمین مى زیسته اند. بعضى آن را اشاره به جانشین بودن نسل هاى انسان از یکدیگر دانسته اند. ولى انصاف این است ـ همان گونه که بسیارى از محققان پذیرفته اند ـ منظور: #خلافت الهى و نمایندگى خدا در زمین است; زیرا سؤالى که بعد از این فرشتگان مى کنند و مى گویند: نسل آدم ممکن است مبدأ فساد و خونریزى شود و ما تو را تسبیح و تقدیس مى کنیم متناسب همین معنى است; چرا که نمایندگى خدا در زمین با این کارها سازگار نیست. ✅ همچنین مسأله تعلیم اسماء به آدم که شرح آن در آیات بعد خواهد آمد قرینه روشن دیگرى بر این مدعا است. و نیز خضوع و سجود فرشتگان در مقابل آدم شاهد این مقصود است! به هر حال، خدا مى خواست موجودى بیافریند که گل سر سبد عالم هستى باشد و شایسته مقام خلافت الهى و نماینده اللّه در زمین گردد. در حدیثى که از امام صادق(علیه السلام) در تفسیر این آیات آمده، نیز به همین معنى اشاره شده است که: فرشتگان بعد از آگاهى از مقام آدم، دانستند: او و فرزندانش سزاوارترند که خلفاى الهى در زمین و حجت هاى او بر خلق بوده باشند. پس از آن، اضافه مى کند: فرشتگان به عنوان سؤال براى درک حقیقت، و نه به عنوان اعتراض عرض کردند: آیا در زمین کسى را قرار مى دهى که فساد کند و خون ها بریزد ؟! (قالُوا أَ تَجْعَلُ فیها مَنْ یُفْسِدُ فیها وَ یَسْفِکُ الدِّماءَ). در حالى که ما تو را عبادت مى کنیم، تسبیح و حمدت به جا مى آوریم و تو را از آنچه شایسته ذات پاکت نیست، پاک مى شمریم (وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ وَ نُقَدِّسُ لَکَ). ولى خداوند در اینجا پاسخ سربسته اى به آنها داد که توضیحش در مراحل بعد آشکار گردید: فرمود: من چیزهائى مى دانم که شما نمى دانید ! (قالَ إِنِّی أَعْلَمُ ما لا تَعْلَمُونَ). 🔰 فرشتگان آن چنان که از سخنانشان پیدا است، پى برده بودند این انسان فردى سر براه نیست، فساد مى کند، خون مى ریزد و خرابى به بار مى آورد. اما از کجا دانستند؟! ◀️ گاه گفته مى شود: خداوند قبلاً آینده انسان را به طور اجمال براى آنها بیان فرموده بود. در حالى که بعضى احتمال داده اند: ملائکه خودشان این مطلب را از کلمه فِى الأَرْض (در روى زمین) دریافته بودند; زیرا مى دانستند انسان از خاک آفریده مى شود، و ماده، به خاطر محدودیتى که دارد ؛ طبعاً مرکز نزاع و تزاحم است، چه این که جهان محدود مادى، نمى تواند طبع زیاده طلب انسان ها را اشباع کند، حتى اگر همه دنیا را به یک فرد بدهند باز ممکن است سیر نشود، این وضع، مخصوصاً در صورتى که توام با احساس مسئولیت کافى نباشد سبب فساد و خونریزى مى شود. ◀️ بعضى دیگر از مفسران معتقدند: پیشگوئى فرشتگان به خاطر آن بوده که آدم، نخستین مخلوق روى زمین نبود، بلکه پیش از او نیز مخلوقات دگرى بودند که به نزاع و خونریزى پرداختند، پرونده سوء پیشینه آنها سبب بدگمانى فرشتگان نسبت به نسل آدم شد!