🔰 جریان‌های فعال در #مشروطه 🔺 در مشروطه سه جریان حضور داشت: 1️⃣ غرب‌گرایان 🔸 سید حسن #تقی‌زاده از سردمداران این جریان بود. دولت #انگلستان نیز در این گروه قرار داشت. خواسته این گروه، مشروطه غربی و تفکیک دین از سیاست بود. 2️⃣ طرفداران استبداد 🔸 #محمدعلی_شاه، درباریان، #قزاقان_روسی و دولت روسیه در این جریان قرار داشتند و از تداوم سلطنت استبدادی دفاع می کردند. 3️⃣ نیروهای دینی 🔸 علمایی، همچون #شیخ_فضل_الله_نوری، بهبهانی و طباطبایی (در تهران) و آخوند خراسانی، مازندرانی و #نائینی (در عتبات عالیات)، در این گروه قرار داشتند. خواسته این گروه، مشروطه در چارچوب تعالیم دین اسلام بود. 🔸 به هر صورت، مطابق اندیشه سیاسی نائینی، «#مجلس» نهاد نظارت کننده بر نهاد غاصب حکومت یعنی شاه و دربار است، زیرا حکومت مشروطه دو رکن دارد: 🔹 الف: #قانون_اساسی 🔹 ب: مجلس 🔸 در ظاهر مقرر شد که قانون اساسی بر اساس دین باشد و مجلس هم چیزی برخلاف دین تصویب نکند. همچنین #شاه که مقام تشریفاتی دارد، حق دخالت نداشته باشد. به هر حال، این نظریه‌ای ناقص است، چون مطابق دیدگاه نائینی، یک ظلم در آن وجود دارد. 🔸 اجمالاً می‌توان گفت که با اندیشه‌ای که نائینی تولید کرد، برای پذیرش دولت مدرن، یک گام به جلو برداشته شد، اما اندیشه و عمل سیاسی در ایران با بن بست مواجه گردید، زیرا پس از نائینی، چارچوب حرکت فعالان سیاسی ـ دینی به گونه‌ای بود که شاه در رأس قدرت بماند و حکومت مشروطه برقرار گردد. 🔸 از دیدگاه این گروه، قانون اساسی مشروطه، ملاک عمل بود. افرادی، مثل شهید مدرس، آیة اللّه کاشانی و آیة اللّه #بروجردی، با حرکت در این چارچوب تلاش می‌کردند که قانون مشروطه پیاده شود. 🔸 #امام_خمینی نیز از لحاظ عمل سیاسی ـ و نه اندیشه سیاسی ـ مدتی در این چارچوب سخن می‌‌گفت. سرانجام ایشان این بن بست را در سال ۱۳۴۸ شکست و فرمود: قدر مقدور ما این است که نظام اسلامی را بدون وجود شاه تأسیس کنیم. 🔸 ایشان با صراحت اعلام کرد که تا شاه در رأس حکومت باشد، نمی‌توان انتظار داشت که از ظلم کاسته شود، پس باید نظام سلطنتی را از بین برد. 🌐 https://www.asbaat.ir/?p=4065 🆔 @asbaat_ir