کمال عقل 🔹 از وجود مبارک امام حسین (علیه السلام) نقل است: «لا یکمل العقل إلّا باتّباع الحق»؛ «عقل، کامل نمی شود، مگر در پرتو پیروی از حق». مراد از این عقل، هم عقل عملی است که با عمل صالح و تمرین کامل می شود، هم عقل نظری که با ریاضت و اُنس به معارف برهانی به کمال می رسد؛ زیرا حق در بخش دانش و منشْ حضور دارد و در هر جایی اثر خاص خود را خواهد داشت و پیروی از حق در هر منطقه ای سبب اِثاره و شکوفایی دفینه عقل نظری و عملی می گردد. 🔹 از امام حسین (علیه السلام) پرسیدند: «من أشرف الناس»؛ شریف ترین مردم چه کسی است؟ آن حضرت فرمودند: «من اتّعظ قبل أن یوعظ»؛ «کسی که قبل از گرفتار شدن به سرنوشت تلخ و عبرت شدن برای دیگران، از گرفتاری دیگران و حوادث تلخ و شیرین دنیا پند گیرد». عدم پیروی از حق، انسان را دچار مشکلات فراوان علمی و عملی می کند و مایه عبرت دیگران می نماید و حق، همان است که از سوی خدای سبحان آمده است: ﴿ الحق من ربّک فلاتکن من الممترین ﴾ و سرپیچی از آن مانع کمال عقل می شود؛ بلکه سبب نقص و نیز زوال آن می گردد... . نتیجه آن که کمال عقل در پیروی از حق در بخش علم و عمل و احکام و حِکَم الهی است و بس، و در این راه، هیچ بهانه ای پذیرفته نیست. 🔹 از امام رضا (علیه السلام) نقل است که فرمود: «صدیق کلّ امرء عقله و عدوّه جهله»؛ «دوست هر کسی عقل او و دشمنش جهل اوست». از تعبیر حدیث که خبر در آن مقدّم و مبتدا مؤخّر است استفاده می شود که انسان، بیش از یک دوست ندارد و آن عقل است؛ چنان که بیش از یک دشمن ندارد که جهل اوست. انسان عاقل، دوستی دارد که وی را به سعادت ابدی هدایت می کند و انسان جاهل، گرفتار دشمنی است که همواره خار راه او و سدّ معبر سعادت وی است. 🔹 سخن عقل، این است که هیچ چیز جز رضای خدا برای انسان سودمند نیست و رضایت خداوند در گرو اطاعت از دین اوست. نیز عقل فتوا می دهد که جز دین خدا نباید در زمین حکومت کند و انسان نباید به حکومت غیرخدا تن دهد. انسان عاقل از نصایح عقل بهره مند و شخص جاهل از آن محروم است. عقل می گوید که نباید به دیگران ستم کرد یا از آنان ستم پذیرفت، ولی خاصیت جهل، این است که شخص را فردی متجاوز یا تجاوزپذیر می کند. از این رو، دولت ستمگر و ملت ستم پذیر، هر دو جاهلند. 📚 شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینی ص122 تا 124 #بر_آستان_اندیشه #محرم #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی