عبید الله بن زیاد مخفیانه وارد کوفه شد و بنابر گزارش های نقل شده بیرون از کوفه تغییر لباس و عمامه داد و به شکل و شمایل اهالی حجاز در آمد ؛ چرا ابن زیاد عمامه سیاه پوشید ؟و چرا رنگ های دیگر که در آن زمان مرسوم بود را به سر نکرد ؟ در واقع این بحث به تاریخ اجتماعی و نوع پوشش اهل بیت (ع) بازمی گردد، در منابع اسلامی آمده است که رسول خدا (ص) چندین عمامه داشتند ؛ سحاب که که عمامه ای سفید رنگ بوده است ، حرقانیه که عمامه ای بوده که متمایل به سیاهی بوده ، قطریه که پارچه آن را از قطر می آوردند و از پارچه های زیبا به شمار می آمده است، عمامه ای از برد یمانی که به قرمزی متمایل بود و عمامه ای زرد رنگ( الاغانی ج۱ص۲۵۹)اما در نقل های دیگر آمده است که بسیار می شد که رسول خدا (ص) در سفر یا حضر از عمامه مشکی استفاده می کرده است( بحارالانوار ج۱۶ص۲۵۱)و عمروبن حریث نیز نقل کرده است که رسول خدا (ص)را دیدم با عمامه مشکی که گوشه اش را میان شانه هایش آویخته بود( تحفه الاحوذی ج۵ص۳۳۶)این گزارش نشان می دهد که اغلب رسول خدا (ص) از رنگ مشکی برای عمامه استفاده می کرده است همانگونه که احمد بن حنبل نیز نقل کرده است که رسول خدا (ص) روزی با عمامه سیاه خطبه خواند و در فتح مکه هم عمامه سیاه بر سر گذاشته بود( مسند احمد بن حنبل ج۳ص۳۶۳)و همچنین آمده که عمامه امیرالمومنین (ع) در عصر رسول خدا (ص) سیاه بود( المنسوجات و الالبسه العربیه فی العهود الاسلامیه الاولی ص۲۱۳) و رنگ عمامه ی او در جنگ های جمل ( کشف الغمه ج۱ص۲۴۰) و صفین ( بشاره المصطفی ص۱۴۱) نیز به همین رنگ گزارش شده است ؛ اما درباره رنگ عمامه امام حسین(ع) تنها یک نقل وجود دارد و آن اینکه ابن ابی شبیه از ابورزین نقل می کند که حسین بن علی (ع) در حالی که عمامه مشکی بر سر داشت ، روز جمعه برای ما خطبه خواند( المصنف ج۶شماره ۲۷۹۴ص۴۶) از این نقل ها می توان این نتیجه را گرفت که رسول خدا (ص) در اغلب موارد از عمامه مشکی استفاده می نمودند و بعد از آن حضرت ، امیرالمومنین (ع) نیز از همین رنگ استفاده کرده اند و این شیوه انتخاب رنگ عمامه تا زمان امام حسین(ع) بوده است و در اغلب موارد می توان این استعمال رنگ را برای این حضرات ثابت شده دانست، به همین دلیل ابن زیاد می دانست که از لحاظ پوشش مردم امام حسین(ع) را با این رنگ عمامه می شناسند، از دیگر سو او شبانه و با پوشاندن صورت وارد کوفه شد تا مردم نتوانند در تاریکی شب چهره او را تشخیص دهند.
#کوفه
#عمامه
#ابن_زیاد
https://eitaa.com/Ashuraresearch
ورود مخفیانه به کوفه و نحوه مسلح شدن او که در نقل ابن اعثم کوفی به آن اشاره شد ، نشان دهنده این معناست که ابن زیاد احتمال خطری را پیش بینی می کرده است ، آن هم در شهر کوفه که گرایشات شیعی چه از نظر اعتقادی و چه از نظر حُبی در آن محسوس بوده است و اینکه بعید به نظر می رسد که ابن زیاد از اوضاع آشفته کوفه و نامه نگاری های کوفیان با امام حسین(ع)آگاه نبوده باشد ،خطاب مسلم بن عمروباهلی ، مردمی را که در کنار مرکب ابن زیاد در حال تبریک و شاد باش بودند به یا ترابیه ، ای گروه شیعه( الفتوح ج۵ص۳۸/ مقتل الحسین (ع) ج۱ص۱۹۹) بیانگر همین نکته است، با این اوصاف بعید به نظر می رسد که ابن زیاد تنها وارد کوفه شده باشد وگروهی مسلح را به عنوان محافظ و همراه با خود همراه نکرده باشد ، بنابر این احتمالا به همراه پانصد نفر از بصره خارج شده است که برخی از آنها جزءشیعیان بوده اند که در مسیر تعلل کرده اند و به راه ادامه ندادند.چراکه بر این باور بودند که شاید امام حسین(ع) زود تر از ابن زیاد به کوفه برسند، این تحلیل آنها معقول به نظر می رسید، چرا که آنها از احوال کوفه و مکه اطلاع کافی و جامعی نداشتند و تنها از نامه نگاری و حضور مسلم بن عقیل (ع) در کوفه خبردار بودند ، با کنار کشیدن این عده از ادامه سفر تا کوفه باید همراهان ابن زیاد تعداد قابل قبولی برای دفاع کردن از او هنگام بروز هر گونه اتفاق در شهر کوفه باشد و به همراه او وارد کوفه شده باشند و ورود تنهایی ابن زیاد به شهر دور از واقع است.
#کوفه
#ابن_زیاد
https://eitaa.com/Ashuraresearch
درباره مسیر ورود ابن زیاد به کوفه در میان منابع تنها سه نقل به این مسئله پرداخته اند: اول نقل ابن نما که در آن اشاره ای به دروازه نجف شده است.
دوم نقل ابن سعد در الطبقات که در آن این چنین گزارش شده است که ابن زیاد به صورت ناشناس وارد بازار کوفه شد.
سوم نقل شافی در مطالب السوول که راه بادیه و صحرا را تقویت کرده بود.
در میان این سه نقل، عبید الله بن زیاد با وجود احساس خطری که از جانب کوفیان می کرده است ، می توانست کدام مسیر را انتخاب کرده باشد ؟ برای حل این مسئله باید به موقعیت جغرافیایی دارالاماره کوفه اشاره نمود ، بنابر تحلیل های جغرافیایی که در بخش های آینده به تفصیل پیرامون آن سخن خواهیم گفت، دارالاماره و مسجد کوفه در مرکز شهر وا قع شده بود و درالاماره در جنوب مسجد با اندکی انحراف به سوی مشرق قرار داشته است( جغرافیایی تاریخی کوفه ص۳۶) و دروازه بصره در جنوب و دروازه نجف در غرب کوفه واقع بوده است و بازار در شمال شرقی مسجد و دارالاماره تعیین شده بود ، این احتمال وجود دارد که ابن زیاد از راه بادیه و صحرا از راه مرسوم و متداول بصره به کوفه طی مسیر نکرده باشد و با قدری تغییرخود را از جنوب کوفه به غرب کوفه رسانده است و ازآن طریق به دارالاماره رفته باشد ، به دلیل اینکه مسیر دروازه بصره در جنوب تا مرکزشهر محل حضور خانه های کنده و مذحج بود که گرایشات شیعی داشتند اما مسیر دروازه نجف تا دارالاماره محل قبیله جدیله و کنانه بودکه به قول لویی ماسینیون : این دو قبیله از زمان امارت و فرمانداری سعد بن ابی وقاص در کوفه ت ا پایان روزگار بنی امیه و حامیان امیران قریشی شهر بشمار می آمدند و تعدادشان نسبت به سایر قبایل کمتر بود( همان ص ۱۶)بنابراین حضور قبایلی که هم تعداد اندکی دارند و در صورت خیانت از افراد زیادی برخوردار نیستند و هم اینکه به بنی امیه و حاکمان قریشی آن وفادار بودند می توانست، دغدغه ابن زیاد ر ا مبنی بر بروز خطر احتمالی کمتر نماید.بنابراین رفتن به بازار که در شمال شرقی دارالاماره و مسجد واقع شده است امری نامعقول به نظر می رسد ، زیرا لازمه این احتمال این است که ابن زیاد مسیر خود را به دارالاماره طولانی تر کرده باشد و ظاهرا این تعیین مسیر در تضاد با پنهان کاری دارد که منابع درباره نقشه ی ابن زیاد گزارش کرده اند ، مگر اینکه این احتمال را در مسئله تقویت کنیم که کوفه در آن برهه دارای بازار های متعددی نیز بوده است که قرائن تاریخی این احتمال را تقویت می کند ، چرا که بازار و مغازه های صرافان روبروی مسجد بنی جذیمه در جنوب غربی مسجد قرار داشته است( مساجد الکوفه ص۱۸۷/ جغرافیایی تاریخی کوفه ص۳۲) بنابر این روشن می شود که میان سه قول در مسئله هیچ اختلافی وجود ندارد و به احتمال ابن زیاد از راه بادیه که در جنوب کوفه واقع شده بود خود را با اندکی تغییر مسیر به دروازه نجف رسانید و از آنجا با عبور از بازار صرافان خود را به دارالاماره کوفه رسانده باشد.
#کوفه
#ابن_زیاد
https://eitaa.com/Ashuraresearch