این عامل قطعاً در شکل گیری رهبری بلامنازع امام م ۆثر بود و چشم انداز روشنی را برای مبارزه ترسیم می کرد (مطهری: ١٨٢).
شیوه رهبری حضرت امام خمینی (ره):
از آنجا که انگیزه، بینش و روش سیاسی امام (ره) برخاسته از ایمان و معرفت عمیق دینی و الهی وی بود، شیوه رهبری ایشان نیز مختصات ویژه ای داشت، که اعمال همین شیوه ها، موجب گسترش چتر رهبری ایشان و جذب و جلب اقشار و نیروهای انقلابی می شد و حتی به تدریج رقبای ایشان را هم به همکاری و همراهی وا می داشت. گرچه واقعیات پس از انقلاب، پرده از روی انگیزه های بسیاری از این همراهیها برداشت، ولی نفس همراهی نشان دادن این چهره ها، حکایت از توفیق شیوه رهبری ایشان داشت.
تأمل و تدبیر در تصمیم گیریها، مشورت با اهل نظر و شنیدن همه دیدگاهها، سعه صدر در برخورد با مخالفان تا جایی که به اصول و آرمان ها لطمه ای وارد نسازد صراحت در میان نظرات، امانتداری و حفظ اسرار یاران و همراهان، استفاده و بهره برداری از همه نیروهای دارای حداقل صلاحیت، در سپردن امور به آنان، برخورد متواضعانه، عاطفی و اخلاقی با همراهان و همکاران، رعایت حیثیت و حرمت اجتماعی دست اندرکاران، اعمال شیوه های تربیتی و اخلاقی بیش از شیوه های ادارای و حکومتی؛ از مهم ترین نکاتی است که در روش رهبری امام ملاحظه می شود. البته هیچکدام از این امور، مانع عمل امام به آنچه آن را
«تکلیف» تشخیص می دادند، نمی شد و چه بسا چه قبل و چه پس از شکل گیری نظام جمهوری اسلامی نظر و عقیده دیگران را می شنیدند و مشورت های لازم را انجام می دادند، ولی در مواردی نیز به تشخیص و تصمیمی، برخلاف نظر مشاوران می رسیدند و با توجه به اقتضائات و مصالح، همان را عملی می ساختند. این اصول و شیوه رهبری همواره به تحکیم و افزایش اعتماد به ظرفیت و توان رهبری امام (ره) کمک می کرد و در شکل گیری رهبری بلامنازع ایشان موثر بود (بازرگان: ١١٤).
تلاش های حضرت امام خمینی (ره) در رهبری نهضت اسلامی از دهه ٤٠ تا پیروزی انقلاب اسلامی: امام در این مدت همه جنبه های رهبری در حرکت انقلابی را با هوشمندی و توانایی ویژه و نتایج خیره کننده ای به انجام رسانیده است از جمله:
١- تربیت کادرهای انقلابی:
امام در سال های پیش از انقلاب به تربیت گروهی از شاگردان مورد اعتماد و معتقد و توانا همت گمارد که با حضور در شهرها و مناطق مختلف در زمینه سازی و تداوم انقلاب و از جمله در بسیج عمومی و گسترش ایدئولوژی انقلاب نقشی گسترده به عهده داشتند.
٢- بیان و گسترش ایدئولوژی انقلاب اسلامی:
گسترش ایدئولوژی انقلابی یکی از شرایط بنیادی وقوع انقلاب است. حضرت امام از یک طرف با حرام اعلام کردن تقیه در دوره پیش از انقلاب و از طرف دیگر با تذکر جنبه های انقلابی مفاهیم مذهبی از قبیل عاشورا به بیان وظیفه قشرهای مختلف در مبارزه با رژیم طاغوت پرداختند و از طرف دیگر با درس های حکومت اسلامی و ولایت فقیه در سال ١٣٤٨ در زمان تبعید در نجف اشرف، حکومت جایگزین را معرفی نمودند. این مرحله ای بسیار مهم در رخداد انقلاب اسلامی بود و بدون این تلاش ها پیروزی انقلاب و تشکیل حکومت جمهوری اسلامی امکان پذیر نبود.
٣- بسیج عمومی و به صحنه آمدن نخبگان و توده ها:
انقلاب اسلامی از جنبه میزان نخبگان و توده های شرکت کننده بی نظیر است. به جز وابستگان به رژیم سابق که در مقابل انقلاب قرار داشتند، تقریبا همه اقشار و افراد در صحنه حاضر شدند و فرمان امام را لبیک گفتند. اعتماد بسیار بالای مردم به امام خمینی و روش های ایشان در رهبری و همچنین تبدیل مساجد و تکایا به مراکز آغاز تظاهرات و نقش شبکه روحانیت در سراسر کشور که همه مبتنی بر نقش امام در رهبری انقلاب بود، حرکتی بسیار گسترده و قدرتمند ایجاد کرد که رژیم شاه و حامیان خارجی آن را غافلگیر و ناتوان از انجام هر گونه عکس العمل بازدارنده ای نمود.
ایشان غذاهای ساده می خوردند، لباس ساده می پوشیدند، روی زمین می خوابیدند و با پشتکار مداوم نماز شب می خواندند. امام خمینی(ره) جلسات قرآن را هر روز تا پایان عمرشان برگزار می کردند.
٤- تشکیل نظام جمهوری اسلامی:
امام خمینی با پیروزی انقلاب اسلامی تشکیل نظام جدید را به رفراندوم عمومی گذاشت و سپس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز به آرای عمومی گذارده شد و بدین ترتیب یک نظام اسلامی پدید آمد که همه ساختارها و مقامات عالی رتبه آن با رای مستقیم مردم برگزیده می شوند. امام در عصر نظام های حکومتی دنیوی، تشکیل نظام مردم سالاری دینی را به تحقق رساند و راه جدیدی را به ملت های مسلمان و جهانیان نشان داد که هم به انجام فرامین الهی پایبند است و هم به نقش مردم در سیاست تاکید میکند (روحانی ١٣٥٩ ج ١: ٩٥).
نتیجه گیری
با تثبیت مرجعیت امام خمینی پس از رحلت آیت الله بروجردی، میزان دخالت ایشان در امور سیاسی افزایش یافت و ایشان در اولین قدم فتوای حرمت تقیه را صادر کردند (محمدی، ١٣٦٥: ٩٦). و بدین وسیله موانع موجود بر سر راه مبارزه را مرتفع ساختند. از سوی دیگر، ایشان معتقد بودند که امر به معروف و نهی از منکر در مسائلی که حیثیت اسلام و مسلمین در گرو آنهاست با مطلق ضرر، ولو ضرر نفسی یا حرج، رفع نمی شود و وجود حکومت طاغوت در جامعۀ اسلامی بزرگترین منکر و همکاری با طاغوت از انکر منکرات است و سکوت علمای دین در صورتی که موجب تقویت طاغوت باشد حرام است و اعتراض و اظهار نفرت از ظالم بر ایشان واجب است، ولو اینکه این اعتراض در رفع ظلم ظالم مؤثر نباشد (امام خمینی، بیتا ج ١: ٤٧٢-٤٨٢).
بنابراین امام خمینی با ارائۀ بینشی تازه دربارة امر به معروف و نهی از منکر و واجب دانستن اعتراض نسبت به حکومت ظالم از سوی علما گرچه احتمال تأثیر در آن نباشد مقدمات نظری انقلاب اسلامی را فراهم کردند و به این ترتیب مبانی مشروعیت نظری مبارزات خود را تحکیم بخشیدند. طبق همین نگرش، امام خمینی سکوت علما را در قبال عملکردهای رژیم موجب تأیید آن و کمک به دشمنان اسلام دانستند و با تمسک به حدیثی از امام معصوم که «هرگاه بدعتها ظاهر شدند بر عالم واجب است که علم خود را آشکار سازد و الاّ لعنت خدا بر او باد» از علما خواستند که دین خدا را یاری کنند و از سازمان های دولتی هراسی به خود راه ندهند (دوانی، ١٣٧٧ ج ٣-٤: ٣٢٨).
به این ترتیب، امام خمینی با تحریم تقیه در مواردی که حیثیت اسلام در معرض خطر بود و نیز با ردّ تسلیم طلبی و انفعال، تفسیر تازه ای از امر به معروف و نهی از منکر ارائه دادند و موجب اشاعه تفکر مبارزه جویی و انقلابی در میان پیروان خود شدند و همۀ این موارد با برخورداری ایشان از پایگاه مرجعیت شیعه امکان پذیر شد، چرا که در غیر این صورت امکان صدور فتوا از سوی ایشان در موارد مختلف از جمله تحریم تقیه در وجوب اعتراض در قبال حکومت طاغوتی نبود.
استمرار مبارزات عملی و نظری امام خمینی با رژیم پهلوی منجر به نفی سلطنت و خلاف شرع دانستن آن از سوی ایشان شد. به این ترتیب جواز قیام علیه قدرت مستقر صادر شد و تئوری انقلاب اسلامی شکل گرفت (شفیعی فر، ١٣٧٥ ج ٢: ٣٢٦). نفی وضع موجود از سوی امام موجب تحول عظیمی در تفکر معاصر شیعی شد. امام خمینی فقط با استفاده از پایگاه مرجعیت شیعه توانستند رژیم سلطنتی پهلوی را غیر مشروع دانسته و «حکومت اسلامی» را به عنوان طرحی جایگزین ارائه نمایند.
بدین ترتیب، پس از درگذشت آیت الله بروجردی، مرحلۀ جدیدی از حیات و نگرش شیعه و موضع گیری آن در قبال قدرت سیاسی آغاز شد که به طور عمده مرهون ظهور امام خمینی به عنوان مرجع شیعه و تفسیر انقلابی ایشان از مفاهیم فرهنگی شیعه بود.
ظهور امام خمینی به دو شکل موجب تحول در نگرش سیاسی شیعه و غالب شدن گفتمان انقلابی گری شد. نخست اینکه، امام خمینی با ارائۀ تفسیر و قرائت جدید از مفاهیمی مانند انتظار و تقیه و شهادت و زدودن زنگار تسلیم طلبی و انزواگرایی از چهرة این مفاهیم، زمینۀ تفکر و ذهنیت انقلابی را مهیا ساخت و در شکل دوم امام خمینی به دلیل برخوردار بودن از موقعیت ممتاز مرجعیت دینی و پایگاه مردمی اش، موجب مشروعیت یافتن و فراگیر شدن برداشتهای جدید ارائه شده از سوی روشنفکران دینی شدند (هنری لطیف پور، ١٣٧٩: ١٧٨).
به این ترتیب، مرجعیت دینی امام خمینی از یک طرف مشروعیت اقدامات و مبارزات سیاسی ایشان را تأمین می کرد و از سوی دیگر سبب تغییر نگرش مردمی نسبت به مفاهیم موجود در فرهنگ سیاسی شیعه می شد. اوج این مسأله نفی مشروعیت سلطنت از سوی امام خمینی و به تبع آن صدور جواز قیام علیه آن و جایگزینی حکومت اسلامی به جای آن بود. وقوع چنین تحولاتی به دلیل برخورداری امام از پایگاه مرجعیت تقلید میسر شد. مردم و پیروان ایشان علاوه بر رجوع در مسائل دینی، در مسائل سیاسی نیز که با مسائل دینی پیوند عمیق دارد از ایشان پیروی کردند. به عنوان نمونه می توان از استفتا از امام خمینی برای شرکت یا عدم شرکت در انتخابات مجلس نام برد (آرشیو مرکز انقلاب اسلامی: سندهای ٣٧، ٣٩، ٤٢) که نتیجۀ آن سقوط رژیم پهلوی و استقرار جمهوری اسلامی بود.
بنابراین مشروعیت رهبری امام خمینی، نه فقط به دلیل داشتن صفاتی صرفاً شخصی، بلکه به سبب قرار گرفتن در جایگاهی دینی بود که مردم مسلمان شیعه گوش جان به فرامین ایشان سپرده بودند و اطاعت از وی را برخود فرض و واجب می دانستند. از سوی دیگر، فراگیر شدن رهبری امام خمینی هم با توجه به مرجعیت ایشان ممکن شد، چرا که وقتی امام را در ١٣ خرداد ١٣٤٢ دستگیر کردند، مردم به عنوان حمایت از مرجع تقلید خود و برای آزادی وی قیام کردند و به این ترتیب قیام ١٥ خرداد رخ داد که اولین جرقه شروع انقلاب اسلامی و نفی مشروعیت رژیم شاه بود.
نقش ویژگی های شخصیتی امام (ره) در رهبری
رهبری امام خمینی یکی از مهمترین عوامل شروع، تداوم، پیروزی و تثبیت انقلاب اسلامی در ایران بوده است. مهمترین بحث در رهبری سیاسی، بررسی دلایل پیروی و اطاعت مردم از «رهبر» است که از آن به عنوان «مشروعیت» تعبیر می شود. عوامل مؤثر در مشروعیت سیاسی رهبر در هر انقلاب و نظام سیاسی به شرایط فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی آن جامعه بستگی دارد. در ایران به دلیل حاکمیت فرهنگ تشیع، بحث اجتهاد، تقلید و مرجعیت مقبولیت و رواج یافته و به جزئی از فرهنگ اجتماعی و مذهبی مردم تبدیل گردیده است. به همین دلیل نهاد مرجعیت از پشتوانۀ فرهنگی، فکری و اجتماعی برخوردار شده و برخی کارکردهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را به خود اختصاص داده است که مشروعیت عملکرد و رهبری سیاسی اجتماعی «مرجع» را تأمین می کند.
امام خمینی از دهۀ ١٣٤٠ با برخوردار شدن از عنوان مرجعیت، مبارزات خود را با رژیم شاه و عملکردهای مخالف اسلام آن رژیم شروع کرد و رژیم شاه که مخالفتهای ایشان را تحمل نمیکرد، ایشان را در ١٣ خرداد ١٣٤٢ دستگیر و زندانی کرد. مردم با شعار حمایت از مرجع تقلید خود دست به قیام زدند که در نتیجۀ آن واقعه ١٥ خرداد ١٣٤٢ رخ داد و این تاریخ به مثابۀ نقطه شروع انقلاب اسلامی درآمد. از آن پس امام خمینی به صورت رهبر بلامنازع نهضت اسلامی مطرح گردید و ادامۀ منطقی این نهضت به پیروزی انقلاب اسلامی در سال ١٣٥٧ منجر شد. به این ترتیب، مرجعیت نقش عمده ای در شکل گیری و پیروزی انقلاب اسلامی و رهبری سیاسی امام خمینی ایفا کرد.
فهرست منابع و مآخذ
- آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی. شمارة بازیابی ٦٦٢.
- آقابخشی، علی و مینو افشاری راد. (١٣٧٥). فرهنگ علوم سیاسی. چاپ دوم. تهران: مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران.
- بازرگان، مهدی. «انتظار مردم از مراجع». بحثی دربارة مرجعیت و روحانیت.
-- بشیریه، حسین. (١٣٧٢). انقلاب و بسیج سیاسی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- بلاندل، ژان. (١٣٧٨). حکومت مقایسه ای. ترجمۀ علی مرشدی زاد. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- حائری، عبدالهادی. (١٣٦٧). نخستین رویاروییهای اندیشه گران ایران با دو رویۀ تمدن بورژوازی غرب. تهران: امیرکبیر.
- خمینی، روح الله. (١٣٧٨). صحیفۀ امام. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی. چاپ اول. ٢٢ ج.
- -------------------- بیتا). تحریر الوسیله. قم: اسماعیلیان.
- دوانی، علی. (١٣٧٧). نهضت روحانیون ایران. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. چاپ دوم.
- رجبی، محمدحسن. (١٣٧٨). زندگینامۀ سیاسی امام خمینی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. چاپ دوم.
- روحانی، سید حمید (زیارتی). (١٣٥٩). بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی. تهران: انتشارات راه امام. چاپ ششم.
- شفیعی فر، محمد. (١٣٧٥). «بینش اجتهادی در انقلاب اسلامی ایران». تأملات سیاسی در تاریخ تفکر اسلامی. به اهتمام موسی نجفی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- شیخ فرشی، فرهاد. (١٣٧٩). تحلیلی بر نقش سیاسی عالمان شیعی در پیدایش انقلاب اسلامی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- طباطبایی، محمد حسین. (١٣٤١). «اجتهاد و تقلید در اسلام و شیعه». بحثی دربارة مرجعیت و روحانیت. تهران: شرکت سهامی انتشار.
- علم، امیراسدالله. (١٣٧١). گفتگوهای من با شاه: خاطرات محرمانه امیراسدالله علم. ترجمۀ: زیر نظر عبدالرضا هوشنگ مهدوی. تهران: طرح نو. چاپ دوم.
- کوئن، بروس. (١٣٧٢). درآمدی به جامعه شناسی. ترجمۀ محسن ثلاثی. تهران: فرهنگ معاصر. چاپ سوم.
- محمدی، منوچهر. (١٣٦٥). تحلیلی بر انقلاب اسلامی. تهران: امیرکبیر.
- مسجد جامعی، محمد. (١٣٦٩). زمینه های تفکر سیاسی در قلمرو تشیع و تسنن. تهران: انتشارات الهدی.
- مطهری، مرتضی. «مشکل اساسی در سازمان روحانیت». بحثی دربارة مرجعیت و روحانیت.
- نیکی، آرکدی. (١٣٧٥). ریشه های انقلاب ایران. ترجمۀ عبدالرحیم گواهی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- هنری لطیف پور، یدالله. (١٣٧٩). فرهنگ سیاسی شیعه و انقلاب اسلامی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
#هم_اکنون
سرود خوانی گروه سرود دبیرستان شاهد فاضل هندی گارماسه در همایش بسیج فرهنگیان فلاورجان در اداره آموزش و پرورش شهرستان فلاورجان
#خبرگزاری_بسیج_شهرستان_فلاورجان
#اداره_آموزش_و_پرورش_شهرستان_فلاورجان
🔴 همایش بسیج فرهنگیان شهرستان فلاورجان به مناسبت دهه فجر برگزار شد
🔷 به گزارش خبرگزاری بسیج از شهرستان فلاورجان، همایش بسیج فرهنگیان شهرستان فلاورجان با حضور فرهنگیان فرهیخته، دانش آموزان، مربیان مدارس، بسیجیان و جمعی از مسئولین شهرستان فلاورجان، با اجرای گروه سرود دبیرستان شاهد فاضل هندی گارماسه، اجرای تئاتر توسط گروه فرهنگی هنری شهید آوینی، در سالن اجتماعات اداره آموزش و پرورش شهرستان فلاورجان برگزار شد.
👤 خبرنگار: محمدمهدی کاظمی ونهری
#خبرگزاری_بسیج_شهرستان_فلاورجان
#اداره_آموزش_و_پرورش_شهرستان_فلاورجان
#گروه_فرهنگی_هنری_شهید_آوینی
#بسیج_فرهنگیان_شهرستان_فلاورجان
#ناحیه_مقاومت_بسیج_فلاورجان
به گزارش خبرگزاری بسیج از شهرستان فلاورجان
🎬کارگاه متفاوت آموزشی تئاتر
👈به میزبانی گروه فرهنگی و هنری شهید آوینی
🗓زمان: پنجشنبه ۱۲بهمن ماه
🏢مکان: سالن اداره فرهنگ و ارشاد شهرستان فلاورجان
با حضور دکتر رفیعی ،استاد بدری،جناب سرهنگ سلطانی ،بسیج هنرمندان استان،اقای رهنما بسیج هنرمندان شهرستان،اقای صالحیان ریاست اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی
و جناب سرهنگ شاه محمدی هادی سیاسی ناحیه بسیج شهرستان و هنر آموزان گروه شهید اوینی
با سخنرانی دکتر رفیعی در خصوص ایام دهه فجر و مباحث اختصاصی نمایش تئاتر آغاز و همچنین تاکید جناب سرهنگ سلطانی بر حضور پرشور در انتخابات و جایگاه هنر و هنرمندان ارزشی سخنرانی و از ساعت ۹:۴۰ الی ۱۱:۲۰ به اتمام رسید.
#گروه_فرهنگی_هنری_شهید_آوینی
#کانون_فرهنگی_هنری_جوانان_بسیج_فلاورجان
#خبرگزاری_بسیج_شهرستان_فلاورجان
💢 ۸ توصیه رهبر معظم انقلاب در مورد #انتخابات
🔰دیدار مردم استان های کرمان و خوزستان با رهبر انقلاب
#ایران_قوی
#جهادتبیین
#مکتب_حاج_قاسم
https://eitaa.com/madahanpirbakran
هدایت شده از خط شکنان فلاورجان
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
مصاحبه باجمعی ازمردم غیور بختیاری ولرتباران شهرستان فلاورجان در حاشیه همایش اقوام درراستای مشارکت همگانی درانتخابات ( قسمت دوم)
# تبیین
# مشارکت
# امنیت
🇮🇷خط شکنان فلاورجانhttps://eitaa.com/khatshekananfal
هواشناسی اعلام کرد :
هوای مهدی فاطمه را داشته باشید
خیلی تنهاست
سلامتیش ۵ تا صلوات
خجالت نکش رفیق
کپی کردنش
عشق میخواد❤️
#اللهم_عجل_لولیک_الفرج
هدایت شده از روابط عمومی حوزه شهید بهشتی ناحیه شهرستان فلاورجان
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
ژاپن در حسرت چه چیزی از ایران است؟
🔰 برشی از سخنرانی #حجت_الاسلام_راجی
هدایت شده از محتوای ثامن پیربکران
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
تنها تأسف رهبر انقلاب پس از بازدید از نمایشگاه تولیدات داخل ...
حتما ببینید و منتشر کنید
هدایت شده از روابط عمومی حوزه شهید بهشتی ناحیه شهرستان فلاورجان
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
شهدا از بی تفاوت بودن در این برهه انتخابات از ما سوال خواهند کرد.🇮🇷🇮🇷
🍃🌹🍃
استفتائات مقام معظم رهبری به برخی سوالات و شبهات از سوی رای دهندگان جهت شرکت در #انتخابات
🍃🌹🇮🇷ـــــــــــــــــــــــــ
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🎥 واکنش جالب افسر نیروی دریایی رژیم پهلوی به درخواست کارشناس شبکه آمریکایی برای بمباران ایران!
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🎥 دو کلمهی هیچِ مهم تاریخی از دید دکتر انوشه
⭕️ به مناسبت ۱۲ بهمن ماه، سالروز ورود تاریخی و سرنوشت ساز امام خمینی (ره) به کشور در سال ۱۳۵۷
#دهه_فجر
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🎥 میپرسند دولت جدید چه فرقی با قبلی میکند؟