🔺 قالب‌های ترويج ملی‌گرايی 2️⃣ قوم‌گرایی 🔹 ب) #پان‌ترکیسم 🔸 «پان‌ترکسیم» ‌ایدئولوژی ملی‌گرایانه (#ناسیونالیستی) و توسعه‌خواهانه‌ای است که بر پایه آن، همه مردمانی که به زبانی ترکی‌ سخن می‌گویند، ملت واحدی هستند که باید تحت رهبری دولتی واحد متحد شوند. 🔸 اندیشه پان‌ترکیسم، نخستین بار از سوی یک خاورشناس مجارستانی یهودی‌تبار، به نام #آرمینیوس_وامبری در دهه ۱۸۶۰ ساخته و مطرح گشت. وامبری رایزن سلطان عثمانی شده ‌بود ولی در نهان، برای لرد پالمرستون و دفتر امور خارجه بریتانیا کار می‌کرد. در اوائل سده بیستم، ترکان جوان در امپراطوری عثمانی این ایده را انتخاب و ترویج کردند. 🔸 پس از فروپاشی شوروی در اوایل نیمه اول دهه ۱۹۹۰، تمایلات فروخورده پان‌ترکیستی، به شکلی نه‌چندان چشمگیر، در جمهوری آذربایجان فرصت ظهور یافته و حتی احزابی با نام‌های «حزب گرگ خاکستری آذربایجان» (به ترکی: آذربایجان بوزقورت پارتیاسی) و «حزب توران معاصر آذربایجان» (به ترکی: آذربایجان چاغداش توران پارتیاسی) در آنجا تشکیل شده است. 🔸 هم اکنون این تفکر در مناطقی مانند آذربایجان، فعال است و حتی شعار مشهور مردم آذربایجان، «آذربایجان اویاخدی، انقلابا دایاخدی» (آذربایجان بیدار است و پاسدار انقلاب است) را به «آذربایجان اویاخدی، اوز دیلینه دایاخدی» (آذربایجان بیدار است و پاسدار زبان مادری خود(ترکی) است) تغییر دادند. 🔸 پیشینه‌ای از این تفکر را می‌توان در آراء و نظرات سیدکاظم #شریعتمداری، مؤسس حزب خلق مسلمان، در سال ۵۸ دید که با همکاری با سرویس‌های جاسوسی بیگانه و عواملی چون صادق #قطب‌زاده، درصدد #کودتا در جمهوری اسلامی ایران و استقلال آذربایجان بود که با هوشیاری ملت و رهبری امام خمینی(ره) خنثی شد. 🔸 البته پان‌ترکیسم در ایران، به عللی همچون: تدین مردم ترک زبان، اختلاف مذهبی بین آذربایجان و ترکیه، جنگ‌های طولانی بین ایران و عثمانی و تجارب تلخ اشغال آذربایجان از سوی نیروهای #عثمانی، مجالی برای رشد قابل ملاحظه نیافته و به‌طور کلی بیش از آن‌که درون‌جوش باشد، پدیده وارداتی ناپایداری بوده است.