#عبادت_اختیاری_ملائک
❓پرسش
🔻ملائک چگونه خداوند متعال را عبادت میکنند؟ به اختیار یا به اجبار؟ چرا خدا را نافرمانی نمیکنند؟ آیا نمیتوانند یا نمیخواهند؟
✍پاسخ:
🔻در پاسخ به این پرسشها، سخنانی فراوان وجود دارد. بهطور خلاصه میتوان گفت: ملائک شعور و درک دارند و اعمال و عبادات خود را با آگاهی انجام میدهند. ایراد آنان به آفرینش انسان نشان میدهد که عقل و درک دارند.
🔹تسبیح فرشتگان اختیاری است و مانند ظاهر تسبیح جمادات نیست که جبری و غیر ارادی باشد. علت اینکه خداوند سبحان را معصیت نمیکنند، آن است که در آنها، نفس امّاره به سوء وجود ندارد تا به آنها فرمان گناه دهد و شیطان هم به ارادهی الهی، از تصرف در آنها محروم است.
🔸از همینرو میتوان گفت که فرشتگان چون عقل دارند، عبودیتشان به دستور عقل، ارادی و اختیاری است. با این حال، همیشه ارادهی آنها در مسیر اطاعت و فرمانبردن از خدای عزّوجل است و هیچگاه ارادهی گناه نمیکنند؛ زیرا نه انگیزهی درونی گناه (نفس امّاره و خواستهی حیوانی) در وجود آنهاست و نه انگیزهی بیرونی آن (اثرپذیری از وسوسهی شیطانی).
👈بنابراین ارادهی آنها همیشه یکطرفه و یکجانبه است. حرکت حیوانات برای خوردن، خوابیدن، حمله و فرار نیز به فرمان نفس آنها و اختیاری است؛ ولی عقل در وجود آنها حاکم نیست تا مثل انسانها، بتوانند فرمان نفس را ترک کنند.
✅پس همینکه نیرویی بهنام عقل در ملائک و همچنین نیروی بهنام نفس در حیوانات وجود دارد که به آنها دستور داده و آنها هم اطاعت میکنند، عمل ملائک و حیوانات اختیاری میشود. از اینرو تسبیح آنها مثل تسبیح جمادات نیست که ارادهی الهی برای گفتن آن تعلق گرفته است و جمادات مستقیماً و بدون اختیار خود تسبیح میگویند؛ یعنی بدون واسطهی عقل یا نفس یا هر نیرویی درککنندهی دیگر، خالق خود را تسبیح میگویند.
🔹اما امتیازی که انسان دارد آن است که عقل و نفس، هر دو، در وجودش گرد آمده است و دو حاکم در جان او وجود دارد.
🔸حضرت امیرالمومنین"علیهالسلام" در اینزمینه میفرمایند:
خداوند در ملائک عقل برهنه از شهوت و عاری از خواستهی حیوانی قرار داد و در حیوانات، شهوت بدون عقل و در انسانها هر دو را گذاشت. پس هرکس عقلش بر شهوتش چیره باشد، از ملائک بهتر است و هر کس شهوتش بر عقلش مسلط باشد، بد تر و پست تر از حیوانات است.
@abolhasanmahdavi