تفسیر: در حالى که هیچ لزومى ندارد حق تابع تمایلات مردم باشد، که اگر حق از هوس هاى آن‌ها پیروى مى کرد و جهان هستى بر طبق تمایل آن‌ها گردش داشت آسمان‌ها، زمین و هر آن کس در آن‌ها است تباه مى شدند! (وَ لَوِ اتَّبَعَ الْحَقُّ أَهْواءَهُمْ لَفَسَدَتِ السَّماواتُ وَ الأَرْضُ وَ مَنْ فِیهِنَّ). زیرا هوا و هوس‌هاى مردم معیار و ضابطه اى ندارد، بلکه، در بسیارى از موارد به سوى زشتى ها مى‌گراید. 🌺🌺🌺 اگر قوانین هستى تابع این تمایلات انحرافى مى شد، هرج و مرج و فساد سراسر جهان را فرا مى گرفت!. سپس براى تأکید بیشتر، روى این موضوع مى گوید: بلکه ما قرآنى به آن‌ها دادیم که مایه تذکر، یادآورى، توجه به خدا و مایه شرف، آبرو و حیثیت آن‌ها است، ولى آن‌ها از چیزى که مایه یادآورى و شرف و آبروى آن‌ها است روى گردانند (بَلْ أَتَیْناهُمْ بِذِکْرِهِمْ فَهُمْ عَنْ ذِکْرِهِمْ مُعْرِضُونَ). (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۷۱ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

استاد قرائتی موضوع: تفسیر قرآن نوع:سخنرانی کوتاه سوره مبارکه مؤمنون آیات ۷۱ @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «أَمْ تَسْأَلُهُمْ خَرْجًا فَخَرَاجُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ» یا اینکه تو از آن‌ها مزد و هزینه‌ای (در برابر دعوتت) می‌خواهی؟ با اینکه مزد پروردگارت بهتر، و او بهترین روزی دهندگان است! (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۷۲) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: در پنجمین و آخرین مرحله مى گوید: آیا بهانه فرار آن‌ها از حق این است که تو از آن‌ها اجر، مزد و هزینه اى در برابر دعوتت تقاضا مى کنى؟ در حالى که رزق پروردگارت براى تو بهتر است و او بهترین روزى دهندگان است (أَمْ تَسْأَلُهُمْ خَرْجاً فَخَراجُ رَبِّکَ خَیْرٌ وَ هُوَ خَیْرُ الرّازِقِینَ). 🌺🌺🌺 بدون شک، اگر یک رهبر معنوى و روحانى در مقابل دعوتش از مردم تقاضاى پاداش و اجر مادى کند، علاوه بر این که بهانه اى به دست بهانه جویان مى دهد که به خاطر نداشتن امکانات مالى از او دور شوند، وى را متهم مى سازند که دعوت به سوى حق را دکانى براى جلب منافع مادى قرار داده. وانگهى، این بشر چه دارد که به دیگرى بدهد؟ مگر تمام رزق و روزى ها به دست خداوند قادر رزاق نیست؟. به هر حال، قرآن با بیان گویائى که در این پنج مرحله، بیان داشته روشن مى سازد: این کوردلان تسلیم حق نیستند و عذرهائى که براى توجیه مخالفت خود ذکر مى کنند، بهانه هاى بى اساسى بیش نیستند. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۷۲ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «وَإِنَّكَ لَتَدْعُوهُمْ إِلَىَ صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ» بطور قطع و یقین، تو آنان را به راه راست دعوت می‌کنی. (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۷۳) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: در آیه بعد، به عنوان یک نتیجه گیرى کلى از آنچه گذشت، چنین مى گوید: به طور قطع و یقین تو آن‌ها را به صراط مستقیم دعوت مى کنى (وَ إِنَّکَ لَتَدْعُوهُمْ إِلى صِراط مُسْتَقِیم). صراط مستقیمى که نشانه‌هاى آن نمایان است و با اندک دقتى، صاف بودن آن روشن مى گردد. مى دانیم راه راست، نزدیک‌ترین فاصله میان دو نقطه است، و یک راه بیش نیست، در حالى که جاده‌هاى انحرافى که در چپ و راست آن قرار گرفته بى نهایت است. 🌺🌺🌺 گر چه، در بعضى از روایات اسلامى، صراط مستقیم به ولایت على(علیه السلام)تفسیر شده؛ ولى چنان که بارها گفته ایم، این گونه روایات بیان بعضى از مصداق هاى روشن است، و هیچ منافاتى با وجود مصادیق دیگر مانند قرآن، ایمان به مبدأ و معاد، تقوا، جهاد و عدل و داد ندارد. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۷۳ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «وَإِنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ عَنِ الصِّرَاطِ لَنَاكِبُونَ» امّا کسانی که به آخرت ایمان ندارند از این راه منحرفند! (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۷۴) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: و نتیجه طبیعى این موضوع، همان است که بدین صورت بازگو مى کند: و کسانى که به آخرت ایمان ندارند، به طور مسلّم از این صراط منحرفند (وَ إِنَّ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ عَنِ الصِّراطِ لَناکِبُونَ). ناکب از ماده نکب و نکوب به معنى انحراف از مسیر است، و نکبت دنیا ـ در مقابل روى آوردن دنیا ـ به معنى انحراف و پشت کردن دنیا است. روشن است منظور از صراط در این آیه، همان صراط مستقیم در آیه پیش از آن است. 🌺🌺🌺 این نیز، مسلّم است کسى که در این جهان از صراط مستقیم حق منحرف گردد، در جهان دیگر هم از صراط بهشت، منحرف شده به دوزخ سقوط مى کند; چرا که هر چه در آنجا است نتیجه مستقیم کارهاى اینجا است. تکیه کردن روى عدم ایمان به آخرت، و ارتباط و پیوند آن با انحراف از طریق حق، به خاطر آن است که انسان تا ایمان به معاد نداشته باشد، احساس مسئولیت نمى کند. در حدیثى از امیرمؤمنان على(علیه السلام) مى خوانیم: خداوند ما (رهبران دینى و الهى) را درهاى وصول به معرفتش، صراط، طریق و جهتى که از آن به او مى رسند قرار داده، بنابراین کسانى که از ولایت ما منحرف گردند، یا دیگرى را بر ما برگزینند، از صراط حق منحرفند. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۷۴ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

استاد قرائتی موضوع: تفسیر قرآن نوع:سخنرانی کوتاه سوره مبارکه مؤمنون آیات ۷۲_۷۴ @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «وَلَوْ رَحِمْنَاهُمْ وَكَشَفْنَا مَا بِهِم مِّن ضُرٍّ لَّلَجُّوا فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ» و اگر به آنان رحم کنید و گرفتاری‌ها و مشکلاتشان را برطرف سازیم، (نه تنها بیدار نمی‌شوند، بلکه) در طغیانشان لجاجت می‌ورزند و (در این وادی) سرگردان می‌مانند! (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۷۵) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: از آنجا که در آیات گذشته، سخن از بهانه هاى مختلفى بود که منکران حق براى سرپیچى از دعوت پیامبران عنوان مى کردند، در آیات بعد، خداوند از طرق اتمام حجت و بیدارسازى آن‌ها سخن مى گوید. 🌺🌺🌺 نخست، مى فرماید: گاه آن‌ها را مشمول نعمت خود مى سازیم تا بیدار شوند، ولى اگر آن‌ها را به وسیله نعمت‌ها و برطرف ساختن امواج بلاها مشمول لطف خود قرار دهیم (چنان آلوده اند که) باز در طغیانشان اصرار و لجاجت مىورزند و در این وادى همچنان سرگردان مى مانند (وَ لَوْ رَحِمْناهُمْ وَ کَشَفْنا ما بِهِمْ مِنْ ضُرّ لَلَجُّوا فِی طُغْیانِهِمْ یَعْمَهُونَ). (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۷۵ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

استاد قرائتی موضوع: تفسیر قرآن نوع:سخنرانی کوتاه سوره مبارکه مؤمنون آیات ۷۵ @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «وَلَقَدْ أَخَذْنَاهُم بِالْعَذَابِ فَمَا اسْتَكَانُوا لِرَبِّهِمْ وَمَا يَتَضَرَّعُونَ» ما آن‌ها را به عذاب و بلا گرفتار ساختیم (تا بیدار شوند)، امّا آنان نه در برابر پروردگارشان تواضع کردند، و نه به درگاهش تضرّع می‌کنند! (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۷۶) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: و گاه آن‌ها را با حوادث دردناک گوشمالى مى دهیم تا اگر از طریق رحمت و نعمت بیدار نشدند، از این راه بیدار شوند، ولى این کار نیز در آن‌ها مؤثر نیست، زیرا ما آن‌ها را به عذاب و بلا گرفتار ساختیم اما آن‌ها نه در برابر پروردگارشان تواضع و انقیادى نشان دادند، و نه به درگاه او توجه و تضرع مى کنند (وَ لَقَدْ أَخَذْناهُمْ بِالْعَذابِ فَمَا اسْتَکانُوا لِرَبِّهِمْ وَ ما یَتَضَرَّعُونَ). 🌺🌺🌺 تضرع چنان که پیش از این هم گفته ایم، در اصل از ماده ضرع به معنى پستان گرفته شده، و تضرع به معنى ورود شیر به پستان و خضوع و تسلیم آن در برابر دوشنده است، سپس به معنى تسلیم آمیخته با تواضع و خضوع آمده است. یعنى این حوادث دردناک آن‌ها را هرگز از مرکب غرور، سرکشى و خودکامگى فرود نیاورد و در برابر حق تسلیم نشدند. و اگر در پاره اى از روایات تضرع به معنى بلند کردن دست‌ها در هنگام دعا و نماز تفسیر شده، در واقع بیان یکى از مصداق هاى این معنى وسیع است. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۷۶ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «حَتَّىَ إِذَا فَتَحْنَا عَلَيْهِم بَابًا ذَا عَذَابٍ شَدِيدٍ إِذَا هُمْ فِيهِ مُبْلِسُونَ» (این وضع همچنان ادامه می‌یابد) تا زمانی که دری از عذاب شدید به روی آنان بگشاییم، (و چنان گرفتار می‌شوند که) ناگهان به کلّی مأیوس گردند. (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۷۷) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: به هر حال، ما به این رحمت ها، نعمت ها و مجازات هاى بیدار کننده ادامه مى دهیم و آنها نیز به طغیان، سرکشى و لجاجتشان، تا هنگامى که درى از عذاب شدید و دردناک خود را به روى آن‌ها بگشائیم و چنان گرفتار شوند که به کلى مأیوس گردند (حَتّى إِذا فَتَحْنا عَلَیْهِمْ باباً ذا عَذاب شَدِید إِذا هُمْ فِیهِ مُبْلِسُونَ). در واقع خداوند دو نوع مجازات دارد مجازات هاى تربیتى و مجازات هاى پاکسازى و استیصال . هدف در مجازات هاى قسم اول آن است که در سختى و رنج قرار گیرند، ضعف و ناتوانى خود را دریابند و از مرکب غرور پیاده شوند. ولى هدف در قسم دوم که در مورد افراد غیر قابل اصلاح صورت مى گیرد این است که به حکم و فرمان آفرینش ریشه کن شوند; چرا که در این نظام حق حیات براى آن‌ها باقى نمانده، و این خارهاى راه تکامل انسان ها باید کنار زده شوند. 🌺🌺🌺 در این که منظور از باباً ذا عَذاب شَدِید: درى از عذاب دردناک چیست؟ در میان مفسران گفتگو است: بسیارى آن را مرگ، سپس عذاب و کیفر قیامت دانسته اند. بعضى دیگر آن را اشاره به قحطى شدیدى دانسته اند که به نفرین پیامبر(صلى الله علیه وآله)چند سال دامان مشرکان را گرفت، تا آنجا که مواد غذائى به کلى نایاب شد، و مجبور به خوردن اشیائى شدند که در حال عادى هیچ کس حاضر به خوردن آنها نیست. بعضى دیگر آن را اشاره به کیفر دردناکى مى دانند که در زیر ضربات شمشیر رزمندگان اسلام در میدان بدر بر سر آنان فرود آمد. این احتمال، نیز وجود دارد که این آیه اشاره به گروه خاصى نباشد بلکه یک قانون کلى و همگانى را درباره کیفرهاى الهى بازگو مى کند، که آغازش رحمت است، و سپس گوشمالى ها و کیفرهاى تربیتى، و سر انجام عذاب استیصال و مجازات نابود کننده. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۷۷ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

استاد قرائتی موضوع: تفسیر قرآن نوع:سخنرانی کوتاه سوره مبارکه مؤمنون آیات ۷۶_۷۷ @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «وَهُوَ الَّذِي أَنشَأَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ قَلِيلًا مَّا تَشْكُرُونَ» و او کسی است که برای شما گوش و چشم و قلب [=عقل‌] ایجاد کرد؛ امّا کمتر شکر او را بجا می‌آورید. (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۷۸) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: قرآن بعد از این بیان، از طریق دیگر وارد مى شود و به ذکر نعمتهاى الهى براى تحریک حس شکرگزارى آنها پرداخته، مى گوید: او کسى است که براى شما گوش و چشم و قلب (عقل) ایجاد کرد، اما کمتر شکر او را به جا مى آورید (وَ هُوَ الَّذِی أَنْشَأَ لَکُمُ السَّمْعَ وَ الأَبْصارَ وَ الأَفْئِدَةَ قَلِیلاً ما تَشْکُرُونَ). 🌺🌺🌺 تکیه بر این سه نعمت (گوش، چشم و عقل) به خاطر آن است که ابزار اصلى شناخت انسان، این سه مى باشد، مسائل حسى را غالباً از طریق چشم و گوش درک مى کند، و مسائل غیر حسى را به وسیله نیروى عقل. براى پى بردن به اهمیت این دو حس ظاهر (بینائى و شنوائى)، کافى است حالتى را که به انسان بر اثر فقدان این دو دست مى دهد، در نظر بگیریم که تا چه حدّ دنیاى او محدود و خالى از هر گونه نور و روشنائى، بیدارى و آگاهى مى گردد حتى بر اثر فقدان این دو، عملاً بسیارى دیگر از حواس خود را از دست مى دهد زبان و گویائى که در آغاز از طریق شنوائى به کار مى افتد و رابط میان انسان و دیگران است، دیگر کارى از او ساخته نیست (کرهاى مادر زاد همیشه لالند با این که زبانشان عیب و آفتى ندارد). و به این ترتیب، این دو حس، کلید عالم محسوساتند، سپس نوبت به عقل مى رسد که کلید جهان ماوراء حس و عالم ماوراى طبیعت است، و در عین حال مأمور نقادى، نتیجه گیرى، جمع بندى و تعمیم و تجزیه در فرآورده هاى آن دو حس است. آیا کسانى که این سه وسیله بزرگ شناخت را سپاس نگویند درخور سرزنش و ملامت نیستند؟ و اگر نعمت گوش و چشم، در آیه فوق، بر عقل مقدم داشته شده، دلیلش روشن است. اما چرا نعمت گوش را بر چشم مقدم مى دارد؟ ممکن است به این دلیل باشد که به گفته دانشمندان، براى نخستین بار گوش نوزاد به کار مى افتد، و چشم مدتى بعد از آن. چرا که چشم هاى بسته در محیط تاریک رحم، هیچگونه آمادگى براى مشاهده امواج نور را ندارد و به همین دلیل، بعد از تولد، مدت ها بسته است تا تدریجاً به نور عادت کند، در حالى که گوش چنین نیست، حتى به اعتقاد بعضى در عالم جنینى نیز قدرت شنوائى را دارد و صداى قلب مادر را مى شنود. در حقیقت، بیان مواهب سه گانه فوق، انگیزه اى است براى شناخت بخشنده این مواهب که او را به دنبال معرفت منعم اصلى مى فرستد ... (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۷۸ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «وَهُوَ الَّذِي ذَرَأَكُمْ فِي الْأَرْضِ وَإِلَيْهِ تُحْشَرُونَ» و او کسی است که شما را در زمین آفرید؛ و به سوی او محشور می‌شوید! (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۷۹) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: سپس در آیه بعد، به یکى از مهمترین آیات پروردگار، یعنى خلقت انسان از این زمین خاکى پرداخته، چنین مى گوید: او کسى است که شما را در زمین آفرید (وَ هُوَ الَّذِی ذَرَأَکُمْ فِی الأَرْضِ). و چون از زمین آفریده شده اید باز به زمین باز مى گردید و دیگر بار برانگیخته شده به سوى او جمع و محشور مى شوید (وَ إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ). و اگر در آفرینش خودتان از خاک بى ارزش، بیندیشید، کافى است که هستى بخش را بشناسید و نیز امکان مسأله معاد را در یابید. 🌺🌺🌺 ذَرَأَکُمْ از ماده ذرء (بر وزن زرع) در اصل، به معنى آفرینش و ایجاد و اظهار است، ولى ماده ذرو (با واو که آن هم بر وزن زرع است) به معنى پراکنده ساختن آمده، این دو ماده را نباید با هم اشتباه کرد، و آیه مورد بحث ما از ماده اول است. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۷۹ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «وَهُوَ الَّذِي يُحْيِي وَيُمِيتُ وَلَهُ اخْتِلَافُ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ أَفَلَا تَعْقِلُونَ» و او کسی است که زنده می‌کند و می‌میراند؛ و رفت و آمد شب و روز از آن اوست؛ آیا اندیشه نمی‌کنید؟! (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۸۰) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: بعد از ذکر مسأله آفرینش انسان، به مسأله مرگ و حیات و آمد و شد شب و روز ـ که از آیات بزرگ پروردگار است ـ پرداخته چنین مى گوید: او کسى است که زنده مى کند و مى میراند و آمد و شد شب و روز از آن او است، آیا اندیشه نمى کنید؟! (وَ هُوَ الَّذِی یُحْیِی وَ یُمِیتُ وَ لَهُ اخْتِلافُ اللَّیْلِ وَ النَّهارِ أَ فَلا تَعْقِلُونَ). و به این ترتیب، در آیات سه گانه اخیر، از انگیزه شناخت پروردگار شروع کرده، و با ذکر بخشى از مهمترین آیات انفسى و آفاقى، بحث را پایان مى دهد و به تعبیر دیگر، سیر انسان را از آغاز تولد تا مرگ و بازگشت به سوى پروردگار بازگو مى کند که، همه چیزش به فرمان او، و با اراده او صورت مى گیرد. 🌺🌺🌺 جالب این که آفرینش مرگ و حیات را در کنار آفرینش شب و روز قرار مى دهد; چرا که نور و ظلمت در پهنه عالم هستى، همانند مرگ و حیات در جهان جانداران است، همان گونه که در پرتو امواج نور، عالم هستى جنب و جوش و حرکت پیدا مى کند، و زیر پرده هاى ظلمت به خاموشى مى گراید. همین گونه موجودات زنده با نور حیات، حرکت خود را آغاز مى کنند، و با ظلمت مرگ خاموش مى گردند و هر دو جنبه تدریجى دارند. این نکته را سابقاً گفته ایم که اختلاف شب و روز، ممکن است به معنى آمد و شد آن‌ها بوده باشد که هر یک خلف و جانشین دیگرى مى شود. و نیز ممکن است به معنى اختلاف و تفاوت تدریجى آن‌ها باشد که فصول چهارگانه سال را به وجود مى آورد، و گردش حیات را در جهان گیاهان تحت نظام دقیقى رهبرى مى کند. در هر حال، همه این مسائل مى تواند راهنماى طریق معرفت پروردگار باشد. به همین دلیل، در پایان آیه مى گوید: أَ فَلا تَعْقِلُونَ: آیا اندیشه نمى کنید ؟! (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۸۰ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «بَلْ قَالُوا مِثْلَ مَا قَالَ الْأَوَّلُونَ» (نه،) بلکه آنان نیز مثل آنچه پیشینیان گفته بودند گفتند. (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۸۱) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: آیات گذشته، منکران توحید پروردگار و معاد را به اندیشه در جهان هستى و آیات آفاقى و انفسى دعوت کرد، در آیات بعد، اضافه مى کند: این‌ها اندیشه و عقل را رها کرده و کورکورانه از نیاکان خود تقلید مى کنند. مى فرماید: آن‌ها همان مى گویند که پیشینیان مى گفتند (بَلْ قالُوا مِثْلَ ما قالَ الأَوَّلُونَ). (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۸۱ سوره‌ مبارکه مؤمنون)