❇ تفســــــیر❇ کَر و لال ها! بار دیگر قرآن به بحث از منکران لجوج مى پردازد، و آثار تکذیب الهى در روح و جانشان را بیان مى کند. مى گوید: آنها که آیات ما را تکذیب کردند کر و لال هستند، و در ظلمت و تاریکى قرار گرفته اند (وَ الَّذینَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا صُمٌّ وَ بُکْمٌ فِی الظُّلُماتِ). نه گوش شنوائى دارند که حقایق را بشنوند، و نه زبان حق گوئى که اگر حقیقتى را درک کردند براى دگران بازگو کنند. و چون ظلمت خودخواهى و خودپرستى و لجاجت و جهل گرداگرد آنها را فرا گرفته، نمى توانند چهره حقایق را ببینند و به این ترتیب از این سه نعمت بزرگ (شنیدن و دیدن و گفتن) که انسان را با دنیاى خارج مربوط مى سازد؛محرومند. 🌼🌼🌼 بعضى از مفسران معتقدند منظور از افراد کَر، مقلدینى هستند که بدون چون و چرا از رهبران گمراهى تبعیت مى کنند و گوش خود را بسته اند که صداى رهبران الهى را نشنوند. و منظور از افراد گنگ، همان رهبران گمراه هستند که حقایق را به خوبى درک مى کنند، اما براى حفظ موقعیت و منافع مادّى خویش، مُهر سکوت بر لب زده اند و هر دو دسته در ظلمت جهل و خودپرستى گرفتارند. و به دنبال آن مى فرماید: خداوند هر کس را بخواهد گمراه مى کند و هر کس را بخواهد بر جاده مستقیم قرار مى دهد (مَنْ یَشَأِ اللّهُ یُضْلِلْهُ وَ مَنْ یَشَأْ یَجْعَلْهُ عَلى صِراط مُسْتَقیم). سابقاً گفته ایم: نسبت دادن هدایت و ضلالت به مشیت و اراده خدا، موضوعى است که آیات دیگر قرآن آن را به خوبى تفسیر مى کنند، در یک جا مى خوانیم: یُضِلُّ اللّهُ الظّالِمینَ: خداوند ستمگران را گمراه مى کند. در جاى دیگر: وَ ما یُضِلُّ بِهِ اِلاَّ الْفاسِقِیْنَ: تنها فاسقان را گمراه مى کند. و در جاى دیگر: وَ الَّذینَ جاهَدُوا فینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا: کسانى که در راه ما مجاهده کنند آنها را به راه هاى مستقیم خود هدایت خواهیم کرد. از این آیات، و آیات دیگر قرآن به خوبى استفاده مى شود که هدایت ها و ضلالت هائى که در این موارد به اراده خدا نسبت داده شده است، در حقیقت پاداش و کیفرهائى است که در مقابل انجام اعمال نیک و بد، به بندگان مى دهد. 🌼🌼🌼 به تعبیر روشن تر گاهى اعمال فوق العاده زشتى از انسان سر مى زند که بر اثر آن تاریکى وحشتناکى روح او را احاطه خواهد کرد. چشمان حقیقت بین از او گرفته مى شود، گوش او صداى حق را نمى شنود، و زبان او از گفتن حق باز مى ماند. اما به عکس گاهى چنان کارهاى نیک فراوان از او سر مى زند که یک دنیا نور و روشنائى به روح او مى پاشد، دید و درک او وسیع تر، فکر او پرفروغ تر و زبان او در گفتنِ حق، گویاتر مى شود، این است معنى هدایت و ضلالت که به اراده خدا نسبت داده مى شود. «تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۳۹ سوره انعام » @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «قُلْ أَرَأَيْتَكُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُ اللَّهِ أَوْ أَتَتْكُمُ السَّاعَةُ أَغَيْرَ اللَّهِ تَدْعُونَ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ» بگو: «به من خبردهید اگر عذاب پروردگار به سراغ شما آید، یا قیامت فرا رسد، آیا (براى حل مشکل خود) غیر خدا را مى خوانیداگر راست مى گویید؟!» (انعام/۴۰) @ayehsobh

آیه ۴۰ سوره انعام استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر❇ توحید فطرى قرآن در این آیات روى سخن را به مشرکان کرده و از راه دیگرى براى توحید و یگانه پرستى، در برابر آنها، استدلال مى کند، به این طریق که لحظات فوق العاده سخت و دردناک زندگى را به خاطر آنها مى آورد، و از وجدان آنها استمداد مى جوید که در این گونه لحظات که همه چیز را به دست فراموشى مى سپارند. آیا پناهگاهى جز خدا براى خودشان فکر مى کنند؟! مى فرماید: اى پیامبر! به آنها بگو: اگر عذاب دردناک خداوند به سراغ شما بیاید و یا قیامت با آن همه هول و هیجان و حوادث وحشتناک بر پا شود، راست بگوئید: آیا غیر از خدا را براى برطرف ساختن شدائد خود مى خوانید؟ (قُلْ أَ رَأَیْتَکُمْ إِنْ أَتاکُمْ عَذابُ اللّهِ أَوْ أَتَتْکُمُ السّاعَةُ أَ غَیْرَ اللّهِ تَدْعُونَ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ). 🌼🌼🌼 روح معنى این آیه، نه تنها براى مشرکان، براى همه کس به هنگام بروز شدائد و حوادث سخت، قابل درک است. ممکن است در حال عادى و در حوادث کوچک انسان به غیر خدا متوسل گردد، اما هنگامى که حادثه فوق العاده شدید باشد، انسان همه چیز را فراموش مى کند، ولى در همین حال، در اعماق دل خود یک نوع امیدوارى به نجات که از منبع قدرت مرموز و نامشخصى سرچشمه مى گیرد احساس مى کند، این همان توجه به خدا و حقیقت توحید است. حتى مشرکان و بت پرستان در چنین لحظاتى سخنى از بت ها به میان نمى آورند و همه را به دست فراموشى مى سپرند. «تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۴۰ سوره انعام » @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «بَلْ إِيَّاهُ تَدْعُونَ فَيَكْشِفُ مَا تَدْعُونَ إِلَيْهِ إِن شَاءَ وَتَنسَوْنَ مَا تُشْرِكُونَ» (نه،)بلکه تنها او را مى خوانید و او اگر بخواهد، مشکلى را که بخاطر آن او را خوانده اید، برطرف مى سازد و آنچه را (امروز) همتاى خدا قرار مى دهید، (در آن روز) فراموش خواهید کرد. (انعام/۴۱) @ayehsobh

آیه ۴۱ سوره انعام استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر❇ در آیه بعد پاسخ را از ضمیر آنها استخراج کرده، مى فرماید: بلکه تنها او را مى خوانید. او هم اگر بخواهد مشکل شما را بر طرف مى کند، و شریک هائى که براى خدا درست کرده بودید همه را فراموش مى کنید (بَلْ إِیّاهُ تَدْعُونَ فَیَکْشِفُ ما تَدْعُونَ إِلَیْهِ إِنْ شاءَ وَ تَنْسَوْنَ ما تُشْرِکُونَ). در این آیه به سه نکته توجه داده شده: نخست این که: پاسخ درونى آنها چیست؟ دیگر این که: نجات و عدم نجات آنها به خواست خدا است. و سوم این که: تمام بت ها و عقائد خرافى و مبعودها را در آن لحظه فراموش مى کنند. «تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۴۱ سوره انعام » @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا إِلَىٰ أُمَمٍ مِّن قَبْلِكَ فَأَخَذْنَاهُم بِالْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ يَتَضَرَّعُونَ» ما به سوى امّتهایى که پیش از تو بودند، (پیامبرانى) فرستادیم. (و هنگامى که با این پیامبران به مخالفت برخاستند،) آنها را با سختى و رنج مواجه ساختیم. شاید تسلیم گردند. (انعام/۴۲) @ayehsobh

آیه ۴۲ سوره انعام استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر❇ سرانجامِ زندگى اندرزناپذیران در این آیات نیز، گفتگو با گمراهان و مشرکان ادامه مى یابد و قرآن از راه دیگر براى بیدار ساختن آنها موضوع را تعقیب مى کند، یعنى دست آنها را گرفته و به قرون و زمان هاى گذشته برده، چگونگى حالات امت هاى گمراه، ستمگر و مشرک را شرح مى دهد که چگونه تمام عوامل تربیت و بیدارى در مورد آنها به کار گرفته شد، اما جمعى از آنها به هیچ یک از اینها توجه نکردند و سرانجام چنان عاقبت شومى دامانشان را گرفت که عبرتى براى آیندگان شدند. 🌼🌼🌼 نخست مى فرماید: ما پیامبرانى به سوى امت هائى که پیش از تو بودند فرستادیم و چون اعتنا نکردند آنها را به منظور بیدارى و تربیت با مشکلات و حوادث سخت: با فقر، خشکسالى و قحطى، با بیمارى و درد و رنج و بأساء و ضرّاء مواجه ساختیم شاید متوجه شوند و به سوى خدا باز گردند (وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا إِلى أُمَم مِنْ قَبْلِکَ فَأَخَذْناهُمْ بِالْبَأْساءِ وَ الضَّرّاءِ لَعَلَّهُمْ یَتَضَرَّعُونَ 🌼🌼🌼 بأساء در اصل، به معنى شدت و رنج است و به معنى جنگ نیز به کار مى رود، همچنین در قحطى، خشکسالى و فقر و مانند اینها. ولى ضرّاء به معنى ناراحتى روحى است مانند: غم و اندوه و جهل و نادانى و یا ناراحتى هائى که از بیمارى و از دست دادن مقام و مال و ثروت پیدا مى شود. شاید تفاوت میان این دو، در حقیقت از اینجا باشد که بأساء بیشتر جنبه خارجى دارد و ضرّاء جنبه روحى، یعنى ناراحتى هاى روحى را ضرّاء گویند و بنابراین بأساء یکى از عوامل ایجاد ضرّاء خواهد بود (دقت کنید). «تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۴۲ سوره انعام » @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «فَلَوْلَا إِذْ جَاءَهُم بَأْسُنَا تَضَرَّعُوا وَلَٰكِن قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ» چرا هنگامى که سختى (و عذاب) ما به آنان رسید، (تضرع نکردند و) تسلیم نشدند؟! بلکه دلهاى آنها قساوت پیدا کرد. و شیطان، آنچه را انجام مى دادند، در نظرشان زینت داد. (انعام/۴۳) @ayehsobh

آیه ۴۳ سوره انعام استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر❇ پس از آن به عوامل عدم بیدارى آنها اشاره کرده و آن را دو چیز مى داند، نخست این که: بر اثر زیادى گناه و لجاجت در شرک، قلب هاى آنها تیره و سخت و روح آنها انعطاف ناپذیر شده بود (وَ لکِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ). دیگر این که شیطان (با استفاده از روح هواپرستى آنها) اعمالشان را در نظرشان زینت داده بود، هر عمل زشتى را انجام مى دادند زیبا، و هر کار خلافى را صواب مى پنداشتند (وَ زَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطانُ ما کانُوا یَعْمَلُونَ). «تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۴۳ سوره انعام » @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «فَلَمَّا نَسُوا مَا ذُكِّرُوا بِهِ فَتَحْنَا عَلَيْهِمْ أَبْوَابَ كُلِّ شَيْءٍ حَتَّىٰ إِذَا فَرِحُوا بِمَا أُوتُوا أَخَذْنَاهُم بَغْتَةً فَإِذَا هُم مُّبْلِسُونَ» (آرى) هنگامى که آنچه را به آنها یادآورى شده بود فراموش کردند، درهاى همه چیز (از نعمتها) را به روى آنها گشودیم. تا (کاملاً) به آن خوشحال شدند (و دل بستند). ناگهان آنها را گرفتیم (و سخت مجازات کردیم). در این هنگام، همگى مأیوس شدند.(و درهاى امید به روى آنها بسته شد). (انعام/۴۴) @ayehsobh

آیه ۴۴ سوره انعام استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر❇ آنگاه در آیه بعد اضافه مى کند: هنگامى که سختگیرى ها و گوش مالى ها در آنها مؤثر نیفتاد، از راه لطف و محبت وارد شدیم یعنى هنگامى که درس هاى نخست را فراموش کردند، درس دوم را براى آنها آغاز کردیم و درهاى انواع نعمت ها را بر آنها گشودیم، شاید بیدار شوند و به آفریننده و بخشنده آن نعمت ها توجه کنند، و راه راست را باز یابند (فَلَمّا نَسُوا ما ذُکِّرُوا بِهِ فَتَحْنا عَلَیْهِمْ أَبْوابَ کُلِّ شَیْء). 🌼🌼🌼 ولى این همه نعمت در واقع خاصیت دوجانبه داشت، هم ابراز محبتى براى بیدارى بود و هم مقدمه اى براى عذاب دردناک در صورتى که بیدار نشوند; زیرا مى دانیم هنگامى که انسان در ناز و نعمت فرو رود، و ناگهان آن همه نعمت از او گرفته شود، سخت براى او دردناک خواهد بود، به خلاف این که تدریجاً از او گرفته شود که زیاد در او مؤثر نخواهد گشت. لذا مى فرماید: آن قدر به آنها نعمت دادیم تا کاملاً خوشحال شدند اما بیدار نشدند، لذا ناگاه آنها را گرفتیم و مجازات کردیم، و تمام درهاى امید به روى آنها بسته شد (حَتّى إِذا فَرِحُوا بِما أُوتُوا أَخَذْناهُمْ بَغْتَةً فَإِذا هُمْ مُبْلِسُونَ). «تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۴۴ سوره انعام » @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «فَقُطِعَ دَابِرُ الْقَوْمِ الَّذِينَ ظَلَمُوا ۚ وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ» و (به این ترتیب،) ریشه گروهى که ستم کرده بودند، قطع شد. و ستایش مخصوص خداوند، پروردگار جهانیان است. (انعام/۴۵) @ayehsobh

❇ تفســــــیر❇ سرانجام در این آیه به نتیجه نهائى وضع مشرکان اشاره کرده، مى فرماید: و به این ترتیب جمعیت ستمکاران ریشه کن شدند و نسل دیگرى از آنها به پا نخاست (فَقُطـِعَ دابِرُ الْقَوْمِ الَّذینَ ظَلَمُوا). دابِر در اصل، به معنى دنباله و آخر چیزى است. و از آنجا که خداوند در به کار گرفتن عوامل تربیت در مورد آنها هیچ گونه کوتاهى نکرده در پایان آیه مى فرماید: ستایش و حمد مخصوص خداوندى است که پروردگار و مربى همه جهانیان است (وَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمینَ). 🌼🌼🌼 جالب این که خداوند با جمله وَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِیْن آیه را پایان مى دهد، و این نشانه آن است که قطع ریشه ظلم و فساد و نابود شدن نسلى که بتواند این کار را ادامه دهد، به قدرى اهمیت دارد که جاى حمد، شکر و سپاس است. در حدیثى از فضیل بن عیاض از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم: هر کس بقاى ستمگران را دوست دارد، مفهومش این است که دوست مى دارد معصیت خدا شود (موضوع ظلم به اندازه اى مهم است که) خداوند تبارک و تعالى در برابر نابود ساختن ظالمان خود را حمد و ستایش کرده و فرموده: دنباله قوم ستمگر بریده شد، ستایش و سپاس مخصوص خداوند پروردگار جهانیان است . «تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۴۵ سوره انعام » @ayehsobh

عواقب تلخ دوری از قرآن در نگاه مقام معظم رهبری @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللَّهُ سَمْعَكُمْ وَأَبْصَارَكُمْ وَخَتَمَ عَلَىٰ قُلُوبِكُم مَّنْ إِلَٰهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُم بِهِ ۗ انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآيَاتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُونَ» بگو: «به من خبر دهید اگر خداوند، گوشو چشمهایتان را بگیرد، و بر دلهاى شما مهر نهد (که چیزى را نفهمید)، کدام معبودى جز خدا آنها را به شما باز مى گرداند؟» ببین چگونه آیات را به گونه هاى مختلف براى آنها شرح مى دهیم، سپس آنها روى مى گردانند! (انعام/۴۶) @ayehsobh

❇ تفســــــیر❇ بخشنده نعمت ها را بشناسید روى سخن در این آیات همچنان با مشرکان است، اما با بیان دیگرى براى بیدار ساختن آنها استدلال شده، و روى غریزه دفع ضرر تکیه کرده است، نخست مى فرماید: اگر خداوند نعمت هاى گران بهایش را همچون گوش و چشم از شما بگیرد، و بر دل هایتان مُهر بگذارد، به طورى که نتوانید میان خوب و بد و حق و باطل تمیز دهید، کدام معبود جز خدا مى تواند این نعمت ها را به شما باز گرداند؟! (قُلْ أَ رَأَیْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللّهُ سَمْعَکُمْ وَ أَبْصارَکُمْ وَ خَتَمَ عَلى قُلُوبِکُمْ مَنْ إِلهٌ غَیْرُ اللّهِ یَأْتیکُمْ بِهِ). بر این اساس مشرکان نیز قبول داشتند که خالق و روزى دهنده خدا است، و بت ها را به عنوان شفاعت در پیشگاه خدا مى پرستیدند، لذا قرآن مى فرماید: شما به جاى این که بت هاى بى ارزش و فاقد همه چیز را پرستش کنید، چرا مستقیماً به در خانه خدا نمى روید؟ خدائى که سرچشمه همه نیکى ها و برکات است. 🌼🌼🌼 علاوه بر اعتقادى که همه بت پرستان درباره خدا داشتند در اینجا عقل آنها نیز به داورى طلبیده مى شود، که بت هائى که خود نه چشم، نه گوش، نه عقل و نه هوش دارند، چگونه مى توانند این گونه نعمت ها را به دیگران ببخشند؟! سپس مى فرماید: ببین چگونه آیات و دلائل را به گونه هاى مختلف براى آنها شرح مى دهیم؟ ولى باز آنها از حق روى برمى گردانند (انْظُرْ کَیْفَ نُصَرِّفُ الآیاتِ ثُمَّ هُمْ یَصْدِفُونَ). 🌼🌼🌼 درباره معنى ختم و همچنین علت این که سمع در آیات قرآن معمولاً مفرد و ابصار به طور جمع مى آید، ذیل آیه ۷ سوره بقره بحث کردیم. نُصَرِّفُ از ماده تصریف به معنى تغییر است و در اینجا منظور بیان استدلالات گوناگون و در اشکال مختلف مى باشد. یَصْدِفُون از ماده صدف (بر وزن هدف) به معنى جانب و ناحیه است، و چون به هنگام روى گردانیدن و اعراض، انسان متوجه جانب و ناحیه دیگرى مى شود، این کلمه در معنى اعراض به کار مى رود، منتها چنان که راغب در مفردات مى گوید: این ماده به معنى اعراض و روى گردانیدن شدید استعمال مى شود. «تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۴۶ سوره انعام » @ayehsobh

آیه ۴۶ سوره انعام استاد پرهیزگار @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «قُلْ أَرَأَيْتَكُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُ اللَّهِ بَغْتَةً أَوْ جَهْرَةً هَلْ يُهْلَكُ إِلَّا الْقَوْمُ الظَّالِمُونَ» بگو: «به من خبر دهید اگر عذاب خدا ناگهان یا آشکارا به سراغ شما بیاید، آیا جز گروه ستمکاران هلاک مى شوند؟!» (انعام/۴۷) @ayehsobh ا

آیه ۴۷ سوره انعام استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر❇ در آیه بعد، به دنبال ذکر این سه نعمت بزرگ الهى (چشم و گوش و دل) که سرچشمه تمام نعمت هاى دنیا و آخرت است اشاره به امکان سلب همه نعمت ها به طور کلّى کرده، مى فرماید: به آنها بگو: اگر عذاب خداوند ناگهانى، بدون مقدمه، و یا آشکارا و با مقدمه، به سراغ شما بیاید آیا جز ستمکاران نابود مى شوند ؟! (قُلْ أَ رَأَیْتَکُمْ إِنْ أَتاکُمْ عَذابُ اللّهِ بَغْتَةً أَوْ جَهْرَةً هَلْ یُهْلَکُ إِلاَّ الْقَوْمُ الظّالِمُونَ). 🌼🌼🌼 بَغْتَةً به معنى ناگهانى و جَهْرَةً به معنى آشکار است. طبق قاعده مى بایست در مقابل آشکار، پنهان ذکر گردد، نه ناگهانى ، ولى چون امور ناگهانى معمولاً مقدمات آنها مخفى و پنهان است ـ زیرا اگر پنهان نبود ناگهانى نمى شد ـ به این جهت ناگهانى آمده; چرا که در مفهوم کلمه بَغْتَةً مفهوم پنهانى نیز افتاده است. منظور این است، تنها کسى که قادر به انواع مجازات و گرفتن نعمت ها است خدا است، و بت ها هیچ نقشى در این میان ندارند. بنابراین، دلیلى ندارد که به آنها پناه برید، ولى از آنجا که خداوند، حکیم و رحیم است تنها ستمکاران را مجازات مى کند. ضمناً از این تعبیر، استفاده مى شود: ظلم معنى وسیعى دارد که انواع شرک و گناهان را شامل مى شود، بلکه در آیات قرآن شرک به عنوان ظلم عظیم معرفى شده است چنان که لقمان به فرزند خود مى گفت: لا تُشْرِکْ بِاللّهِ إِنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظیم: فرزندم! براى خدا شریک قائل مشو که شرک ظلم بزرگى است. «تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۴۷ سوره انعام » @ayehsobh