#علوم_انسانی_اسلامی | #اجتهاد | #قلمرو_دین ❖ آیت الله سید علی خامنه ای و توسعه قلمرو اجتهاد • یکی از مسئله های مهمی که باید قبل از ورود به منطق فهم دین و علوم بر آمده از آن مورد توجه قرار دهیم ، مقوله قلمرو دین است که نتیجه مستقیمی در قلمرو اجتهاد دارد ؛ این مولفه مورد توجه اندیشمندان انقلاب اسلامی علی الخصوص آیت الله سید علی خامنه ای نیز بوده است‌. • • • هیئت تحریریه مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

• آیت الله سید علی خامنه ای یکی دیگر از متفکران انقلاب اسلامی که درباره قلمرو دین و فقاهت تاملاتی را به صورت منسجم طرح کرده است. ایشان در طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن/ص۲۷۶ سعه رکن اساسی اسلام _ توحید _ را چنین به تصویر می کشند ؛ «توحید اسلامی الهامی است در زمینه حکومت ، در زمینه روابط اجتماعی ، در زمینه سیر جامعه ، در زمینه هدف های جامعه ، در زمینه تکالیف مردم ، در زمینه مسئولیت هایی که انسان ها در مقابل خدا، در مقابل یکدیگر، در مقابل جامعه و در مقابل دیگر پدیده های عالم دارا هستند، توحید ، این است.» که لازمه این وسعت نگاه به توحید ، قلمرو وسیع دین و به تبع آن فقاهت و اجتهاد می باشد. • ایشان در ابتدا درس خارج ۱۳۷۰/۶/۳۱ به صورت صریح قلمرو فقهات و اجتهاد را به تمام ابعاد بشری تسری می دهند؛ «انسان از قبل از ولادت تا بعد از ممات احوالی دارد، و این احوال شامل احوال فردی و زندگی شخصی اوست؛ و نیز شامل احوال عوامل اجتماعی و زندگی سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و بقیه شئون اوست. تکلیف و سرنوشت همه اینها در فقه معلوم می شود. فقه به این معنا مورد نظر است.» • در سالگرد ارتحال امام خمینی (ره) ۱۳۷۶/۰۳/۱۴ این توسعه را به امام خمینی (ره) نسبت داده و چنین بیان می کنند؛«امام بزرگوار، فقه شیعه را از دورانی که خود در تبعید بود، به سمت فقه اجتماعی و فقه حکومتی و فقهی که می‌خواهد نظام زندگی ملتها را اداره کند و باید پاسخگوی مسائل کوچک و بزرگ ملتها باشد، کشاند. این، یعنی نقطه‌ی مقابل آن آفتی که گفتیم تحجر است. حتی در اواخر سالهای عمر بابرکت امام بزرگوار، مسائلی که به ظاهر جزئی می‌نمود - اما با توجه به این‌که یک خط و یک سمتگیری را به فقهای شیعه نشان می‌داد، بسیار مهم بود - پیش آمد و ایشان باز هم نشان داد که آن کسی که می‌خواهد نظام را اداره کند؛ آن فقهی که می‌خواهد یک ملت یا مجموعه‌ی عظیمی از انسانها و ملتها را اداره کند، بایستی بتواند شرایط زمان را بشناسد و پاسخ هر نیازی را در هنگام آن نیاز، به آن بدهد و نمی‌تواند در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و همه‌ی مسائل زندگی مردم، نقطه‌ای را بی‌پاسخ بگذارد.» • مقام معظم رهبری در سال های متمادی با بهره بردن از هر فرصتی بر این نوع رویکرد مشروع تاکید کرده اند ؛ «دین خدا، فقط طهارت و نجاست نیست، فقط اعمال ظاهری دینی نیست؛ دین خدا یعنی برنامه سعادت بشر در دنیا و آخرت. این برنامه همان طور که ضامن رشد و اعتلای معنوی جوامع بشری است، ضامن زنده کردن استعدادهای فکری و رشد دادن به شخصیت و توانایی های آنها هم هست. دین خدا همچنان که به معنویت نظر دارد به زندگی دنیایی انسان هم نظر دارد و برای خوشبختی انسان برنامه دارد. امیرالمؤمنین «عليه الصلاه والسلام» در نهج البلاغه، هدف از بعثت نبی مکرم اسلام را این گونه معین میکند «لیثیروا لهم دفائن العقول» تا گنجینه های خرد را در درون مردم استخراج کند و به فعلیت برساند.» ۱۳۸۵/۳/۱۴. • اجتهاد در بیان آیت الله خامنه ای به مثابه روش عامی است برای استخراج تمام گزاره های توصیفی و دستوری موجود در دین ؛ البته ایشان قلمرو دین را با وسعت بیشتری قبول دارند که در نتیجه قلمرو دین و اجتهاد شامل ساخت علوم انسانی اسلامی نیز می شود. • • • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

#مدرنیته | #تمدن_غرب | #تمدن_اسلامی ❖ هویت و آینده تمدن غرب • جناب آقای الکساندر دوگین عزیز • احتراما از دعوت محبت آمیز شما برای شرکت در دومین همایش بین‌المللی نهضت جهان چند قطبی صمیمانه متشکرم و ازاین که به دلیل برخی ناهماهنگی‌ها نتوانستم در همایش حضور به هم برسانم عذرخواهی می‌کنم. و بدین وسیله مقاله کوتاهی را که در آن همایش در ذیل محور «غرب پس از هژمونی. آیا می‌توان تمدن اروپا را نجات داد؟» قصد ارائه داشتم با عنوان «هویت و آینده تمدن غرب» تقدیم می‌کنم. • • • حمید پارسانیا ۸ / اسفند / ۱۴۰۲ • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

• دنیا گرایی (سکولاریسم) و غفلت از امر قدسی، و در نتیجه غیبت آن، مهمترین مفهوم برای حکایت از هویت فرهنگ و تمدن جدید دنیای غرب است. در گذشته تاریخی، سکولاریزاسیون، یعنی دنیوی شدن، یک امر مستمر بوده است؛ و لکن همواره رویکرد معنوی و قدسی در حوزه فرهنگ عمومی و نیز در نهادهای علمی و معرفتی، حضوری جدی و غالب داشته است. به همین دلیل گرایش به دنیا، خود را در زیر پوشش تفاسیر قدسی و معنوی پنهان می‌کرده است. اما غرب مدرن به دلایل تاریخی انباشت سکولاریزاسیون توانست صورت نظری و فلسفی خود را به صورت سکولاریسم و با عنوان اسطوره زدایی کردن عالم در قالب یک ایدئولوژی غالب در آورد، و در این جهان پدیده‌های معرفتی نوینی پا به عرصه زیست و زندگی انسان گذارد. • عقل که پیش از آن به عنوان روح القدس، و فیض عام و گسترده الهی، عالم و آدم را روشن و آشکار می‌ساخت، ابتدا به افق معرفت و ادراک مفهومی بشری تنزل یافت، و در نهایت نیز یک امر ذهنی (سوبژکتیو) و سپس پدیده‌ای بین الاذهانی (intersubjective) فرهنگی و تاریخی شد. • آمپریسم و ماتریالیسم که نوعی واقع گرایی دنیوی است، از جمله جریان‌های معرفتی مسلط در این جهان شد. فیلسوفانی چون دکارت، بیکن، هیوم، کانت، نیچه، فوکو و نظریه پردازانی چون هگل، فوئرباخ و مارکس به صورتبندی این جهان پرداختند. • حاصل این تحولات غلبه عقلانیت ابزاری شد. ره آورد این نوع از عقلانیت، گرچه science یا علم نامیده شد ولی ضابطه و معیار نهایی آن در علوم طبیعی و انسانی جز سلطه بر طبیعت و یا انسان‌ها نیست. • ماکس وبر از نوع دیگری عقلانیت یاد می‌کنند که معطوف به حوزه ارزش‌ها، آرمان‌ها، و حقایق مقدس و متعالی است. او معتقد است که این نوع از عقلانیت گرچه در دیگر فرهنگ‌ها و تمدن‌ها بوده است، اما در جامعه‌ی غربی معاصر اثری از آن نیست. • تمدن غرب به اقتضای رویکرد دنیوی و هویت معرفتی خود، نهادهای علمی، اقتصادی و سیاسی‌ای را به وجود آورده است که اینک آفاق مناطق مختلف را طی کرده است، به گونه‌ای که دیگر فرهنگ‌ها و تمدن‌ها را به حاشیه رانده، و یا در زیر پوشش خود قرار داده است. امروز غرب یک فرهنگ مختص به یک منطقه جغرافیایی نیست، یک فرهنگ مسلط و جهانی است، و دوگانه‌های مختلف و یا تکثرهای سیاسی و اقتصادی جهانی نظیر آنکه در بلوک شرق و غرب سیاسی در طی قرن بیستم رخ داد، و یا آنچه در تقسیم شمال و جنوب واقع می‌شود، همه تقسیماتی هستند که در متن همان فرهنگ و تمدن واحد به حسب اقتضائات و یا تضادهای درونی آن رخ می‌دهند. به همین دلیل مشکلات این تمدن و آسیب‌های آن، مشکلات و آسیب‌های جهانی است. و چاره اندیشی برای حل این مشکلات و یا حل آنها، چاره اندیشی برای حل وضعیت معاصر بشری است. • مهمترین خصوصیت این تمدن این است، که در شرایطی که ابعاد تمدنی آن، اقتضائات خود را در سطح جهانی گسترانیده و بیش از همه گذشته تاریخی آن فراگیر شده است، در ابعاد معرفتی و معنوی خود بیش از همه گذشته آسیب پذیر شده است. تمدن غرب در حالی که نیاز به معنا را برای زیست خود بیش از گذشته احساس می‌کند، فاقد منطق و روشی است که وصول به آن را ممکن سازد. زیرا در عین آنکه از عقلانیت ابزاری بیش از همیشه بهرمند است، در داوری بین ارزش‌هایی که معنا و غایت زیست و زندگی را تبیین کند راجل و ناتوان است. به تعبیر ماکس وبر، در این عرصه پاسخی نیست جز اینکه هر کس از شیطان خود پیروی کند. • تمدن غرب هویت خود را بر مدار هستی دنیوی و این جهانی قرار داده است. و نسبت به حضور امر قدسی در جغرافیای هستی و پیوند خود با آن در بهترین حالت، اگر به انکار هستی مقدس نپردازد، از جهل خود نسبت به آن خبر می‌دهند. • امر قدسی و هستی مقدس امری نیست که در عرض و یا در طول زندگی و زیست دنیوی و این جهانی قرار گرفته باشد. امر مقدس که ناظر به هستی نا محدود و بی کرانه است، در صورتی که باشد، اولا وحدت آمیخته با حقیقت آن است، یعنی بیش از یکی نمی‌تواند باشد، و ثانیا امور متکثر و مقید را به عنوان آیات، نشانه‌ها، ظهورات، تجلیات خود، به رسمیت می‌شناسد. به بیان دیگر بود یا نبود هستی مقدس در تفسیر و معنای هویت و حقیقت عوالم متکثر تاثیر گذار است. و به همین دلیل جهل و نادانی نسبت به امر مقدس و متعالی به جهل در معنا و حقیقت امور متکثری منجر می‌شود که در زیست و زندگی دنیوی حضور دارند. • غفلت فرهنگ غرب از امر مقدس و غیبت هستی مقدس از متن ادراک و شناخت این تمدن چیزی جز غفلت، بیگانگی از حقیقت این تمدن و عناصر تشکیل دهنده آن نیست. و قدرت این بیگانگی و غفلت مرهون فقدان همان عقلانیتی است که متفکران این جهان بیش از همه گذشته تاریخ به آن اذعان دارند. و راه برون رفت از این مشکل گریز از موانع سختی است که اندیشمندان و فیلسوفان این فرهنگ در طی چند سده به تدریج ایجاد کرده‌اند.

• تعامل خلاق و فعال با میراث معنوی و قدسی بشر می‌تواند انسان معاصر و تمدن و فرهنگ امروز بشری را بر غالب آمدن نسبت به این موانع کمک کند و امام خمینی در نامه به گورباچف به بخشی از میراث معرفتی فرهنگ اسلامی برای این تعامل اشاره کرد. ایشان از ظرفیت حکمت سینوی برای در هم شکستن محدودیت‌های علم پوزیتویستی و از نوآوری‌های حکمت اشراق سهروردی برای تعامل با رویکردی سخن گفت که عقل بشری را به حوزه معرفت مفهومی تقلیل داده و زمینه سوبژکتیو کردن و یا حذف ابعاد متعالی و قدسی آن را فراهم می‌آورد. او خواهان حضور تیزهوشان جامعه روس برای تعامل خلاق و فعال با میراث عرفانی جهان اسلام شد تا بتوانند کثرت دنیوی و این جهانی عالم مدرن را با نظر به وحدت هستی مقدس الهی که مدعای همه‌ی ادیان توحیدی است بنگرند. • • • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

📌 مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه برگزار می کند! ◽️دوره خوانش مقاله روشنگری چیست؟ ▫️استاد امیر آقاجانلو 🔹 سه شنبه ۱۵ اسفند ماه / ساعت ۲۰ الی ۲۱:۳۰ 🔸 برای اطلاعات بیشتر و ثبت نام 💻 https://nsayeh.com/?p=6459 • • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

📌 مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه برگزار می کند! ◽️درس گفتار نیچریه ▫️استاد سید مهدی موسوی 🔹 سه شنبه ۱۵ اسفند ماه / ساعت ۱۶الی ۱۷/۳۰ 🔸 برای اطلاعات بیشتر و ثبت نام 💻 https://nsayeh.com/?p=5849 🔹 موسسه محکمات 📱https://eitaa.com/mohkamatqom • • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

#تحول_در_علوم_انسانی | #علوم_انسانی ❖ تحول پروژه نیست، پروسه است! • یکی از مشکلات این است که منزلت علوم اجتماعی و علوم انسانی در کشور ما پایین است. اگر فرزند ما باهوش باشد دانشگاه شریف می‌فرستادیم چون منزلت علوم اجتماعی در کشور ما آسیب دیده است و این باید درست شود. همه چیز کالایی شده است حتی علوم انسانی؛ ورود به دانشگاه هم کالایی شده است. بنابراین برای تحول در علوم اجتماعی هم باید نگاه فکری داشت، هم نگاه جامعه‌شناختی کرد و ببینیم بیرون چه اتفاقی می‌افتد. پس تحول در علوم انسانی یک پروسه چند وجهی است و تا دغدغه نظام تحول و حکمرانی تحول نباشد، کوشش‌های ما این پروسه را جلو نخواهد برد. • نکته دیگر اینکه تحول در علوم انسانی را باید از دبستان و آموزش و پرورش شروع کنیم. اگر فکر کنیم از دانشگاه شروع می‌شود اشتباه بزرگی است. تحول در علوم انسانی با حفظ ساختارهای موجود محقق نمی‌شود. با بی‌توجهی به اساتیدی که در حوزه علوم اجتماعی هستند محقق نمی‌شود. الآن استاد ما مشکل معیشتی دارد و همین مشکلات دست استاد را بسته و نمی‌تواند تحول را رقم بزند. بنابراین تحول در علوم انسانی ابعاد معیشتی، سازمانی و معرفتی دارد. • • • ابوالقاسم فاتحی ؛ رئیس پژوهشکده تحول علوم انسانی دانشگاه علامه طباطبایی • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

#اصلاح_دینی | #بازیابی_هویت | #علم_و_دین ❖ بزرگداشت سید جمال الدین اسدآبادی سر سلسله جریان احیای دینی • از پیشگامان مسئله سازی علم دینی سید جمال‌ الدّین اسدآبادی و شاگردان مکتب وی جنابان محمد عبده و اقبال لاهوری می باشند.سید جمال‌الدین اسدآبادی و شاگردان جزء اولین متفکران اسلامی بودند که با هژمونی مدرنیته مواجه شدند و در ادامه نسبت به بیماری‌های اجتماعی جوامع مسلمان و ضعف‌های موجود در آن هشدار داده اند؛ در برابر قدرت‌های غربی، اسلام گرائی را ترویج کرده و به احیای دینی تاکید نمودند. • تأثیر این جریان بر کشورهای اسلامی، مخصوصاً افغانستان ، ایران ، پاکستان ، مالزی و مصر شایان توجه است. اگر چه این گروه مواجه ی بسیط و ناقصی با علم دینی و علم غربی داشتند ولی تا حدودی توانستند علم دینی را به مسئله نسل های بعدی تبدیل کنند. • • • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

#علوم_انسانی | #علم_دینی | #بازیابی_هویت ❖ عروة الوثقی فقه فردی و عروة الوثقی فقه اجتماعی • استاد محمدرضا حکیمی / مصلح عالم اسلام / درباره سید جمال الدین اسدآبادی • • • • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

❖ عروة الوثقی فقه فردی و عروة الوثقی فقه اجتماعی • این است كه می‌گویم: "عالمان دین و طلاب راستین ، باید بدانند كه غیر از عروة الوثقای مرجع اسبق، مرحوم سید محمد كاظم یزدی، عروة‌ الوثقای دیگری نیز هست. و برای مسلمانان و اجتماعات اسلامی، با توجه به سیاست‌های جهانی و استعمار‌ها و تكالیف مسلمانان در این مسائل، فروع و مسائل این عروه نیز مطرح است، و توجه به این فروع و مسائل نیز واجب تكلیفی است. و بر عالم نظر در آنها "اوجب" است زیرا كه به حكم تجربه و مشاهده، با هوشیاری نسبت به مسائل این عروه (سیاسی ـ دینی) و عمل به آنها و مقاومت بر سر آنهاست كه می‌توان مسائل آن عروه را نیز داشت و عمل كرد و فرزندان را بر طبق آنها تربیت نمود. و گرنه استعمار و عوامل آن، آن مسائل را یكی یكی ـ والعیاذ با الله ـ هدم می‌كنند. • این دو كتاب ، یكی شامل احكام فقهی و عبادی فردی و معاملات است از عالم و فقیهی بزرگ در اسلام، و دیگری شامل احكام اجتماعی و معاملات سیاسی ـ دینی است، از عالم اجتماعی و فیلسوفی سیاسی و بزرگ در اسلام. و این دو مقوله در صدر اسلام. یعنی در متن اسلام ـ یكی بوده است. سپس در روزگاران بعد، به علت پیشامدهایی از هم جدا شده است و همین جدا شدن، باعث بزرگترین زیان‌ها و انحطاط‌ها برای مسلمانان گشته است. • اكنون چرا باید عالمان عروه فقهی تا این اندازه از عروه اجتماعی جدا و دور و بی‌خبر باشند؟ و راستی، آیا چگونه تواند بود آن همه توجه و تدریس و تحشیه و تزاحم بر سر آن "عروه" ، و این همه بی‌خبری و ناآگاهی از این "عروه" ! ... . و این است كه می‌گویم این كتاب و امثال آن ـ باید جزو كتب درسی حوزه‌ها قرار گیرد. • همین‌گونه روحانیت اسلام، بویژه طلاب جوان، باید درباره سیدجمال‌ الدین و مردانی امثال او مطالعات بسیار داشته باشند، این رهبران بزرگ و آرمان‌های اسلامی و جهانی آنان را بشناسند، و شخصیت و حماسه و جهاد اینگونه پیشوایان قرآنی بزرگ را سرمشق خویش سازند، در آثار و اندیشه‌های اجتماعی آنان دقیق شوند، افكار و تجربه‌های سیاسی و اجتماعی آنان را در درگیری با استعمار پیگیری كنند و بدانند این امور برای آنان از هر چیز مفیدتر تواند بود. چرا باید افكار اجتماعی ـ اسلامی سیدجمال الدین در حوزه‌های علمیه درسی نباشد و مورد رسیدگی و تاسی قرار نگیرد؟ • • • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

📌 مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه برگزار می کند! ◽️دوره خوانش مقاله روشنگری چیست؟ ▫️استاد امیر آقاجانلو 🔹 سه شنبه ۲۲ اسفند ماه / ساعت ۲۱/۳۰ الی ۲۳ 🔸 برای اطلاعات بیشتر و ثبت نام 💻 https://nsayeh.com/?p=6459 • • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b