🔹اوایل مهرماه و شروع سال تحصیلی، درست همان زمانی است که هنوز به حضور و غیابها و روال مرسوم مدرسه عادت نکردهایم و معمولاً برایمان تازگی دارد. مهرماه همچنین بهار دید و بازدید دانشآموزان در حیاط مدرسه است. حال دوستانی که میبینیمشان را میپرسیم و از دوستان غایب، خبر میگیریم. حالا اگر چند تن از دانشآموزان یک مدرسه، شهید شده باشند، بچهها چه حالی پیدا میکنند؟
🔹روزهای مدرسه دوران دفاع مقدس، رنگ و بوی دیگری داشتند. گاهی میشد که دانش آموزان از شهری به شهر دیگری میرفتند تا کمی از جنگ دور باشند و در جایی ایمنتری درس بخوانند. گاهی هم خبر شهادت همکلاسیشان به گوششان میرسید. از طرفی نیز شوق به شهادت و مبارزه در جبههها، دانشآموزان را بین مدرسه و جبهه رفتن مردد میگذاشت.
🔹در این میان، شاعرانی همچون «قیصر امینپور» و «سلمان هراتی» که هر دو معلم هم بودند، پای کار توصیف شاعرانه این موقعیت تاریخی برآمدند و اشعار بسیاری در این خصوص سرودند.
در این شعرها، هر کدام از این دو شاعر گرامی، به نحوی این فضای حاکم بر کشور را به تصویر کشیدهاند؛ برای مثال در شعر مشهور قیصر امینپور، بند «ما همه اکبر لیلازادیم!» همین وضعیت را توصیف میکند که گرچه همه دانشآموزان بنا به دلایل مختلف نتوانستند به جنگ بروند؛ اما در همان فرهنگ عاشورایی نفس میکشند.
🔹این اشعار قیصر و سلمان، زبانی ساده و روان و فضایی دبستانی دارند و گویی از زبان یک دانشآموز سروده شدند؛ مثلاً شعر «ساعت انشا» سروده سلمان هراتی، خودش به تنهایی تعیینکننده همین زاویهدید است: «مصطفی گفت: شهید/ مثل یک نمره بیست/ داخل قلب من و تو میماند».
🔹در این روزهای اول مهر که با هفته دفاع مقدس همزمان شده، به سراغ برخی از اشعار قیصر و سلمان رفتهایم که از پیوند جنگ و مدرسه سخن گفتهاند.
پینوشت: عکس استفاده شده در جلد، تصویر مدرسهای در سوسنگرد است که در فروردین ۱۳۶۳ توسط علیرضا عابدی ثبت شده است.
بیا به تجربه در آسمان پری بزنیم
۱۰ قاب شاعرانه از دفاع مقدس
🔺رسانه بافتار
🆔https://eitaa.com/joinchat/4285857982C557b3c5b35
🔹سعید جانبزرگی، دانشجوی رشتۀ عکاسی دانشگاه هنر تهران، در مقدمۀ پایاننامهاش برای مقطع کارشناسی ارشد جملهای را از تاریخ برای تاریخ به جا گذاشت: «اسلحه عکاسان، دوربین و قطار فشنگشان، فیلم عکاسی بود.» خود او هم با دردستداشتن چنین سلاحی، اولین لحظههای تلخ پساز بمباران شیمیایی در حلبچه (اسفند 1366) را ثبت کرد و حتی دچار عارضۀ شیمیایی شد. با چنین تعهدی در ثبت حقیقت، این جوان شهید و دیگر عکاسان زن و مرد، فعالانه لحظههای هشت سال دفاع مقدس را با دوربینهای خود شکار کردند. بدینترتیب، از اولین ساعتهای یورش هوایی ارتش رژیم بعث عراق به ایران تا آخرین لحظههای برقراری آتشبس رسمی میان این دو کشور، هزاران قطعه تصویر به یادگار مانده است.
🔹بسیاری از عکاسان ازسوی روزنامهها و خبرگزاریهای داخلی و جهانی و برخی از رزمندگان نیز بهصورت داوطلبانه، به عکسبرداری از صحنههای خط مقدم نبرد یا پشتجبهه میپرداختند كه از ميان آنها حتی افرادی مجروح شده یا به شهادت رسیدهاند. در طول آن دوران و پساز پایان جنگ تحمیلی، بارها از رسانههای عمومی (تلویزیون، وبگاههای اینترنتی و پیامرسانهای اجتماعی) و خبری (مطبوعات و خبرگزاریها)، آگهینماها (بیلبورد) و کتابهای درسی و غیرآموزشی به نمایش گذاشته شده و همچنین در تابلوهای نقاشی، طرحهای گرافیکی و دیوارنگارههای شهری بازآفرینی شدهاند. چنین مداومتی در انتشار و انعکاس این تصاویر باعث شده تا بهمحض مطرحشدن مفهوم دفاع مقدس و رزمندگان جنگ هشتساله، بهسرعت در ذهن ما پدیدار شوند؛ بیآنکه از نام عکاس، زمان ثبت، شخصیتهای حاضر و رویداد رخداده در آنها اطلاع داشته باشیم.
🔹اکنون در چهلوسومین سال آغاز جنگ تحمیلی، شما را به یادآوری دوبارۀ خاطرههایی قدیمی با تماشای ده قاب برگزیده از مجموعۀ عکسهای دفاع مقدس دعوت میکنیم که در این فرسته گردآوری شده و بیتهایی از شاعران در کنارشان جای گرفتهاند.
«تمام حجم قفس را شناختیم، بس است
بیا به تجربه در آسمان پری بزنیم»
قیصر امینپور
پینوشت: تصویر طرح جلد، ازسوی سعید صادقی در اسفند 1365 ثبت شده که منطقه عملیاتی کربلای 5 را نشان میدهد.
منتخبی از ابیات و تکمصرعهایی
برای وحدت
مناسب استفاده در آثار گرافیکی
🔺رسانه بافتار
🆔https://eitaa.com/joinchat/4285857982C557b3c5b35
🔹در میدان هنر، دستدادن دو قالب (مدیوم) مختلف به یکدیگر میتواند ایدههای نو خلق کند. گاهی گنجهایی در پستوی عمق یک قالب هنری خاک میخورد که اگر قدر دانسته شود هم به دیدهشدن آن گنجینهها کمک میرساند و هم میتواند امکاناتی را برای قالب بعدی فراهم کند. مثلاً اشعار و ابیاتی هست که توسط مخاطبان محدودی خوانده و شنیده میشوند؛ اما وقتی به میدان گرافیک راه پیدا کنند، هم ایده بصری جدیدی را به ذهن گرافیست هدیه میدهد، هم به ترویج آن شعر کمک میکند و هم اثر گرافیکی را تفسیر میکند. گاهی یک بیت شعر که تصویر شاعرانهای دارد، مایۀ خلق یک پوستر میشود. بعضی اوقات هم پوستری طراحی شده اما شعاری متناسب با تصویر آن به ذهن گرافیست نمیآید. همینجاست که مصرع یا بیتی به یاریاش میآید و به اسلوگان (شعار) آن پوستر یا بیلبورد شهری تبدیل میشود و اثر را شاعرانهتر و مؤثرتر میکند. با همین هدف، بافتار، با محوریت موضوع «وحدت»، ابیاتی را گلچین کرده است که جنبه تبدیل شدن به شعار و قابلیت افتادن بر سر زبانها را دارند. این مصرعها و ابیات میتوانند اسلوگان یک پوستر باشند و گرافیستها در آثارشان از آنها بهره ببرند. در این فرسته، تکمصرعهایی که با پسزمینۀ سبزرنگ برجسته شدهاند، ظرفیت بیشتری برای استفاده در آثار گرافیکی و تبدیلشدن به شعار دارند. از طرفی در همین موضوع، شاهدیم که جریان متحجرِ ضدوحدت، بهدنبال تولید و بازآفرینی نمادها، رنگها و شعارهای متعدد خود برای برای ایجاد دودستگی میان مسلمانان است. این گروه همواره در تکاپو برای موزونسازی و شعارگونهکردن اعتقادات فرقهایشان هستند؛ حتی برای توهین و ناسزاگویی در قبال قائلان به وحدت هم به فرم رسیدهاند و لعنها و طعنها و فحشهای جدید و بهروزی میسازند! در این میان، باید سوال کرد: نمادها، شعرها و شعارهای وحدتساز ما چیست؟ فرمهای خلاقانه ما برای وحدت چیست؟
پینوشت: پوستر جلد توسط «محمود بازدار» در کارگاه «حبل المتین» طراحی شده که با اندکی تغییر (با اجازه ناشر) مورد استفاده قرار گرفته است.
۹ موسیقی خاطرهانگیز
برای پیامبر اسلام
🔺رسانه بافتار
🆔https://eitaa.com/joinchat/4285857982C557b3c5b35