برای رسیدن به سرچشمۀ این رود، باید سفر کرد به جایی در دل تاریخ. به شهر کوفه، مجلس ابن زیاد؛ هنگامی که پسر مرجانه رو کرد به حضرت زینب (س) و زبان به طعنه و کنایه گشود: «کَیفَ رَأَیتِ صُنعَ اللَّهِ بِأَخیکِ وَ أَهلِبَیتِک؟» (عمل خدا با برادرت و اهلبیتت را چگونه دیدی؟)
نهفقط کاخ کوفه که همۀ تاریخ به گوش، ایستاده بودند تا این بزرگزن که در هیبت و صلابت به حیدرکرار میماند، چه خواهد گفت. لب باز میکند و در یک جمله به همه عالم، درسها میدهد: «ما رأَیتُ إلَّا جمیلاً.» (من بهجز زیبایی، چیزی ندیدم.)
نقاشیهای عاشورایی عبدالحمید قدیریان، گویی تفسیریست از همین جملۀ زیبای حضرت زینب (س): توجه به زیباییای که در پسِ بلا،مصیبت و شهادت نهفته و چشمهای ظاهربین دنیا را توان دیدن و درک آن نیست. اگر نبود سخن حضرت عقیله (س)، عقل ناقص ما را کی یارای دیدن و راه یافتن به این مقام بود؟
نگاه قدیریان به واقعۀ کربلا، توجه به باطن آن است. او صرفاً به بازسازی ظاهر صحنۀ کربلا آنچنان که مرسوم است نمیپردازد؛ بلکه سعی دارد تا جنبۀ قدسی عاشورا را نمایانتر کند. برای چنین نگاهیست که «آسمان» در آثار او پررنگ است. او بهدنبال این است که با کدام نگاه، اهلبیت از میان این همه درد و زخم، خم به ابرو نمیآورند و جز زیبایی نمیبینند. قدیریان از دل صحنههای سراسر مصیبت و غم که تصورش هم اشک از دیدگان سرازیر میکند، تابلویی پر از امید و معنویت میآفریند. مثلاً در نقاشی «والفجر»، قتلگاه امام حسین (ع) را به تصویر کشیده؛ اما توجه اصلی بیش از خون، نیزه، شمشیر و شخصیتهای منفی و حتی زمین کربلا، نوری است که درحال تلألو از زمین به آسمان است؛ انگار که امام با شهادتش طلوعی دوباره کرده و مانند خورشید، جایی برای تاریکی نگذاشته است. او در این آثار از روضهها هم الهام میگیرد و از زاویهای دیگر به آنها نگاه میکند؛ مثل اثر «در محضر» که حضرت عباس (ع) را در علقمه نشان میدهد. حضرت درحال نگاه کردن به زنی با چادر سفید و نورانیست که در آنسوی علقمه ایستاده است. این صحنه یادآور شعر حسن بیاتانی است که میگوید:
«جایی ننوشتهست که در علقمه زهرا / اما نکند آن لحظات آمده باشد»
عبدالحمید قدیریان از آن دسته هنرمندانی است که معمولاً در همۀ آثار خود به آسمان نگاه میکند، وقایع را از جنبۀ معنویشان میبیند و از این زاویه به جهان آفرینش مینگرد.
در این فرسته، ۱۰ نقاشی عاشورایی عبدالحمید قدیریان را که همگی از مجموعه «آسمان حسین» انتخاب شدهاند، میبینیم.
پینوشت: نقاشی استفاده شده در جلد، با عنوان «مارأیت الی جمیلاً» است که با تکنیک رنگوروغن روی بوم در ابعاد ۱۵۰ در ۱۰۰ سانتیمتر و در سال ۱۳۹۰ خلق شده است.
🔺رسانه بافتار
🆔https://eitaa.com/joinchat/4285857982C557b3c5b35
🔹 مرثیهای دیگر
«فلسطین» در ۹ نگاره از حبیبالله صادقی
به مناسبت فرارسیدن دومین سال درگذشت حبیباللّه صادقی
🔺رسانه بافتار
🆔https://eitaa.com/joinchat/4285857982C557b3c5b35
دکتر حبیباللّه صادقی، سرزمین فلسطین و پیکار آزادیجویانۀ مردمان آن با نیروهای اشغالگر قدس را طی چندین نوبت در آثار خود، بازنمایی کرده است. پرداختن به این مضمون، حتی تا آخرین اثر او که ناتمام باقی ماند (تابلوی «در رثای سیمرغ تجلی» در بیست بوم)، ادامه یافت. یکی از ویژگیهای برجستۀ برخی از نقاشیهای او، برگزیدن نامهایی معنادار برای آنهاست؛ مانند نگارۀ «خانهام ابریست» که برگرفته از سرودۀ زندهیاد نیما یوشیج است.
در نقاشیهای صادقی با مضمون قدس، زنان و مردان فلسطینی، چفیۀ بومیشان (با زمینۀ سپید و نقشمایۀ مشکی) را بهصورت دستاری بر سر یا چهرۀ خود پوشاندهاند. اندوهی در رخسارههایشان بهخاطر آوارگی از خانه، شهادت عزیزان و بیداد اشغالگران دارند؛ اما هرگز سرافکنده نشده و سربلند ایستادهاند. حتی اشتیاقی شورانگیزانه به زندگی، همچنان در میانشان جریان دارد. با کشیدن پیکر هموطنان شهید خود به دوش یا حضور در کنار مزارشان، یاد آنان را گرامی میدارند. حتی با دیگر ستمکشیدگان و آزادیخواهان جهان در سرتاسر تاریخ نیز همدلی و همذاتپنداری میکنند. از این بابت، امیدشان به بازپسگیری فلسطین، جاودانه است.
گنبد و نمای بیرونی مسجد قبةالصخره (بخشی از محوطۀ مسجدالأقصی در بیتالمقدس) بهعنوان نماد شهر قدس و کشور فلسطین، متداولترین عنصر بصریای است که به چشم میخورد. خاخامهای صهیونیست، موذیانه درحال دسیسهچینی و ثروتاندوزی، پدیدار شدهاند. همچنین نیروهای مسلح اسرائیلی با حالتی هولناک، بهگونهای که صورتهایشان چندان آشکار نیست به جان و حقوق مردمان فلسطین، دستاندازی میکنند؛ اما فلسطینیان در این آثار، جسورانه سینههای خود را سپر جنگافزارهای آنان، قرار دادهاند و با قلابسنگی در دست، مهیای نبرد با آنان هستند.
به مناسبت فرارسیدن دومین سال درگذشت حبیباللّه صادقی، ۹ نقاشی مرتبط با فلسطین در این فرسته گردآوری شدهاند. یاد ایشان و راه آزادی فلسطین، تا همیشه جاودانه باد.
پینوشت: تصویر طرح جلد، ازسوی نگین همتزاده (خبرگزاری ایسنا)، ثبت شده است.
🔺رسانه بافتار
🆔https://eitaa.com/joinchat/4285857982C557b3c5b35
🔹 آیا کسی هست که غزه را یاری کند؟
«کربلای غزه» در نوحههای میثم مطیعی در محرم ۱۴۰۳
🔺رسانه بافتار
🆔https://eitaa.com/joinchat/4285857982C557b3c5b35
مطیعی در بین مداحان، بیشترین توجه را به جهان اسلام دارد و تسلطش به زبان و لحن عربی باعث شده که نوحههای متعددی برای جهان اسلام بخواند. او آثار بسیاری برای یمن، فلسطین، بحرین و موضوعاتی همچون اربعین و استکبار ستیزی به زبان فارسی و عربی خوانده است.
محرم 1403 در حالی سپری شد که 280 روز از طوفانالاقصی گذشته و غزه کماکان زیر آتش صهیونیستها میسوزد. بسیاری از هیئتهای مطرح کشور نسبت به مسئله فلسطین آنچنان که انتظار میرفت، توجه نداشتند؛ اما در این میان، میثم مطیعی آنچنان که انتظار میرفت خوش درخشید. او «دم پایانی» هر شب هیئت «آیین حسینی» را به فلسطین اختصاص داده بود. «بهر آزادی قدس»؛ سرود پایانیست که هر شب دهه محرم همخوانی میشد. مصرع اصلی این شعر (بهر آزادی قدس از کربلا باید گذشت) در دکور هیئت نیز در دو طرف منبر طراحی شده و شعار امسال هیئت بود.
مطیعی در این محرم، چند نوحه دیگر برای فلسطین خواند. در این نوحهها، مصائب مردم غزه در متن روضه و اشعار عاشورایی قرار گرفته است، نه به عنوان واقعهای جدا افتاده از عاشورا. شاعر و مداح، معنای «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» را در فرم کلی این نوحهها لحاظ کردهاند. نوحه «بخوابید آروم؛ گلای غزه» که در شب حضرت علی اصغر (ع) خوانده شده، توصیف حالِ کودکان غزه را در بین روضه ایشان آورده. یا در نوحه «مبادا غزه را تنها گذارید» پس از آنکه امام حسین(ع) از غربت امام حسن(ع) یاد میکنند، از غربت مردم غزه سخن میگویند. درهم آمیختن این روضهها و امتداد عاشورا تا عصر کنونی از ویژگی نوحههای مطیعیست. مداحان دیگری نیز پیش از محرم، برای فلسطین نوحههایی خواندهاند که در فرسته «فریاد ظلم ستیز هیئت»، گلچینی از آنها را آوردهایم که عمده آنها نتوانستهاند از پسِ این ارتباط و امتداد بربیایند.
آنچه در رابطه با نوحههای مطیعی در محرم 1403 به چشم میآید، جای خالی نوحههای عربیست. مطیعی به خوبی از ظرفیت نوحههای عربی آگاه است و یکی از مزیتهای نسبی او، تسلطش به عربی و آشنایی با شاعران عرب بوده و بارها شاهد انتشار گسترده نوحههایش در کشورهای عربی بودهایم.
در این فرسته، 6 برش از نوحههای میثم مطیعی با موضوع «فلسطین» آوردهایم که در هیئت آیین حسینی خوانده شده است. امید داریم که فلسطین، بیش از پیش مورد توجه هیئتها، شاعران و نوحهسرایان قرار گیرد.
🔺رسانه بافتار
🆔https://eitaa.com/joinchat/4285857982C557b3c5b35
🔹 حکایت نگارهها در دل قهوهخانهها
سرگذشت و ویژگیهای «نقاشی قهوهخانهای»
🔺رسانه بافتار
🆔https://eitaa.com/joinchat/4285857982C557b3c5b35