حکایتی کوتاه از داستان راستان (تالیف شهید مطهری) با پی‌نوشتی شهرسازانه 🔹 سید جواد عاملی، فقیه و نویسنده کتاب مفتاح الکرامه، شبی در منزل مشغول صرف شام بود که درِ خانه‌اش به صدا درآمد. وقتی فهمید که پیش خدمتِ استادش، سیدمهدی بحرالعلوم، پشت درب است، با عجله به طرف او دوید و منتظر صحبت با او شد. پیش خدمت گفت: «حضرت استاد بر سر سفره شام نشسته‌اند، امّا دست به غذا نخواهند برد تا شما را ببینند». جای معطّلی نبود. سیدجواد بدون آنکه غذا را به آخر برساند، با شتاب تمام به طرف خانه بحرالعلوم حرکت کرد. تا چشم استاد به سیدجواد افتاد، با خشم و تَغَیُّظ بی سابقه‌ای گفت: «سیدجواد! از خدا نمی‌ترسی؟ از خدا شرم نداری؟» سیدجواد غرق حیرت گردید که چه شده و چه واقعه‌ای رخ داده که استادش او را این چنین مورد عتاب قرار داده است. هر چه فکر کرد، نتوانست علت ناراحتی را بفهمد. 🔹 سرانجام از استاد سؤال کرد. استاد فرمود: «هفت شبانه روز است که فلان همسایه‌ات با آن عائله زیاد، گندم و برنج ندارند و در این مدت از مغازه محله‌شان خرما نسیه کرده و با آن به سر برده‌اند. امروز نیز که برای نسیه کردن خرما رفته، قبل از آنکه اظهار کند، مغازه‌دار گفته است که حساب شما زیاد شده است. او هم خجالت کشیده و دست خالی به خانه برگشته و امشب خودش و عائله‌اش بی شام مانده‌اند». سیدجواد گفت: «به خدا قسم که من از این جریان خبر نداشتم و اگر می‌دانستم، حتماً به احوالش رسیدگی می‌کردم». استاد گفت همه داد و فریادهای من برای آن است که تو چرا از احوال همسایه‌ات بی خبر و غافلی؟ چرا باید آنها هفت شبانه روز به این وضع بگذرانند و تو متوجّه نباشی؟ اگر باخبر بودی و اقدام نمی‌کردی که اصلاً مسلمان نبودی! 🔹 پی‌نوشت: در مقایسه با شهرهای معاصر، در شهرهای سنتی این نوع غفلت از احوالات همسایه، خیلی کمتر واقع می‌شد زیرا بافت کالبدی شهر سنتی به نحوی بود که روابط همسایگی را تعمیق و تسهیل می‌نمود. اما در کلانشهرهای معاصر، به علت تراکم بیش از حد، حدود و کیفیت روابط همسایگی چنان آشفته شده است که دیگر روابط عمیق همسایگی به سادگی میسر نیست و چنین حکایاتی هر شب به وفور تکرار می‌شود. طبق برخی تحقیقات معتبر، تراکم بیش از حد، بر کیفیت روابط همسایگی اثر معکوس دارد به نحوی که روابط همسایگی در بافتهای کم‌تراکم و ویلایی به مراتب بیشتر و عمیقتر از بافتهای متراکم و عمودی است. لذا شهرسازی عمودی و متراکم در کلانشهرهای ما سبب سستی روابط همسایگی، تضعیف شناخت طرفینیِ همسایگان و تهدید قاعده تعارف (به عنوان یکی از قواعد مهم شهر اسلامی) شده است: "وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا: و شما را گروه گروه و قبيله قبيله گردانيديم تا با يكديگر شناخت طرفینی حاصل نمایید" (حجرات/۱۳). @baladetayyeb

درباره ساختمانهای یهودی صفت! 🔹خدای متعال قوم یهود را چنین توصیف می‌فرماید: "تَحسَبُهُمْ جَميعًا وَقُلوبهُم شَتّىٰ: آنها را جمع می‌پندارید درحالی که دلهایشان متفرق است" (حشر/۱۴). نکته‌ای که تاکنون مغفول بوده این است که این توصیف می‌تواند ترجمان کالبدی نیز داشته باشد؛ اگر شهر را به نحوی بسازیم که به رغم نزدیک شدن ظاهری خانه‌ها، قلبها از یکدیگر دور شود و روابط همسایگی تضعیف شود در واقع شهری ساخته‌ایم که مصداق مفهومِ "تَحسَبهُم جميعًا وَقُلوبُهم شَتّىٰ" است! 🔹آپارتمانها و انبوه‌سازی‌ها تعداد زیادی از انسانها را در وسعتی کاملا محدود در کنار یکدیگر جمع می‌کند اما جمع کردنی که بر نزدیکی قلبها و دلها، اثر معکوس گذاشته است. زیرا طبق مطالعات معتبر، گرچه در شهرهای افقی و کم‌تراکم، فواصل خانه‌ها به ظاهر بیشتر است اما روابط همسایگی به مراتب عمیقتر از بافتهای متراکم و عمودی است که روابط انسانی در آنها سست‌تر و پراکندگی دلها بیشتر است. لذا سوال این است که آیا این نوع شهر عمودی و متراکم، مصداق تعبیر قُلُوبُهُمْ شَتَّىٰ نیست؟! 🔹این نوع تاویل قرآنی، آنگاه جدی‌تر می‌شود که توجه کنیم که شهرسازی متراکم و عمودی، ظرف کالبدی متناسب با مظروف نظام سرمایه‌داری و انباشت هرچه بیشتر سرمایه است؛ یعنی همان نوع نظام اقتصادی که ردّ پای کارتل‌های بزرگ اقتصادی به سردمداری سرمایه‌داران یهودی در شکل‌گیری و تداوم آن کاملا مشهود است! حال، اکنون که در میانه یک جنگ تمام عیار تمدنی هستیم آیا حیف نیست که با این نوع شرّسازی، مفاهیم و کالبد متّصف به فرهنگ یهودی را جایگزین سبک زندگی اسلامی ایرانی کرده‌ایم؟! @baladetayyeb

عجب زن زندگی آزادی‌یی! 🔹این سند را (مربوط به وزارت اطلاعات حکومت پهلوی مورخ تیرماه ۱۳۳۶) ملاحظه بفرمایید و ببینید که برهنگی فرهنگی چقدر برای حکومت پهلوی مهم بوده که از انتشار خبر بازدید دو توریست محجبه از ابیانه احساس خطر می‌کرده است! 🔹مکمّل حجاب‌زدایی از البسه، حریم‌زدایی از ابنیه بود که این دو سیاست، نقشه راه پهلوی و وفاداران به او برای فرهنگ‌زدایی از ایران اسلامی بود. به این جملات وارطان هوانسیان (از شاخص‌ترین معماران مروّج سیاستهای پهلوی) دقت بفرمایید: "در آن عصر یعنی قبل از رفع حجاب مگر کسی می‌توانست آن حصار سیاه و غم انگیز را از گرد منزل مسکونی خود برداشته و از اتاق نشیمن، پنجره‌ای بر روی خیابان باز کند و یا بالکنی در جا و بنای خود احداث نماید؟ آن روزها همانگونه که زن در خانه محبوس و به مثابه یک نفر زندانی زندگی می‌کرد ساختمانها و باغها و سایر اماکن پایتخت ما هم در میان دیوارهای بلند محصور و مستور مانده و باز چنانکه در چهره زن آن روز، جلوه تبسم و صفا دیده نمیشد قیافه ساختمانها نیز در پناه همین دیوارهای گلی سیاه و بعضاً سر به فلک کشیده، عبوس و غمگین به نظر می رسید". 🔹کاش هوانسیان زنده بود و حالا نتیجه توصیه‌هایش را می‌دید؛ خانه‌های محصور و مستور و حیاطهای پر از حیات‌ سنتی را با لانه‌های قوطی کبریتی و آپارتمانهای غربی جایگزین کردیم تا به زعم او و امثال او، به زنانمان آزادی بدهیم! آنقدر آزاد که حالا در این معماری‌های عریان و حریم‌زده، حتی در خصوصی‌ترین فضاهای خانه هم از معرض دید بلوکهای روبرو در امان نیستند! عجب زن زندگی آزادی‌یی برایمان به ارمغان آوردید! @baladetayyeb

آش نخورده و دهن سوخته! 🔹 اخیرا بیان جمله‌ای از سوی یکی از مهمانان محترم صدا و سیما مبنی بر آنکه "مملکت مال حزب اللهی‌هاست" سبب بحثهای مفصلی در فضای سیاسی اجتماعی کشور از سوی گروه‌ها و افراد مختلف شده است‌. فارغ از آنکه اساسا بیان چنین جمله‌ای را روی آنتن زنده سیما، صرفا هزینه تراشی غیر ضروری برای انقلاب می‌دانم، لازم است عرض کنم که اساسا این جمله از واقعیت‌های جاری در کشور، فرسنگها فاصله دارد و لذا وقتی اساسا خلاف واقع است، چه ضرورتی دارد که چنین جمله تحریک آمیزی بیان شود؟ 🔹 جمله این بانوی محترمه دوباره برای بنده، یادآور یکی از خاطرات سال گذشته‌ام شد؛ دقیقا پارسال در همین روزها بود که قصد جدایی از شهرداری تهران را داشتم و تصمیم گرفتم در روزهای آخر، جلسه‌ای را با یکی از مدیران شبکه‌های سیما برگزار نمایم تا از ایشان بخواهم که کلیپهای جذابی که در راستای ترویج سبک زندگی اسلامی و معماری اسلامی ایرانی ساخته بودیم را پخش کنند. کلیپهایی که تقریبا همه آنها در راستای فرمایشات رهبری و دغدغه‌های ایشان برای ترویج سبک زندگی اسلامی تهیه شده بود. برای مثال، در دو لینک زیر می‌توانید دو نمونه از این کلیپهای جذاب را مشاهده بفرمایید👇 https://eitaa.com/baladetayyeb/11 https://eitaa.com/baladetayyeb/43 🔹 اما آن مدیر محترم بعد از آنکه چند مورد از کلیپ‌ها را دید فرمود که نمی‌تواند اینها را پخش کند چون نقد نظام است! و در میان حیرت حقیر ادامه دادند که چون در این کلیپها توضیح داده شده که شهر مطلوب و اسلامی، شهر افقی است و نه عمودی، پخش اینها نقد نظام است زیرا مدیران ما طی چند دهه اخیر، کلانشهرها را با الگویی دیگر و بر اساس توسعه عمودی و آپارتمان‌سازی و متراکم‌سازی ساخته‌اند! بنده هم متحیر از پاسخ ایشان، به مظلومیت رهبری فکر می‌کردم که چطور حتی در سازمان صدا و سیما که مهمترین بازوی رسانه‌ایِ ترویج اندیشه‌های ایشان است اینقدر دغدغه‌های ایشان و حزب‌اللهی‌هایی که به دنبال تحقق منویات ایشان هستند غریب و محجور است! البته خاطره جلسه با آن مدیر محترم سیما را صرفا از باب مثال عرض کردم و تجارب مشابه و متعدد دیگری در ملاقات با مدیران وزارتخانه‌ها و نمایندگان مجلس و ... داشته‌ام که به رغم آنکه بایستی کارگزار نظام اسلامی و به دنبال منویات رهبری باشند اما عملا در برخی موارد، ۱۸۰ درجه برعکس عمل می‌نمایند. 🔹 حالا در چنین شرایطی خودتان قضاوت بفرمایید که واقعا مملکت چقدر مال حزب‌اللهی‌ها و دست حزب‌اللهی‌ها (البته از نوع حزب‌اللهی‌های باشرف و اصیل و نه حزب‌اللهی‌نماهای نان به نرخ روز خور) هست؟! وقتی کلیپهایی که مبتنی بر فرمایشات رهبر انقلاب توسط جریان‌های فکری و علمی جبهه انقلاب تهیه شده است حتی در صدا و سیمای جمهوری اسلامی اجازه پخش پیدا نمی‌کند و وقتی برخی اندیشه‌های ناب انقلاب اسلامی حتی در بازوهای رسمی و حاکمیتی نظام برتابیده نمی‌شود پس کجای مملکت مال حزب‌اللهی‌ها هست که ما خبر نداریم و آیا چنین جمله دور از واقعی، مصداق آش نخورده و دهن سوخته نیست؟! @baladetayyeb

دوباره پاییز و زمستان آمد تا دائما اخبار تعطیلی مدارس و ادارات به علت آلودگی هوا در کلانشهرهایی همچون تهران و اصفهان و ... منتشر شود. هزینه‌های پنهان هر روز تعطیلی مدارس و ادارات و ... چقدر است و سهم سیاستهای اشتباه شهرسازی از این آلودگی‌ هوا چقدر است؟ چرا برخی مدیران که شعار شهر اسلامی می دهند در عمل، برخلاف اصول اولیه شهرسازی اسلامی ایرانی عمل می کنند؟! آیا تداوم اشتباهات شهرسازی دهه‌های قبل در کلانشهرها هیچ توجیهی دارد؟! این کلیپ را ببینید و خودتان قضاوت بفرمایید. @baladetayyeb

در تکمیل فرمایش این برادرمان دو نکته عرض می‌شود: ۱. برای آنکه عمق سکولاریسم در معماری و شهرسازی ما را بهتر متوجه شوید همین الان سرفصل مصوب رشته معماری اسلامی (مقطع کارشناسی ارشد) در سایت وزارت علوم را جستجو بفرمایید و ببینید که عناوین دروس طراحی (که مهمترین دروس این رشته است) چنین است: طراحی ابنیه مذهبی۱، طراحی ابنیه مذهبی۲، طراحی ابنیه مذهبی۳؛ معنایش آن است که تصور بر این است که معماری اسلامی یعنی صرفا معماری ابنیه مذهبی نظیر مسجد و مصلی و ... و اسلام هیچ حرفی برای معماری سایر ابنیه نظیر مسکن و بازار و محله و غیره ندارد! ۲. این برادرمان به شهرسازی جهان و سایر کشورها ارجاع داده‌اند اما اگر استانداردها و قواعد غربی‌ها یا شرقی‌ها را رعایت می‌کردیم هم وضعیت شهرسازی‌مان به مراتب بهتر از این بود. برای مثال همین الان تراکم توکیو به عنوان پرجمعیت‌ترین شهر جهان، حدود نصف تهران ما هست! و یا تراکم لندن با جمعیت برابر با تهران، حدود ثلث تهران است! لذا آنچه ما اینجا اجرا کرده‌ایم ملغمه‌ای است که نه اسلامی است و نه غربی و نه شرقی و نه ایرانی! نتیجه آنکه آش معماری و شهرسازی ما آنقدر شور و بی‌هویت شده که شبیه به هیچ‌کجا نیست؛ تا جایی که این نوع شهرسازی(شرّسازی) یادآور این آیه شریفه است: "الَّتِي لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُهَا فِي الْبِلَاد" (فجر/۸). @baladetayyeb

سه نکته درباره اظهارات عجیب معاون شهردار تهران 🔹ایشان جناب صارمی هستند. معاون شهرسازی شهرداری تهران. درخصوص ادعای عجیب ایشان عرض می‌شود که اولا در اینکه اسلام، تاثیر ویژه بر شکوفایی تمدن ایرانی داشته است هیچ شکی نیست اما این نوع تفکرات افراطی را بسیار خطرناک می‌دانم و به ایشان و همفکرانشان توصیه می‌کنم حتما کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران (تالیف شهید مطهری) را بخوانند. اینکه ایشان چطور این همه آثار معماری و تمدنی قبل از اسلام در ایران را نادیده گرفته است حقیقتا جای تعجب دارد. 🔹ثانیا مواجهه خود اسلام با سایر تمدنها نیز اینقدر سلبی نیست و اسلام عزیز با نگاهی حکیمانه و به دور از افراط و تفریط، بسیاری از آموزه‌های تمدنی سایر تمدنها (از جمله در همین کشور ایران) را با رویکردی امضایی و تاییدی (و نه تاسیسی) اخذ نموده است. 🔹ثالثا و از همه مهمتر، اگر قرار باشد درباره لزوم تاسیس تمدن نوین اسلامی ایرانی صحبت شود آخرین کسی که حق دارد در این باره صحبت کند ایشان است؛ چون حجم تراکم‌فروشی‌ها و شهرفروشی‌هایی که در همین دوره دو ساله اخیر با سوءاستفاده ایشان از کمیسیون ماده ۵ در شهرداری تهران اتفاق افتاده است به قدری است که در تاریخ بعد از انقلاب اسلامی اگر نگوییم بی‌سابقه بوده حداقل بسیار کم سابقه است. لذا امثال ایشان که با افراط در تراکم‌فروشی، تتمّه اعتبار و آبروی شهرسازی ما را به باد فنا داده‌اند حق ندارند درباره شهرسازی اسلامی ایرانی صحبت کنند. @baladetayyeb

🔹این ویدئو بیانگر وضعیت شهرسازی سان فرانسیسکوی آمریکا در ۱۰۰ سال قبل است. به بدنه‌های شهری و ارتفاع ساختمانها دقت بفرمایید. اما اکنون غربی‌ها بعد از چند دهه، متوجه معضلات این نوع شهرسازی عمودی و متراکم شده‌اند (اعم از مسائل زیست محیطی و آلودگی هوا و ترافیک و آسیبهای اجتماعی و غیره) و حالا چندین سال است که دیگر از این نوع شهرسازی عمودی به ویژه برای ابنیه مسکونی استفاده نمی‌کنند؛ اگر هم مرتفع‌سازی و برج‌سازی کنند در بخشهای محدود و خاصی از شهر و آن هم غالبا برای ابنیه تجاری و اداری است و نه مسکونی. برای مثال در لینک زیر می‌توانید وضعیت شهرسازی امروز آمریکا را ملاحظه بفرمایید 👇 https://eitaa.com/baladetayyeb/83 🔹حالا سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا ما در ایران اسلامی با این همه وسعت و پهناوری، باید نسخه منقضی شده ۱۰۰ سال پیش غربی‌ها را استفاده کنیم و کلانشهرهایمان را کما‌فی‌السابق، عمودی توسعه دهیم؟! ربط این نوع شهرسازی به تمدن ما و سبک زندگی اسلامی ایرانی چیست؟! آیا اصرار بر نسخه ۱۰۰ سال قبل غرب معنایش آن نیست که ما از پاپ کاتولیک‌تر شده‌ایم؟! @baladetayyeb

به بهانه ساخت خیابان غذا در شیراز 🔹طبق اخبار منتشر شده، شهرداری شیراز قصد دارد تا پایان آبان ماه، خیابان غذا را در این کلانشهر افتتاح کند. خیابانی که طبق مصاحبه مدیر سازمان سرمایه‌گذاری شهرداری شیراز، محوریت آن با غذاهای فست فودی است و به دنبال اهدافی نظیر زیست شبانه است. در این خصوص چند نکته تقدیم می‌شود: 🔹اولا در شهر اسلامی ایرانی، گرچه به همه کاربری‌ها توجه می‌شود اما اصالت و محوریت با انگاره‌های معنوی است و نه مادی و اینکه خیابان مهمی از شهر را صرفا با غذا نامگذاری کنیم و وجوه مادی و غیر معنوی شهر را برجسته کنیم و به آنها در مقابل وجوه معنوی شهر اصالت دهیم از انگاره‌های سبک زندگی غربی است که چنین کاری تناسب چندانی با شیراز که سومین حرم اهل بیت(ع) است ندارد. 🔹ثانیا حیات شبانه که به عنوان یکی از اهداف چنین خیابانی مطرح شده است در تعارض آشکار با سبک زندگی اسلامی است. قرآن کریم روز را بستر تلاش و شب را مایه آرامش معرفی کرده است: "هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِتَسْكُنُوا فِيه: اوست كسى كه براى شما شب را قرار داد تا در آن بياراميد" (یونس/۶۷). لذا اینکه بخواهیم خیابانی را با این هدف احداث کنیم که شهروندان شبها را به جای آرمیدن و آمادگی برای تلاش روزانه، در آن به شب نشینی و پرسه زنی شبانه بپردازند از شاخصه‌های سبک زندگی غربی است که هیچ تناسبی با فرهنگ بومی ما ندارد. 🔹ثالثا اینکه در چنین خیابانی، محوریت با غذاهای فست فودی است نیز بر زشتی کار افزوده است؛ غذاهایی که علاوه بر مضرات متعدد برای سلامتی شهروندان، از شاخصه‌های سبک زندگی غربی است که متاسفانه طی چند دهه اخیر به فرهنگ ما تحمیل شده است؛ واضح است که دامن زدن به چنین تحمیلی از سوی ارگانهای عمومی و حاکمیتی که باید پاسدار سبک زندگی بومی ما باشند هیج توجیهی ندارد. مدیران محترم توجه بفرمایند که غذای فست فودی، سبک زندگی و تبعات متناسب با خودش را به دنبال می‌آورد و اگر چنین سبک زندگی را ترویج کردیم باید منتظر چیدن میوه‌های اخلاقی و فرهنگی‌اش هم باشیم. 🔹رابعا طبق اخبار واصله و حسب مصاحبه برخی مدیران شهرداری شیراز، الگوی چنین خیابانی در شیراز، خیابان سی تیر در تهران بوده که چنین الگوبرداری بر زشتی کار افزوده است. اینکه مدیران محترم شیرازی، معضلات فرهنگی اجتماعی خیابان سی تیر تهران را ندیده‌اند و به جای آنکه به دنبال حراست از هویت بومی شیراز باشند دنباله‌رو تجربه‌های اشتباه پایتخت و تهرانیزه کردن این شهر تاریخی فرهنگی هستند نشان دهنده آن است که درک درستی از جایگاه ویژه فرهنگی و تاریخی این شهر در سپهر تمدن بومی ما ندارند. امید است مدیران سایر شهرها و کلانشهرها به جای تهرانیزه کردن شهرهایشان، به ظرفیت‌ها و داشته‌های بومی شهرهای خودشان بیاندیشند. ✍ دکتر منان رئیسی @baladetayyeb

دو دقیقه درس اخلاق با شرحی معمارانه 🔹"انسان نباید بَر داشته باشد؛ به من برخورد یعنی من بر دارم!" لطفا این دو دقیقه از درس اخلاق استاد فقیهی را گوش بفرمایید. بیان شیوای ایشان ترجمان معمارانه‌ای هم دارد؛ به خانه‌های سنتی دقت کرده‌اید؟ غالبا حیاط آنها در مرکز خانه بود و گرداگرد آن حیاط مرکزی، اتاقها بود. لذا در چنان خانه‌ای نما رو به سمت داخل و قلب ساختمان بود و خانه از بیرون، هیچ بروز و ظهور و نمایی نداشت. به نحوی که نمای بیرونی، صرفا دیواری ساده و بدون هر نوع بازشو بود و هیچ بَر و جلوه‌ای نداشت. 🔹اما در مسکن معاصر با حذف حیاط مرکزی و با جابجایی نمای خانه از درون خانه به بَر و بیرون خانه، هم مفهوم حریم و محرمیت مخدوش شده است و هم چون نما از حالت درونی و انفسی، به حالت بیرونی و آفاقی تغییر یافته به ابزاری برای تفاخر، تکاثر و تفرعن تبدیل شده است. به نحوی که برخلاف شهر سنتی که همه خانه‌ها (چه خانه‌های فقرا و چه اغنیا) از بیرون شبیه یکدیگر و در کمال سادگی بودند اما در شهر معاصر، چون نما کاملا در بَر بیرونی خانه‌ها بروز می‌یابد لذا به عاملی برای تشدید اختلاف طبقاتی و به رخ کشیدن ثروت و مکنت و شکل‌گیری مفهوم بالاشهر و پایین شهر تبدیل شده است. اینکه برخلاف شهر معاصر که جلوه تکبر است شهر سنتی جلوه تواضع بود ریشه در همین موضوع دارد. @baladetayyeb

به لطف خدای متعال، کتاب کشکول منّان (یادداشتهای تبیینی/تحلیلیِ یک معمار/شهرساز) توسط انتشارات دانشگاه قم در ۲۳۱ صفحه با قطع خشتی منتشر شد. در این فایل می‌توانید فهرست مطالب و پیشگفتار کتاب را که با رویکردی میان رشته‌ای و در راستای ترویج سبک زندگی اسلامی ایرانی نگاشته شده است ملاحظه بفرمایید. علاقه‌مندان جهت تهیه کتاب می‌توانند با شماره‌های ۰۲۵۳۲۱۰۳۳۴۴ و ۰۹۱۲۲۵۲۹۰۲۲ (آقای معظمی، مدیر انتشارات دانشگاه قم) تماس حاصل فرمایند. @baladetayyeb

بخشی از مصاحبه منان رئیسی (مدیر پژوهشکده معماری و شهرسازی اسلامی) با خبرگزاری ایکنا: اگر معماری (به عنوان ظرف زندگی) درست طراحی نشود آنگاه باید منتظر مظروف متناسب با آن و عواقب اخلاقی و فرهنگی‌اش باشیم...؛ سهم معماری ما از شیوع ناهنجاری‌های فرهنگی و سستیِ روزافزون عفاف و حجاب در قم و سایر شهرهای مذهبی چیست؟ @baladetayyeb

🔹 امتداد تفکری که یک قرن قبل، با نفی اصالتهای تاریخی و فرهنگی دست به تخریب بقیع زد را در این ویدئو ملاحظه بفرمایید. تفکری که از شهر، فقط کالبد و فن و تکنولوژی را می‌فهمد و هیچ فهمی از فرهنگ و هویت ندارد. شهری که در آن، رباتها نقش انسانها را بازی می‌کنند و انسانها نیز نه امکانی برای برقرای تعاملات و روابط انسانی دارند و نه اساسا در چنین شهر خالی از اصالتی، فهمی از اهمیت چنین روابطی می‌یابند. 🔹 شهری که در آن، هرچه هست فقط و فقط تکنولوژی است و تکنیکهای پیشرو و آوانگارد ساخت و ساز؛ اما به کلی خالی از هویت و اصالت و توجه به ابعاد انسانی شهر. شهر که نه، شرّی که در آن ماده و مادیت اصالت دارد و معنویت که هیچ، حتی از هویت هم هیچ نشانی نیست. آنهایی که نگاهشان به زندگی، فراتر از ابعاد صرفا مادی و فنیِ حیات انسانی باشد قطعا زندگی در چنین مکانی را برنخواهند تابید و فقط کسانی می‌توانند زیست در چنین جایی را ترجیح بدهند که "يَعْلَمُونَ ظاهِراً مِنَ الْحَياةِ الدُّنْيا: فقط ظاهری محسوس از زندگی دنیا را می‌شناسند" (روم/۷). @baladetayyeb

در تکمیل این ویدئو، پیشنهاد می‌شود این کلام پرمعنای شهید مطهری را ملاحظه بفرمایید 👇

🟢 خطابه پرمعنا و شنیدنی استاد مطهری درباره فقدان معنویت در عصر تکنولوژی: وای به روزی که بگردی و یک علامه طباطبایی پیدا نکنی! @varesoon @baladetayyeb

مساجد تفریحی _تفنّنی! برخلاف شهرهای سنتی که شهر/عبودیت بودند و همه اجزای شهر حتی اجزای تجاری و بازارها و ... از مسجد تاثیر می‌پذیرفتند، در شهر معاصر که شهر/ثروت است همه چیز حتی معماری مساجد، به تدریج در حال تاثیر پذیری از ابنیه تجاری و مالی و حتی تفننی و تفریحی است! این موضوع سبب ظهور مساجدی شده است که کمترین نسبتی با ماهیت مسجد ندارند. توضیحات دکتر منان رئیسی را مشاهده بفرمایید. @baladetayyeb

علامه‌ی معمار! 🔹معماری مدرسه حجتیه توسط علامه طباطبایی در بیان استاد تهرانی: بنای این مدرسه کوچک بود و آیت الله حجت چند هزار متر از زمین مجاور را تهیه و در نظر داشتند مدرسه را توسعه دهند... هرچه مهندسین از تهران و غیرتهران آمدند و نقشه‌های متنوع و مختلفی کشیدند، مورد نظر آیت‌الله واقع نشد تا بالاخره شنیدیم سیدی از تبریز آمده و نقشه‌ای کشیده که مورد نظر و تصویب ایشان قرار گرفته است. 🔹ما بسیار شایق و مترصد بودیم که این سید را ببینیم...در همین احوال شنیدیم آن سیدی که از تبریز آمده و نقشه ساختمانی را کشیده، به نام قاضی[طباطبایی] معروف و در ریاضیات و فلسفه زبردست است. اشتیاق ما برای دیدار و ملاقات با او زیاد شد و مترصد بودیم به منزلش برویم و به بهانه‌ای از او دیدار کنیم تا آنکه یکی از دوستان ما که در مدرسه رفت و آمد داشت و فعلا از علمای رشت است یک روز به حجره آمده و گفت آقای قاضی از زیارت مشهد برگشته، بیا به دیدنش برویم! 🔹چون به منزل ایشان وارد شدیم، دیدیم که این رجل معروف و مشهور همان سیدی است که ما همه روزه در کوچه‌ها در بین راه او را می‌دیدیم، و ابدا احتمال نمی‌دادیم که او از اهل علم باشد، فضلا از تبحر در علوم، با عمامه‌ بسیار کوچک از کرباس آبی رنگ، و تگمه‌های باز قبا، و بدون جوراب با لباس کمتر از معمول، در کوچه‌های قم تردد داشت. خانه نیز بسیار محقر و ساده بود. ما معانقه کردیم و نشستیم و گفت وگو و سخن از اطراف و جوانب پیش ‌ آمد؛ دیدیم نه، واقعا این مرد، جهانی است از علم و درایت. پی‌نوشت: تصویر فوق، تصویری است از افتتاح مدرسه حجتیه (۷۸ سال قبل) با حضور علامه طباطبایی @baladetayyeb

مظاهر سبک زندگی غربی (همچون فضاهای بدون حریم و آپارتمانهای عریان و ...) چطور سبب تغییر ذائقه فطری ما شده است؟ برای مثال، در منابع دینی چنین توصیه شده است که همسایه نباید با بوی غذایش سبب ایذاء همسایه شود؛ در معماری درونگرا و حریم‌مند سنتی، کنترل دید و حریم بصری، شنیداری و حتی کنترل بوی غذا به سادگی میسر بود اما آیا در زندگی آپارتمانی که چند واحد در کنار هم در یک طبقه قرار دارند هم می‌توان جلوی ایذاء همسایه و عدم سرایت بوی غذا به واحد مجاور را گرفت؟ در این سبک زندگیِ عریان و حریم‌زده، اثر وضعیِ آهی که همسایه فقیر با استشمام بوی غذای همسایه ثروتمندش می‌کشد بر زندگی او چیست؟! این دو دقیقه از توضیحات منان رئیسی را ملاحظه بفرمایید. @baladetayyeb

از شهر جنّت صفت تا شرّ جهنم صفت 🔹سلام خدا بر حکیم وارسته مرحوم آیت‌الله حائری شیرازی که چنین فرمود: "حافظ خیلی به آسمان خیره می‌شود. در ابیاتش می‌بینید که ستاره‌ها را به اسم می‌شناسد، به صفت می‌شناسد و خیلی خوب به صور فلکی آشناست. پیداست که خیلی در این معنا مطالعه می‌کند. انسان وقتی آسمان را ندید، دنیایش می‌شود همین زندگی کوچک و مختصر. نگاه به آسمان یعنی نگاه دقیقتر به هستی و وسعت هستی. نگاه به آسمان یعنی نگاه به ابدیت و زمان طولانی. یعنی نگاه به مکان وسیع. این خیلی به انسان کمک می‌کند برای بلندنظری. وقتی اینطور آن عالم را دید، یک شوقی پیدا می‌کند که از این جای کوچک و تنگ، خودش را بیرون بکشد. اگر می‌خواهی خدا برایت بزرگ شود، به آسمان نگاه کن". در تکمیل فرمایش حکیمانه ایشان، چند نکته تقدیم می‌شود: 🔹اینکه برخلاف سده‌های قبل، هنرمندان ما کمتر موفق به خلق آثار فاخر هنری (اعم از شعر و معماری و ...) می‌شوند بی‌دلیل نیست. هنرمندی که در آپارتمانهای قوطی کبریتیِ کلانشهرها محصور شده است و برخلاف اسلاف خود که دائما در معرض رویت آسمان و ستاره‌ها و سایر آیات الهی بودند، از زیارت این نشانه‌های الهی محروم است چطور می‌تواند خودش را از چاه طبیعت بیرون بکشد و اثر فاخر هنری خلق کند؟ در شهر سنتی، بافت شهری افقی و خانه‌های فراخ و متجانس با آسمان، به هنرمند وسعت دیدی می‌داد که وسعت دل را به دنبال داشت؛ اما شهر ضیق و عمودی معاصر با لانه‌های تنگ و ضیق، هم وسعت دید هنرمند را از او سلب کرده است و هم به تبعش، فراخی دل او را. 🔹این دوگانگیِ شهرها و خانه‌های سنتی و معاصر را در دوگانگیِ توصیفات قرآن برای بهشت و جهنم نیز می‌توان دید. قرآن کریم بهشت را فراخ و جهنم را تنگ و ضیق توصیف می‌فرماید: "جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ: بهشتی که پهنای آن همه آسمانها و زمین را فرا گرفته است" (آل عمران/۱۳۳)؛ "وَإِذَا أُلْقُوا مِنْهَا مَكَانًا ضَيِّقًا: و هنگامی که آنان را در حالی که با غل و زنجیر به هم بسته شده‌اند در مکانی تنگ از آن آتش سوزان بیفکنند" (فرقان/۱۳). لذا شهرهای عمودی و متراکم معاصر با لانه‌های ضیقی که به شهروندانشان عرضه می‌کنند جهنم صفت هستند؛ برخلاف شهرهای سنتیِ افقی که با خانه‌های فراخ و گسترده، جنت صفت بودند. 🔹جالب آنکه مفهوم ضیق و تنگی، در قرآن کریم یکبار دیگر نیز استفاده شده است که آن هم برای زندگی افرادی است که از یاد خدا اعراض می‌کنند. زندگی تهی از یاد خدا، مملو از ضیق است و شهر و شرّ معاصر با محدود کردن عرضه آیات و نشانه‌های الهی به شهروندان، عملا آنها را چنان در بستری غفلت‌زا محصور و محدود کرده است که در مقایسه با شهر سنتی، به مراتب کمتر در معرض یاد خدا و رویت نشانه‌های الهی (اعم از دیدن طلوع و غروب خورشید، دیدن آسمان و ستاره‌ها و ...) قرار می‌گیرند. حالا به توجه به نکات فوق خودتان قضاوت بفرمایید که آیا این محروم کردن شهروندان از آیات الهی، هیچ تاثیری بر ضیق و تنگیِ خلق و خوی آنها و افزایش قابل توجه سرانه اختلافات خانوادگی و آسیب‌ها و نزاع‌های اجتماعی و ... ندارد؟! و آیا بهتر نیست که حاکمیت، هزینه‌های هنگفتی که برای تدبیر این نوع آسیبهای اجتماعی می‌کند را صرف بازنگری در سیاستهای شهرسازی و مدیریت شهری کند تا بتواند به جای معلولها، به علت‌ها بپردازد؟! @baladetayyeb

🔹پیرو یادداشت منتشر شده درباره تشبیه شهرهای افقی و فراخِ سنتی به بهشت و فراخیِ جنّت، و تشبیه شهرهای متراکم، ضیق و عمودی ما به جهنم و تنگیِ دوزخ، یکی از عزیزان این شبهه را مطرح کرده است که اگر قرار بود شهرها را به جای توسعه عمودی، افقی توسعه دهیم اکنون مثلا مساحت تهران ۴ برابر مساحت فعلی می‌شد که چنین چیزی ممکن نبود. عرض می‌شود که اولا چنین نیست که با بازکردن کمربند کلانشهرها، لزوما هیچ حد یقفی برای توسعه آنها وجود نداشته باشد؛ زیرا ظرفیت زیست پذیری شهر و کشش اقتصادی شهر، خودش به عاملی تنظیم کننده برای رشد شهر تبدیل می‌شود. 🔹ثانیا برفرض که مثلا مساحت تهران یا قم یا سایر کلانشهرها، چند برابر می‌شد و جمعیت به جای متراکم‌سازی در ارتفاع، در سطح توزیع می‌شد چه اتفاقی می‌افتاد؟ مگر همین الان که لندن با جمعیت برابر با تهران، حدود ۳ برابر تهران مساحت دارد چه اتفاقی افتاده است؟! و یا مثلا مگر سیدنی که با جمعیتی نزدیک به مشهد، بیش از ۳۰ برابر مشهد مساحت دارد چه اتفاقی افتاده است؟! هیچ اتفاقی! فقط عاقلانه رفتار کردن آنها و توزیع متوازن جمعیت در مساحتی فراخ سبب شده است به مراتب کمتر از ما با مشکلاتی نظیر آلودگی هوا و ترافیک و ... دست و پنجه نرم کنند. 🔹ثالثا مدیران ما باید بدانند که هرچقدر به شهرهای کوچکتر و روستاها زمین الحاق کنند بحران مسکن حل نخواهد شد زیرا عمده تقاضا برای مسکن، در کلانشهرهای ما است و تا زمانی که کمربند این کلانشهرها باز نشود و عرضه زمین و توسعه افقی، به صورت کاملا جدی (و نه شعاری) در این کلانشهرها اجرا نشود مسئله مسکن حل نخواهد شد. برای بحران مسکن در کلانشهرها در شرایط فعلی گریزی نداریم جز یکی از این دو انتخاب: یا توسعه عمودی و بارگذاری‌های بیش از پیش در محدوده فعلی کلانشهرها که معنایش ترافیک و آلودگی هوای بیشتر و سایر معضلات زیست محیطی و اجتماعی و ... است، و یا توسعه افقی و بازکردن کمربند کلانشهرها که نتیجه‌اش اجتناب از چنین معضلاتی است؛ یعنی همان راهکاری که بسیاری از کلانشهرهای دیگر جهان اجرا کرده‌اند و اکنون باوجود آنکه مساحت شهرهایشان چندبرابر کلانشهرهای ما است هیچ اتفاق خاصی هم نیافتاده است! @baladetayyeb

رویای صادقه آقای شهردار و سفارش حاج قاسم به ایشان در عالم رویا! @baladetayyeb

نتایج نظرسنجی جدید ایسپا نشان می‌دهد که چرا رشد قیمت زمین طی دهه‌های اخیر حتی از رشد قیمت طلا و دلار هم بیشتر بوده است! شرط اصلی سامان دادن به بازار مسکن و مستغلات این است که دولت با تنظیم‌گری بازار و ابزارهای مالیاتی، زمین و مسکن را از کالای سرمایه‌ای به کالای مصرفی تبدیل کند؛ در غیر این صورت، تداوم هدایت پولهای سرگردان به بازار مستغلات با دید سرمایه‌گذاری و سوداگری از یک سو، و محدودیت عرضه زمین در شهرها و به ویژه کلانشهرها از سوی دیگر سبب می‌شود بحران زمین و مسکن و رشد افسارگسیخته قیمت آن دائما تشدید شود. @baladetayyeb

درباره چند ثانیه به یادماندنی 🔹بحمدالله توفیق شد تا امروز با همکاری جمعی از دوستان و عزیزان، مراسم نکوداشت استاد نقره‌کار (پیشکسوت معماری اسلامی و مدیر قطب علمی معماری اسلامی) را در دانشگاه قم برگزار کنیم. بعد از مراسم، در معیت استاد به حرم مطهر مشرّف شدیم تا حسن ختام این مراسم، زیارت کریمه اهل بیت(ع) باشد. بعد از زیارت، حین خروج از حرم، به صورت اتفاقی با آیت‌الله میرباقری مواجه شدیم. برایم بسیار درس آموز بود که آیت‌الله میرباقری بعد از اطلاع از حضور استاد نقره‌کار در حرم، تغییر مسیر دادند و چند قدم به عقب بازگشتند تا با استاد معانقه کنند؛ برایم بسیار عجیب بود که آیت‌الله میرباقری بعد از رسیدن به استاد، پیشانی استاد نقره‌کار را بوسیدند و به ایشان فرمودند که هرموقع یادتان بود لطفا بنده را هم دعا کنید و ما را از دعایتان محروم ننمایید! 🔹اینکه یک عالم ربانی با آن جایگاه علمی و اخلاقی، با یک استاد دانشگاه که عمرش را صرف اهداف تمدن اسلامی و معماری اسلامی کرده است چنین سخن می‌گوید و چنین قدردان سالها زحمات خالصانه اوست و چنین بر پیشانی او بوسه می‌زند دنیایی از درس نهفته است. آنچه اکنون افسوسش را می‌خورم این است که کاش از لحظات مواجهه این دو استاد حوزه و دانشگاه و تکریم استاد متعهد دانشگاه توسط استاد بصیر حوزه، فیلم و یا حداقل عکسی تهیه کرده بودم که متاسفانه چنان محو آن چند ثانیه‌ی درس آموز شدم که فرصت ثبت و ضبط آن از دست رفت. @baladetayyeb

آمار تامل برانگیز 🔹به آمار ارائه شده در این تصویر و افت دائم سهم تهران از کل ساخت و سازهای کشور دقت بفرمایید: ۳۸درصد در سال۹۲ ، ۲۷درصد در سال۹۷، ۱۷درصد در سال جاری. همچنین به سهم مسکن از کل هزینه‌های خانوار شهری عنایت بفرمایید: در کل کشور: ۳۸ درصد، در استان تهران: ۵۱ درصد، در شهر تهران: ۶۰ درصد! 🔹چه اتفاقی افتاده است؟! مشکل اصلی در سیاستگذاری اشتباه در عرصه مدیریت زمین است. هم‌اکنون در تهران، ۶۰ تا ۷۰ درصد از هزینه‌های تامین مسکن مربوط به سهم زمین است. متاسفانه عدم بازنگری جدی در سیاستهای مدیریت زمین در کلانشهرها به ویژه تهران و بستن کمربند شهر و جلوگیری از عرضه زمین، اخیرا به ثبت رکورد جدیدی در نسبت قیمت زمین به مسکن منتج شده است. این نسبت، یکی از نماگرهای تعیین‌‌‌کننده حاشیه سود ساخت‌وساز است که اخیرا به عدد ۱.۵۵ رسید که رکوردی بی‌سابقه محسوب می‌‌‌شود و نشان می‌‌‌دهد که سرعت رشد قیمت زمین در تهران به مراتب از رشد قیمت مسکن بیشتر بوده است! 🔹این نسبت‌ بی‌سابقه‌ سبب شده فعالان عرصه مسکن، به جای فعالیت در عرصه ساخت، سرمایه خود را صرفا بر موضوع زمین متمرکز کنند چون هم نرخ رشد و حاشیه سود بیشتری دارد و هم ریسک کمتری دارد. یعنی اگر کسی در تهران مالک زمین باشد و آنرا نسازد نسبت به کسی که آنرا بسازد احتمالا سود بیشتری کسب خواهد کرد! در نتیجه، به دلیل عدم ورود سرمایه‌گذاران به عرصه ساخت، عرضه مسکن با افت مداوم مواجه شده است و کاهش عرضه نیز به افزایش مداوم قیمت مسکن منتج شده است و به همین دلیل، سهم مسکن از سبد هزینه خانوار تهرانی دائما در حال افزایش است. ✍ دکتر منان رئیسی @baladetayyeb