شهر ما لانه ما! زمان لازم برای مطالعه: ۳ دقیقه 🔹چند روز قبل برای جلسه‌ای در یکی از وزارتخانه‌ها دعوت داشتم و ترجیح دادم به جای استفاده از وسیله شخصی، بخشی از مسیر را پیاده بروم تا ارزیابی خود از وضعیت فرهنگی پایتخت را به روز کنم. نتیجه برایم غیر قابل تصور بود؛ صحنه‌هایی را دیدم که از گفتنش شرم دارم و هرگز تصور دیدنش را نداشتم. چرا چنین شد؟ 🔹سالها قبل وقتی تازه دانشجوی معماری شده بودم مقاله‌ای دیدم از کوپر مارکوس با عنوان "خانه نماد خویشتن". مضمون مقاله آن بود که انسانها، خانه خود را به مثابه وجود خود و بخشی از خویشتن خویش می‌پندارند. گرچه آن زمان، مقاله ایشان برایم جذاب بود ولی هرگز تصورش را نمی‌کردم که ۲۰ سال بعد در خیابانهای ام‌القرای جهان اسلام، خانه‌های عریان و لانه‌طور ما، فرهنگ عریانی را چنان به شهروندانمان القا کند که صحنه‌هایی را در شهر به مثابه لانه (خانه) ببینم که در تصورم هم نمی‌گنجد. آری، اگر درست بنگریم، عریانی کف خیابانها را باید از درون خانه‌ها جستجو کنیم. 🔹طی دهه‌های اخیر به تبعیت از شعار مشهور معماری مدرن یعنی "خانه ماشینی است برای زندگی"، نگاه ماشینی و غیر انسانی را چنان بر خانه مسلط کردیم که همه چیز خانه از آن سلب شد. از عشق ورزی و محبت ورزی تا حیاط و حیات و تا تربیت کودکان و حتی مهمانداری؛ و به تبعیت از شهرسازی مدرن، برای همه این کارکردها، گزینه‌هایی تعریف کردیم؛ مهمان‌هایمان را به رستورانها و کافی‌شاپها سپردیم و تربیت کودکانمان را به مهدکودک‌ها و کودکستانها واگذار کردیم و تفریح و بازی آنها را نیز به شهربازی‌ها و بوستانها؛ در این میان، فقط یک‌ مزاحم در خانه‌هایمان داشتیم که با طراحی خانه سالمندان، تکلیف آنها را هم مشخص کردیم. به این ترتیب خانه از همه داشته‌هایی که قبلا داشت تهی شد و از آن چیزی نماند جز خواب و استراحت؛ دقیقا به مثابه یک لانه. 🔹حالا پس از شعار خانه ماشینی برای زندگی، در گام بعد با فهم اشتباه از شعار "شهر ما خانه ما"، تیر دوم را بر پیکره سبک زندگی اسلامی ایرانی نواختیم، بله، شهر ما خانه ما شد، ولی کدام خانه؟ همان خانه‌ای که اکنون از همه داشته‌های قبلی‌اش تهی شده است و لذا بیش از آنکه خانه باشد، لانه است. پس گرچه می‌خوانیم شهر ما خانه ما، اما فی‌الواقع چیزی که می‌بینیم شهر ما لانه ما است. انتظار زیست انسانی در چنین شهری که به لانه فروکاهیده شده چقدر معقول است؟ بدیهی است که وقتی از یک سو خانه لانه شد و از سوی دیگر، شهر را به چنین لانه‌ای فروکاهیدیم، آنگاه باید شاهد خصوصی‌ترین روابط در فضاهای عمومی شهر باشیم و آنچه جایش در پستوی لانه‌ها است را بایستی در کف خیابانها نظاره کنیم. 🔹چنین شهر عریان و لانه‌طوری، دیگر نمی‌تواند بستر تربیت انسان به مثابه خلیفه الله باشد، بلکه خروجی چنین شهری، انسان‌نماهایی است که میان صورت و سیرتشان هیچ نسبتی برقرار نیست؛ همانهایی که "فَالصُّورَةُ صُورَةُ إِنْسَانٍ وَ ذَلِكَ مَیتُ الْأَحْیاء" جنازه‌‌هایی عمودی که بعد از چند سال زیست حیوانی، به اسلاف افقی خود می‌پیوندند‌. شهری که پر شده از چنین جنازه‌های عمودی، بیش از آنکه شهر ما خانه ما باشد، شهر ما گورستان ما است، گورستانی که پر شده از مردگان عمودی که محصول عللی هستند که از سبک زندگی ما سبک‌ مُردگی ساخته است. 🔹اما آنچه جای تاسف دارد این است که این جنازه‌های عمودی، همگی پاره‌های تن ما هستند که امروز قربانی سیاستهای اشتباه خود ما شده‌اند. همان سیاستهای اشتباهی که کماکان ادامه دارد. احیاء این مردگان شدنی است به شرط آنکه تحلیل درستی از اشتباهات قبلی داشته باشیم و با عبور از سطحی نگری، دائما با کوته‌بینی به معلولها نپردازیم و بدانیم که اگر حل مسائل فرهنگی ۱۰۰ قسمت داشته باشد، بگیر و ببند و پرداختن به معلولها (که البته در جای خود و برای ساختارشکنان لازم است) نهایتا ۱۰ قسمتش است و ۹۰ تای دیگرش را باید در تدبیر علل و رفع زمینه‌ها جست؛ زمینه‌هایی همچون نظام کالبدی و معماری و شهرسازی و رسانه و فضای مجازی و ... . @baladetayyeb

ساختمانی با جمعیت یک شهر! این ویدئو را که دیدم یاد یکی از جلساتم با شهردار محترم تهران افتادم؛ وقتی نقدهای حقیر درخصوص توسعه عمودی کلانشهرها را شنیدند فرمودند که چه اشکالی دارد که همان کوچه‌هایی که در معماری سنتی به صورت افقی داشتیم را حالا به صورت عمودی اجرا کنیم! معماری اسلامی ایرانی با کوچه‌های عمودی! بعد از این فرمایش ایشان به این می‌اندیشم که اگر وابستگی درآمد شهرداری‌ها به میزان ساخت و ساز را علاج نکنیم ممکن است شاهد چه نظریات شاذی در معماری و شهرسازی اسلامی باشیم! به نظرتان با الگوهای متراکم و عمودی، چقدر محتمل است که مولفه‌های شهر اسلامی ایرانی محقّق شود؟ تعرّف و روابط همسایگی که در محلات سنتی شاهدش بودیم در چنین ساختمان غول پیکری که کل جمعیت یک شهر کوچک را در خودش جا داده چقدر محتمل است؟ این ویدئو را مشاهده بفرمایید و به سوالی که در انتهایش می‌پرسد بیاندیشید: شما دوست دارید در چنین جایی زندگی کنید؟ @baladetayyeb

تبلیغ متفاوت و نوآورانه یک خمیردندان اگر مسواک نزنید میکروبها اینطوری روی دندانهایتان معماری می‌کنند! تصاویر مربوط به معماری رم و یونان باستان است. برای مثال، بالا سمت راست مربوط به ساختمان کولوسئوم است که بزرگترین تماشاخانه رم باستان بوده و در آن، گلادیاتورها با یکدیگر یا با حیوانات وحشی می‌جنگیدند. کولوسئوم محل برگزاری جشنهای امپراتوری رم بود که هر بار ۱۰۰ روز طول می‌کشید و طی آن، گلادیاتورها را مجبور به کشتن یکدیگر می‌کردند و امپراتور و مردم رم نیز شاهد این کشتار بودند و از آن لذت می‌بردند! به نحوی که در طی هر دوره از این جشن‌ها حدود ۵ هزار برده و گلادیاتور به قتل می‌رسیدند! این میدان چهار هزار متر مربعی، بزرگ‌ترین قتلگاه تاریخ بشریت در تمدن‌های باستان بوده‌ است. عجیب آنکه کولوسئوم با این همه فجایع بشری اکنون محبوبترین بنای ایتالیا و نماد تمدن رومی است و به آن افتخار می‌کنند! اگر شبیه‌سازی معماری میکروبها به چنین قتلگاهی اتفاقی بوده که هیچ، ولی اگر هوشمندانه و در جهت آگاه‌سازی از عمق رذالت و خباثت تمدن‌های غرب باستان بوده جای تمجید و قدردانی دارد و می‌توان چنین تبلیغاتی را مصداق کار تمیز فرهنگی دانست که این روزها و در بحبوحه جنگ فرهنگ‌ها به آن سخت نیازمندیم. @baladetayyeb

https://irna.ir/xjLZ2y لینک مصاحبه با خبرگزاری رسمی دولت (ایرنا): هدررفت میلیاردها تومان بنزین به دلیل شهرسازی اشتباه @baladetayyeb

لزوم تکانه شدید اقتصادی؛ پیشنهادی برای دولت محترم 🔹طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، کسریِ کالری برای مستاجرها که مجبور به تامین هزینه اجاره مسکن هستند حادتر شده است؛ به‌طوری‌ که متوسط کالری دریافتی آنها به ۱۹۹۰ کیلوکالری رسیده که پایین‌تر از حداقل کالری مورد نیاز روزانه (۲۱۰۰ کالری) است. تاسف مضاعف این است که طی سالهای اخیر، دائما بر درصد مستاجران نیز افزوده شده است. برای بهبود این وضعیت که نه در شان نظام اسلامی است و نه در شان این مردم نازنین چه باید کرد؟ 🔹اکنون دو راه داریم: یا باید با نگاهی برونزا به سمت تجدیدنظر کلان در سیاست‌های خارجی کشور برویم تا از محل رفع تحریمهای بیرونی، گشایش‌های اقتصادی حاصل شود. اما واضح است که چنین راهکاری به معنای عدول از بسیاری از مبانی ارزشی و اعتقادی انقلاب است. یا باید با نگاهی درونزا، در جستجوی ابزاری برای ایجاد تکانه‌‌ اقتصادی مثبتی باشیم تا با بهره‌گیری از آن تکانه شدید، تورم را علاج کنیم. 🔹اما واضح است که در چنین راهکار درونزایی، صرفا می‌توانیم به داشته‌های داخلی خود تکیه کنیم. سوال این است که کدام داشته داخلی است که هم به وفور در دسترس ما باشد و هم بتواند تکانه شدید اقتصادی ایجاد کند و هم فشار چندانی به سایر بخش‌ها وارد نکند؟ طلا، خودرو، تسهیلات بانکی و یا ...؟ تنها داشته‌ای که حائز همه ویژگی‌های لازم می‌باشد زمین است. دولت محترم با رفع خود تحریمیِ زمین، می‌تواند عرضه گسترده زمین را به ابزاری برای ایجاد تکانه شدید اقتصادی (بدون ایجاد فشار بر سایر بخش‌ها) تبدیل کند. البته با ساز و کاری که این عرضه گسترده زمین منتج به سفته‌بازی و سوداگری نشود و مبرهن است که تمهید چنین ساز و کاری (اگر گوش شنوایی برای بازنگری در اشتباهات قبلی و ایجاد تحول اساسی در سیاستهای مسکن و شهرسازی وجود داشته باشد) شدنی است، انشاالله تعالی. @baladetayyeb

قالب کردن گنجشک به جای قناری ممنوع! 🔹 طبق ابلاغ رئیس جمهور محترم، مقرر بوده است تا نهضت ملی مسکن با متوسط تراکم ۶۰ نفر در هکتار و با الگوی اسلامی ایرانی اجرا شود. از سوی دیگر، تاکنون بارها از طرف مقامات مربوطه اعلام شده است که عمده اراضی لازم برای نهضت ملی مسکن تامین شده است. معاون محترم شهرسازی وزارت راه و دبیر شورای عالی شهرسازی نیز اخیرا طی مصاحبه‌ای رسمی اعلام کرده‌‌اند که در طرح نهضت ملی مسکن حدود ۳۰ هزار هکتار اراضی به محدوده شهرها الحاق شده و تاکید فرموده‌اند که این رقم بسیار بالایی است. بر فرض که همین مقدار نیز در درون شهرها به نهضت ملی مسکن اختصاص یابد (که البته قطعا درون شهرها کمتر از این است) نهایتا و در حالت خوش‌بینانه در مجموع، ۶۰ هزار هکتار برای نهضت ملی مسکن اختصاص خواهد یافت. 🔹 باتوجه به بُعد خانوار فعلی (یعنی عدد ۳.۳ نفر به ازای هر خانواده) آنگاه بایستی گفت که جمعیت ساکن در ۴ میلیون مسکنی که وعده دولت محترم بوده است چیزی در حدود ۱۳ میلیون نفر خواهد شد. حالا با یک تقسیم ساده، تراکم نفر در هکتار نهضت ملی مسکن به دست می‌آید: ۱۳ میلیون تقسیم بر ۶۰ هزار هکتار که برابر می‌شود با عدد ۲۱۶ نفر در هکتار. حالا برای اینکه عمق فاجعه را بهتر متوجه شوید این عدد را با تراکم فعلی تهران (به عنوان متراکم‌ترین کلانشهر کشور و یکی از متراکم‌ترین پایتختهای جهان) که اکنون حدود ۱۵۰ نفر در هکتار است مقایسه بفرمایید؛ یعنی تراکم نهضت ملی مسکن که قرار بوده با الگوی اسلامی ایرانی اجرا شود حتی از تراکم تهران با این همه ساختمانهای متراکم و معضلات ترافیکی و زیست محیطی و اجتماعی هم بیشتر خواهد شد! 🔹 اینکه شورای عالی شهرسازی اجازه آزادسازی اراضی را برای تامین تراکم مد نظر رئیس جمهور نمی‌دهد و دولت محترم نیز هیچ واکنشی به این تشتت و ناهماهنگی و کارشکنی نشان نمی‌دهد معنایی جز روزشماری برای تحقق یک فاجعه شهرسازانه در آینده نه چندان دور ندارد. اینها را نوشتم تا اگر از دولت محترم یا مجلس محترم، کسی این یادداشت را دید کمی نسبت به تبعات چنین فاجعه‌ای (اعم از تبعات زیست محیطی و فرهنگی و آسیب‌های اجتماعی و ...) بیاندیشد تا بلکه قدمی برای اصلاح فرایند فعلی بردارد. در غیر این صورت و در صورت تداوم وضع فعلی، امیدوارم حداقل از این به بعد، مقامات مربوطه از شعار معماری و شهرسازی اسلامی ایرانی برای نهضت ملی مسکن استفاده نفرمایند و اینطور واژه اسلام و اسلامی را به بازی نگیرند و گنجشک را به جای قناری به ما قالب نکنند! @baladetayyeb

فَاعْتَبِرُوا يَا أُولِي الْأَبْصَار: آنچه ملاحظه می‌فرمایید تصاویری است از شهرک کولون در هنگ کنگ که از لحاظ جمعیتی به شدت متراکم بود و نهایتا بعد از ۹۶ سال، در سال ۱۹۹۴ پس از تخریب توسط دولت هنگ کنگ به یک پارک شهری تبدیل شد. از ویژگی های خاص این شهرک آمار بالای آسیب‌ها و معضلات اجتماعی نظیر نرخ بالای تن‌فروشی، اعتیاد، قماربازی و ... بود. سوابق این شهرک و برخی نمونه‌های مشابه دیگر، اثبات می‌کند که بین افزایش بیش از حد تراکم از یک سو و آسیبهای اجتماعی از سوی دیگر، رابطه معنادار و مستقیمی وجود دارد. اینکه بارها عرض شد که متراکم ساختن کلانشهرها به بهانه صرفه جویی در هزینه‌های مدیریت شهر، اشتباه راهبردی است و نه تنها هزینه‌ها را کاهش نمی‌دهد بلکه هزینه‌های پنهان مضاعفی را به حاکمیت تحمیل می‌کند دلیلش چنین شواهدی است. سوال اساسی و بی‌پاسخ ما این است که اگر متراکم سازی کلانشهرها منتج به تحمیل هزینه‌های پنهان به حاکمیت می‌شود (که می‌شود) و اگر این نوع شهرسازیِ متراکم هیچ نسبتی با فرهنگ و سبک زندگی ما ندارد (که ندارد) پس چرا کماکان درب سیاستهای شهرسازی و مدیریت شهری ما بر همان پاشنه سابق می‌چرخد؟! پی‌نوشت: مدیران مربوطه که ظاهرا گوش شنوایی برای تجدید نظر در اشتباهات قبلی ندارند اما خدمت قشر متدین و کفن پوشانی که دغدغه مسائل فرهنگی و اجتماعی نظیر عفاف و حجاب و ... را دارند عرض می‌شود که کاش موضوع را عمیق‌تر می‌دیدیم و برای یک بار هم که شده برای حل ریشه‌های این نوع معضلات اجتماعی کفن می‌پوشیدیم. @baladetayyeb

کار زیبای شهرداری تهران در شبیه‌سازی کفشداری حرم امام رضا(ع) روی پل‌های عابر پیاده به مناسبت ولادت ایشان 😍 سالروز میلاد موفورالسرور ولی نعمت ما ایرانیان، امام رئوف، حضرت علی ابن موسی الرضا(ع) مبارک باد 🌹 @baladetayyeb

♦️نامه بسیار مهم آیت الله اعرافی (مدیر محترم حوزه‌های علمیه) به ریاست محترم جمهور درباره ضرورت اصلاح سیاستهای مسکن و شهرسازی♦️ 🔸اگر چنانچه با تغییر رویکرد آپارتمانی به ویلایی(یک یا دوطبقه) برای ۸۰ درصد مردم در شهرهای کشور (برخلاف ۱۵ درصد فعلی) از سوی شورای عالی مسکن و شهرسازی می‌شد، علاوه بر کاهش حدود ۵۰۰ میلیون تومانی هزینه ساخت امکان مشارکت مردم و کاهش تصدی گیری دولت و نیز ساخت تدریجی بنا فراهم می‌شد‌ و شرایط برای خانه دار شدن مردم( به ویژه دهک های پایین جامعه) تسهیل و تسریع می گردید. 🔸در اسرع وقت نسبت به برنامه ریزی جهت احیای منضبط زمین و واگذاری گسترده آن به مردم، مالیات بر زمین‌های احتکار شده از سوی سرمایه داران و نهادهای دولتی دستورات مقتضی را صادر بفرمایید. ستاد راهبری معماری و شهرسازی اسلامی https://eitaa.com/setad_memari @baladetayyeb

اگر ظرفیت بی‌نظیر حوزه‌های علمیه، اساتید و علمای حوزوی و به تبعش مجامع و هیات‌های مذهبی به نحو بایسته به میدان بیاید حتما جریان سکولار به حاشیه خواهد رفت و انشاالله اتفاقات خوبی در عرصه مسکن و شهرسازی برای مردم نازنین ایران رقم خواهد خورد. مرحبا به آیت‌الله اعرافی و احسنت به حاج مهدی سلحشور. انشاالله با تداوم احساس مسئولیت علمای عظام و با پی‌جویی و پیگیری مجامع و هیات‌های مذهبی، بالاخره گفتمان انقلاب اسلامی بعد از چند دهه، سنگر معماری و شهرسازی را نیز فتح خواهد کرد. الیس الصبح بقریب @baladetayyeb