🔰 گزارش روز 📌 به بهانه سالروز اعتراض به کاپیتولاسیون حق کاپیتولاسیون در ایران، اولین بار در معاهده ترکمانچای در سال ۱۲۰۶ش در زمان فتحعلی شاه قاجار به روسیه داده شد و بعدها بسیاری از دولت‌های دیگر نیز صاحب این امتیاز شده و قضاوت کنسولی خود را بر دستگاه سیاسی و قضایی ایران تحمیل کردند. در فارسنامه ناصری آمده است: «مقتدایان دین مبین، در همه جا، مردم را به جهاد با روسیه تحریص می‌نمودند و رفته رفته بلادی را که جماعت روسیه در مدت چهارده‌سال از خاک ایران تصرف نموده، به دلاوری سپاه و تحریص مجتهدین دین پناه، ضمیمه ممالک محروسه نمودند.» با وجود تلاش خواص جامعه به خصوص علما، نتیجه جنگ ایران و روس نه تنها به شکست ایران منجر شد؛ بلکه قرارداد ننگین ترکمانچای نیز بر ایران تحمیل شد که یکی از بندهای آن واگذاری حق مصونیت قضایی به اتباع روس بود. پس از پیروزی انقلاب روسیه، لنین برای اثبات حسن نیت خود الغای تمام امتیازات استعماری دولت تزاری پیشین، از جمله قرارداد ترکمانچای را اعلام کرد. درایران نیز در سال ۱۲۹۷ ش، لایحه‌ای به تصویب رسید که به موجب آن حق کاپیتولاسیون روس‌ها در ایران که برخلاف مصالح ملت ایران بوده است، با استناد به قانون اساسی لغو شد. پس از لغو قرارداد کاپیتولاسیون، بین ایران و روسیه قراردادهای مشابه با کشورهای دیگر نیز ملغی شد؛ اما کشورهای غربی همچنان به این امتیاز پایبند بودند تا اینکه مجلس شورای ملی در نوزدهم اردیبهشت ۱۳۰۶ ش الغای کاپیتولاسیون را اعلام کرد و به همه دولت‌هایی که از حق کاپیتولاسیون استفاده می‌کردند، یک سال وقت داد تا در قراردادهای خود تجدید نظر و این امتیاز را لغو کنند. این قانون ننگین، یک بار دیگر در سال ۱۳۴۳ش مطرح شد و به تصویب رسید که به سبب اعتراض امام خمینی(ره) در چهارم آبان ماه، آن حضرت را به ترکیه تبعید کردند؛ اما در نهایت کاپیتولاسیون پس از پیروزی انقلاب اسلامی برای همیشه لغو شد. چنانکه بیان شد نقش مردم، خواص و به ویژه علما در برهه‌های گوناگون به تدریج برجسته‌تر شد. در واقع، در زمان فتحعلی شاه هرچند مردم و علما همسوی با هم همواره بر استقلال و حفظ عزت ملی تأکید داشتند؛ اما با وجود این امتیازات ننگینی به کشور تحمیل می‌شد. با توجه به حساسیت‌های جامعه و همچنین مخالفت سابق علما و مردم با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی که به الغای آن انجامید، این بارتصویب کاپیتولاسیون در سکوت کامل خبری صورت پذیرفت؛ اما با بصیرت و زمانشناسی مردم و علما، به ویژه خطابه‌های محکم امام خمینی(ره) این نقشه برملا شد و قیام‌هایی در قم، تهران و برخی شهرهای دیگر به وقوع پیوست که شاید بتوان این اقدام را یک نقطه عطف تاریخی دانست که در نهایت به انقلاب اسلامی منجر شد. ✍️ #حسن_قدرتی‌نژاد #اللهم_عجل_لولیک_الفرج #لبیک_یا_خامنه_ای #جهاد_تبیین #ثامن_بهشهر