خاکستر برگ ورماده ينقي الكلف والنمش. يسكن الاورام الملتهبة والبثور والقروح وحرق النار. در خوشبویی بدن ورماده بدل التوتيا وينقّي الكلف والنمش ويجلو البهق‏.‏ لکه های پوست ورم ها و زخم های چرکین و دملها

عصاره میوه اعضاء النفض‏:‏ عصارة ثمرته مدرة وهو نفسه يمنع حرقة البول وحرقة المثانة وهو جيد في منع مرور الحيض‏.‏ میوه گیاه دارای تانن اسانس ( میتول ) مواد رزینی ، قند ههای مختلف و اسید مالیک و اسید سیتریک می باشد . ميوه مورد سرشار از ويتامين ث و گلوكوزيدها است. اسهال و نفخ شکم و گازهای معده

خواص مورد: اين گياه را از قديم الايام به خاطر ارزش غذايی آن و نيز به سبب اينكه ماده اوليه‌ای برای رنگ پارچه‌ها بوده است جمع آوری می‌كردند. مورد علاوه بر آنكه هميشه سبز و معطر است ، مصرف درمانى داشته در طب گذشته مورد را تحت عنوان «آس» یا «عمار» به معنی نیکوی و خوشبو نامیده بودند طبیعت:سردوخشک حرارت لطیف و سردی غالب است و خشکی بیشتر از سردی است و به عنوان يكى از داروهاى ضد عفونى كننده از قديم به كار رفته است برگ و ميوه مورد كه ((آس دانه )) نام دارد و همچنين برجستگيهاى روى ساقه مورد كه به ((بنك آلاس )) معروف است اثر ضد عفونى كننده مورد بيشتر مربوط به اسانسى است كه در اعضاى مختلف مورد ، مخصوصا در برگ مورد وجود دارد. اسانس مورد داراى اثر ضد عفونى كننده و ضد كرم است . ضد نفخ ، خلط آور در برونشيت (پس از طي مراحل حاد بيماري)، كمك به قطع اسهالهاي غير عفوني ، رفع كننده ترشحات نا بجاي رحمي ،درمان پسوريازيس (درمصرف موضعي)، درمان آفت و تبخال (درمصرف موضعي) . گياه مورد برای التيام زخمهای داخلی بسيار مفيد است. ويحتوي ورق الآس طعم المرارة وصمغاً وزيت طيار مثل الميرتول. مرض قند يستحلب الآس ويستعمل لمعالجة مرضى السكري ويحبس الاسهال والعرق والنزيف والسيلان، وينشف الرطوبة تحت الجلد. خواص درمانی: مورد به صورت موضعی در درمان تبخال (تیپ 1و2)، به عنوان آنتی سپتیک و در درمان التهاب مخاط بینی استفاده می‌گردد (6). ضد احتقان، قابض، تقویت‌کننده و ضد عفونی‌کننده و ضد انگل است. مصرف موضعی آن در بهبود زخم و مصرف خوراکی آن در درمان اختلالات سیستم گوارشی و مجاری ادرار کاربرد دارد. همچنین به صورت خوراکی در ناراحتی‌های مجاری تنفسی، سینوزیت و سرفه‌های خشک بکار می‌رود. کاربرد موضعی آن در آکنه، بواسیر و عفونت لثه و در پسوریازیس می‌باشد (7و6). مصرف فرآوردهای مورد در برونشيت‌ها، آسم نَزله‌ای، فراخ شدن ناحيه‌ای يا عمومی‌برونش‌ها، موجبات تسهيل خروج اخلاط را فراهم می‌سازد. اثرات قابض، و تقویت‌کننده رویش مو قائل بوده‌اند چربي شكم وچربي خونرا تحليل مي برد واز داروها ي لاغركننده به حساب مي آيد. وباعرق شويت اثر قويتري دارد. براي تقويت قلب طبايع گرم ، سودمند است. اسيد معده را كاهش مي دهدودر درمان اسهال عادي وخوني موثر است؛ خصوصا اگر با عرق پونه شفا مصرف شود. مصرف وماساژ پوست با آن، براي تقويت مفيد است. اثر ضد قارچ آس، به اثبات رسيده است؛ وغرغرةآن، در اين خصوص براي دهان وگلو، به كار مي رود. و در مصارف خارجي از مورد در رفع بيماري هاي جلدي و مواقعي كه به علت بروز دانه هاي جلدي پوسته هاي كوچك و سفيدرنگ در پوست ظاهر مي شود، مي توان استفاده كرد. مصارف محلی: نرم کننده پوست، برطرف کننده بوی زیر بغل، تقویت موی سر و برطرف کننده شوره و خارش سر. همچنين مقوي معده، نيرودهنده است مورد به صورت موضعی در درمان تبخال (تیپ 1و2) به عنوان آنتی سپتیک و در درمان التهاب مخاط بینی استفاده می‌گردد ضد احتقان، قابض، تقویت‌کننده و ضد عفونی‌کننده و ضد انگل است. مصرف موضعی آن در بهبود زخم و مصرف خوراکی آن در درمان اختلالات سیستم گوارشی و مجاری ادرار کاربرد دارد. همچنین به صورت خوراکی در ناراحتی‌های مجاری تنفسی، سینوزیت و سرفه‌های خشک بکار می‌رود. کاربرد موضعی آن در آکنه، بواسیر و عفونت لثه و در پسوریازیس می‌باشد (7و6). برای آن اثرات قابض، ضد اسهال و تقویت‌کننده رویش مو قائل بوده‌ان

خواص مورد: برگ آب برگ، جوشانده برگ مورد، محلول یا دمکرده مورد، ضماد برگ، گرد برگ، مورد ، خاکستر برگ، برگ مورد با روغن زيتون، بخور برگ میوه جوشانده میوه، عصاره میوه، جوشانده میوه برجستگيهاى روى ساقه دانه بخور دانه، دانه با آب باقلا، عصاره دانه، خاكستر دانه بوییدن مورد، عصاره مورد، جوشانده ريشه ، برگ و دانه مورد در روغن، روغن مورد، پماد مورد آب مقطر برگ و گل مورد عرق آس (مورد)"ماء الملائكة"، عطر مورد اسانس مورد(روغن فرّار ) روغن مورد سبز میرتول ( MYRTOL )، پماد 10% میرتول

برگ مورد با روغن زيتون و چون دويست گرم آب برگ مورد را با روغن زيتون بنوشند، مسهل خوبى جهت بلغم خواهد بود.

برگ خواص مهم دارویی: برگهاى مورد علاوه بر آنكه هميشه سبز و معطر است از قديم مصرف درمانى داشته دارای خاصیت اثر قابض ، تونیک و به عنوان يكى از داروهاى ضد عفونى دارد. بصورت خارجی برای التیام زخمهای پوستی و یا به صورت داخلی برای درمان اختلالات هاضمه و سیستم ادراری مصرف شود. اثر ضد عفونى كننده مورد بيشتر مربوط به اسانسى است كه در اعضاى مختلف مورد ، مخصوصا در برگ مورد وجود دارد. اسانس مورد بنام میرتول حاوی سینوئول -سینالول می باشدوهم اسانس حاوی اسانس دیانتین نیزمی باشد.علاوه براسانس فراردارای مقداری اسیدتانیک،اسیدهای آلی است.داراى اثر ضد عفونى كننده و ضد كرم است . ترکیبات شیمیایی : برگ مورد دارای تانن، مواد رزينی و تلخ، گامفن و 30 درصد اسانس است. برگ مورد که دارای تانن-کامنن و مواد رزینی و اسانس است دارای خواص بسیار میباشد از جمله در بیماری های دستگاه تنفسی و آسم و سرفه و بیماری های مجاری ادرار و ورم بیضه مصرف میشود. مواد متشکله: برگهای این گیاه دارای 2ـ5/1 درصد حجمی اسانس است که قسمت عمده آن را ترپینولن (Terpinolen) 4/30%، سینئول، لینالول، ترپینئول (Terpineol)، لینالیل استات تشکیل می‌دهد (1). همچنین در برگ گیاه علاوه بر اسانس، تانن، فلاونوئید، ویتامین C (به میزان 82 میلی‌گرم در صد گرم برگ خشک) وجود داشته و فاقد آلکالوئید و گلیکوزیدهای قلبی بوده است ويجفف قروح الرأس والاذن وقيحها اذا قطر من مائه. وينفع شرابه لاسترخاء اللثة. {مقدار مصرف و روش تهيه: {مصرف خوراكي : سه نوبت در روز. در هر نوبت 1 قاشق مرباخوري (5 گرم) از گرد برگ گياه را در يك ليوان آب جوش ريخته، پس از مدت 15 دقيقه آنرا صاف كرده و بعد از غذا ميل مي گردد. . بخش دارويى اين گياه را برگ ها تشكيل مى دهند برگ هاى اين گياه داراى ۲-۵/۱ درصد حجمى اسانسى است كه قسمت عمده آن را تريپنولن، سينئول و لينالول تشكيل مى دهند. مورد به صورت موضعى در درمان تبخال به عنوان آنتى سپتيك و در درمان التهاب مخاط بينى استفاده مى شود. در طب براى آن اثرات قابض، ضداسهال و تقويت كننده رويش مو قائل بوده اند.

پراکندگی جغرافیایی: در جنگلهاي بحر الروم کوههای دربید، معبد نارستانه، عقدا. افغانستان، پاكستان و مناطق مديترانه‌ای و اروپای جنوبی و آسیا بخصوص ایران در ايران مورد كه اغلب گرما پسند بوده و در مناطق گرمسيری ايران و در نواحی معتدله و معتدله گرم می‌رويد. پراكندگی جغرافيايی اين گونه در ايران نسبتاً وسيع و اغلب در استان‌های گرمسيری جنوب و مركز ايران می‌رويد و علاوه بر ايران در نيز می‌رويد. در جنگلهاي شمال در اطراف منجيل ، رودبار، در دامنه زاگرس در مناطق غرب كشور خرم آباد، فراوان است و در بلوچستان شهبازان و بين اصفهان و يزد هرزویل و لاب سفید در بختیاری، دره رودخانه خراسان، شهبازان، شهشوم، سراب، گیلانغرب، کرمان، نودان، کازرون، فارس، شيراز، مهارلو در شیراز، نی‌ریز به طرف شیراز، فسا، ممسنی، نزدیک حاجی‌آباد و بندرعباس كوه تفتان و... پراکندگی دارد درختچه‌ای است كه اغلب جنبه تقدس داشته و در كنار زيارتگاه‌ها و پرستشگاه‌های مذهبی نيز كاشته می‌شود. و به عنوان درخت زينتي در باغها کاشته مي شود امروزه اين گياه به صورت يك جنگل چند هكتاري در شرق شهر گيلان غرب در كنار سرابي به همين نام و در دامنه كوه سريران وجود دارد كه متأسفانه به دليل خاك برداري براي ايجاد درياچه اين اكوسيستم نادر و زيبا مورد تهديد جدي واقع شده است.

بخور برگ ضد عفوني كننده مجاري تنفسي بصورت بخور مصرف بصورت بخور:4-3 نوبت در روز. در هر نوبت 1 قاشق مرباخوري (5 گرم) از گرد برگ گياه را در حجم آبي معادل 2 ليوان آب جوش ريخته ، سر را بالاي ظرف گرفته وبه مدت حداقل 5 دقيقه بخارات حاصله را استنشاق مي كنيم. براى ضد عفونى كردن دستگاه تنفس ، دارويى بهتر از بخور برگ مورد پيدا نخواهيد كرد ولى در برنشيت حاد و نزله هاى خشك نبايد از آن استفاده كنيد ، بلكه بايد تامل نماييد تب قطع شود و خلط در سينه پيدا شود و بعد براى ضد عفونى كردن از اين بخور استفاده نماييد. اگر مبتلا به سرفه خلطى هستيد، اين بخور ابتدا سرفه را كم مى كند و بعد به كلى از بين مى برد. {مصرف بصورت بخور:4-3 نوبت در روز. در هر نوبت 1 قاشق مرباخوری (5 گرم) از گرد برگ گیاه را در حجم آبی معادل 2 لیوان آب جوش ریخته ، سر را بالای ظرف گرفته وبه مدت حداقل 5 دقیقه بخارات حاصله را استنشاق می کنیم.

دانه دانه مورد دارای نوعی ماده روغنی است كه از اولئين، لينولئين، ميريستين3 و پالميتين تشكيل می‌يابد.دانه مورددارای چربی است که شامل اولئین-سینولئین و...می باشد. دانه ی مورد دارای نوعی ماده روغنی می باشد . و چون دانه هاى مورد را كوبيده و با آب باقلا خمير كنند، و بر لكه هاى صورت بمالند آنها را زايل مى كند. خوردن و ماليدن دانه هاى مورد جهت درمان گزيدگى عقرب نافع است . مقدار خوراك دانه هاى مورد يك مثقال خوردن دانه هاى مورد مقوى معده است مخصوصا اگر به صورت قاووت مصرف شود. اين قاووت اسهال را بند مى آورد خوردن دانه هاى مورد حرارت ادرار و زخم مثانه و زيادى خون ماهانه زنان را از بين مى برد. جوشانده دانه وطبيخ حبه في الزبد يمنع العرق ويصدلح سحج العرق‏.‏

جوشانده برگ مورد مصرف خوراکی : سه نوبت در روز. در هر نوبت 1 قاشق مرباخوری (5 گرم) از گرد برگ گیاه را در یک لیوان آب جوش ریخته، پس از مدت 15 دقیقه آنرا صاف کرده و بعد از غذا میل می گردد. آشامیدن چوشانده اش سنگ ها را می شکند براى تقويت معده و ضد عفونى كردن دستگاه گوارش بهتر است از دمكرده 25 در هزار برگ مورد استفاده كرده و روزى دو فنجان نوش جان نماييد. وشرابه يفتت الحصى ويعالج نزف الدم ويضعف البواسير ويمنع السموم، برای سوء هاضمه سختی بول التهاب مجاری ادرار خصوصا الرتيلاء. وتتميز اغصانه باللون الاخضر الدائم، جوشانده مورد که صاف شود و مو با آن تر شود احتیاج به شستن هم ندارد چون نه بوی بدی دارد و نه چربی دارد مو بعد از آن شفاف و نرم و زیبا می شود براي تقويت معده از گردبرگ مورد مي توان قبل از هر وعده غذايي استفاده كرد مورد بوي بددهان را رفع كرده شستن با آب جوشانده برگ مورد ورمهاى گرم و امراض جلدى و زخمهايى كه در كف دست و پا باشد از بين مى برد. شست و شو و مالیدن جوشانده مورد موجب تقویت پیاز مو و رفع ریزش و برای رشد مو و سیاه کردن مو شست و شو پوست با جوشانده برگ مورت، خارش و اگزما و بثورات خارش دار و پوسته دار را شفا مي دهد ضمنا شست و شوی زیر بغل با جوشانده برگ مورد باعث از بین رفتن بوی عرق میشود مالش در حمام بدن در حمام با جوشانده مورد مقوی بدن غرغره جوشانده آن در ضدعفوني كردن و رفع تحريك مخاط دهان موثر است. غرغره جوشانده مورد براى ضد عفونى كردن گلو و دهان سودمند مى باشد شستن با آب جوشانده برگ مورد ورمهاى گرم و امراض جلدى و زخمهايى كه در كف دست و پا باشد از بين مى برد. . محلول یا دمکرده مورد از دمکردۀ برگهای آن به صورت غرغره و دهان‌شویه در موارد آفت (Aphthae) استفاده می‌شده، از دم كرده برگها به صورت غرغره و شست و شوی دهان در موارد برفك استفاده می‌شود. براي درمان آفت دهان مي توان از محلول مورد به صورت موضعي 5 الي 6 بار در روز استفاده كرد. از برگ مورد برای تهيه محلول‌های شستشوی زخمهای چركين به صورت كمپرس استفاده به عمل می‌آيد. کمپرس پوست با جوشانده برگ مورت، خارش و اگزما و بثورات خارش دار و پوسته دار را شفا مي دهد

آب برگ چكاندن آب برگ مورد در چشم جهت تسكين درد و بر آمدن حدقه و درمان تراخم و آبريزش چشم مفيد است . چكاندن آب برگ مورد در گوش جهت تسكين درد و از بين بردن چرك آن مفيد مى باشد. مضمضه آب جوشانده مورد مسكن درد دندان بوده و براى بى حسى لثه و زبان و زخم دهان و پيوره نافع است .

جوشانده میوه جوشانده ميوه مورد به عنوان قابض 1 و التيام دهنده زخمها به كار می‌رود7. جوشانده ميوه مورد ترشحات بى رنگ زنانه را از بين مى برد و چون ميوه مرا با آب و برگ چغندر بپزند و بر سر بمالند شوره را از بين مى برد و مو خوره را نابود مى كند.

جوشانده میوه جوشانده ميوه مورد به عنوان قابض 1 و التيام دهنده زخمها به كار می‌رود7. جوشانده ميوه مورد ترشحات بى رنگ زنانه را از بين مى برد و چون ميوه مرا با آب و برگ چغندر بپزند و بر سر بمالند شوره را از بين مى برد و مو خوره را نابود مى كند.

ضماد برگ ضماد برگ آن بواسير و ورم بيضه را معالجه مى كند. همچنین ضمادش موجب ترمیم شکستگی استخوان می شود ونطول طبيخه على العظام يسرع جبرها ضماد برگ تازه مورد برای خشك كردن زخمهای سرمفيد می‌باشد. مورد در رفع بيماريهای جلدی و مواقعی كه بعلت بروز دانه‌های جلدی، پوسته‌های كوچك و سفيد رنگ در پوست ظاهر می‌شود و در پسورياسيس، می‌توان استفاده كرد. ضماد برگ مورد به عنوان مسکن ورمهای مخملك، جراحتها و زخمهای كف دست و پا استفاده می‌شود. حراقته بدل التوتيا في تطييب رائحة البدن وهو ينفع من كل نزف لطوخاً وضماداً ومشروباً وكذلك ربه ورُبّ ثمرته‏.‏ الزَينة‏:‏ دهنه وعصارته وطبيخه يقوي اصول الشعر ويمنع التساقط ويطيله ويسوده وخصوصاً حبّه و در تقويت موي سروسياه شدن آن، عرق مورد مفيد است.

عصاره دانه ماليدن جوشانده دانه هاى مورد در روغن ، به زير بغل و كشاله ران مانع عرق كردن و دافع بوى بد آن است ، عصاره دانه هاى مورد باز كننده بول و حيض است .

عصاره دانه ماليدن جوشانده دانه هاى مورد در روغن ، به زير بغل و كشاله ران مانع عرق كردن و دافع بوى بد آن است ، عصاره دانه هاى مورد باز كننده بول و حيض است .

دانه با آب باقلا و چون دانه هاى مرا كوبيده و با آب باقلا خمير كنند، و بر لكه هاى صورت بمالند آنها را زايل مى كند. خوردن و ماليدن دانه هاى مورد جهت درمان گزيدگى عقرب نافع است . مقدار خوراك دانه هاى مورد يك مثقال

میوه ميوه مورد كه))آس دانه(( نام دارد برای معالجه زخم معده استفاده خواص درمانی مورد مربوط اسانسی است که اثر ضد عفونی کننده و مقوی معده و نیرو دهنده و قابض ( میوه ی آن ) استفاده می شود . خوردن ميوه مورد ورب آن جهت جلوگيرى از سرفه و خونريزى ريوى و درد ريه مفيد است . میوة آن تانن-اسانس-رزین ومقدارکمی ازقندها است. وطبيخ ثمرته من سيلان رطوباته الرحم وينفع بتضميده البواسير وينفع من ورم الخصية وطبيخه ينفع من خروج المقعدة والرحم‏.‏

جوشانده میوه السموم‏:‏ ينفع من عضلة الرتيلاء وكذلك ثمرته اذا شربت بشراب وكذلك من لسع العقرب‏.‏ ميوه مورد دارای خاصيت ضد باكتريايی است و از آن به عنوان يك ماده ضدعفونی كننده استفاده می‌كنند. ميوه مورد مقوى معده بوده و به علت داشتن جوهر مازو قابض و ضد خونريزى است . ميوه گياه دارای تانن، اسانس، مواد رزينی، قندهای مختلف و اسيدهای آلی نظير اسيد ماليك و اسيد سيتريك است.

بوییدن مورد بوييدن برگ مورد مقوى قلب و دافع خفقان است

بخور دانه بخور دانه هاى ميوه مورد دانه هاى بواسير را ساقط مى كند. خوردن دانه هاى مورد حرارت ادرار و زخم مثانه و زيادى خون ماهانه زنان را از بين مى برد. عصاره دانه هاى مورد باز كننده بول و حيض است .

عصاره مورد موادموثره مورد سبز به دو دسته تقسیم می شوند . 1- عصاره : این تركیب شامل تركیبات polyphenolic بوده كه اغلب ضد باكتری و قابض پوست می باشند ( تانن) لیكن دو ماده مهم همولوگ بنام میرتوكومولونΙ وΠ از آن جدا شده كه اثرات ضد میكروبی بخصوص بر ضد گرم مثبت ها داشته اند . آثار فارماکولوژیکی گیاه مورد: در یک مطالعه که در شرایط in-vitro اثر اسانس، عصاره محلول در آب، عصاره محلول در دی‌کلرومتان و عصاره محلول در روغن ذرت روی انواع میکروبها مطالعه شد مشخص گردید که اسانس مورد می‌تواند مانع رشد باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس ، پسودوموناس آئروجینوزا، اشریشیاکلی گردد

گرد برگ مورد وورقة اليابس يمنع صنان الاباط والمغابن بوی زیر بغل و کشاله ران پاشيدن گرد گل محمدی با «برگ مورد» براي قطع عرق نافع است برگهای خشک شدۀ گیاه حداقل دارای 5/1% حجمی اسانس زرد کمرنگ می‌باشد (1و2).

روغن مورد از ریزش مو جلوگیری می کند مقوی و مو و سیاه کننده و بلند کننده است. روغن مورد برای مالش دادن اعضای فلج شده نافع است اذا دهن على الرأس، يقوي اصول الشعر ويمنع تساقطه ويطيله ويسوده. برای مشکلات جهاز تنفسی برای ضد عفونی زخمهای پوست . مجله علوم تشريح ايران پاييز 1382; 1(4):21-28. بررسي اثر موضعي تركيب روغن زيتون و برگ مورد بر بهبود زخم سوختگي درجه 2 موش صحرايي حسن زاده غلام رضا*,قرباني رستم,خوان ليلا,نوري زينب هدف: بررسي اثر موضعي روغن مورد بر بهبود زخم سوختگي درجه 2 عمقي موش صحرايي. مواد و روشها: 48 راس موش صحرايي ماده به 4 دسته 12 تايي تقسيم شدند: دسته اول براي دوره 7 روزه، دسته دوم براي دوره 14 روزه، دسته سوم براي دوره 21 روزه و دسته چهارم براي دوره 28 روزه تحقيق در نظر گرفته شدند. هر دسته به سه گروه شاهد سولفاديازين نقره و روغن مورد (تركيب روغن زيتون و برگ مورد) تقسيم شد. پس از بيهوشي عمومي با كتامين و زيلازين (اينتراپريتونئال) مساحت معيني از پوست موش صحرايي با سكه 50 ريالي داغ به قطر 2.5 سانتي متر سوزانده شد و سوختگيهاي مشابه درجه 2 عمقي ايجاد شد. گروه شاهد هيچ گونه درماني دريافت نكرد و گروه سولفاديازين نقره روزي يك بار سطح ضايعه با سولفاديازين نقره و گروه روغن مورد روزي يك بار سطح ضايعه با روغن مورد پوشيده شد. در انتهاي هر دوره موشها با اتر كشته شدند و نمونه برداري از محل سوختگي و پوست سالم مجاور انجام شد نمونه ها پس از مقطع گيري با روش هماتوكسيلين- ائوزين رنگ آميزي شدند وبا روش كيفي بافت شناسي ترميم سوختگي مورد مطالعه قرار گرفت. يافته ها: نتايج نشان داد كه ميزان بهبود سوختگي در گروه دريافت كننده روغن مورد و سولفايازين نقره در هفته چهارم تقريبا سريعتر و بهتر از گروه شاهد بود و تفاوت معني داري بين گروه روغن مورد و سولفاديازين نقره وجود نداشت ولي اسكار بعد از ترميم در هفته چهارم در گروه تحت درمان با روغن مورد نسبت به ساير گروهها كمتر بود. نتيجه گيري: كاربرد موضعي روغن مورد به صورت الگوي يك بار در روز به جراحتهاي سوختگي درج 2 موش صحرايي موجب بهبودي سريعتر از گروه شاهد شد ولي نتايج با گروه سولفاديازين نقره تقريبا يكسان بود. كليد واژه: ترميم، زخم سوختگي، روغن مورد، سولفاديازين نقره، موش صحرايي

عطر مورد تصنع العطور من ورق عشبة الآس وزهره، هوا را لطیف و معطر می کند و ویروس ها و باکتری های هوا را می کشد ووجوده يطيب الهواء ويقتل ما يحمله من جراثيم ويحرر الاوكسيجين من قيوده.

جوشانده ريشه ، برگ و دانه مورد در روغن جوشانده ريشه ، برگ و دانه مورد در روغن براى تقويت مو و جلوگيرى از ريزش آن سودمند مى باشد و از سفيد شدن مو جلوگيرى مى كند.

آب مقطر برگ و گل مورد عرق آس (مورد)"ماء الملائكة" ويستخرج من أوراق الآس وزهرة ماء مقطرا يسمى "ماء الملائكة" ويستعمل مطهرا للأنف. آب مقطر برگ و گل مورد قابض بوده و براى معده مفيد است . از برگ و گل گياه مورد، نوعی آب مقطعر به نام Enad ، Ange تهيه می‌شود كه معطر و دارای اثر قابض است و سابقاً مصرف زيادی داشته است. عرق آس، از برگ وميوه درخت آن، به دست مي آيد. اسانس ومواد عطري اين در خت معطر وپرخاصيت –

پماد مورد از فرآورده هاى موجود در بازار مى توان به پماد موضعى ميرتوپلكس اشاره كرد. (1). اثر ضد ویروس پماد حاوی 10% اسانس گیاه مورد روی بیماران مبتلا به ویروس هرپس سیمپلکس تیپ 1 و 2 مورد آزمایش قرار گرفت. آزمایش‌ها بر اساس روش علمی double blind و به صورت کاملاً اتفاقی در دو گروه تست و کنترل انجام گرفته است. در یک سری آزمایشات بالینی از 46 بیمار آلوده به ویروس هرپس 34 نفر پماد حاوی 10 درصد اسانس مورد و 12 نفر پماد کنترل را به صورت روزی 5ـ3 مرتبه در ناحیه ملتهب به مدت زمان 48 ساعت بهبودی مصرف نمودند. نتایج حاصله نشان می‌دهد که بیماران مبتلا به ویروس پس از این مدت زمان بهبودی کامل یافته‌اند (9).

اسانس مورد(روغن فرّار ) روغن مورد سبز میرتول ( MYRTOL ) اسانس مورد : اسانس مورد فرح بخش و مقوی قلب می‌باشد و سردرد، سرگيجه، درد چشم، گوش و دندان را از بين می‌برد. از برگ مورد نیز اسانس تولیدی می شود . از برگ گياه مورد بر اثر تقطير با بخار آب، نوعی اسانس تهيه می‌شود كه بازده آن، 300 گرم اسانس برای هر 100 كيلوگرم برگ است. اسانس مورد مايعی به رنگ زرد مايل به سبز و دارای بوئی مطبوع می‌باشد. در 2 قسمت الكل 80 درجه نيز حل می‌شود. اسانس مورد دارای ديپانتن، ترپن‌ها و سينئول (اوكاليپتول4 ) است. در هنگام تقطير و در گرمايی بين 160- 170، ماده‌ای به نام ميرتول5 از آن به دست می‌آيد. ميرتنول6 مايعی است روغنی و معطر، كه در هنگام تقطير درجات گرمای بالاتر از 180 درجه حاصل می‌شود. ميرتول، مايعی بی رنگ يا مايل به زرد، دكستروژيو و دارای بوی مطبوع شبيه تربانتين و اوكاليپتول است و به مقدار زياد در الكل و اتر حل می‌شود. اسانس مورد اثر ضدعفونی كننده و آرام بخش دارد و به صورت موضعی برای روماتيسم تجويز می‌شود.برگهای خشک شدۀ گیاه Myrtus communis L. از خانوادۀ Myrtaceae است که حداقل دارای 5/1% حجمی اسانس زرد کمرنگ می‌باشد (1و2). برگهای این گیاه دارای 2ـ5/1 درصد حجمی اسانس است که قسمت عمده آن را ترپینولن (Terpinolen) 4/30%، سینئول، لینالول، ترپینئول (Terpineol)، لینالیل استات تشکیل می‌دهد (1). همچنین در برگ گیاه علاوه بر اسانس، تانن، فلاونوئید، ویتامین C به میزان 82 میلی‌گرم در صد گرم برگ خشک) وجود داشته و فاقد آلکالوئید و گلیکوزیدهای قلبی بوده است اسانس مورد فرح‌آور و مقوی قلب است اسانس مورد از طریق ایجاد بی‌حسی موضعی، اثرات ضد درد و ضد سوزش از خود نشان می‌دهد و در التیام زخمها بسیار مؤثر است شناسايي تركيبهاي تشكيل دهنده اسانس مورت (مورد ) .Myrtus communis L برازنده محمدمهدي * موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع، بخش گياهان دارويي و محصولات فرعي اسانس گياه مورت (Myrtus communis L.) در مهرماه 1377 از باغ گياه شناسي ملي ايران (موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع) جمع آوري گرديد و پس از خشك شدن در آزمايشگاه، از برگ آن به روش تقطير با بخار آب اسانس گيري به عمل آمد. مقداراسانس بدست آمده از 85 گرم برگ خشك اين گياه ناچيز بود، به طوري كه مجبور شديم آن را از فاز آبي به وسيله نرمال هگزان جدا كنيم. همچنين به منظور مقايسه تركيبهاي تشكيل دهنده گياه تازه با گياه خشك، برگ تازه مورد نيز به همان روش تقطير با بخار آب مورد اسانس گيري قرار گرفت (بازده عمل در اين مورد 0.45% نسبت به برگ تازه گياه بود). تركيبهاي تشكيل دهنده هر دو اسانس به روشهاي گاز كروماتوگرافي مويي و گاز كروماتوگرافي مويي متصل به طيف سنج جرمي مورد شناسايي كمي و كيفي قرار گرفتند. از ميان 32 تركيب شناسايي شده در اين دو اسانس كه در مجموع 96.3 درصداز وزن اسانس برگ خشك و 96.1 درصد از وزن اسانس برگ تازه را تشكيل مي دادند، به ترتيب تركيبهاي سينئول 1,8-cineole (23.4 و 17.9 درصد)،a-pinene آلفاپينن (22.4 و 29.1 درصد)، ليمونن Limonene (19.2 و 21.5 درصد) لينالول Linalool (11.7 و 10.4 درصد) وLinalyl acetate (6.1 و 4.8 درصد) بيشترين ميزان را به خود اختصاص دادند. ضد باکتری‌ آثار فارماکولوژیکی گیاه مورد: در یک مطالعه که در شرایط in-vitro اثر اسانس، عصاره محلول در آب، عصاره محلول در دی‌کلرومتان و عصاره محلول در روغن ذرت روی انواع میکروبها مطالعه شد مشخص گردید که اسانس مورد می‌تواند مانع رشد باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس، پسودوموناس آئروجینوزا، اشریشیاکلی گردد اسانس مورد داراى اثر ضد عفونى كننده و ضد كرم است . اسانس گیاه نباید به صورت خوراکی مصرف گردد مگر با تجویز پزشک.اسانس مورد داراى اثر ضد عفونى كننده و ضد كرم است . اثر ضد عفونى كننده مورد بيشتر مربوط به اسانسى است كه در اعضاى مختلف مورد ، مخصوصا در برگ مورد وجود دارد. اسانس مورد داراى اثر ضد عفونى كننده و ضد كرم است . خواص اصلی مورد سبزمربوط به اسانس آن می باشد و تركیبات موجود درآن مجموعه اثرات درمانی ادعا شده را توجیه می نماید . مجموعه روغن مورد سبز را میرتول ( MYRTOL ) می گویند . تركیبات و خواص فیزیكی و شیمیایی میرتول به شرح ذیل است . Identification: Peak no time. Conc.% 1)a-Pinen 24.07 39.73 2)Limonen 28.55 15.72 3)Cineol 29.63 30.86 4)Linalool 34.00 5.39 5)Terpineol 37.01 2.25 trace 6.00 Total 100.00 Specification: Apearance:Oily liquid Colour:Clear Yellow Wight Odur:Spesific Solubility: freely soluble in ethanol & ether Density:0.89g/ml Optical rotation: +23-+23.5

اثرات ضد قارچ میرتول در پژوهشی اثرات میرتول روی برخی قارچهای ساپرفیت و بیماریزا مطالعه و میرتول را با غلظت های خالص ، 2% - 1% - 0.5% با رزورسینول 2% به روش دیسك دیفیوژن در محیط سابرو آگار و شرایط مناسب مقایسه گردید كه در این مطالعه مشاهده شده در مجموع اثر میرتول 2% در مقایسه با رزور سینول 2% اثرات مهاری بیشتری بر انواع قارچهای مورد آزمایش نشان داده است . ( حدود 13 % قویتر بوده ) . جدول (1 ) در تحقیقی دیگر اثرات میرتول بر قارچهای بیماریزا مطالعه و مشاهده شده كه قارچها ی پاتوژن و ساپروفیت ذیل كه درمحیط كشت آنها 2% میرتول اضافه شده درمدت 40 روز هیچگونه رشدی و تكثیری نداشته اند .نمونه های مورد آزمایش به شرح ذیل می باشد . تریكوفایتونها : شونلاینی ، ویو لاسئوم ، روبروم ، ورو كوزوم میكرو سپو رومها : كانیس ، جیپسئوم مخمر ها : كاندیا آلبیكنس و كریپتوكوكوس قارچهای احشایی : نوكاردیا ساپروفیتها : انواع آسپرژیلو سها و پنی سیلیومها اثرات ضد باكتری میرتول اثرات آنتی باكتریال میرتول به شرح جدول (2) بررسی گردیده كه با توجه به این مهم كه میرتول اثرات قابل قبولی در مهار باكتریهای بیماریزا داشته ، قطعا روی فلور طبییعی پوست و ساپروفیتها اثر بهتری دارد Antifungal activity of myrtol S,NO Name of fungi Average diamater of zoon of in hibition in ( mm) Mytol 2% resorsinol 2% ------------------------------------------------------------------------------------- 1- Aspergillus fumigatus 16 13 2- A.flavus 15 19 3- A. niger 20 10 4-A . oryzae 16 7 5- A. terreus 14 20 6- Candida utilus 15 12 7- C. albicans 21 3 8- Curvuiaria prasadii 18 12 9- Fusarium solani 8 20 10- Rhisopus nodosus 13 8 11- Trichophton rubrum 12s 14 26 12- T. rubrum 5s 13 8 13 -Trichoderma viride 22 10 15.77 13.69 جدول(1 ) . Anti bacterial activity of myrtol ( 10 %) NO. Name of bacteri Average diamater of zone of inhibition ( mm) 1-Proteus sp 16 2- Psodumonas aerogenosa 18 3- Staphylococus aureus 35 4-E. coli 16 5- Shigella sp 2 6- Klebsiella sp 24 جدول (2)