اهلیت و محجوریت : بلوغ و رشد و عقل دروازههای ورود به اهلیت محسوب می شود. و اشخاصی که حائز این صفات نباشند محجور تلقی و ناتوان از انجام معامله خواهند بود. به این اعتبار ماده 1207 قانون مدنی مقرر داشته است که:«اشخاص ذیل محجور و از تصرف در اموال و حقوق مالی خود ممنوع هستند :
صغار
اشخاص غیررشید
مجانین
معاملات اشخاص محجور بوسیله ولی و قیم انجام میشود.

ولی #قهری (پدر و جد پدری):
ماده 1180 قانون #مدنی مقرر داشته است که:
«طفل #صغیر تحت ولایت قهری #پدر و جدپدری خود میباشد و همچنین است طفل #غیررشید یا #مجنون در صورتیکه عدمرشد یا جنون او متصل به صغر باشد».
در این ماده منظور از طفل، #فرزند میباشد و به موجب این قانون، پدر و جدپدری میتوانند به ولایت از فرزند صغیر خود یعنی فرزندی که به سن #بلوغ نرسیده، #معامله نمایند و
همچنین است که اگر فرزند مجنون و یا #سفیه بوده و این حالت از کودکی در وجود فرزند باشد ،یعنی آنکه اگر فرزند از کودکی #مجنون بوده است پس از آنکه به سن بلوغ رسید به لحاظ #عدم _احراز _رشد، بازهم از ولایت پدر و جدپدری خارج نشده و کماکان ولی #قهری میتواند برای ایشان #معامله نماید.
انجام تمام معاملات توسط ولی قهری
برابر ماده 1181 قانون مدنی:
«هر یک از پدر و جدپدری نسبت به اولاد خود ولایت دارند.»
ماده 1183 قانون مدنی مقرر میدارد:
«در کلیه امور مربوط به #اموال و #حقوق _مالی مولیعلیه، ولی نماینده قانونی او میباشد.»
وکیل امور حسبی : بعبارت دیگر ولی دارای اختیارات #تامه برای انجام همهگونه معامله برای مولیعلیه خود(کسی که تحت ولایت است) میباشد اعم از آنکه مال #منقول باشد یا #غیرمنقول ،مگر آنکه اموال صغیر را #حیف و میل نماید که در این حالت برابر ماده 1184 اقدام میشود.
ماده 1184 قانون مدنی
در مقام بیان موانع اعمال ولایت و تعیین تکلیف در این رابطه مقرر داشته است که:
«هرگاه ولی قهری طفل، رعایت #غبطه صغیر را ننماید و مرتکب اقدامی شود که موجب #ضرر مولیعلیه گردد به تقاضای یکی از #اقارب وی و به درخواست رئیس #حوزه قضایی، پس از #اثبات، دادگاه ولی مذکور را #عزل و از تصرف در اموال صغیر #منع و برای اداره امورمالی طفل، #فرد صالحی را بعنوان #قیم تعیین مینماید.
همچنین اگر ولی قهری بواسطه #کبر سن و یا بیماری و امثال آن قادر به اداره اموال مولیعلیه نباشد و شخصی را هم برای این امر تعیین ننماید طبق مقررات این ماده فردی بعنوان #امین به ولی قهری منضم میگردد.»
ولی خاص(ولی قهری و وصی):
ماده 1188 قانون مدنی اعلام میدارد:
«هر یک از پدر و جدپدری بعد از #وفات دیگری میتواند برای اولاد خود که تحت ولایت او میباشد #وصی معین کند تا بعد از #فوت خود در نگهداری و تربیت آنها مواظبت کرده و اموال آنها را اداره نماید.» و ماده 1189 قانون مدنی مقرر داشته است:«هیچ یک از پدر و جدپدری نمیتواند با #حیات دیگری برای مولیعلیه خود #وصی معین کند.»
قانونگذار در مقام معرفی اولیاء خاص به موجب ماده 1194 قانون مدنی بیان میدارد:
«پدر و جدپدری و وصی منصوب از طرف یکی از آنان ولی خاص #طفل نامیده میشوند.»
خارج شدن از تحت ولایت ولی قهری:
ماده 1193 قانون مدنی بیان میکند:
«همین که طفل #کبیر و #رشید شد از تحت ولایت #خارج میشود. و اگر بعداً سفیه یا مجنون شود #قیمی برای او معین میشود.»
فلذا مولیعلیه پس از رسیدن به سن #بلوغ و رشد از تحت #ولایت خارج میگردد. و همچنین است که اگر پس از رسیدن به سن بلوغ نسبت به اخذ حکم #رشد از مرجع #قضایی اقدام نماید. که در این حالت نیز از تحت ولایت خارج میگردد. بعبارت دیگر به مجرد آنکه فرزند صغیر #بالغ گردد. از تحت ولایت پدر و جدپدری خارج میشود و میتواند #معامله نماید مشروط براینکه رشد او احراز شده باشد. یا در صورت رسیدن به سن 18سال تمام شمسی رشد او نیز مفروض خواهد بود و حق انجام معامله را خواهد داشت. مگر اینکه حجر(جنون و سفه) او محرز گردد.
آیا زوجهی زیر 18سال میتواند شخصاً دادخواست مطالبه نفقه تقدیم کند؟
زوجهی زیر 18سال تمام شمسی #نمیتواند شخصاً دادخواست مطالبه #نفقه از زوج تقدیم دادگاه نماید بلکه ولی #قهری زوجه(پدر یا جدپدری) ولایتاً دادخواست میدهند.
https://eitaa.com/bashir54