✡️ سیر دعاوی علی‌محمد باب (١) 1️⃣ در سال ۱۲۶۰ق. جوانی تاجرپیشه، به‌نام #سیدعلی‌محمد_شیرازی خود را نایب امام دوازدهم دانست. 2️⃣ این شخص، گرایش شیخی داشت و به درس #سیدکاظم_رشتی، حاضر می‌شد. سید علی‌محمد، چون خود را «باب امام» می‌خواند، به #باب معروف شد، و پیروانش نیز #بابی خوانده شدند. 3️⃣ روایت‌های باب و پیروانش، نشان از آن دارد که شیخیان، بر اساس تعالیم پیشوایان خود، ظهور موعود اسلام را نزدیک می‌دیدند. 4️⃣ در صورت پذیرش این روایات، و نیز توجه به پراکندگی شیخیانِ منتظر ظهور در ایران و عراق، یکی از اسباب مهم رواج سریع دعوت باب معلوم می‌شود. 5️⃣ هجده‌نفر نخستین پیروان باب – که #حروف_حیّ نام گرفتند و مقامی ویژه داشتند – همگی، از شاگردان سیدکاظم رشتی بودند، و بسیاری از گروندگان سال‌های نخست دعوت او نیز به آن گروه تعلق داشتند.

✡️ سیر دعاوی علی‌محمد باب (٣) 1️⃣ باب، در اواخر عمر، اطاعت از جوانی ١٩ساله، به‌نام #میرزا_یحیی_نوری را بر پیروان خود واجب کرد. وی از جانب باب دستور یافت تا «کتاب بیان» را کامل کرده، و آیین او را حفظ کند. 2️⃣ از سوی دیگر، باب، چون سلسلهٔ «مظاهر الهیه» را بی‌پایان می‌دانست، به ظهوری پس از خود نیز قایل بود. صاحب آن ظهور، #من_یظهره_الله (کسی که خداوند او را ظاهر خواهد کرد)، خوانده می‌شد. 3️⃣ #صبح_ازل، پس از کشته شدن باب، بر بابیان ریاست یافت، و این ریاست را تا سال ۱۲۸۰ق. حفظ کرد. از آن سال به بعد، به‌سبب داعیهٔ من یظهره‌اللّهى برادرش، #میرزا_حسینعلی_نوری (بهاءالله) ریاست او افول کرد. 4️⃣ ادعای بهاءالله، در روزهای پایانی اقامت وی و صبح ازل در بغداد آشکار شد. اختلاف‌های دو برادر، در تبعیدگاه‌های بعدی ایشان (اسلامبول و اَدِرنه)، حالت جدّی‌تری یافت، و سرانجام به تبعید جداگانهٔ آنان به عکا در فلسطین، و فاماگوستا در قبرس، انجامید. 5️⃣ بیشتر بابیان به #بهائیت پیوستند و آنانی که بر تعالیم باب باقی ماندند، به‌سبب جانبداری از صبح ازل، گذشته از عنوان #بابی، به‌نام #ازلی نیز شناخته شدند. صبح ازل حدود ۴۵سال در قبرس اقامت داشت و در ۱۲ جمادی‌الاولى ۱۳۳۰ق. در آن شهر درگذشت. ✍️ سیدمقداد نبوی رضوی