باسمه تبارک و تعالی (۶۹۷) «فرق فلسفه و شریعت در سحر است!» 🔹حقیقتا شبهای اواخر پاییز و اوایل زمستان بهار دل مؤمنان و عاشقان عوالم غیب و طهارت است. مبارکی شبهای یلدا در واقع برای آن سحرخیزانی است که در این شبها فرصت بیشتر و مهیّاتری برای آن خلوتهای نابشان دارند. همانها که از همان ابتدای شب و شلوغی های این دنیا زمزمه ی جانشان این است که: بسم حکایتِ دل هست با نسیمِ سحر ولی به بختِ من امشب سحر نمی‌آید ز بس که شد دلِ حافظ رمیده از همه کس کنون ز حلقه زلفت به در نمی‌آید 🔸آن عاشقانی که پهلوهایشان از خوف و طمع آن عوالم ابدی از بسترها جدا شده و مشغول راز و نیاز با آن مجیب قریب اند! راستی کدام عاشق است که خلوت با معشوقش را در دل سحر بر خواب خوش ترجیح ندهد؟! 📖«يَا ابْنَ عِمْرَانَ كَذَبَ مَنْ زَعَمَ أَنَّهُ يُحِبُّنِي فَإِذَا جَنَّهُ‏ اللَّيْلُ‏ نَامَ‏ عَنِّي أَ لَيْسَ كُلُّ مُحِبٍّ يُحِبُّ خَلْوَةَ حَبِيبِهِ هَا أَنَا ذَا يَا ابْنَ عِمْرَانَ مُطَّلِعٌ عَلَى أَحِبَّائِي إِذَا جَنَّهُمُ‏ اللَّيْلُ حَوَّلْتُ أَبْصَارَهُمْ مِنْ قُلُوبِهِمْ وَ مَثَّلْتُ عُقُوبَتِي بَيْنَ أَعْيُنِهِمْ يُخَاطِبُونِّي عَنِ الْمُشَاهَدَةِ وَ يُكَلِّمُونِّي عَنِ الْحُضُورِ يَا ابْنَ عِمْرَانَ هَبْ لِي مِنْ قَلْبِكَ الْخُشُوعَ وَ مِنْ بَدَنِكَ الْخُضُوعَ وَ مِنْ عَيْنَيْكَ الدُّمُوعَ فِي ظُلَمِ اللَّيْلِ وَ ادْعُنِي فَإِنَّكَ تَجِدُنِي قَرِيباً مُجِيباً» 🔹حالا برای چون منی که جیفة باللیل و بطّال بالنهار است هم عجیب نیست که در این شبها که طولانی ترین شبهاست شبی در وقت سحر یکبار هم شده از خواب بیدار شوم! این همای سعادت بر این وجود ظلمت زده هم سری زد و برای یک شب هم که شده از خواب برخاستم! شاید گفتند این یکی خیلی بیچاره است! گناه دارد! بیدارش کنیم شاید برای بار سنگین گناهانش مغفرتی طلب کند! 🔸همینکه در یکی از این شبها بیدار شدم بدون هیچ مقدّمه بلافاصله قبل از آنکه برخیزم به دلم افتاد این شور سحرخیزی را میبینی؟! فرق راه انبیاء و اولیاء با راه افلاطون و ارسطو و آنها که بزرگشان میپنداری در همین است! آنها سحر ندارند! آنها این مناجاتها را ندارند! خدایی در ذهن و غایب دارند! خدایی که هیچگاه با آنها به سخن نیامده! برایشان از اسرار نگفته! فرشته ی وحیش جبریل امین را برای راهنمایی شان نفرستاده! 🔹اگر حکمتی در کلامشان بود برگیر ولی تنها و تنها پیرو شریعتی باش که بر قلب آن مبشّر نذیر و آن سراج منیر نازل شد و بس: 📖«إِنَّهُ لَتَنْزيلُ رَبِّ الْعالَمينَ * نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمينُ * عَلى‏ قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرينَ»

باسمه تبارک و تعالی (۶۹۸) «میو میو عوض میشه!» «و هب لی الجدَّ فی خشیتِک» 🔹بچه ها با اسباب بازی حسابی مشغول بازی و شادی بودند! گاهی هم دعوایشان میشد! گریه شان که میگیرد دوست دارم بگویم باباها سخت نگیرید! جدّی نگیرید! بازی است دیگر! 💡به ذهنم خطور کرد ما بزرگترها هم همینطوریم! بیشتر از آن نیازها و بلغة الکفاف دنیا که میرسد، بی خود جدّی اش گرفته ایم! 🔸بازی همان بازی است! فقط اسباب بازی هایمان عوض شده! یادش بخیر! به یاد کارتون «میو میو عوض میشه!» افتادم! 🔹ما وقتی از افق خودمان به کودکان مینگریم میگوییم دارند با اسباب بازی، بازی میکنند! به همین قیاس کسی که از افق بالاتری به ما بنگرد ما را سخت و جدی مشغول بازی میبیند! ✋فقط یک فرقی کرده! وقتی بزرگتر میشویم خودمان هم میفهمیم این بازی دنیا را باید رها کنیم و برویم ولی به جای آنکه برای حیات ابدیمان زندگی کنیم برای حیات دنیایمان باز حرص و جوش میخوریم! 👈این دیگر مرحله ی دوم حیات دنیاست که به آن لهو میگویند! یعنی زندگانی ای که طبیعتش ترک کار مهمتر و غفلت از آخرت است! آری خلاصه داستان زندگی دنیا همین لعب و لهو است! 📖«وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلاَّ لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ لَلدَّارُ الْآخِرَةُ خَيْرٌ لِلَّذينَ يَتَّقُونَ أَ فَلا تَعْقِلُون‏» 🔹رفقا در این دنیا جز تقوای الهی را جدّی نگیریم! بقیه اش لعب و لهو است! «هَبْ‏ لِيَ‏ الْجِدَّ فِي خَشْيَتِكَ وَ الدَّوَامَ فِي الِاتِّصَالِ بِخِدْمَتِك‏» اگر هر کسی شغلی دارد شغل انسانی که از خواب دنیا بیدار شده چیز دیگری است: «جُمْلَةُ اشْتِغَالِهِ‏ فِيمَا أَمَرَهُ اللهُ بِهِ وَ نَهَاهُ عَنْه‏»

باسمه تبارک و تعالی (۶۹۹) «اعتیادی مبارک» 🔹یکی از عزیزان میگفت یکی از آشنایانشان دختری بود که در کودکی وقتی به مدرسه رفت به شدّت بی تابی میکرد! از مدرسه تماس میگرفتند که بیایند او را به خانه برگردانند! همینکه به خانه و پیش پدرش میرسید آرام میشد!😳 🔸پزشکان تشخیص دادند این دختر بچّه معتاد شده! چون معمولا در خانه شان بوی تریاک پدرش بلند بوده! همین است که وقتی پیش پدرش می رود و بوی تریاک به مشامش میرسد آرام میشود! گویا محیطهای دیگر برایش آن آرامش را ندارد! 💡به ذهنم خطور کرد مجالست با محیطها و انسانها پاک هم همینطور است! همه ی ما نیاز داریم که همواره در معرض چنین رایحه های دل انگیزی قرار بگیریم! 🔹آدم از آنجایی که اصلا فکرش را نمیکند کم کم معتاد عطر معنویّت آنها میشود! خودش هم نمیداند که معتاد شده! طوری میشود که وقتی از آنها دور میشود احساس آرامش ندارد! 🔸مشکل بسیاری این است که از کودکی و محیط خانه این اعتیاد خوب را پیدا نکرده اند! اگر از همان ابتدا خانه هامان را معطر به تلاوت قرآن و ذکر اهل بیت و اخلاق نیک میکردیم فرزندانمان به سادگی به محیطهای آلوده خو نمیگرفتند! 🔹برنامه ای هم برای شرکت در محافل ذکر اهل بیت و همینطور زیارت و خواندن زیارت نامه هایشان داشته باشیم! تا کم کم معتادشان شویم! اعتیادی نورانی و مطهر! سعی کنیم روزانه زیارت جامعه صغیره را با توجه در خلوت ترک نکنیم! 🔸کم کم در طول شبانه روز دلمان تنگ میشود و میخواهیم به هر بهانه ای باز روی به آستان آنها کنیم و با بلند شدن رایحه ی ذکرشان آرامش بگیریم! این محبت و اعتیاد انسان را در دنیا و آخرت بیمه میکند.

باسمه تبارک و تعالی (۷۰۰) «تقوای قضاوت» «فهم هرمنوتیکی» 🔹یکی از نوشته های بنده (بذل خاطر ۶۹۷) را خدمت یکی از اساتید داده بودند و ایشان برداشتش آن بود که غرض نگارنده قدحی بر تاریخ حکمت و بزرگان آن و اینکه اهل سحرخیزی و دینداری نیستند بوده است! در قسمتی از این نوشته آمده بود: 🚫«نسبت ناروا دادن به بزرگان فلسفی آن هم به این شکل بدون پشتوانه، دور از اخلاق و انصاف است. اولا اگر مرادتان از فلاسفه صرفا افلاطون و ارسطو باشند و نه فیلسوفان مسلمان، در همین نکته و قضاوتتان هم انصاف را رعایت نکردید ... 🚫اما اگر مرادتان فیلسوفان مسلمان باشند، که باید طلب استغفار کنید؛ چراکه در سحرخیزی و شب زنده داری و عبادت (البته از روی تفکر نه از روی جهل) این متفکران و حکیمان بزرگ اسلامی هیچ تردیدی نیست و این امر زبانزد اهل معارف است ... خوب است که به سفارشهای خداوند در قرآن جامه عمل بپوشیم که خداوند به همه ما می فرماید: ولا تقف ما لیس لک به العلم» ⚪بنده این استاد ارجمند را نمیشناسم ولی با بیشتر حرفهایشان موافق بودم! گفتم خدایا چقدر میتواند یک متن به شکل دیگری فهمیده شود که اینگونه باعث سوء تفاهم شود! 💡به ذهنم خطور کرد این امر به دلیل شیوع یک اخلاق خاص در بین ماست. آنهم اینکه چندان عادت نداریم بین مراد گوینده و بین آنچه خودمان از متن میفهمیم و نسبتش با واقعیّت تفکیک نماییم! ⬇

🔹اگر در روایات آمده «انظر الی ما قال و لا تنظر الی من قال» مراد بررسی فهممان از چیزی با واقعیّت بدون تحت تأثیر قرار گرفتن از امور دیگر غیر از تحقیق حق است. به کوچکی و بزرگی قائل نگاه نکن وقتی که قرار است در مقام تحقیق گفته ی او با واقعیّت بر آیی و یا درسی از حقیقت نهفته در آن برگیری! 👈ولی از آن طرف روایات بسیاری هم داریم که: «ضع أمرَ أخیکَ علی أحسنِه» یعنی سعی کن در مقام فهم مراد او وقتی میخواهی چیزی را به او نسبت دهی همواره گمان نیک بدهی و زود او را قضاوت نکنی! حالا این امر جنبه های مختلفی دارد که یکی از آن را بیان میکنم. 🔹چه چیزی باعث شده از آن متن شخصی فاضل مطلبی برداشت کند که فرسنگها با مراد گوینده فاصله دارد؟! نکند خود ماها در بسیاری از موارد، دیگران را اینگونه قضاوت کرده باشیم و خبر نداشته باشیم؟! سرّ اصلی به مطلبی برمیگردد که امروزه دیگر برای دانشمندان رشته ی فهم و مباحث هرمنوتیک جزء قطعیّات شده که فرآیند فهم مراد خیلی بیش از آنکه گمان میکنیم در بیرون از نوشته و به تعبیر امروزی ها «text» رخ میدهد. 👈گاهی این ابتناء بر قرائن طوری میشود که یک متن برای بسیاری به تعبیر مرحوم میرزای قمّی غیر مقصود بالافهام شده و ظهوراتش از اعتبار ساقط میشود! چون ظهوراتش دیگر خادع و مِنّایی میشود نه ظهورات کاشف و اِلَینایی! 👈امروزه دیگر به ثبوت رسیده که در فهم متون و پدیده ها نباید صرفا متوجّه لغت و صرف و نحو و بلاغت آن بود! چنین فهمی را به اصطلاح فهمی غیر هرمنوتیکی مینامند! حالا ورای اینکه رویکردهای گوناگون هرمنوتیکی وجود دارد ولی این مقدارش مورد اتّفاق همگان است! 👈یعنی گمان نکنید که تمام مراد را میتوان همواره در لایه ی متن پیدا نمود. لذاست که نباید زود دست به ظهورگیری و قضاوت زد! 🔹غیر از متن لااقل ۵ عنصر دیگر وجود دارد که در فهم و تفسیر یک کلام کاملا دخیل است! عقل لغوی خود ما به شکل فطری اگر رهایش کنند معمولا اینها را رعایت میکند ولی گاهی وقتی خوب خودآگاه نباشیم و به منطق فهم را استخراج نکنیم میتواند منشأ مغالطاتی در فضای فهم باشد. این ۵ عنصر دیگر که لحاظش در فهم یک متن مؤثّر است اینهاست: ✔۱-یکی از این عناصر که غیر از متن است توجّه به بافت و سیاق و محیطی است که متن را احاطه کرده است. ✔۲-عنصر دوّم شناخت ما از نویسنده است. خود ما اگر بسیاری از روایات را بخوانیم و ندانیم روایت است ممکن است دست به نقدهای بیجایی بزنیم! ✔۳-عنصر سوّم توجّه به فاصله ی زمانی و فرهنگی و تمدّنی بین متن و زمان تفسیر است. ✔۴-عنصر چهارم بافت و سیاق و محیطی است که فضای تفسیر و مفسِّر را احاطه کرده و باعث تبادرهای کاذب میشود. ✔۵-عنصر پنجم هم خود شخصیت مفسِّر و خودآگاهی به عواملی در درون خود مفسّر است که میتواند باعث برداشتهای خاصی از متن شود. ⚪حالا برگردیم به نقد این ناقد بزرگوار! ایشان نگارنده را به دوری از اخلاق و انصاف و همینطور طلب استغفار برای نسبت ناروا و در انتها تبعیت از امری بدون علم موصوف نموده است. آن هم برای مواردی که واقعا آنها را نگفته بودم! 👈به گمانم همه ی این سوء تفاهمها آن هم در تذکّر اموری که نگارنده هم با آنها همدل و همزبان است به دلیل آن است که نوعا ما عادت نکرده ایم تا فهم هرمنوتیکی داشته باشیم! 👈به عبارت دیگر در اینگونه موارد که ایشان نه نگارنده را میشناسد و نه فضای نوشته های او را میداند و نه آن حسن ظنّ کافی برای دقّت وافی به دقایق موجود در متن را اعمال میکند که میتواند قرینه ای باشد که بر فهم کل متن سایه بیاندازد و سرنوشت مراد را تعیین کند باید حتما بگوید ممکن است مرادش را نفهمیده باشم! لذاست که شاید مقصود بالافهام نبوده و نسبتهای ناروایی بدهم! ✋این مطلب هیچ ربطی به شکاکیت در فهم و یا اصالت ظهور هم ندارد. این اصالت ظهور را باید در جای دیگری نقّادی کنیم. خودش گاهی برای خودش مانع از ظهورات اصیل شده! 🙏این درس بزرگی است که از این استاد ارجمند گرفتم! اینکه خود بنده هم احتمالا در نقد بسیاری به دلیل رعایت نکردن این مراحل مهم در قضاوت و فهم دیگران مبتلا به آن شده ام! 👈سابقا در بذل خاطر ۳۵۶ تحت عنوان «عقل دلالی زمینه ای» نکاتی در این زمینه بیان کردم. گفتم اهل بیت علیهم السلام هم گاهی از فهم روایات با چنین فهمهایی هشدار داده بودند!

باسمه تبارک و تعالی (۷۰۱) «خدای دین» 🔹خدای انسانهای کنجکاو همان خدای معجزات است! خدای انسانهای جاهل همان تصور لذّت بخش و تنوّع آوری برای برون فکنی های روانی است! خدای انسانهای عادی همان خدای تنگناها و رافع اضطرارهاست! 🔸خدای دانشمندان همان خدایی است که رخنه ها و خللهای تبیینی دانششان را میپوشاند! خدای فلاسفه همان خدایی است که شبهات پیرامونش را صفر کرده و ذهن بهانه گیر فلسفی را مضطرّ به قبول میکند! خدای مرتاضان همان خدایی است که اعطاء کننده ی نیروهای نفسانی ویژه است! 🔹خدای مردم دیندار همان خدای حدّاقلّی کوک کننده ی دنیا و برطرف کننده ی ترسهای بعد از مرگ است! خدای اهل زهد همان خدایی است که اگر برایش از لذّات این دنیا دست کشیدی به لذّات آن دنیا خواهی رسید! خدای عابدان همان خدایی است که اگر برایش عبادت کنی حس و حال خوبی در دنیا و أجرت و ثواب خوبی در آخرت خواهی گرفت و بیمه خواهی شد! 🌸ولی خدای انبیاء و اولیاء آن نور آسمان و زمین و آن حیّ قیّوم و آن اوّل و آخر و ظاهر و باطنی است که ازل و ابد را فراگرفته و به هر چیزی محیط است و ورای همه ی آنهاست. همان قریب مجیبی است که از رگ گردن به انسان نزدیکتر و همواره همراه اوست. 🌸همان واحد قهّاری است که همه ی اینها مخلوقات و آثار اویند و به او بازمیگردند! همان غنیّ مطلقی است که همه ذرّات عالم فقر محض به اویند! چنین خدایی را بشناس و چنین خدایی را بخوان و چنین خدایی را عبادت کن و با چنین خدایی زندگی کن! «ذلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ فَأَنَّى تُصْرَفُون‏»

باسمه تبارک و تعالی (۷۰۲) «زندگی نامه حَسَن» 💡گاهی با برخی مباحثات سیاسی و اجتماعی داریم. به ذهنم خطور کرد تا ماجرای شخصی به نام حسن را برایشان تعریف نکنم تفاهم پیدا نمیکنیم! 🔹آری میخواهم برایتان از شخصی به نام حسن بگویم! هر چند هنوز خیلی در ظاهر نسبت به دیگران برجستگی پیدا نکرده که قصّه اش سر زبانها بیافتد! شاید هنوز دیگران در ظاهر ثروتمندتر و زیباتر و فرهیخته تر و جذّابتر از او به نظر برسند و قصه ی آنها را سر حسن بکوبند ولی اخیرا دیگر گویا میخواهد خودی نشان بدهد! 🔸به نظرم در آینده ی نه چندان دوری قصّه ی زندگی اش سر زبانها خواهد افتاد! ولی هنوز خیلی ها او را به خوبی نمیشناسند! حتّی اطرافیانش هم نمیدانند این حسن چه آینده ی درخشانی دارد! فریب برخی کاستی هایش را میخورند! 👈حسن حدود ۴۰ سال از عمرش میگذرد! وقتی به احوال او مینگریم میبینیم در رفتارهایش تفاوتهای جدّی با حسین و محسن و محمد و رضا و دیگران دارد. حتّی با برادر و خواهرهایش هم متفاوت است. 👈دیده اید گاهی مطلب یکسانی را به افراد مختلف میگوییم بازخورد متفاوت میگیریم! یا در صحنه ی یکسان با یکدیگر در سرعت عمل و نوع تصمیم تفاوت دارند؟ به نظرتان این همه تفاوت از چه چیزی نشئت گرفته؟! دانستن این منشأها تأثیر خوبی در شناختن حسن و تفاوتش با دیگران دارد. 👈آری مقداری که عمیق بشویم متوجّه میشویم اصلا بخشی از اخلاق حسن ریشه در آباء و اجدادش دارد. اخلاقی وراثتی است. بخشی هم ریشه در جوهرش دارد! همان چیزی که خیلی از آن خبر نداریم ولی گویا جنس و نطفه اش اینطوری است و زمینه های خاصی برایش ایجاد میکند. مثلا جوهرش با استعداد و با هوش است. ⬇

👈بخشی دیگر از آن ریشه در آب و هوای منطقه و نوع تغذیه او دارد. بخشی دیگر ریشه در تربیت خانوادگی اش دارد. بخشی دیگر ریشه در تأثّری دارد که از همسایگان و دوستانش برگرفته است! بخشی دیگر ریشه در تعلیمات و اعتقاداتی است که در مدارس به او یاد داده اند! بخشی دیگر ریشه در فرهنگی است که در آن بار آمده است. 👈حسن مخصوصا وقتی به مدرسه رفته معلّم خوبی داشته که دیگران از نعمت این معلّم بهره مند نبوده اند! همین است که اعتقادات خیلی خوبی پیدا کرده که باعث شده روحیه سالمی داشته و بتواند از فوائد این اعتقادات صحیح به مرور در زندگی اش بهره ببرد. 🔹در این میان سلسله ای دیگر از روحیاتش هم با دقّت بیشتر ریشه در حوادثی دارد که در مقاطعی از عمرش اتّفاق افتاده است! مثلا این احتیاطش ریشه در آن فریب بزرگی دارد که فلان سال از فلانی خورد! بعد از آن محتاط شد! یا این شجاعتش ریشه در دوستی اش در فلان سال با فلان انسان شجاع و سرایت اخلاق او به حسن دارد. 👈یا این گاهی دروغ گویی اش ریشه در محیط کاری اش دارد که چون برای سالها در محلّ کارش زیر دست رئیسی ظالم و بی منطق بوده مجبور بوده برای محافظت از خودش دست به تملّق و چاپلوسی و انس با نوعی نفاق و دروغ بزند! اگر رئیسی بهتر داشت دچار این نفاق و دروغ نمیشد! 👈با مقداری دقّت ریشه ی احوالات جالبتری را نیز میتوان در حسن تشخیص داد. مثلا حسن مقداری روحیه ی مبارز و ضدّ ظلم مخصوصا نسبت به طاغوتها هم دارد. شاید مقداری از آن به حادثه ای در زندگی اش برگردد. در فلان مقطع پدرش و برادرش ظالمانه توسّط برخی مفسدین بزرگ به قتل رسیدند! خاطره اش از یادش نمیرود! کمتر وقتی است برایشان گریه نکند و خشمش تجدید نشود! 👈همین است که کینه ی شدیدی نسبت به ظالمین و طاغوتها دارد! یک ویژگی جالب دیگر هم در حسن هست! آن هم اینکه در دل سختی و مشکلات نا امید نمیشود! گویا وجودش با نوعی امید همیشگی گره خورده! 👈گویا بخشی از این امید ریشه اش در این است که میداند عمویی دارد که بسیار معروف، قوی و ثروتمند و نیکو خصال است که هر چند به دلایلی از همان ابتدا خودش را از او پنهان کرده و نگذاشته او را پیدا کند ولی هر زمانی ممکن است خودش را نشان دهد و مشکلات حسن تمام شود! 👈در بین همه ی این ویژگی های خیره کننده به خاطر اینکه در زندگی حسن موقعیتهای مناسبی هنوز رخ نداده و یا گاهی هم حتّی فریب برخی دیگر را خورده هنوز استعدادهایش خوب شکوفا نشده و ثمرات شیرین این اخلاقهای نیکش را دیگران به خوبی ندیده اند! 👈ولی کسی که عمقها را میبیند بهتر میفهمد این حسن با این هوش و شجاعت و حق طلبی و تعلیمات نیکویی که فراگرفته چه آینده ی درخشانی دارد. ⚪️عامل دیگری هم که میتواند آینده ی حسن را برجسته کند موقعیت خوب اوست. وی با برخی افراد با نفوذ و همینطور برخی دوستانی ارتباط دارد که میتواند از ظرفیّت آنها خیلی استفاده کند! ارثیه ی خوبی هم به او رسیده که هنوز به خوبی از آنها استفاده نکرده است. خلاصه موقعیّتش برای رشد خیلی مناسب است. 🚫ولی متأسّفانه حسن یک مشکلات و عادات ناپسندی هم دارد که در قضاوت خیلی ها نسبت به او تأثیر زیادی گذاشته! اصلا این همه خوبی ها را به حاشیه رانده! مثلا یکی از این عادات ناپسند آن است که گاهی از زیر کار در رو است! روحیه ی اتقان در کارها را ندارد! 🚫شاید بخشی از آن ریشه در سوء استفاده از هوشش یا روحیه ی نفاق و دروغی داشته باشد که به خاطر سلطه ی آن رئیس ظالم در او ایجاد شده است. نمیدانم شاید ریشه های دیگری هم داشته باشد! همینطور مقداری شلخته است! نمیدانم چرا؟! 🚫یکی دیگر از این عادات ناپسندش هست که در ظاهر خیلی ها نمیدانند ولی عجیب او را به زحمت انداخته! بین خودمان بماند ولی مقداری معتاد به تریاک شده! داستان به همان رئیس ظالم و همینطور برخی رقبایش برمیگردد! برای آنکه او را به خودشان وابسته کنند و از قدرتش بکاهند با یک ترفندهایی او را معتاد کردند! دوستان جاهلش هم بی تاثیر نبودند! 👈البته اخیرا خیلی تلاش کرده خودش را از این اعتیاد نجات دهد ولی هنوز کاملا موفّق نشده! ولی در هر حال مگر معتادها آدم نیستند! شاید برخی از آنها از خیلیهای دیگر خیلی بهتر و با شخصیتتر و موفّقتر هم باشند! ولی یک بدی است دیگر! ریشه ی خیلی از بدی ها به آن میگردد که در ذات حسن هم نیست ولی به این اعتیادش برمیگردد! البته باعث شده تا حدودی از غرورش کاسته شود. ⚪️یک چیزی به یادم آمد که خیلی در حسن برجستگی دارد! آن هم این است که گویا یک رگی دارد که گاهی وقتی او را میگیرد و به آن گوش میکند از همه ی انسانها دیگر فرزانه تر و عاقبت اندیش تر و عاقلتر میگردد! اصلا گویا چیز دیگری میشود! فقط ای کاش همیشه او را بگیرد و به آن گوش کند! ولی هر وقتی او را گرفته آثارش وجودش را گرفته و باعث رشدی در زندگی حسن شده! این رگ و روحیه را در دیگران ندیده ام! ⬇️⬇️

✔️حالا که بهتر ریشه ی رفتارهای حسن و همینطور استعدادهای پنهان و آینده ی درخشانش را دیدیم خیلی تحلیل رفتارهایش برایمان راحتتر میشود. نسبت به او خوش بین تر میشویم. دیدن برخی امور ناخوش آیند او مانند عادت شلختگی و اعتیادش باعث نمیشود قضاوتی عجولانه نسبت به او داشته باشیم. وقتی او را اینگونه عمیق شناختیم به این سادگی دست به مقایسه های سطحی بین او با حسین و علی و رضا و دیگران نمیزنیم! نسبت به او و شرایطش واقع بین میشویم. بهتر او را درک میکنیم. ✋راستی میدانید دشمنان حسن و رقبایش او را خیلی بیشتر از دوستان و اطرافیانش و حتی خودش شناخته اند! فهمیده اند چقدر برایشان خطرناک است. همین است که روز و شب برای حسن نقشه میکشند! همین حسنی که خانواده و فامیلش حسابش نمیکنند اینقدر برای دشمنانش بزرگ و خطرناک جلوه کرده! بخش زیادی از مشکلات حسن که حتی خودش هم نفهمیده و شاید هیچ گاه هم نفهمد ریشه در دسیسه های اینها دارد! 🔹رفقا میدانید حسن ماجرای ما کیست؟! حسن نام دیگر همین ایرانمان است! ایرانی که با همه ی جمعیّت زیادی که دارد گویا یک انسان واحدی است که خلقیّات و روحیات و استعدادها و موقعیتهایی در او جمع شده! گذشته ای دارد که در ایجاد این مزاج خاص جسمی و روحی او نقش داشته! 👈خیلی ساده بینی و سهل اندیشی است که برخی در تحلیل رفتارهای مردممان بدون اینکه به خوبی او را بشناسند زود قضاوت میکنند! آیا به راحتی ما ایران را به خوبی میشناسیم؟! از استعدادها و مسیر و آینده اش خبر داریم؟! 👈میدانیم در گذشته اش چه اموری رخ داده که در حال امروزش تأثیر واقعی گذاشته؟! میدانیم در گذشته اش کجاها تغییر مسیر داده که دیگر گویا این ایران آن ایران قبلی نیست؟! 👈میدانیم بسیاری از مشکلاتش ریشه در معتاد کردنش به اقتصاد نفتی دارد؟! ریشه در قرنهای قرن سلطه ی سلاطین جائر و استبدادهای مخوف دارد؟! میدانیم شرایط جغرافیایی و همینطور محیطی اش چقدر در آن استعدادهای نهفته برای پیشرفت به ودیعه نهاده؟! 👈میدانیم در مقاطعی معلّمین بزرگی مانند اهل بیت علیهم السلام پیدا کرده؟! ظلم ستیزی و حق طلبی را از مولایش حسین و امید و تلاش را از اعتقاد به مولایش مهدی عجّل الله تعالی فرجه الشریف دارد! میدانیم چه دشمنان خطرناک قسم خورده ای دارد؟! 👈میدانیم به خاطر ظرفیّتها و استعدادهایش معدن ظهور انسانهای بزرگ و پاکی است که وقتی آنها را رهبر خود قرار میدهد و به آنها توجّه میکند و صدایشان را میشنوند اینگونه متحوّل میشود؟! آری حکایت ایران حکایت حسن است! حسنی که آینده ای درخشان دارد! حسن را بشناسید و بعد در موردش قضاوت کنید!

باسمه تبارک و تعالی (۷۰۳) «گسترده تر شدن دنیای بیرون انسانها با فضای مجازی» «نایاب شدن متاع خلوت در دنیای دیجیتال» 🔻دنیای مجازی یک دروغ خیلی بزرگ به بشریت گفته! آنهم این است که زندگی بهتر در مشغولیت بیش از پیش به امور بیرونی است!🔺 💡به ذهنم خطور کرد ابعادی از این دروغ بزرگ را بیان کنم: 👈دیگر برای همگان روشن شده که ما با یک وسیله ی ارتباطی جدید مواجه نیستیم! ما با یک دنیای جدید و تولّد یک انسان نوین در جغرافیا و اقتضائات آن مواجهیم! 👈سابقا انسانها وقتی از خواب بیدار میشدند دنیای بیرونشان خلاصه میشد در خانواده و سپس محلّه و محلّ کار و شهرشان! گاهی حتّی برخی تا آخر عمرشان از شهرشان خارج نمیشدند! بیرونشان کوچک بود! 👈بعد از آن به محض اینکه شب میشد یا تنها میشدند اگر توان مقاومت در برابر خیال پردازی هایشان را داشتند مجالی برای خلوت با درونشان پیدا میکردند! همان خلوتی که میتوانستند در آن با خودشان مواجه شوند و احیانات محاسبه کرده و تصمیمهای مهمّی گرفته و وضعیت خودشان را رصد کنند. خودشان باشند. ✋ولی الآن با زنگ گوشی چشم باز میکنند و سری به دنیای دیجیتال میزنند و ذهنشان مشغول مقولات آن شده و سپس در یک تعادلی بین اشتغالات بیرون حقیقیشان با بیرون مجازی شان روزشان میگذرد! 👈به محض اینکه اشتغالات بیرون حقیقی کم یا تمام میشود مثل اینکه شب شده یا تنها شوند سریع دوباره وارد دنیای دیجیتال میشوند! 🔹به عبارت دیگر گویا انسانها بیرونشان خیلی خیلی گسترده تر از قبل شده! دنیایشان خیلی خیلی بزرگتر از قبل شده! همین است که دیگر مانند سابق فرصتی قابل توجّه برای خلوت کردن با خودشان ندارند! تا آن لحظه ی خواب درگیر دنیا و کوچه و پس کوچه ی آن هستند! بلکه گویا در همان کوچه ها و بیابانهای دنیای دیجیتال خوابشان میبرد نه در خلوت و در بستری ساکت و فارغ از وقایع روزشان! 👈ولی با آغشته شدن زندگی انسانها به دنیای دیجیتال آنقدر زمان روز یعنی وقت فعالیت و اشتغالات بیرونی انسان زیاد شده که گویا دیگر شبی برای آسایش و خلوت برایش باقی نمانده. ظرفیت ناشئه ی لیلی برای آمادگی سبح طویل دیگر ندارد! 👈همه اش در روز زندگی میکند! انگار از وقتی بیدار میشود تا وقتی میخوابد در دنیا غوطه ور است! دنیای مجازی طوری طراحی شده که دیگر در آن خورشبد غروب نمیکند! ⚪️چه بخواهیم یا نه و چه بدانیم یا نه زندگی دیجیتال یک سری بنیانهای فلسفی پیرامون انسان و جهان و مقوله ی سعادت او دارد. یکی از آنها این است که گویا بر این اساس طرّاحی شده که زندگی بهتر در حدّاکثری شدن اشتغالات بیرون انسان و گسترش دنیا و دور شدن از خلوت و درون است! گویا هر چه یافت میشود در بیرون است و در درون انسان خبری نیست! سعادت را باید در بیرون خودش پیدا کند! جهانهای بزرگ و خبرهای بزرگ در بیرون است نه درون! ✔️دنیای دیجیتال طوری طرّاحی شده که: ✋هم انسان را به بیرون از خودش بیش از پیش وابسته نموده و توجّهش را به آن جلب میکند ✋و هم دنیای بیرون را بیش از واقعیّتش برایش جذّاب و زیبا و در دسترس ترسیم میکند ✋و هم دنیای بیرون انسانها را به شدّت گسترده تر و فراگیرتر نموده و شب آنها را تبدیل به روز، خلوتشان را به جلوت و خلأشان را به ملأ تبدیل مینماید! هم قابلیّت آن را دارد که انسان را درگیر با مسائل کلّ جهان کند و هم به شدّت روزمرّگی ها و توجّه او به جزئیّات متغیّر را بیش از پیش نماید. 👈همین است که دنیای دیجیتال زمینه ای قوی برای غفلت از خود و پیدا نکردن خلوتی برای درون نگری و تفکّر در خود برای یافتن آرامش و استراحت واقعی را دارد. دنیایی نیست که چندان مناسب برای تأمّل پیرامون کلّیات و تعمّق در حقایق و توجّهات باطنی عمیق باشد. 🔹آری کی از پیش فرضهای فلسفی حاکم بر دنیای دیجیتال تعریف سعادت در بیرون از حوزه ی جان او با گسترده تر کردن و تزیین نمودن بیرون حوزه ی وجودی اش است! اگر کسی و یا مکتبی قائل به آن باشد که سعادت ربطی وثیق با درون انسانها دارد هرگز نمیتواند به این سادگی چنین دنیای نوینی را تأیید کند! به دنبال راهکاری برای ایجاد تعادلی بین درون و بیرون و از دست ندادن خلوت و امکان درون نگری و توجّهات باطنی برای انسان است. 👈عالم طبیعت به شکل طبیعی این خلوت را در شب و مخصوصا سحر قرار داده بود. ولی امروزه با رشد تکنولوژی و سپس شروع دنیای مجازی این طرّاحی طبیعی با خطری بسیار جدّی مواجه شده است. ✋راستی برنامه های فردی و اجتماعی ما برای از دست ندادن خلوتهای ناب در عصر دنیای مجازی چیست؟! اصلا میدانیم از چه امر با اهمیتی صحبت میکنیم؟! فعلا خواستم اصل مسأله را به چشم بیاورم! 👈اگر قرآن کریم میفرماید بدانید که گاهی اموال و اولادتان فتنه ای برایتان میشوند امروزه فتنه ی بزرگ زمانمان همین دنیای مجازی است! میترسم زمانی برسد و نسلی به وجود بیاید که اصلا فراموش کند سابقا امکان خلوت و آرامش و توجهات باطنی نابی داشته!

باسمه تبارک و تعالی (۷۰۴) «چرا دنبال لذّت ذکر و عبادت نیستیم؟!» «حکایت نابینا و شیربرنج» 🍔🍗در فضای مجازی آقایی را دیدم که به مستر تیستِر معروف است! کارش رفتن به رستورانهای مختلف و تست و معرّفی کردن لذّتهای متفاوت است! 💡به ذهنم خطور کرد ما هم تا درجاتی از لذّتهای برتر معنوی را تست نکنیم چشم و گوشمان باز نمیشود! ✔مشکل نوع ما همین است! باید باورمان بشود که چنین لذّتهایی هست و هر طور شده تلاش کنیم ذرّه ای از آن را به کاممان بچشانند! وقتی چشید وارد دنیای جدیدی از لذّتها میشویم که اصلا قابل مقایسه با قبل نیست! خمارش میشویم! تازه میفهمیم داستان از چه قرار است! 🌸انبیاء و اولیاء الهی وقتی میخواستند برایمان از لذّات معنوی مانند لذّت سحر خیزی و ذکر خدا و نماز و مناجات و بندگی خدا بگویند به زحمت می افتادند! هر چه میکردند مقصودشان روشن نمیشد! بلکه گاهی استهزاء یا انکار هم میشدند. 🚫میگفتند این دیگر چه میگوید؟! لذّت زن و فرزند و غذاهای خوش مزه و ریاست و ثروت و... را برای چه رها کنیم؟! برای حرفهای یک شاعر مجنون؟! «فَلَعَلَّكَ باخِعٌ نَفْسَكَ عَلى‏ آثارِهِمْ إِنْ لَمْ يُؤْمِنُوا بِهذَا الْحَديثِ أَسَفاً» 🔻نابینای فقیری گوشه ای نشسته بود و با زحمت نانی خشک را میخورد! شخصی دلش سوخت و برایش شیربرنج برد! گفت این چیه؟! گفتند شیربرنج! گفت: شیربرنج چیه؟! گفتند: سفیده! گفت: سفید چیه؟! گفتند: شبیه پر قو! گفت: قو چیه؟! دستش را کج کردند و گفتند آن پرنده ای که گردنش اینطوریه! گفت: اگر شیربرنج اینه نمیخورم!😳😔🔺 ✋حکایت ما هم با دعوت انبیاء الهی برای بندگی و ورود در وادی معرفت حکایت این کور نابیناست!

باسمه تبارک و تعالی (۷۰۵) «کیفیت پول و روزی حلال» قاعده معیشتی «الْحَرَامُ لَا يَنْمِي» 🔹با یکی از دوستان فاضل هم مسیر بودیم! از کمی در آمد طلبگی میگفت! اینکه همسرش میگوید چرا باید همیشه در فقر باشیم؟! ولی خودش از بسیاری از موقعیّتهای شغلی به خاطر رسالت طلبگی گذشته بود. 🔸به ایشان عرض کردم یکی از اموری که برای خیلی ها دیر جا میافتد این است که بسیار بیش از آنکه به کمّیت پولشان بیاندیشند باید در کیفیتش اندیشه کنند! گاهی یک میلیون پول با کیفیّت اثر مطلوبی بیش از ده میلیون پول بی کیفیت دارد! 👈در جاهای مناسبش به اندازه خرج میشود و با هزینه های بی خود خرج نشده و نیازهای واقعی را به خوبی تأمین میکند! به همین قیاس ۴ میلیون شهریه طلبگی برای من از ۴۰ میلیون حقوق یا دستمزدها در برخی شغلهای دیگر ارزشش بیشتر است! چون خیلی با کیفیّت است! ثروتمند واقعی کسی است که پول با کیفیت و خلوص بیشتری دارد. 👈امّ الزوجه مبلّغه است. گاهی شده با توجّه به عقیده ای که دارد و اطّلاعی که از علاقه ی ما هم که دارد مقداری از پول روضه را در پاکتی به ما هدیه میدهد! خیلی به این پول عقیده دارم! گویا یک سیب آسمانی است که اگر تغذیه شود آثاری مبارک دارد. با چند برابرش هم دوست ندارم معاوضه کنم. 👈جای خاصی قرار میدهم تا در خرجهای خاص از آن استفاده کنم. تا برکت بدهد. مثلا در خرید کیف و کفش کلاس اوّل فرزندم از آن استفاده کردم. یا خرید داروی خاص یا نمک غذا و... ⬇

💔راستش گاهی که به وضعیت بازار و نسل جدیدی که به آن وارد شده اند مینگرم دلم میسوزد! یکبار در بازار موبایل فروشها رفته بودم! طوری بود که احساس میکردم همه به دنبال آن هستند که سر انسان به یک شکلی شیره بمالند! همه اش هم به خاطر این است که کثرت روزی برایشان از کیفیّت آن مهمتر جلوه کرده است! 🔹کسی نبوده که آداب کسب رزق را به این کودکان خام بیاموزد! نمیدانند در چه شوره زار قبیحی به دنبال چه سرابی افتاده اند! دیگر از این پولها خیلی هایشان آن خیر را نخواهند دید! سابقا برخی از همین بازاری ها به سبب رعایت برخی از همین آداب مکاسب چه نورانیّتها که کسب نمیکردند! 👈یکی از اینها بود که همیشه نماز آیت الله بهجت می آمد! کتاب فروشی داشت! آنقدر نورانی بود آدم دوست داشت برود بنشیند و به چهره اش نگاه کند! حکایتهای مرشد چلویی را میخواندم همین حس را داشتم! 🔹این حلال بودن و کیفیّت آن هم مراتبی دارد. گاهی پولی آنقدر حلال است که خیلی عیارش بالاست! گویا از آن اثر مبارکی میجوشد! ولی برخی دیگر هم در مراتبی از پاکی و طهارت یا آلودگی و تیرگی قرار میگیرند. 🚫نوع انسانها وقتی خبری از اهمیت حلال بودن و مراتب حلال بودن و کیفیت رزق و روزی ندارند معیارشان در انتخاب شغلشان معیوب میشود. به جای آنکه به دنبال شغلی باشند که متناسب با علاقه و توان آنها بوده و بیشترین خدمت را همراه با کیفیت ترین پول برایشان به ارمغان بیاورد صرفا به دنبال شغلی هستند که با کمترین سختی و خدمت بیشترین کمّیت از ثروت را برایشان به دنبال آورد! 🚫همین است که بدون علاقه و لذّت بردن و یا امید اجر اخروی روز و شب به دنبال ثروت می دوند و تا می آید هم میبینند مثل دود هوا میشود و یا اگر هم برایشان چیزی از این کثرت موهوم بماند اثر خوب خودش را نمیگزارد! گویا اصلا آن را ندارد! باعث لذّت و کار خیر و رتق و فتق کارها به شکل خوب و... نمیشود: 📖«إِنَّ الْحَرَامَ لَا يَنْمِي وَ إِنْ نَمَى لَا يُبَارَكُ لَهُ فِيهِ وَ مَا أَنْفَقَهُ لَمْ يُؤْجَرْ عَلَيْهِ وَ مَا خَلَّفَهُ كَانَ زَادَهُ إِلَى النَّارِ» 🔹حالا اینها دیگر برای اهلش تجربی است. در بین اهل ایمان هم از مشهورات است. در دین هم یکی از ضروریّات متون دینی تأثیر رزق حلال و اهمیت لقمه ی پاک است. هیچگاه کثرت در برابر کیفیّت اصالت داده نشده! بله اگر کثرتی همراه کیفیّت باشد مشکلی ندارد. سابقا در مورد روشهای پولدار شدن و کثرتهای حلال در اصول کسب ایمانی مطلبی گفته بودم. مرورش خالی از لطف نیست. (بذل خاطر ۱۱۹) 👈ولی دو مطلب هست که دیگر از قطعیّات روایات ماست. یکی اینکه به دنبال پول با کیفیّت باشید! دیگر اینکه اگر به دنبال منازل أخروی هستید پولی هم اگر بود که حلال بود لزوما برایش لَه لَه نزنید! الْمُؤْمِنُ فِي الدُّنْيَا يَأْكُلُ بِمَنْزِلَةِ الْمُضْطَرِّ. 👈به دنبال بلغة الکفاف و قناعت شخصی باشید برایتان بهتر است. آسایش و آرامش بیشتری برایتان به ارمغان می آورد! اگر هم دنبال بیشتر ولی حلال و با کیفیّتش بودید فقط نیّت خیررسانی و واسطه ی فیض شدن کنید والّا وبالتان میشود! ⚪از عجایب این لقمه ی حلال هم بر اساس روایات آن است که کاملا مقدّر است! اگر انسان بیکار ننشسته و مانند یک انسان عفیف طلب روزی حلال کند و برایش حرص و جوش نخورد یک تضمینی به او داده شده! آن هم اینکه دیگر به فکر کثرت و قلّتش نباشد! آن مقداری که به خوبی نیاز دنیای او را برای سفر به سمت آخرت تأمین کند به او خواهد رسید! هر چند در ظاهر گمان کند دیر شد! این را دیگر یقین بداند! از این حقیقت بزرگ در روایات ما در بابی به نام «باب الاجمالِ فی الطَّلَب» پرده برداری شده است: 📖قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ فِي حَجَّةِ الْوَدَاعِ أَلَا إِنَّ الرُّوحَ الْأَمِينَ نَفَثَ فِي رُوعِي أَنَّهُ لَا تَمُوتُ نَفْسٌ حَتَّى تَسْتَكْمِلَ رِزْقَهَا فَاتَّقُوا اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَجْمِلُوا فِي الطَّلَبِ وَ لَا يَحْمِلَنَّكُمُ اسْتِبْطَاءُ شَيْ‏ءٍ مِنَ الرِّزْقِ أَنْ تَطْلُبُوهُ بِشَيْ‏ءٍ مِنْ مَعْصِيَةِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى قَسَمَ الْأَرْزَاقَ بَيْنَ خَلْقِهِ حَلَالًا وَ لَمْ يَقْسِمْهَا حَرَاماً فَمَنِ اتَّقَى اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ صَبَرَ أَتَاهُ اللَّهُ بِرِزْقِهِ مِنْ حِلِّهِ وَ مَنْ هَتَكَ حِجَابَ السِّتْرِ وَ عَجَّلَ فَأَخَذَهُ مِنْ غَيْرِ حِلِّهِ قُصَّ بِهِ مِنْ رِزْقِهِ الْحَلَالِ وَ حُوسِبَ عَلَيْهِ يَوْمَ الْقِيَامَة 👈یکی از راههایی که برای پاکتر شدن پولها شریعت برایمان باز کرده همین زکات و خمس و انفاقها است. اینها هم پول را پاکتر میکند. ⬇⬇

🔹عالم معنا برخلاف عالم مادّه، عالم کیفیّت است نه کمّیت! از طرفی بسیاری از وقایع این دنیا ریشه در عالم معنا و تأثیرات آن دارد! این پولها و درآمدها و ثروتها باید دید در عالم مادّه چه معنایی دارند! چه چهره ی ملکوتی دارند؟! این را دیگر باید برای خودمان حل کنیم که با انرژی و توان برآمده از پول و درآمد حرام یا شبهه ناک نمیتوان آثار روحی و معنوی چید! از کوزه همان برون تراود که در اوست! اینها سنخیّتهای لطیفی در عالم معنا دارند. ✔اگر به دنبال طهارت و لقمه های نورانی و رزقهای معنوی هستیم باید فکری به حال کیفیّت روزی مادّی و لقمه هایی که در کاممان قرار میدهیم باشیم. هر چه در پاکتر و حلالتر شدن آن بکوشیم کم است! 👈یعنی چه؟! یعنی زمانی به پول نیاز دارید! جلوی شما دو بسته پول قرار بدهند! یکی زیاد و دیگری کم! دغدغه ی اصلی ما اصلا این زیادی و کمی نباشد! کیفیت این دو پول باشد! ببینیم از کجا آمده و با چه درجه ای از خلوص و پاکی به دست آمده! این نوع نگاه را باید در خودمان و اطرافیانمان ملکه کنیم. آری این مکاسب محرّمه خیلی خیلی بحث مهمّی است. با سرنوشت انسان گره خورده است. 💔وقتی امام حسین علیه السلام را محاصره کردند حضرت میخواست بار دیگر با آنها صحبت کند! شاید هدایت شوند! ولی آنها همهمه کرده و ساکت نمیشدند! اینجا بود که مولایمان دیگر نفرینشان کرد و آن را اثر لقمه های حرام دانست: 📖وَيْلَكُمْ مَا عَلَيْكُمْ أَنْ تُنْصِتُوا إِلَيَّ فَتَسْمَعُوا قَوْلِي وَ إِنَّمَا أَدْعُوكُمْ إِلَى سَبِيلِ الرَّشَادِ ... فَقَدْ مُلِئَتْ بُطُونُكُمْ‏ مِنَ‏ الْحَرَامِ‏ وَ طُبِعَ عَلَى قُلُوبِكُمْ وَيْلَكُمْ أَ لَا تُنْصِتُونَ أَ لَا تَسْمَعُون‏ ... ⚪یکی از فرهیختگانی که به خوبی اهمیت رزق حلال در امور معنوی را بیان نموده مولوی در دفتر نخست مثنوی است. مولوی میگوید انسان با لقمه و کسب حلال است که وجودش نورانی شده و بر کمالاتش افزوده میشود. علم و حکمت، عشق و رقّت همه از ثمرات لقمه ی حلال است. از آن طرف وقتی دیدی به دنبال حسادت و خیانتی و یا درونت با جهل و غفلت خو گرفته در لقمه ات شک کن! اینها همه تیرگی های لقمه ی حرام است! لقمه‌ای کو نور افزود و کمال آن بود آورده از کسب حلال روغنی کاید چراغ ما کشد آب خوانش چون چراغی را کشد علم و حکمت زاید از لقمه حلال عشق و رقت آید از لقمه حلال چون ز لقمه تو حسد بینی و دام جهل و غفلت زاید آن را دان حرام هیچ گندم کاری و جو بر دهد دیده‌ای اسپی که کره ی خر دهد لقمه تخمست و برش اندیشه‌ها لقمه بحر و گوهرش اندیشه‌ها زاید از لقمه حلال اندر دهان میل خدمت عزم رفتن آن جهان

باسمه تبارک و تعالی (۷۰۶) «الحکمة ضالّة المؤمن» (۲) «جُعاله بزرگ» 🔹کتاب زایش تراژدی اوّلین اثر از نیچه فیلسوف مشهور آلمانی در نقد آراء شوپنهاور است. نیچه هم مانند او جهان را یک پدیده ی تراژیک و پر از شرور و وحشتها معرّفی میکند ولی برخلاف شوپنهاور که معنای زندگی را در نوعی تسلیم شدن میجست وی معنای زندگی را در نوعی تسلیم نشدن و مبارزه ی دائمی معرّفی میکند. 🔸راهی که نیچه معرّفی میکند پرستش مجدّد دیونیسوس یا همان خدای باستانی یونانی است که خدای شراب و رقص است. خدای حرکت و دشمن تسلیم و تحقیر! خدای موسیقی! باید از باب موسیقی و هنر وارد شد! 🔹انسان اگر بخواهد در این دنیای تراژیک تسلیم نشود تنها راهش این است که خودش اثری هنری شود و با روحی دیونیسوسی به جهان موجود نه بگوید! اینجاست که: 📖«انسان دیگر هنرمند نیست، او خود به اثری هنری تبدیل شده ... اینجا گِلی اصیل تر و مرمری گرانبها تر ورز داده میشود و چکش میخورد: انسان» 💡به ذهنم خطور کرد: 🔻خدایت برای مؤمنین یک قرارداد جعاله ی بزرگ در دار دنیا بسته! اجرتش را هم یک نگاه انداختن و گاهی آفرین گفتن قرار داده! کفار عمله ی مؤمنین در این جعاله ی بزرگند و حکمت هم گمشده ی مؤمن است. اینگونه تلاشهای علمیشان را بخوان! اباطیلشان را کنار بزن و حکمتت را برگیر و آفرینی بگو و عزتمندانه عبور کن!🔺 🔸آری اطلب الحکمه ولو بالصین! حتی در این کفرآباد و شرکستان! نکند به بهانه ی کفرشان لقطه ی حکمتت را از آنها ‌طلب نکنی! 📖لَوْ أَنَّا إِذَا رَأَيْنَا شَيْئاً مِنَ الْبَاطِلِ مَعَ الْحَقِّ تَرَكْنَا لَهُ الْحَقَّ لَمْ نَقْضِ حَقَّ مُسْلِم

باسمه تبارک و تعالی (۷۰۷) «آیا کار منزل وظیفه ی زنان است؟!» «رحمت یا خدمت؟!» «همسر و مادر را با کنیز اشتباه نگیرید!» 🔹اخیرا رهبر عزیزمان در دیدار با بانوان سخنانی در زمینه جایگاه زن در جامعه و منزل بیان نموده و در ضمن آن فرمودند کار در منزل وظیفه ی زنان نیست. باید بین مرد و زن در این زمینه تفاهم رخ بدهد و مردان هم کمک کنند. دیدم برای برخی از بزرگواران این بیان سؤالاتی را به دنبال داشته! تقریر اصل مسأله هم این است که: ✒️اگر خانه محلّ زندگی زن و مرد و فرزندان است پس کارهای زیادی در آن از پخت و پز و شست و شور و تمییزی و ... به وجود می آید. ✒️حال اگر کار خانه نه وظیفه ی فرزندان است و نه زنان پس باید گفت وظیفه ی مردان است! حالا با توجّه به اینکه تأمین ما یحتاج زندگی و فعالیت در بیرون هم وظیفه ی مردان است آیا چنین چیزی معقول است؟! ✒️آن هم در فضایی که زنان در خانه بوده و مشغولیّت دیگری هم ندارند تا این کارها را نتوانند انجام بدهند. آیا در چنین فضایی تأکید بر اینکه کار منزل وظیفه ی زن نیست میتوان آنها را بر دوش مردان گذاشت؟! 1️⃣در پاسخ گاهی میگویند اگر گفته میشود کار در منزل وظیفه ی زن نیست باید از آن طرف هم بگویند محدود شدن به یک زن و عدم تعدّد زوجات و یا ... هم وظیفه ی مرد نیست. تا به شکلی زنها تهدید شوند و انجام دهند! ✋روشن است که چنین پاسخی صحیح نیست زیرا مسأله این بود که چرا اساسا از همان ابتدا چنین وجوبی بر دوش زنان نیامده تا مجبور نشویم از این اهرم ها استفاده کنیم! اگر وظیفه ی زن نیست معنایش این نیست که با این اهرمها او را مجبور کنید! ⬇️

2⃣گاهی نیز در پاسخ گفته میشود اساسا چه کسی گفته بر زن واجب نیست؟! کار منزل شرط ارتکازی ضمن عقد ازدواج است! روشن است که اگر از همان ابتدا مرد بداند که زن میخواهد کار منزل نکند با او ازدواج نمیکند لذا در چنین فضای روشنی ازدواج کردن به معنای ملتزم شدن زن به این شرط ارتکازی است. ✋این پاسخ هم کامل نیست. زیرا اگر هم آن را بپذیریم مسأله در لزوم ثانوی و وجوب عارضی نیست بلکه در این است که چرا اساسا از همان ابتدا کار خانه واجبی نفسی برای بانوان نشده؟! 3⃣گاهی هم در پاسخ گفته میشود درست است که وظیفه ی شرعی زن نیست ولی وظیفه ی اخلاقی او که هست! وقتی میبیند مرد مشغول کار خانه است او هم وقت کافی برای کارهای منزل دارد اخلاقا این کارها را باید انجام بدهد. ✋این پاسخ هم خالی از اشکال نیست. زیرا چنین الزام اخلاقی در واقع همان تأکید تعارض سابق است نه حلّ آن! اشکال این است که چرا کار منزل وظیفه ی شرعی بانوان نشده تا بخواهند از باب محذور اخلاقی به آن ملتزم شوند. اینها انسجام حقوقی و قانونی ندارد. ⚪در هر حال این روشن است که کار منزل وظیفه ی شرعی بانوان نیست! ولی از آن طرف هم این واقعیّت روشن و معقول برای همگان است که کار منزل نمیتواند وظیفه ی مردان باشد! پس پاسخ این تعارض چیست؟! 💡به ذهنم خطور کرد اساسا خود این تعارض به ما میفهماند که باید ذهنمان را ارتقاء داده و مسأله را طور دیگری فهمیده و بیان کنیم. 🔸«زن عشق خانه و مایه آرامش آن است نه کلفت خانه!»🔸 مراد از نفی وظیفه ی کار در منزل برای بانوان هرگز تشویق و توصیه ی آنها به انجام ندادن کار منزل نیست. هیچ جای دین هم چنین تشویقی وجود ندارد. لذاست که هر چند گفته میشود وظیفه ی زنان کار خانه نیست ولی آن طرفش گفته نمیشد که وظیفه ی مردان است که کارهای خانه را انجام دهند! یعنی این بیانات نمیخواهد مردان را ملزم کند که خودشان انجام دهند یا کلفت استخدام کنند! اصلا لسان مسأله اینها نیست! 🔻لسان مسأله این است که یک خانه ی مطلوب از منظر دین مبین اسلام بر اساس پیوندی حبّی بین مرد و زن استوار شده است. پیوند اجتماعی خانه بر اساس محبت است نه منفعت یا لذت! همان پیوندی که باعث آرامش و شکوفایی عطوفتهای ناب در بستر آن میشود. زن که کلفت خانه نیست! زن که کنیز مرد نیست! زن گل خانه و محبوب خانه و مایه آرامش اوست: «فَإِنَّ الْمَرْأَةَ رَيْحَانَةٌ وَ لَيْسَتْ‏ بِقَهْرَمَانَة»🔺 ✔زن مظهر لطافت و مهربانی است. قلب تپنده ی خانه است. آدم که به محبوب و قلبش نمیگوید وظیفه ی خانه با توست! اصلا دور از شأن محبّ و محبوب و دور از لطافت و عطوفت ریحانه ی خانه است. نه اینها نیست. ✔زن از آن جهت که زن است و خود را قلب و محور خانه میبیند و از آن طرف مهر و محبّت عمیق به همسر و فرزندانش دارد خانه داری و انجام امور خانه از باب لطف و مهربانی از وجودش میجوشد! وجوب خانه داری به تعبیر طلبگی برایش (عنه) است نه (علیه)! ✔از روی مهر و عطوفتش خانه داری میکند! نوعی جوشش است نه کوشش! لذاست که نباید چنین لطف و عشقی را با الفاظی مانند وظیفه و قانون آلوده کرد! واجب کردن چنین وظایفی برای بانوان توهین به مقام حبّی آنان در خانه و همینطور خدمات مهروزانه ی طبیعی آنان است. شأن بانوی خانه بالاتر از الزامات در این عرصه است. ✔همانطور که به یک مادر گفته نمیشود تو وظیفه داری فرزندت را دوست داشته باشی به او هم در مرتبه ی دیگری نمیتوان گفت تو وظیفه داری خانه داری کنی! اینها جوشش محبّت این گلهای خانه است. 🔹از طرفی همین جعل نکردن قانون در این زمینه فوائد دیگر هم دارد. مانند اینکه مرد و فرزندان به جای آنکه طلبکارانه در این موضوع به همسر و مادر بنگرند بیشتر احساس لطف و مهربانی او را در این زمینه میفهمند و کانون خانه گرمتر میشود. متوجّه میشوند نه تنها طلبکار نیستند بلکه همیشه در این امور بدهکار این گلهای زیبا و معطّر حیات دنیا و نعمتهای بزرگ الهی اند. ✋آخر کدام کلفت و کدام خدمتگزاری است که اینطور عاشقانه خانه داری کند؟! مگر نمیبینید چه شور و عشق و محبّتی در این کارها موج میزند؟! آن را با اینگونه الزامات آلوده نکنید! 👈آری معنای اینکه وظیفه ی زنان کار در خانه نیست این است! زن هیچ وظیفه ای در این زمینه ندارد! همه اش لطف و مهربانی اوست. ماهیت کارش انجام وظیفه نیست. شور محبّت و عطوفت است. قدرش را بدانید. ⬇⬇

👈وقتی چنین است بدانید بر سر شما در این دنیا ظلمت زده که هر کس به فکر خویش است و از عشق و ایثار خبری نیست منّت دارد. 👈وقتی چنین است پس طلبکار نباشید. به او کمک کنید. چون اینها وظیفه ی خودتان است! دارد به شما خوبی میکند! طلبکار هم هستید؟! وقتی میبینید میتوانید کمک کنید و امروز وقت دارید مگر بی وجدان هستید که کمک نمیکنید؟! از خوبی و عشق دیگران میخواهید سوء استفاده کنید؟! 👈نخیر! مثلا شما جارو بزنید! ببینید چه چیزی نیاز است. مگر نمیدانید: «كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص يَحْلُبُ عَنْزَ أَهْلِهِ» مگر نمیدانید: «كَانَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ يَحْتَطِبُ وَ يَسْتَقِي وَ يَكْنُس‏» شما سرتان شلوغتر و شأنتان بالاتر است؟! 👈گاهی ظرفها زیاد است کمک کنید! وقتی سر سفره مینشنید و یا تمیزی خانه را میبینید از آن در قلبتان محبّت و عطوفت انتزاع کنید نه انجام وظیفه توسّط یک خدمتگزار! 🔹البته همه ی اینها تا وقتی صحیح کار میکند که خانواده بر اساس محبّت و آرامش استوار شود. والّا اگر انسانها از این حالت ایمانی و فطری تنزّل یافته و به همان باغ وحش فرهنگ بشری که بر اسای پیوندهای منفعتی و لذتی بسته شده نازل شوند دیگر این خبرها نیست. در تاریخ این کره ی خاکی وظیفه ی مردان کار بیرون منزل و وظیفه ی زنان کار درون منزل و بلکه همچنین بیرون از آن بوده است! 👈راستش این مردان آن عطوفت زنان را ندارند! همین است که شاید گاهی خوب ماهیّت این عشق و محبّتشان را در انجام کارها درک نکنند! به خاطر همین شارع مقدّس به آنها گفت بدانید زنان در این زمینه وظیفه ای ندارند! ✋نکند طلبکار باشید! نکند اینها را وظایفی بدانید و با آن اساس ظلم و تعدّی را بر این یادگاران آسمانی بنیان نهید! 👈همین طرز بیان باعث میشود کمک مردان نیز در امور منزل که خلاف طبع اولی آنان است جلب شده و لااقل از ظلم در این زمینه پرهیز کنند. از طرفی زنان هم احساس کنند کار منزل مانند یک فضل و ثوابی برای آنان است و گمان نکنند هیچ اجری برایشان نیست. همین بر بیشتر شدن مهرورزی آنان کمک میکند. 👈از آن طرف برای اینکه از این حکم که بر اساس فطرت نهاده شده کسی سوء استفاده هم نکند وظایفی برای بانوان مانند اجازه از همسر برای خروج از منزل و تشریع تعدّد زوجات و دیگر امور قرار داده که مسأله خراب نشود! گاهی برخی هستند که چه زن و یا مرد مزاج سالمی ندارند! امور را خراب میکنند! 👈اینها بر اساس فطرت و نه شواذ و نوادر بنیان گزاری شده! راستش گاهی فکر میکنم آن خانواده ی مطلوب ایمانی و اسلامی هنوز برای ما خوب جا نیافتاده است. هنوز درک روشنی از زیبایی آن نداریم. 👈حتی این حکم نورانی اسلام را هم گاهی هم برخی بانوان و هم آقایان میخواهند خراب کنند. حکمی که انسان را به تسلیم در برابر عظمت و حکمت تشریع الهی میکشاند. حقیقتا این حکم را نباید در کل عالم به عنوان افتخار شریعت اسلام فریاد زد؟! 👈چقدر زن را تکریم میکند! هیچ وظیفه ی تأمین رزق و کاری بر دوشش نمیگزارد. او را ریحانه میبیند نه قهرمانه! حتی در خانه هم میگوید وظیفه ی خانه داری نداری! اینها جوشش لطف و عطوفت توست. 👈اینقدر جایگاه حبّی او را در جامعه ی انسانی بالا برده و به آن عطوفت آسمانی به ودیعه گذاشته شده در نهادش احترام میگزارد. اینها را باید در جهان ظلمت زده ی امروزی جار زد و با آن به شریعت اسلام افتخار نمود.

باسمه تبارک و تعالی (۷۰۸) «حکمتی از پویانمایی آنا و السا به نام اراده ی غفلت!» «اقْتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمْ وَهُمْ فِي غَفْلَةٍ مُعْرِضُونَ» 🔹دخترها پویانمایی آنا و السا را میدیدند! مناسب فرهنگ ما نیست. خلاصه همه چیز در داستان خوش و خرّم بود و گویا همه غرق در شادی! آنا و السا هم دو شاهزاده بودند که از همه ی امتیازات این دنیا مانند مقام بزرگ و ثروت و زیبایی و خانواده خوب و دوستان خوب و نیروهای ویژه و... بهره مند بودند. ✋در همین فضای آکنده از عیش و نوش یک مرتبه آدم برفی داستان به نام اولاف به آنا گفت: 📖«ببینم حالا که بزرگتر و عاقلتر شدی نگران این نیستی که هیچ چیزی همیشگی نیست؟!» 🔸این آدم برفی دست گذاشت روی گسل و تَرَکِ بزرگ زندگی دنیا! و باز دست گذاشت روی تمایل بزرگ فطرت انسانی که آن هم میل به لذّت بی پایان و ابدی است. ✋آیا اشکال اولاف وارد نیست؟! پس چرا نگران نیستیم؟! 🔹اینجاست که آنا جوابی میدهد که از عمق غفلت انسان و ترفند شگفت انگیز شیطان برای گریز از حقایق بزرگ پرده بر میدارد! 📖«نه! من اصلا به دلم نگرانی راه نمیدم!» 🔻یعنی من نگران ناپایداری دنیا نیستم ولی نه چون نباید نگران باشم بلکه چون اراده کرده ام که نگران نباشم و غافل باشم! به این چیزها فکر نکنم! به همین دارایی های دنیا دلخوش کرده ام! من تصمیم گرفتم فکر کنم اینها دائمی اند! دستم را در گوشم میگذارم تا صدای درد حقیقت را که ما را به جستوجوی درمان حقیقی میکشاند نشنونم!🔺 ✋همین است که آنا را از تبدیل شدن به یک زن پارسای مؤمنه عابده صالحه تبدیل به یک رقصنده ی سرخوش میکند! مرز ایمان و کفر همینقدر لطیف و باریک است.

باسمه تبارک و تعالی (۷۰۹) «تأمّلی پیرامون اندیشه زهد و وارستگی» «کلبه نشینی هایدگری در دوران مدرن» 🔹نفس انسان بسیار خوگیر است! همین است که اینقدر اولیاء الهی به او هشدار داده اند که مراقب باشد اسیر نشود! مراقب باشد دنیا شکارش نکند! از اینجاست که حقیقتی عجیب به نام تعلّق برای تاریخ حیات انسان رخنمایی میکند! 👈آدمی به هر چیزی تعلّق پیدا کند وابسته میشود. و باز از همینجاست که در دین ادبیاتی به نام «زُهد» متولّد میشود. یعنی قطع تعلّق! یعنی اینکه انسان تا جایی که میشود سعی کند از این امور دنیا حاشیه بگیرد تا بتواند نسبت به آنها در حالتی از وارستگی و حرّیت قرار بگیرد! 👈تا بتواند محبّت آنها را کنار بزند و به دنبال شکار حقائق غیبی و سلوک راه معنوی بیافتد! البته از آنجا که معمولا قطع چنین تعلّق و پیدا کردن چنین حالت وارستگی بدون کناره گیری حدّاکثری نمیشود معمولا مفهوم زهد با اصالت ترک امور دنیایی گره خورده است! 👈یعنی تا جایی که میشود اینها را حذف کن! ولی نه اینکه خود این حذف کردن موضوعیّت داشته باشد! بلکه برای اینکه به حالت وارستگی برسی! از اینجاست که: ✔️مفهوم وارستگی و استعلاء را میتوان چیزی غیر از مفهوم زهد در نظر گرفت. زهد یا همان ترک اشیاء مقدّمه ای برای وصول به وارستگی است. البته از آنجا که وارستگی به این معنا ظاهرا معادل دقیقی در زبان ندارد گاهی به جای آن از همین تعبیر زهد هم استفاده شده و گفته میشود مراد از زهد، ترک تعلّق است نه عدم برخورداری! ⬇️

🔸«تأمّلی پیرامون ماهیّت تعلُّق»🔸 کمتر از ماهیّت این وابستگی و تبعات آن تا کنون بحث شده است. تا این را نفهمیم خوب جایگاه زهد و وارستگی و ضرورت آن را درک نمیکنیم. اینکه میگوییم مراقب تعلّقاتتان باشید یعنی چه؟! اینکه مراقب باشید دنیا فریبتان ندهد و با اینها بندتان نکند یعنی چه؟! حکمای سابق تا حدودی این ضرورت پرهیز از تعلّقات و گرایشات دانی را با مطرح کردن ضرورت تحصیل هیئت استعلایی برای نفس نسبت به بدن و قوای بدنی برای رسیدن به اخلاق فاضله انسانی به چشم آورده بودند. 👈به عنوان نمونه شیخ الرئیس ابن سینا در فصل پنجم از مقاله اوّل نفس شفا به این مطلب پرداخته است. نفس آدمی یا دارای نوعی هیئت استعلائی است یا نوعی هیئت انقیادی! اگر انسان بخواهد انسان بماند باید عقلش را بر امور دیگرش حاکم کند! 👈این هم با بیرون رفتن از میدان اثر گذاری این گرایشات و تعلّقات و حاکم شدن بر آنان است و الّا عقل او را اسیر کرده و اخلاق رذیله متولّد میشود. 🔹اندیشیدن پیرامون ماهیّت این تعلّق و تبعات عجیب آن امری بود که اخیرا به شکل روشنتری به چنگ برخی اندیشمندان در آمده است. آنهم وقتی بود که با تغییر در برخی وسایل و فناوری ها یکباره تغییرات عمیقی در زندگی انسانها در همه ی ابعاد آن رخ داد! اینجا بود که بسیاری در مقام مقایسه بین دنیای قدیم و جدید تأثیر عمیق تعلّق به فناوری و ابزار تولید و مانند آن را در نوع عقل انسان و اخلاق و جامعه و بسیاری از روندها درک کردند. 👈یکی از گریزهای خوب برای درک ماهیّت این تعلّقات و آثار اجتماعی آن همان چیزی است که امروزه تحت عنوان «جبرگرایی فناورانه» کشف شده است. این فناوری ها و یا در یک مقیاس وسیعتر و عمیقتر تعلّقات متضمّن نوعی دترمیسنیم اعدادی است. 👈خیلی چیزهای بعدی را شکل میدهد. یک عقلانیّت متناسب با خودش تأسیس میکند! اراده ی آزاد انسانی را محدود میکند! او را به گونه ای مسخ میکند! به انسان دیگر با مطلوبهای دیگری تبدیل میکند! چیز دیگری میکند! جامعه اش را هم تغییر میدهد! اصلا خودش هم نمیفهمد کی اینطور شد؟! 👈چه بخواهد یا نخواهد بداند یا نداند این تعلّقات یک راهی را جلویش باز میکند! وقتی نسبت به آنها وارسته نشده و نوعی استعلاء وجودی نیافت تا صرفا از آنها در جهتی که عقلش میگوید بهره گیرد دیگر منقاد و اسیر آنها میشود! با انتخاب این تعلّقات به نوعی خودش خودش را هر چند ناخواسته محدود میکند! 👈وقتی ما تن به یک تعلّق میدهیم و یا مثلا استفاده از یک تکنولوژی خاصی را میپذیریم و یا کاربر شدن خودمان را در دنیای دیجیتال قبول میکنیم یک وقت گمان نکنیم چیزی رخ نداده! نه! اینها به شکل ناخودآگاه انتخابهای فرهنگی بسیاری را در ادامه به ما تحمیل خواهد کرد. امورات را به نفع خودش تغییر میدهد. 👈او را وابسته کرده و گاهی راه برگشت را هم به روی انسان بسته و حتّی او را نسبت به وضعیّت قبلی اش دچار نوعی فراموشی میکند. ⚪️آری این تعلّقات ما برایمان عقل جدیدی میسازد و موقعیّت دیگری در مواجهه با عالم تعریف میکند که همه چیز را بر اساس آن میخواهیم بچینیم و تأویل ببریم. چگونگی در عالم بودن انسان را تعیین میکند. از مارکس نقل کرده اند که گفته: 📖«آسیای دستی به شما جامعه ای با ارباب فئودال میدهد درحالی که آسیای بخاری جامعه با سرمایه دار صنعتی!» 👈برای اینکه انسان موفّق به فائق آمدن بر این تعلّقات شود اوّلین گام این است که نسبت به آنها خودآگاه شده و آنها را ببیند! آنها را خودش نپندارد! این را به خوبی نیچه متفکّر آلمانی با مفهوم «ضرورت فاصله گیری از اشیاء» به چشم آورده است. 👈تا انسان خود را در یک هوای طلقی از امور بیرونی قرار نداده و فاصله گیری مناسبی نداشته باشد نمیتواند آنها را ببیند! وقتی نتوانست آنها را ببینید نمیتواند پیرامون آنها دست به تأمّل و قضاوت بزند! 🔸«هایدگر و اسارت تکنولوژی»🔸 یکی از متفکّرینی که اندیشه های جالبی در این زمینه از خود بر جای نهاده متفکّر شهیر آلمانی به نام مارتین هایدگر است. دو نوشته ی او فعلا مدّ نظرم است. یکی «پرسش از تکنولوژی» و دیگری سخنرانی یادبود یا همان «تفکّر معنوی» او. در نوشته ی نخست به شکل جالبی توانسته تا حدودی دست به اندیشه پیرامون تعلّق وجودی انسان به فناوری و نحوه ی اثر گذاری آن در ایجاد انسانی جدید بزند. 👈در عمق نهاد این اندیشه ورزی ها میتوانیم نقش مطلق تعلّقات را در شکلگیری تعیّنهای خاص انسانی درک کنیم. ربطی به دنیای قدیم و جدید هم ندارد. ⬇️⬇️

👈در نگاه هایدگر این تکنولوژی اساسا یک ابزار صرف نیست بلکه نوعی گشتل یا همان چارچوب و قاب است. در پس آن یک سری فلسفه هایی خوابیده که از شما انسانی دیگر میسازد! این ابزارهای در ظاهر ساکت و خادم در باطن خیلی هم پر حرف و فرعون صفت اند! 👈در ادراکات و تعاملات شما تأثیرات عمیق خواهند گذاشت و اساسا دنیای دیگر برایتان به دنبال خواهند آورد! در ظاهر شما امیر آنهایید ولی در ادامه مأمور آنها میشوید! اگر انتخابش کردید دیگر گویا کلید یک دستگاه اسرارآمیزی را زده اید که دیگر مانند یک دومینو اسیر تبعات آن خواهید بود. 👈تحت این فناوری ها یک سلسله معانی کامن است که وقتی مبتلا به آن شدیم معانی اندماجی تحت خودش را به ما تحمیل کرده و آن آزادی معنوی که خصلت اساسی انسان است را از او به همان میزان سلب میکند. انسان را ضعیف و محدود میکند! 🔹خلاصه ی کلام هایدگر آن است که اگر میخواهید انسان بمانید در نسبت خود با اشیاء و تعلّقاتتان تجدید نظر کنید! ولی راه هایدگر برای برون رفت از این وضعیت خطرناکی که تعلّقات برای انسان به دنبال می آورد چیست؟ مطالعه ی دقیق اندیشه ی او در سخنرانی تفکّر معنوی نشانگر آن است که او هم چیزی بیش از اندیشه ی زهد و وارستگی را بیان نمیکند! البته گمان میکند این را عارف آلمانی اکهارت به بشر آموخته ولی این امر ریشه ی عمیقتری در ادیان الهی دارد. 👈ما باید خودمان را عادت به نوعی استفاده ی استعلایی از اشیاء بدهیم. به عبارت دیگر استفاده از چیزی ضرورتا مستلزم تعلّق به آن نیست هر چند عادتا اینگونه است. ما باید به دنبال وارستگی از اشیاء باشیم. این هم معمولا برای بسیاری بدون مدد جستن از عنصر خیال و هنر میسّر نیست. هایدگر میگوید: 📖«ما میتوانیم از اسباب فنّی استفاده کنیم و در عین حال با بهره گیری صحیح خود را از قید آن آزاد نگه داریم؛ یعنی هر زمان که خواستیم میتوانیم از بند آن خلاص شویم؛ میتوانیم از اسباب صنعتی آن چنان که باید استفاده کنیم و در عین حال همچون چیزی که در باطن و فطرت حقیقی ما تأثیر نبخشد رهایش کنیم! میتوانیم هم بهره گیری ضروری از ابزار صنعتی را اثبات کنیم و هم حق سلطه آن را بر خود و نیز تغییر و تخریب و اتلاف طبیعت را نفی کنیم» 👈شاید از همینجاست که وی ترجیح میداده بخشی از سال را در دل طبیعت و در کلبه ای دور به سر ببرد. تا اینکه انسانیّتش را در نوعی زهد از اشیاء مدرن فراموش نکند! تا بتواند تسلّط نفسش را بر اشیاء تحکیم کند! تا بتواند خودش را عادت به نوعی از وارستگی بدهد. 👈یکی از اوّلین آثار تعلّقات این است که انسان نسبت به آن وابسته شده و محبّت آنها را پیدا میکند. همین باعث میشود از تفکّر پیرامون آن گریزان باشد. وقتی در مورد آن تفکّر نکرد دیگر پایبند آن میشود. دیگر متوقّف میشود. 👈همین را به خوبی در زاویه ی دیگری هایدگر در رساله ی وارستگی مورد توجّه قرار داده و میگوید: 📖«بشر امروز گریزان از تفکّر است. این گریز از تفکّر مبدأ بی فکری است. اما لازمه این گریز آن است که آدمی نخواهد بی فکری خود را ببیند و بپذیرد. وضع بشر امروز چنان است که میخواهد حتّی منکر گریز از تفکر بشود. او خلاف این را مدّعی است. خواهد گفت و حق هم با اوست که در هیچ زمانی چون امروز چنین طرح ها و برنامه های دور و دراز، چنین تحقیقات فراوان در بسیاری از زمینه ها و چنین جست و جوی پر شوری وجود نداشته است. البته که چنین است و این نمایش عظیم ابتکار و تخصص و اندازه گیری فواید بزرگی در بر دارد که تا کنون سابقه نداشته است» 👈از دید هایدگر اساسا ما دو سنخ از تفکّر را داریم که غفلت از آن باعث میشود عمق احمق بودن و فقر دانشی بشر نوین را نفهمیم. یکی تفکّر محاسبه گر ریاضی و دیگر تفکّر حضوری معنوی! معرفت معنوی حاصل نوعی ژرف نگری است. برخلاف معرفت محاسبه گر که کاری به عمق و باطن اشیاء ندارد. 👈دستاورد عقل محاسبه گر همان محاسبه و برنامه ریزی است. علم گرایی و پوزیتیویسم همان دمیدن در عقل محاسبه گر است. تلاش میکند همه چیز را محاسبه کند. تفکر ابژه ساز تمام اشیاء و حتّی انسانها را به مثابه یک شیء فراروی خود قرار میدهد و آنها را متعلق مشاهدات علمی خود تلقی میکند و تلاش میکند آنها را به تصرف و تسخیر خود در آورد. 👈آری! اگر کسی به دنبال نوعی زیستن دیگر در این دنیای تکنولوژی است باید به دنبال حرّیت از تکنولوژی باشد. بشر امروز اسیر و بنده ی تکنولوژی است نه امیر آن! انسانی دیگر شده است! خودش هم نمیداند! 👈دین و دینداری ساحت تفکر حضوری و معنوی است: «کذلک یبیّن الله لکم آیاته لعلّکم تعقلون». این یک عقل ویژه است. عقلی که با آن قرآن خوانده میشود تفکّر حضوری است. ⬇️⬇️⬇️

⚪️اگر چنین است باید برخوردی زاهدانه با امور دنیایی داشته باشیم! الآن مصداق بزرگترش همین فضای مجازی است. دیگر هم آنقدر ریشه دوانده که نمیشود آن را ترک کرد! به شدّت هم خصلتی اعتیاد آور دارد! یک ابزار نیست. یک دنیای نوین و از زاویه یک اسارت بزرگ است. ✔️یکی از بزرگترین تلاشهای انسانهای آزاده در زمان ما باید در تحصیل صفت استعلاء و وارستگی از این تعلّق عجیب نوظهور باشد. اینکه چطور استفاده کنند و مبتلایش نشوند! چطور در آن انسان بمانند! مسخ فرآیندهای آن نشوند! طوری که گویا در مواجهه با آن و استفاده از آن عقل محض و انتخاب عقلانی ناب بمانند. 👈حالا این بحث سر درازی دارد. همینکه نسبت به آن خودآگاه شویم تأثیر بسزایی در فاصله گیری نسبت به این تعلّقات و فهم عمق مضرّ بودن تعلّق به آنها و موقعیت فهمی و سویه گیری مناسب را برایمان دارد. گام اوّل است. 👈اندیشه ی زهد و مخّ آن که همان وارستگی است را نباید صرفا به همان صور قدیمی اش محدود کرد! زهد و وارستگی در دنیای تکنولوژی و دنیای دیجیتال مصادیق دیگری یافته است. اینکه خودمان را از اسارت اینهایی که میخواهد همه ی حیثیات ما را ببلعد بیرون بیاوریم. 👈اینکه از آنها استفاده کنیم و در آنها باشیم ولی نسبت به آنها ایزوله باشیم. در نسبت با آن چیزی شبیه «کن فی النّاس و لا تکن معهم» شویم. هر لحظه آماده باشیم که همه اش را ترک کنیم! چقدر در زمینه ی زهد و وارستگی دیجیتال و مانند آن اندیشه کرده ایم؟! چقدر در زمینه ی زهد و وارستگی از ساختارها اندیشه کرده ایم؟! با زهد حقیقت را بهتر میبینیم: 📖مَنْ رَضِيَ بِالْيَسِيرِ مِنَ الْحَلَالِ ... بَصَّرَهُ اللَّهُ دَاءَ الدُّنْيَا وَ دَوَاءَهَا وَ أَخْرَجَهُ مِنْهَا سَالِماً إِلَى دَارِ السَّلَام‏ 👈سعی کنیم گاهی به دل طبیعت برویم! گاهی این گوشی ها را کنار بگذاریم! از حالت اسارت و اعتیاد نسبت به آنها خارج شده و مانند یک ارباب و امیر با آن برخورد کنیم. تمرین میخواهد. والّا به مرور مسخمان میکند! بقیه ی تعلّقات این دنیا هم همینطور است. اینها چیزهایی است که نفس ما را میبلعد! میخرد! منطق و مزاج جدیدی برایمان به وجود می آورد. همه چیز را به نفع خودش به تأویل میبرد. 🔹امیر المؤمنین علی علیه السلام به خوبی این حقیقت را به ما تذکّر داد آنجا که فرمود حرّ باشید! آزاده باشید! وارسته باشید! اين تعلّقات دنیایی را بیاندازید برای اهلش! شما والاتر و برتر از این تعلّقات دنیا هستید! مگر نمیدانید اینها نفس شما را مسخ خودشان میکند؟! مراقب باشید نفستان را به اینها نفروشید! این تعلّقات دنیا همه اش طوری است که منطق فطرتتان را به مرور خراب میکند! مزاجتان را تغییر میدهد! انسانیتتان را میگیرد! بدانید این نفس شما بهایی جز آن بهشت برین ندارد! 📖«أَ وَ لَا حُرٌّ يَدَعُ‏ هَذِهِ اللُّمَاظَةَ لِأَهْلِهَا فَلَيْسَ لِأَنْفُسِكُمْ ثَمَنٌ إِلَّا الْجَنَّةُ فَلَا تَبِيعُوهَا بِغَيْرِهَا فَإِنَّهُ مَنْ رَضِيَ مِنَ اللَّهِ بِالدُّنْيَا فَقَدْ رَضِيَ بِالْخَسِيسِ»

باسمه تبارک و تعالی (۷۱۰) «عرب جاهلی و دوران استبداد یا یونان باستان و عصر آزادی؟!» 🔹یکی از اموری که گاهی در درکمان از اندیشه های متفکّرین غربی مورد غفلت قرار میگیرد تفاوت مهمّی است که آنها با اندیشمندان اسلامی در نگاهشان به تاریخ اندیشه و تأثیر دین در روند آن دارند. اندیشمندان مسلمان معمولا خاطره ای از عظمت علمی و فرهنگی برای جوامع خودشان قبل از ظهور اسلام سراغ ندارند! 🔸یا جاهلیّت عرب را میبینند یا تازیانه ی استبدادهای تاریک و شوم شرقی را! آثار بزرگ تمدّنی و فرهنگی غنی در امور علمی که قابل مقایسه با آنچه در تمدّن اسلامی مشاهده میکنند در تاریخشان وجود ندارد. 🔹از آن طرف غربی ها وضعیت دیگری دارند! در پیشینه ی خود تاریخ غنی از اندیشه ورزی و آزادی در یونان باستان و سپس روم را میبینند که با ظهور تمدّن مسیحی عصر انحطاط آن آغاز شد و هیچگاه به آن ازدهار و رونق تاریخی اش نرسید! 🔸وضعیت طوری شد که با آمدن مسیحیت حتّی در همان تراث فرهنگی تاریخی شان هم محتاج متفکّرین اسلامی شدند و مسیحیت حقیقتا مانعی در مسیر رشد علمی غرب بود. مبتلا به دینی عقل ستیز و غیر مروّج علوم بشری شده بودند که واقعا در دیدگان منصف یک متفکّر غربی از جهتی در قیاس با آورده های فرهنگی و علمی یونان باستان خسارتی تاریخی برای انسان غربی به ارمغان آورد. 🔹این نکته ی مهم را اگر خوب درک نکنیم متوجّه نوع فهم متفکّرین غربی از دین و چرایی بیزاری آنها از تمدّن دینی نمیشویم. خوب نمیتوانیم درکشان کنیم. حقیقت این است که انسان غربی نتوانست یاد و خاطره ی دوران شکوهمندش قبل از ظهور مسیحیت را فراموش کند! این خسارت را گناه دین دانست.

باسمه تبارک و تعالی (۷۱۱) «گلهای بی گلدان و گلدانهای بی گل» 👠💄در این شلوغی شهر که هر کسی به فکر خود و کارهای خودش است بانویی را دیدم که با آرایش و هیئت خاصّی کنار خیابان ایستاده! گویا میخواهد گدایی محبّت کند😔 🌷ناگهان گویا گلی تنها را دیدم که از ریشه و گلدانش کنده شده و اینجا افتاده! نمیداند گل وقتی در گلدان است مورد محبّت و رسیدگی قرار میگیرد! 🌷وقتی در گلدان است ریشه میدواند و رشد میکند و شکوفا میشود! وقتی در گلدان است عمرش طولانی شده و گلهای دیگر داده و فضا را معطّر میکند! 🍂ولی وقتی از گلدانش بیرون آمد دیگر نه برای محبّت بلکه برای منفعت و لذّت این و آن استفاده میشود! تبدیل به یک شیء تزیینی برای مصرف این و آن میشود! دیگر رشدش متوقّف شده و عمرش کوتاه میشود! 🍁وقتی از گلدان بیرون آمده و در دست و نظر این و آن می افتد توجّهات بیشتری را به خودش جلب میکند ولی توجّهاتی بس ناپایدار و کوتاه و غرق در خودخواهی! 🍂به زودی پژمرده شده و اگر به کار بهره کشی ها و مشاغل دیگر نیاید از چشمها افتاده به گوشه ای انداخته میشود. 🌷آری جای گل در گلدان است. گلدان او خانه و محارم اوست. محارم او همانهایی هستند که پیوندشان با او پیوند حبّی است. در پی منفعت و لذّت و سوء استفاده از او نیستند. 🚫این گل هم در پی محبّت از گلدانش بیرون آمده ولی نمیداند وقتی از گلدانش بیرون آمد دیگر محبّتی نثارش نمیشود! 🍃گلدان هم وقتی گلش بیرون بیاید بی هویت میشود! خانواده همان گلدانی است که قرار است این گلها در محیط آن در بستری از محبّت رشد یافته و شکوفه های معطّر بدهند. 🌸ای کاش هیچ گلی بی گلدان و هیچ گلدانی بی گل نماند🙏