پیشینه و ادله اصل «ولایتفقیه» در کلام مرحوم آیتالله العظمی صافی گلپایگانی
بخشی از مصاحبه کمتر دیده شده از آیتالله العظمی صافی گلپایگانی
🔹 اصل ولایت فقیه در میان فقها مطرح بوده است. مرحوم شیخ مفید در کتاب المقنع و مرحوم شیخ صدوق در مقنعه و شیخ طوسى در النهایه و دیگران درمنابع فقهى، آن را مطرح کردهاند، لکن بحث در محدوده و اختیارات ولىفقیه بوده است. برخى به ولایت مطلقه و عموم الولایه معتقد بوده اند و برخى در حد امورحسبیه که در عصر غیبت کبرى به فقهاى عادل سپرده شده است، یعنى تنها فقها صلاحیت دخالت در امور مسلمانان را طبق آنچه مصلحتاقتضا مىکند، دارند و هر تصمیمى کهدر مورد مسائل مسلمانان و اداره جامعه بگیرند و حتى قوانینى که تشریع مىکنند و هرحکومتى که با نظارت ایشان شکلگیرد، ناشى از ولایت مطلقه امام معصوم(ع)است. بنابراین با توجه به این که امام باید مصالح امت را رعایت کند و مواظب حفظ دین و احیاى سنت و دفع بدعت و حفظ شریعت و سرپرستى امت باشد و ازهرچه باعث تباهى و فساد و انحراف امت اسلامى مىگردد، ممانعت کند، این مسوولیت در عصرحضور امام(ع) با حضور امام و اعمال ولایت وى امکانپذیراست، اما در عصر غیبت این مسوولیت به عهده فقهاى جامعالشرائط سپرده شده و رهبرى تنها زیبنده آناناست و آنان جانشینان امام و قائم مقام او در شوونحکومتى هستند و حلال و حرام خدا را بیان و احکام را اجرا مىکنند.
🔸اگر به ضرورت ولایت و حکومت فقیهان درعصرغیبت قائل نباشیم، نه تنها با دلایلى مثلمقبوله و توقیع شریف مخالفت کرده ایم، بلکه دین مندرس و آثار شریعت مبین، محو مىگردد. در بستر تاریخى آنچه تاکنون دین را حفظ کرده وحلال و حرام خدا درجامعه بیانگشته، نفوذ فقها درقلب و دل مردم بوده است. به نظر ما قوى ترین سبب بقاىتشیعو حفظ آثار معصومان(ع) تا روزگار ما، اشراف فقها برامور و جایگاه معنوى و موقعیت اجتماعى و نفوذ کلمه آنان بوده است.
[سؤال:]
🔹 دلایل شما بر ضرورت ولایت و حکومت فقها در عصر غیبت چیست؟
[پاسخ آیتالله العظمی صافی گلپایگانی:]
🔸علاوه بر اجماع و اتفاق امت که زعامت و سرپرستى بهعنوان نیابتعامه تنها از آن فقهاى عادل است، عبارتست از:
روایاتى مثل توقیع شریف از این روایت بخوبى استفاده مىشودکه حکومت مشروعى که از روزگار حضرت خاتم انبیاء(ص) شروع شد، هرگز منقطع نشده و تا زمانى کهتکلیف باقى است، همچنان استمرار خواهد یافت و درتحقق این حکومت میان آن که ولى امر در هر آنچه خداوند در حوزه حکومتش یعنى دین و مافیها قرار داده کاملا مبسوط الید باشد و یا تنها در بخشى از آناختیار داشته باشد و یا هیچ اختیارى نداشته باشد و یا آن که در برابر دیدگان حاضر و یا از چشم ما غایب باشد،تفاوتى وجود ندارد.
🔹فقهاى عادل درعصر غیبت، حاکمان شرع و سرپرستان امور مردم هستند و این همان حکومت مشروعى است که برمکلفان واجب است که از آن اطاعت کنند وبرهر مسلمانواجب است حتى اگر در سرزمین دیگرى جز دارالاسلام به سرمى برند زیر پرچم حکومت اسلامى در آیند و واجب است از آن اطاعتکنند. بنابر این مومنان اگر چه در سرزمین کفر و کشورهاى خارجى غیر مسلمان(دارالکفر) زندگى کنند و یا آن که سرزمین مسلمانان تحت سلطهء نامشروعى باشد،برآنان واجب است که از این حکومت مشروع که امام معصوم(ع) در عصر غیبت به فقیهان جامعالشرائط سپرده است، تبعیت کنند. دلایل دیگر حکومت فقیهان را مىتوانید در وسائل الشیعه کتاب القضاء ملاحظه کنید، افزون برآن که مرحوم فاضل نراقى برخى از روایات را در عائده ۵۴ کتاب شریفعوائد الایام آورده است.(فقه اهلبیت، شماره ٢٠ - ١٩، ١٣٧٨ ه.ش.)
به رسانه رسمی بنیاد تاریخپژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی بپیوندید:👇
https://eitaa.com/joinchat/861732881Cb60e54e1db
حوزه اختیارات ولیفقیه از نگاه آیتالله العظمی صافی گلپایگانی
بخشی از مصاحبه کمتر دیده شده از آیتالله العظمی صافی گلپایگانی
[سؤال:]
▪️حوزه اختیارات و صلاحیت ولایت فقیهان را بیان کنید.ولى فقیه تا چه حدى مىتواند درزندگى خصوصى مردم دخالت کند؟ آیا عملکرد ولى فقیهمشروط به مصلحت نظام یا مصحلت مردم است؟
[پاسخ آیتالله العظمی صافی گلپایگانی:]
▫️با توجه به اتفاق و اجماع امامیه و با توجه به مفاد توقیع شریف و روایاتى که به معناى آن است فقیهان داراى همان مناصبى هستند که درعرف و شرع از شؤون والى به شمار مىرود که برخى از آن اختیارات عبارتند از:
▪️١. خمس،
▫️٢. میراث بلا وارث،
▪️٣. تصرف دراموال مردم به منظور حفظ کیان اسلام
▫️۴. دفاع از حریم دین،
▪️۵. اقدام به امورى که موجب شوکت و عزت شرع مبین و تقویت جماعت مسلمانان مى شود، مانند تأسیس حوزههاى علمیه، کمک به طلاب علوم دینى که وجودشان مانع هدم و اندراس آثار دین است و باعث آشنایى مردم با معارف دین وحلال و حرام مىگردد،
▫️۶. گسترش دعوت به اسلام،
▪️٧. تأسیس بنیادهاى اقتصادى و تربیتى، ایجاد مؤسسات خیریه، چاپ و نشر کتابهاى اسلامى، مساجد و مدارس با تصرف در وجوهات و اموال مردم،
▫️٨. صرف اموال مردم و وجوهات درجهت کمک به بینوایان و ناتوانان و هر موردى که اگر امام(ع) ،حاضر بود، درآن هزینه مىکرد،
▪️٩. اعلاى کلمه توحید با رعایت اهم و مهم،
▫️١٠. اعمال ولایت درجهت تامین مصالح مسلمانان و رفع تباهى و فساد از جامعه اسلامى.(فقه اهلبیت، شماره ٢٠-١٩، ١٣٧٨ ه.ش.)
به رسانه رسمی بنیاد تاریخپژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی بپیوندید:👇
https://eitaa.com/joinchat/861732881Cb60e54e1db
نقد کوتاه آیتالله العظمی صافی گلپایگانی بر کتاب تنبیهالأمة مرحوم نائینی
▫️ #تنبیه_الأمة کتابی استدلالی است؛ اما در مقابل این سؤال که بالاخره درباره رأی اکثریت چه باید کرد، طرحی ندارد و معلوم نیست که چه میخواهد بگوید.
▪️آیا منظورش این است که قوانین در #مجلس بیاید و تصویب شود و عدهای هم قیام و قعود کنند و عدهای دیگر هم حق داشته باشند که بلند نشوند و رأی ندهند، و آن قانون با رأی اکثریت به رسمیت برسد؟ ولو اینکه با اسلام و اصول اسلامی موافقت نداشته باشد! قطعا چنین چیزی نمیتواند صحیح باشد و به یقین میدانیم که منظور مرحوم نائینی نیز این نبوده است؛ چراکه بارها در همان کتاب؛ به مبانی اسلامی اشاره میکند. اما اینکه چه باید کرد، [در این کتاب] معلوم نیست. بر این اساس شما میبینید که بعدا خودشان دستور میدهند که کتاب را جمعآوری کنند. به هرحال آنچه ایشان میخواستند تحدید حکومت حاکم و شاه است [و این]که در حدی باید تعدیل شود.(فصلنامه آموزه، شماره ١، ص ٨٠، ١٣٨١ ه.ش.)
به رسانه رسمی بنیاد تاریخپژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی بپیوندید:👇
https://eitaa.com/joinchat/861732881Cb60e54e1db
معارضه کشورهای استکباری و نهادهای بینالمللی با استقلال کشورهای اسلامی در کلام مرحوم آیتالله العظمی صافی گلپایگانی
«بیگانگان در واقع در پی تغییر هویت اسلامی مسلمانان بوده و هستند و میخواستند استقلال فکری و سیاسی ممالک اسلامی را از بین ببرند. همانطور که میبینید، کشورهای بسیار کوچک اروپایی هم استقلال دارند؛ اما اگر یک کشور اسلامی بخواهد استقلال داشته باشد اگر بتوانند، فورا صدای استقلالخواهی او را خفه میکنند. مسأله این است که اینها با اسلام طرفند و بسیاری از برنامههای تحمیلی مثل یکسانسازی شکل لباس و کشف حجاب، همه برای تغییر هویت اسلامی بود. توجه به مدنیت قبل از اسلام و ایران باستان و احیای مدنیتهای مرده در نقاط دیگر؛ همه برای همین مقصد بود. در کتابی به نام «فی ذکر الهداس» درباره این مسأله (بازگشت دادن ملل اسلامی به عنوان فولکلور) مطالب جالبی دارد که نشان میدهد حتی سازمان ملل و یونسکو و یونیسف نیز در این امر دخالت دارند.»(فصلنامه آموزه، شماره1، ص69، 1381ه.ش.)
به رسانه رسمی بنیاد تاریخپژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی بپیوندید:👇
https://eitaa.com/joinchat/861732881Cb60e54e1db
ابراز تأسف آیتالله العظمی صافی گلپایگانی از بیاطلاعی برخی از اهل علم از تحریفات تاریخ معاصر و مسائل روز
«شما کتاب «مهدی بامداد» را نگاه کنید؛ چقدر علما را بد جلوه میدهد، چهره مرحوم آقانجفی را چقدر وارونه جلوه میدهد...
نکتهای که خیلی مهم است، این است که بعضی از اهل علم متأسفانه به این مسائل اطلاعات کافی ندارند و نمیدانند منشأ این حرکتها که هنوز هم ادامه دارد از کجاست.
گاهی من در زمان شاه میگفتم: این کارهایی که شاه انجام میدهد برنامههای خودش نیست؛ چراکه او انقدر عقلش نمیرسید، بلکه این نقشههای بیگانگان، منحرفان و متخصصان استعمار در ضدیت با اسلام بود و او فقط اجرا میکرد. مثلا در بلاد عربی که اکنون در تجزیه به سر میبرند، از ماسینیون میگویند برای حفظ جدایی و تفرقه آنها از یکدیگر و بیگانه شدن آنها از زبان و اینکه زبان همه است نظر میخواهند او پیشنهاد میکند که در هرجا زبان محلی، زبان رسمی باشد تا به تدریج زبان مشترک آنها که زبان قرآن است فراموش شود، در نتیجه همه ملیتها جدایی پیدا کنند و از اسلام و قرآن هم بیگانه گردند.»(فصلنامه آموزه، شماره ١، ص ٧١، ١٣٨١ ه.ش.)
به رسانه رسمی بنیاد تاریخپژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی بپیوندید:👇
https://eitaa.com/joinchat/861732881Cb60e54e1db